Vísir - 24.02.1955, Blaðsíða 5

Vísir - 24.02.1955, Blaðsíða 5
Fimmtudaginn 24. febrúar 1955. VlSIB 9 Egill Jónsson, Stardal Enn ein tilraun Síðarigrein. til útrýmingar ðslenzkum hreindýrum? Þegar hreindýr eru fel|d verður að nofa rétt skofvopn. Ófagrar eru þær sögur flest- ar sem lesa má af hreindýra- veiðum áður fyrr. Illa vopnað- ir og fákunnandi vóru flestir sem við þær veiðar fengust, enda fleiri dæmi þess að menn misstu illa særð og helsærð dýr út úr höndum sér, sem 'hrafn og refur hafa síðan setið að, en hin sem lögð voru hrein- lega af velli að veiðimannasið. Hafa sumir þessara manna sagt frá því í heilagri ein- feldni, — eða skyldum við heldur segja, í heimskulegu skilningsleysi, hvernig þeir eltu stundum dögum saman fótbrotin eða á annan hátt lim- lest dýr, rekjandi blóð og gor- slóðina með hundum og hest- um, stundum án þess að finna dýrin og geta linað helstríð þeirra. Getur hver sem vill, sann- fært sig um þetta með því að glugga í skrásettar sagnir af þessum veiðiferðum. Menn gátu ekki eignast, og kunnu ekki með að fara, þau skotvopn sem fullnægjandi má telja til þess að leggja til atlögu gegn stærri villidýrum. Hungrið, fá- tæktín og umkomuleysið er eina afsökun sem þessir menn hafa, ef nokkuð getur afsakað níðingsverk á mállausum dýr- um. Hefði því mátt ætlast að dýraverndunarfélög og gæzlu- menh dómsmála hefðu búið svo run hnútana er ákveðið var að hefja hreindýraveiðar á ný, að slíkt endurtæki sig ekki, En því miður virðdst ekki hafa farið svo. Er reglugerð sem samin var um hreindýra- veiðar af dómsmálaráðuneyt- inu og sem birtist s.l. sumar í blöðunum, voru að vísu ákvæði sett þar um að sjá bæri til að notaðar væru hæfar byssur við veiðarnar, en alls ekki tekið fram nánar um það atriði. „Nú á 'að leyfa helv.... sveitakörlunum að murka lífið úr ihreirídýrunum með hand- ónýtum byssuhólkum, sem þeir kunna ekkert með að fara“, því tiltölulega nákvæmir, en svo létta kúlu vantar algerlega því miklu fleiri dýr en hún drepur. Jafnvel kúlur'' með mjúkum oddi þenjast lítt út þegar slagaflið er ox-ðið lítið. Verður því undin lítil, og geta stærri dýr þess vegna hæglega slagkraft þegar færið er orðið , hlaupið undan veiðimönnum langt, enda er notkun þeirra straríglega bönnuð við veiðar á stærri dýrum svo sem hjartar- dýrum víðast erlendis. Þegar þetta hafði komið í ljós þótti þeim, sem einhverja nasasjón höfðu af þekkingu á skotvopn- um, auðsætt að sagan myndi endurtaka sig um hreindýra- 1 drápin fyrr á tímum. Sönnunin kom svo er sagt var frá því á blygðunarlausarí hétt í einu af dagblöðum bæjarins (Mörgun- langar leiðir, til þess svo að líða kvalafullan og hægan dauðdaga og verða hröfnum og refum að bráð. Slíkir rifflar, einkum 22 Hornet og 222 Rem- ington (2:5,7X43), eru ágætir til að veiða með þeim refi, gæs-, ir, hrafna, veiðibjöllur og f. þ. h. dýr, sem eru lítil og stygg, enda eru þeir til þess ætlaðir. Því miður hefur margur óvit- inn skotið með þessum rifflum á stærri nýr, — og lagt þau að bl. 6. jan. s.l.) að allmörg þegar heppnin var með. Því það er satt, að hinn mirmsti þessara ríffla er nógu, öflugur Þjmgd hreindýr hefðu sloppið særð úr höndum veiðimanna. — Þessi fregn varð til þess, að undir- ritaður ákvað eftir áéggjan ýmissa að setja saman - grein þéssa, með því að enginn virt- ist ætla að verða til að mót- mæla þessari ósvinnu, — ekki einu sinni hið. syfjulega dýra- verndunarfélag, er rumskar til þess eins að miima menn á að gefa fuglunum í Rvík, sem eru þó víst þær, skepnurnar sem fó örugglega nóg í svanginn að jafnaði! Smánarblettur. Til þess að koma í veg fyrir þessa misþ5'rmángu hreindýr- anna, sem eru smánarblettur en æ^ti ekki að koma að er verður að þurrka út, þarf sek, Þar sem bún er aðeins ekki annað en að þau yfirvöld, setluð. til samanbui'ðar hér. — sem þessi mál heyra undir Við athugun á töflunnni sést fyrirskipi í eitt skipti fyrir öll hversu fljótt hinar léttu 3 notkun þeirra riffla er nógu gramma .22 kúlur missa afl öflugir geta talist, og leyfa'sitt. Hin 12 gi-amma Mauser þeim mönnum einum að stunda kúla er jafn öflug eftir að hafa veiðarnar, er slík áhöld hafa : farið 300 m. og 222 Rem er við undir höndum og kunna með hlaupopið. 30/06 Spiúngfield- til að drepa með honum Ijónj ef það er hæft beint í augað,: eða hreindýr, ef það er hitt: beint milli augnanna eða í hjartað á stuttu færi. En það' breytir ekki þeirri staðreynd,; að, ef Ijónið er ekki hitt með þessum kúlum beint í augað, drepur það sennilega veiði- manninnog ef skytta hæfirekki hjarta eða heilabú hreindýrs- ins sem oftar hlýtur að koma fyrir en hitt hleypur það hel- sært í burtu. Hið fyrra er því vægast óhyggilegt, en hið síð- ara svívirðileg misþyrming, dýra, sem engum heiðvirðum manni sæmir. Rifflar fyrir hrfeindýraveiðar. Stórrifflum er að vísu oft skipt í tvo flokka, millistærð, þ. e. caliber .25 — cal 30, eða 6,5 mm — 8 mm, og stærstu gerð cal. 35 og stærri, sem ætlaðir eru einkum til að veiða með stærstu dýra, fíla og buffla og svo hættuleg rán- dýr, en um þá þarf ekki að ræða hér. Rifflar af hlaupvídd. (cal. 250, eru taldir þeir mirínstu, sem nota megi við veiðar dýra af hjartardýraflokknum og gildir auðvitað það sama um islenzk hreindýr. (Sjá mynd nr. 4). Þetta caliber þekkjum við íslendingar nokkuð af raun, því norsku Krag-Jörgensen rifflarnir, sem all-algengir voru hér fyrir stríð. voru allir af þeirri stærð. Ennþá betri eru hinn þýzki 7X57 mm Mauser og cal 30/06, (sjá mynd 5' og 6), sem er stærðsú, er ameríski hermannariffillinn er gerður fyrir. Afl og slagkraptur riff-la á- kvai’ðast af þyngd kúlunnar, sem þeir skjóta að hraða þeim, sem púðurhleðslan gefur hénni. Því þyngri sem kúlan er, því betur heldur hún afli sínu. Slagkraptur er mældur £ kílógrammmetrum eða pund- fetum. Svo menn fái nokkurn samanburð gerða þeirra, sem hér hefur 'verið minnst á skal hér sýnd samanburðartafla um. slagkrapt- þeirra og hraða. Gerð: kúlu: Hraði: fet. p. sek. Slagkraftur í pundfetum | Grains*) Hlaupop. 100 m. 200 m. 300 m. Hlaupop. 100 m. 200 m. 300 m. Venjuleg .22, Long Rifle 37 1335 1145 158 97 A j 22 Hornet 45 2690 2030 1510 1130 720 410 230 130 222 Rem 50 3200 2650 2170 1750 1140 780 520 340 | 257 Roberts .... 117 2650 2280 1950 1690 1820 1350 985 740 i 30/06 ..... 180 2700 2470 2250 2040 2910 2440 2020 1660 7 mm Mauser .. 175 2490 2170 1900 1680 2410 1830 1400 •1100 (*■ 1 gramm 15 grains. Þessi tafla er tekin eftir mælingum Remington Arms Co. og gefur því miður allar tölur eftir enskri vog og mæli, að- fara. Til þess að menn geti betur áttað sig á því hvað er um að r-æða, skal hér gerð stutt grein fyrir helztu gerðum riffla og notagildi þeirra. Um veiðiriffla. Rifflum er oftast skipt í tvo flokka, stórriffla og smáriffla. Enskumælandi þjóðir skipta hlaupvídd niður í caliber, þ. e. sagði einn reykvískur kunningi | þúsuirdustu part-a úr þumlungi. minn við mig, er hann háfði, Þannig er Cal. 22 kúla 224/ lesið um þetta í blöðunum. Nú 11000 partur- úr enskri tommu i ræðst að vísu enginn á okkur; þvermál, samsvarandi 5,6 mm. kúla er meir en þrefalt öflugri á 100 m. fæii en 222 Rem., og. fjórfalt öflugri á 200 rn. Af þessu ættu menn að geta séð að enda þótt 222 Rem. geri talsverðan hávaða og sé skemmtileg og nákvæm hleðsla í góðum riffli, fer fjarri því að megi treysta því að hægt sé að: stöðva jafn öflugt dýr sem hreindýr með henni. Af sjálfu leiðir þá, að Homettinn er enn- þá lakari. Höfuðkosturinn við jafnöflugan riffil og 30/06 er, að enda þótt takist ekki ein- hverra hluta vegna að dauð- skjóta dýrið í fyrsta skoti, er hægt að skjóta aftui', eða undin svo stói’, a'ð því blæðir út á svipstundu. Því mundi eg mæla með því að slíkir rifflar yrðu fluttir inn í landið og seldir þeim er við hi'eindýraveiðar ætla að fást. Rifflar með þessai'i hlaup- vídd eru framleiddir af fjöl- mörgum verksmiðjum víða um heim og nú exní seldir/í verzl- unum landsins. Auk þess munu vera til í landinu nægar skot- færabirgðir af þessari. gei'ð. Ef þeir ei'u útbúnir með góðuni miðunai'sjónauka og í höndum manna, sem kunna með þá að fara og" nenna að hii'ða þá, er hægt svo að segja útiloka, að sú ljóta saga endurtaki sig a® eftir hverja veiðiferð á hendur hreindýrunum hlaupi helsærð dýr með lagandi undir og blóð- froðu um vit, óð af sársauka og dauðaskelfingu um íslenzkar fjallabyggðir. Rvík, 10/2 1954. E. J. S. sveitamenn í mína áheyrn ó- átalið, enda ósannað að þeir séu verri skyttur en aðrir, svo við áttum snerrur um þetta um hríð. En þetta varð til þess að við fórum að grennslast eftir því í skotfæraverziunum hvei's kyns rifflar hefðu verið kejTptir með það fyrir augum að skjóta með þeim hreindýr.' Rifflar, nógu öflugir fyrir .stærri veiðidýr, eru heldur Sjaldséðir hérlendis í verzlun- txm, enda kom á daginn að keypt hafði verið allmikið magn af smárifflum þeim sem ætlaðir eru til að skjóta með lítil meindýr og. smærri fugla. Rifflar þessir eru a£ liinni svo tiefndu Caliber 22 stærð eða tneð hlaupyídd ð,6 mm. Þeir skjóta um- 3 gramma þungi-i Itúlú með feikna hraða og eru hlaupvídd hjá evrópiskum þjóðum, sem nota hér metra- kerfið. Rifflar af þessari hlaup- vídd er oftast kallaðir smá- rifflar (small box-e). Kunnustu ,gerðír þéirra hér á landi eru venjulegur .22. Sjá mynd 1. , Hornett, nr. 2, sem er talsvert öflugri og svo 222 Rem, sem , er þeirra öflugástur, enda með talsvert stærri patrónu og meiri. púðurhleðslu. Engir þess- arfa riffla eru taldir fullnægj- andi til að veiða dádýr, sem eru þó allmiklu minni en hreindýr, hvorki af vopnaíramleiðendum né veiðimörxnum sem til þekkja, enda er, eins og áður er sagt, notkun þeirra strang- Iega boimuð til þeirfra hluta bæði y Evrópu og Ameríku. Veldur ‘því, að hin létta kúla missir fljótt afl sitt og sterir Talið frá vinstri: Cal, 22 Long Rifle (efri myndin), Hornet., 222 Renv eða 5j7X43 mm,, 6,5 mm Krag., 7 mm Mauseit, Caí. 30/06 Springfield. \ Vinsælrr hljómleik- ar Sinfóniimnar. Sinfóníuhljómsvéitin hélt hljómleika á þriðjudagskvöid í Þjóðleikhúsinu undir stjórn Róberts A. Ottóssonar, og var hvert sæti skipað. Einleikari með hljómsveitinni var Þor- valdur Steingrímsson fiðluleik- ari og einsöngvari Prima Montanari. Fyrsta viðfangsefnið var Spánarsinfónían eftir Lalo, samin fyrir einleiksfiðlu og sinfóníusveit, áheyrilegt og víða mjög glæsilegt verk. Fórst flutningurinn einleikara og hljómsveit yfirleitt vel úr hendi, enda þótt í uþphafi gætti nokkurs óstyrks hjá Þorvaldi. En hann sótti sig eftir því sem á leið, og tókust síðustu þættirnir miklu bezt. Var hinurn vinsæla fiðluleik- ara mjög vel fagnað og lauk svo, að hann varð að endur- taka síðasta kaflann. Kom nú Primo Montanari, hinn ítalski óperusöngvari, sem. er söngkennari Tónlistarskól- ans, fram á sviðið og söng fjórar óperuaríur. Býr hann yfir mikilli og leikandi tækni, og rödd hans er enn björt og glæsileg, þótt hún sé af eðli- legum ástæðum ekki eins skín- andi björt og hún var fyrii(

x

Vísir

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Vísir
https://timarit.is/publication/54

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.