Vísir - 02.12.1954, Síða 4

rtsm
Fimmtudaginn 2. desemfaer 1954,
D A G B L A B
Ritstjóri: Hersteinn Pálsson.
Auglýsingastjóri: Krisíján Jónssoo.
Skriístofur: Ingólísstræti J.
Otgefandi: BLAÐAÚTGÁFAN VXSLB H.F.
Lausasala 1 króna.
Félagsprentsmiðjan fa.f.
„Hannibal út til vinstri."
Um nokkurt skeið hefur farið fram á leiksviði Alþýðuflokks-
ins sjónleikur, sem vakið hefur nokkra athygli. Ýmsar
persónur hafa komið fram í leiknum, en hið vandasama aðal-
hlutverk hefur Hannibal Valdimarsson haft á hendi, og verð-
ur ekki annað sagt en að hann hafi gert því eftirminnileg skil,
enda enginn nýbyrjandi. Af þeim, sem farið hafa með hin
smærri hlutverk mætti nefna Helga Sæmundsson, en það
hverfur vitanlega í skugga aðalhlutverksins, enda má segja, að
Hannibal hafi alltaf verið á sviðinu, svo að segja linnulaust,
frá því er þessi athyglisverði sjónleikur hófst.
Um skeið virtist ekki unnt að segja með vissu, hvernig
leikur þessi myndi enda, og á hann í því sammerkt við ýmsa
snjalla gamanleiki, að flækjurnar hafa orðið svo margar og
leikendur ratað í svo mörg skringileg ævintýr, að ógerningur
var að spá, hver yrðu endalok hans. Nú er hins vegar komið
að síðasta þætti, og e.nn er Hannibal á sviðinu og dregur að
sér athygli áhorfenda. Þó er það svo, að nú þykir sýnt, hver
verða endalok leiksins, og má raunar segja, að marga hafi
rennt grun í þau. Síðasta setningin í handritinu hlýtur óhjá-
kvæmilega að vera: „Hannibal út til vinstri. Tjaldið fellur.“
Þáttur Hannibals í Alþýðuflokknum og verkalýðssamtökun-
um er svo furðulegur, að vafasamt er, hvort nokkra hliðstæðu
er að finna með öðrum jafnaðarmannaflokkum heimsins. Auð-
vitað hlýtur ávallt að koma upp skoðunarmunur í slíkum
flokkum sem öðrum lýðræðisflokkum. Slíkt er eðlilegt eins og
þessir flokkar byggja upp starfsemi sínS. Menn þurfa ekki að
vera sammála um alla hluti í stjórnmálaflokki, sem starfa á lýð-
ræðisgrundvelli, og eiga ekki að vera sammála um allt. Því
aðeins, að tekið sé tillit til þeirra, sem kunna að vera í minni-
hluta í það og það skiptið, er um sannkallað lýðræðisform að
ræða. Hins vegar mun það vera með öllu einstakt fýrirbæri, að
áhrifamaður í jafnaðarmannaflokki (og hvaða lýðræðisflokki
sem er), skuli' hvetja flokksmenn sína til að kjósa einræðis-
flqkk kommúnista, sbr. aðfarir Hamiibals í Kópavogi.
Hannibal Valdimarsson hefur um nokkurt skeið talið sig
þess umkominh að verða eins konar „einingartákn“ í verka-r
lýðshreyfingunni, og ótrauður barizt fyrir því, að tekin yrði
upp svonefnd „vinstrisamvinna“, þ. e. gengið til bandalags
við kommúnista, erkióvini lýðræðisins og frjálsrar hugsunar í
heiminum. Samtímis þessu hefur hann svo unnið að því öllum
árum að grafa undan þeim flokki, sem hann telst til og veitti
forustu um skeið. Hefur margur sýnt minni trúnaðarbrot en
Hannibal, en samt verið bent á að hasla sér völl annars staðar.
Með þessu „vinstrisamvinnu-brölti“ sínu hefur Hannibal vita-
skuld gengið erinda kommúnista, enda á hann sér enga skelegg-
ari formælendur en mennina á Þórsgötu 1 og Skólavörðustíg 19.
Engir fagna því jafn-innilega, hvernig komið er fyrir Al-
þýðuflokknum, og kommúnistar. Nú stendur Hannibal við
hlið Gunnars M. Magnúss meðeins konar geislabaug um höfuðið.
Hann hefur unnið trúlega Ýyrir ,,einingarmálstaðinn“, tekizt
að selja Alþýðusambandið, — um stundarsakir, — í hendur '
kommúnistum. Þá lætur hann skína í, að við næstu kosningar
muni „vinstri-menn“ verkalýðssamtakanna bjóða fmm gameig-
inlega, og er þá stax-f Hannibals lóks fullkomnað. Þar méð TÍéfuf
hann fengið kammúnistum það lífakkerij-sem þá vantaðd.
Á þessu stigi málsins skal engu um það spáð, hvort Hanriibal
gangi hreinlega í kommúnistaflokkinn, eða hann leggi leið
sína inn um opnar dyr frjálsþýðinga. Skiptir það raunar
minnstu máli, hvort hann'situr í hliðarvagninum eða á mótor-
hjólinu sjálfu, — farartækið stefnir að sama marki. Alþýðu->
M iiajii ii» a ror ð
Haraldur Sigurðsson
véfstjóri
Fæddur 8. febr. 1883.
Ekki er eg fróðasti maðurinn !
til þess að tala um íslenzka
vélstjórastétt, en þó að hún sé
ung, er það víst, að í henni hafa
verið og eru margir ágætir
menn. Vart munu margar stétt-
ir eiga slíku mannvali á að skipa
eftir mannfjölda. Og það munu
allir mæla, sem til þekkja, að
sómi þessarar stéttar væri Har-
aldur Sigurðsson, en við lík-
börur hans safnast nú í dag
saman þeir vinir hans, sem þess
eiga kost. Hinir minnast hans
engu síður.
Haraldur átti fáa sína líka
um meðfæddar dyggðir,
traustleika, grandvarleik og
trúmensku. Þetta var ekki að
undra um sonarson Jens Sig-
urðssonar og dóttursonarson
Bjöms Gunnlaugssonar. Ekki
hafði heldur eplið fallið langt
frá eikinni, þar sem faðir hans
var, síra Sigurður prófastur
Jensson; um hann vissu allir
að segja mátti eins og Pyrrus
sagði um Fabricius, að ekki
yrði hann fremur leiddur af
vegi dyggðarinnar en sólin af
braut sinni. Hann sat lengi á
Alþingi og var sagt um hann,
að enginn talaði þar minna og
enginn ynni þar meir eða betur.
Grandvarleiki síra Sigurðar og
traustleiki gekk að erfðum til
barna hans, enda mun móð-
ernið ekki hafa spilt. Haraldi
mun hafa verið það beinlínis
ómögulegt að tala eða gera
öðruvísi en hann vissi réttast
og bezt, eða að vanrækja skyld-
ur sínar í einu eða neinu. Hann
var maður fáskiptinn og venju-
lega fámáll, en ef hann talaði
fátt, þá: hugsaði hann því meir
og betur. Hann las mikið, var
bókamaður, og valdi það eitt
Dáinn 27. nóv. 1954.
annaðhvort fyrsti eða annar
lærður vélfræðingur íslenzkur.
Eftir að hafa lokið námi, sigldi
hann í allmörg ár á dönskum
skipum og íslenzkum, og þeg-
ar við eignuðumst það skipið,
sem íslenzku þjóðinni hefir
orðið kærast, Gullfoss hinn
eldra, mun hann hafa þótt
sjálfkjörinn til að verða þar
yfirvélstjóri. Var hann upp frá
því í þjónustu Eimskipafélags
íslands, en nokkur síðustu árin
var heilsan svo biluð að hann
gat ekki gegnt vélgæzlu á sjó.
í desember 1913 kvæntist
Haraldur enskri stúlku, Alice
að nafni, af góðum ættum, og
hlaut þar með þann lífsföru-
naut, sem honum var samboð-
inn, og ísland eignaðist góða
kjördóttur. Þau hjónin voru
um margt ákaflega lík, traust-
leikinn og grandvarleikinn sá
sami hjá báðum. Eg er í engum
vafa um það, að frú Alice Sig-
urðsson, þessi yfirlætislausa
mannkostakona, er á meðal
hinna fremstu merkiskvenna,
sem eg' hefi kynnst. Þau eign-
til lesturs, sem vitúr maður j uðust tvo sonu, Sigurð og Har-
mundi velja.
Þjóðrækni ættar
[ ald, sem báðir erfðu hina miklu
nnar hafði kosti foreldranna, svo að þeg-
Haraldur erft í ríkum'. mæli., ar í barnæsku þóttu þeir flest
Ems og allir traustleikamenn, j um jafnöldrum sínum fremri í
var hann íhaldssamur að éðlis- (framkomu. Sú saga er sögð um
fari, en hann unni öllum heil- , Sigurð, er hann var ofurlítiH
brigðum framförum. Er og hnokki og lék sér úti með öðr-
enginn farsæH framfaramaður! um bömum, að þá kom hann
nema hann sé einnig íhalds- j tíl móður sinnar áhyggjufullur
maður. Hinn reisir hús sitt á. °o spyr: „Mamma, hvers vegna
i sandi, og því húsi er okkur
kennt að vatnsflóðin muni
' skola burt. Haraldur vUdi
varðveita allt það, sem gott ér
í okkar þjóðlega arfi, og hon-
■um sárnaði að sjá mörgu 'dýr-
mæti hinna fyrri kynslóða
Eðliiegt er, að ó-
telji, að Hannibal
flokkurinn á óhægt um vik í þessu máli.
breyttir Alþýðúflokksmenn og forustá lians
hafi verið mikill óþurftarmaður, eins og berlega kemur fram í
skrifum Alþýðublaðsins undir ritstjórn Helga aðalritstjóra
Sæmundssonar, sem nú segir söguna af Hannibal og rekur
leikritið á sinn óviðjafnanlega hátt í blaði sínu undanfarna daga.
Ekki verður annað séð en að Hannibal sé á förum úr Al-
þýðuflokknum. Það hlýtur aðeins að vera tæknilegt atriði, með
hverjum hætti það verður, en tæpast getur það raskað þeim
endi leikritsins, sem fyrirsjáanlegur er. Hvort fleiri samherjar
og skoðanabræður Hannibals fljóta þar með, skal ósagt látið.
Það er illt verk að moka Ágíasarfjós Alþýðuflokksins, en líkú
lega óhjákvæmilegt. — En nú hverfur Hannibal heim til föð-
urhúsanna, til vinstri út af sviðinu: „Hannibal út til vinstri.
Tjaldið fellur.“
J Uti
get eg ekki skrökvað eins og
hin börnin?“ Hann óttaðist að
þetta stafaði af einhverjum ó-
fullkomleik hjá , sér. Atvikið
sýnir hvert eðlisfarið var. Báð-
ir lærðu þeir bræður vélfræði
eftir að hafa tekið gagnfræða-
Jólamarkaðurinn er hafinn og
sjást þess fljótt merki. Kaup-
mennirnir, sem hugsa sér gott
til glóðarinnar, eru farnir að
skreyta verzlanír sínar með jóla-
greni og sumar hafa sett upp jóla
tré með alla vega litum ljósum
til þess að vekja eftirtekt vegfar-
enda á sér. Það er sem sé að fær-
ast hátíðarblær yfir bæinn. Góð-
ar gluggaskreytingar gera og sitt
I til þess að ánægja er að ganga
í fögru kvöldveðri eftir götum
bæjarins.
Jólaannirnar hefjast.
Og strax í byrjun desember-
mánaðar liefjast jólaannirnar,
þvi margt þarf að gera. Það
þarf að hugsa til þeirra vina og
ættingja, sem fjarri búa, hvort
! sem er hérlendis eða erleadis.
Almenningur fær áhuga fyrir
skipaferðum til þess að tapa ekki
af skipsferð, þvi senda þarf
bréf og jólakort, eins og venja
er til. Það er i mörg horn að
líta og margt, sem gera þarf. Og
þótt mörgum kunni að finnast
nóg um „tilstandið" fyrir jólin,
kunna víst flestir tilbreyting-
unni vel og fæstir vilja án henn-
ar vera. Þannig er það á hverju
ári og þannig verður það, þótt
breytingar séu nokkrar á, eins og
gerist, því tímarnir breytast og
mennirnir með.
Mikið er keypt.
Það er víst áreiðanlegt að al-
menninur kaupir ekki eins mik-
ið í neinum tveim öðrum mán-
uðum og í jólamánuðinum einum.
Þá nær verzlun öll, hverju nafni
sem nefnist, hámarki sinu. All-
flestir munu eyða fram úr hófi i
jólamánuðinum og meira en
tekjunum þann mánuðinn, en á
móti kemur svo sparnaður fyr-
ir og eftir. Álmenningur er ör
á fé sitt í þessum mánuði og
það, sem kynlegast er, að fæstir
sjá eftir því. Svo sterkur er
töframáttur jólanna, þegar öll-
um á að líða vel og allir að vera
ánægðir. En það eru ekki allir,
scm geta fagnað jólunum jafnt.
Réttið hjálparhönd.
Margir eru sjúkir og aðrir fé-
yana og geta ekki gert sér daga-
mun um jólin. Sjaldan þarf reynd
ar að eggja Reykvíkinga til þess
að rétta hjálparhönd, því öll
lijálparstarfsemi hér í bænum
vitnar glögglega um það, að al-
menningur er ósinkur á framlög
til þeirra, sem lijálpar eru þurfi.
Það ættu líka a.llir að hafa það
hugfast að margir líða skort af
ýmsum ástæðum og hægt er að
hjálpa mörgum, ef allir leggjast
á eitt með litlum framlögum. Og
bezta jólagjöf hvers og eins er
meðvitundin um að hafa lagt
fram sinn slcerf til þess að öðrum
líði betur. — kr.
varpað fyrir borð. Móðurmáli P*‘óf. Því miður varð Sigurður
sínu unni hann og honum var [ skammlífur; hann fórst með
raun að lausunginni, sem nú er | Goðafossi 10. nóv.ember 1944.
í gæzlu þess og meðferð. Að., Sagt er að hann hafi farið svo
vonum gramdist honum einnig, |af þossum heimi, að aldrei hafði
svo grandvörum manni; hnjó&syrð.i mælt: i
ú sýnir sig • í nokkum rhann. og íllt umtal e
spilling, sem nú sýnir sig -í
þjóðlífi okkar, hátt og lá’gt. AUt
övandað háttalag og ódrengi-
legt var honum andstyggð, og
hann sneiddi fremur hjá þeim
mönnum, er létu sér slíkt sæma.
En aldrei heyrði eg hann hall-
mæla neinum manni; hitt virt-
ist hann fremur kjósa, að þegja,
þegar ekki varð lofsamlega
mælt.
Þá var Haraldur innan við
tvítugt, er -hann fór til Dan-
merkur til þess að néma vél-
. éða
ljó;tan -munnsöfnuð gat- hann
ekki þoíað.
Haraldur Sigurðsson var
maður mikill að vallarsýn, vel
á sig kominn og fyrirmannleg-
ur. ,
Einskis get eg óskað íslenzkri
þjóð, sem betra sé en það, að
lengi hafi hún eftir þá sonu að
mæla, er svo hafi reynzt trúir
sem Haraldur Sigurðsson. Og
ekki. gleymast slíkir þeim er
þá þekktu. Minningai'nar um
fræði. Mun hann hafa verið, þá lýsa sem vitar. Það eru líka
Gremja yfir fíeíkiSátun-
m við Tito.
Mikil gremja er sögð ríkja í
leppríkjunum austan tjalds yf-
ir fíéðuíátum. Rússa við Tito.
Þykir kommúnistpm í þess-
um löndum hart, að valdhaf-
arnir í Kreml sleiki sig nú upp
við Tito, eftir að hann hefur
orðið aðnjótandi veiðreisnar-
aðstoðar vestrænu þjóðanna, en
slíka aðstoð var kommúnistisku
ríkjunum, sem fylgja Rússum
að málum, harðbannað að
þiggja.
þeir, sem fengu fyrirheitið um
lífsins kórónu.
Sn. J. ,