Vísir - 28.03.1955, Blaðsíða 4

< 8«
VÍSIE
Mánudaginn 28. marz 1955
WISIR
/ D A G B L A Ð
i
Ritstjóri: Hersteinn Pálsson.
Auglýsingastjóri: Kristján Jónsson.
Skrifstofur: Ingólfsstræti 3.
AfgreiSsla: Ingólfsstræti 3. Sími 1660 (fimm línur).
Útgefandi: BLAÐAÚTGÁFAN VÍSIR H.F.
Lausasala 1 króna.
Félagsprentsmiðjan h.f.
Samningar í Hafnarfirði.
Um það bil sem verkfallið var að hefjast hér í Reykjavík,
vildu kommúnistar og kratar í bæjarstjórn láta bæinn semja
án tafar við verkalýðsfélögin, ganga að öllum kröfum þeirra.
Kommúnistar og kratar, sem þessu máli hreyfðu, voru þá eðli-
lega að því spurðir, hvort bæjarstjórn Hafnarfjarðar væri til
dæmis búin að semja á þenna hátt, því að þar er samsteypu-
stjórn krata og kommúnista, og var þá upplýst, að engir samn-
ingar höfðu verið gerðir þar syðra. Varð því heldur minna úr
þessu höggi gegn bæjarstjórninni hér, en til hafði verið ætlazt.
Síðan hefur það þó gerzt, að bæjarstjórn Hafnarfjarðar og
fyrirtæki bæjarins hafa gengið að öllum kröfum verkamanna-
félagsins Hlífar og einhver önnur fyrirtæki að auki. Verður
þó ekki annað sagt en að þetta hafi tekið nokkurn tíma, þar
sem meira en vika leið frá upphafi vinnustöðvunarinnar, þar
til samningar voru loks undirritaðir þar syðra. Er ekki hægt að
dæma það á annan veg en að bæjarstjórn Hafnarfjarðar hafi
þybbazt við í lengstu lög, og varla hefur hún gert það af annarri
ástæðu en þeirri, að hún teldi kröfurnar svo háar, að ekki væri
hægt að ganga að þeim, án þess að bjóða heim stórfelldum
taprekstri, sem hún vill að sjálfsögðu forðast eftir meghi, þótt
hjá honum verið ekki alltaf komizt.
Annað sannar það einnig, að kommúnistum og krötum í
Hafnarfirði hafi þótt kröfurnar óaðgengilegar, enda þótt þeir
hafi verið knúði'r til að fallast á þær. Það er, að í samningnum
er ekki gert ráð fyrir, að þetta kaupgjald, sem nú hefur verið
aamþykkt, verði greitt til frambúðar. Það verður aðeins greitt,
þar til samið verður um annað lægra. Er varla hægt að fá
betri sannanir fyrir því, að kommúnistar og kratar, foringjar
verkfallsmanna, gera sér grein fyrir þvi, að þeir hafa spennt
bogann alltof hátt, enda þótt þeir tali mikið um það, að kröf-
urnar sé sanngjarnar og atvinnuvegirnir geti vel borið nýjar
byrðar.
Rennur þá enn ein stoð undir það, sem haldið hefur verið
hér í blaðinu og víðar, að ekki sé efnt til þessarra kaupdeilna
til að bæta hag verkalýðsins, heldur til þess að skapa glundroða
og upplausn í þjóðfélaginu, er mundi verða vatn á myllu
kommúnista. Og-svo er eymd krata mikil, að þeir þora ekki
annað en að dansa með, og þannig hjálpa þeim kommúnistum
til að koma ár sinni fyrir borð á þann hátt, sem þeir óska helzt.
Önnur sönnun fyrir þessu er það, að kratar eru nú alveg hættir
að tala um nauðsynina á verðlækkunarleiðinni, og töldu þeir
hana þó eina raunveruléga bargráðið, áður en verkfallið hófst.
í vikulokin gaf Ólafur Thors forsætisráðberra skýrslu um
það á Alþingi, hversu mjög útgjöld ríkissjóðs mundu hækka,
<ef um grunnkaupshækkanir yrði að ræða, eins og kommúnistar
berjast nú eins og óðir fyrir — með aðstoð „verðlækkunarpost-
ulanna“ í Alþýðuflokknum, Ef um 7 % grunnkaupshækkun yrði
«ð ræða, mundi það tákna hvorki meira né minna en yfir 20
milljóna ltróna aukin útgjöld ríkissjóðs, og vitanlega mundu
.þau aukast jafnt og þétt, ef um enn meiri grunnkaupshækkun
yrði að ræða. Tók hann sem dæmi, að ef um 26% kauphækk-
anir yrði að ræða, mundu útgjöld ríkissjóðs aukast um næstum
80 milljónir króna á þessu ári, og væri þó aðeins gert ráð fyrir,
að vísitalan hækkaði um 15 stig. Og það liggur í augum uppi, að
rikissjóður gæti ekki greitt þessar auknu byrðar nema með því
að taka féð af þegnunum með auknum sköttum og tollum.
Þar við bætist, að kapphlaupið milli kaupgjalds og verðlags
mun þá hefjast með sama hætti og menn fengu að kynnast ekki
alls fyrir löngu, unz svo var komið, allt var komið í strand, og
ekki lengur hægt að komast hjá gengisbreytingu. í slíku kapp-
hlaupi verða launamennirnir ævinlega í þeim hópi, sem fyrir
xnestu tjóni verður. Þeir standa berskjaldaðir, er svo verður
komið.
Þetta vita menn hér á landi, ef þeir vilja rifja það upp, sem
.gerðist fyrir fáeinum árum. Þetta vita kommúnistar líka, og
það er þess vegna, sem þeir vilja, að stefnt verði í voðann. Þeir
vilja, að allt komist í vandræði, svo að þeir geti uppskorið á
Ækri óánægjunnar og eymdarinnar. Almenningur á að sjá við.
þeim og neita að fára þær leiðir, sem þeir vilja. Þær stefna til
Jpfarnaðar.
3Minningarorð :
Jón Magnússon.
Hann andaðist að heimili sinu
hér í Reykjavík hinn 19. þ. m.
á 91. aldursári og fer útför hans
fram í dag frá dómkirkjunni.
Jón var fæddur að Syðra-
Langholti hinn 17. júní 1864.
Foreldrar hans voru þau Magn-
ús Magnússon, bóndi þar, og
köna hans Katrín Jónsdóttir
frá Kópsvatni. Móðir Jóns lézt
veturinn 1881, aðeins 47 ára að
aldri, frá stórum barnahóp, og
bæði ve'gna þess missis og af-
leiðinga frostavetursins mikla
brá Magnús skjótlega búi og
tvístraðist barnahópurinn í
ýmsar áttir.
Árið 1893 innritaöist Jón í
búnaðarskólann í Ólafsdal og
lauk þar námi á tveim árum.
Árið 1903 keypti Jón Suður-
Reyki í Mosfellssveit og hinn
31. maí sama ár gekk hann að
eiga Ingbjörgu dóttur Sigurðai
Oddssonar, er síðast bjó í Gufu-
nesi, og hófu þau búskap s
Reykjum. Árið 1907 fluttu þau
til Krýsuvíkur og ráku þar um-
fangsmikinn búskap til ársns
1914 að þau fluttust hingað til
Reykjavíkur og dvöldu hér æ
síðan. En konu sína misti Jón
fyrir fjórum árum.
Heimili þeirra bjóna var
jafnan rómað fyrir gestrisni og
góðvild. Nutu þess margir alla
tíð, ekki sízt meðan þau bjuggu
í hinni afskekktu Krýsuvík, en
þangað mátti heita, á þeim ár-
um, stöðugur straumur ferða-
manna, bæði innlendra og er-
lendra, Að Krýsuvík kom marg-
ur þreyttur og þurfandj um
klungur og vegleysur. Þessa
heimilis er líka getið í ófáum
erlendum ferðabókum og jafn-
an landi og þjóð til sóma.
Hér er miklum mannkosta-
mamii á bak að sjá. Hvar sem
hann bjó naut hann vinsælda og
trausts samferðamanna sinnna.
Bær; vanda að höndum var oft
fyrst til hans leitað. Menn vissu”
að hann var bæði hygginn og
hollráður. Sýslunefndarstörf og
þess háttar má jafnan telja, en
beztu verkin vinna menn oft í
kyrrþei. Það var næstum því
sérgrein Jóns að kveða niður
deilur og éfla frið manna á
milli. SjáKur var hann líka
friðsamur, meðan sætt var, en
væri hann neyddur út í deilur,
þá gat hann að sama. skapi ver-
ið skriðþungur og manna ólik-
legastur til að láta sinn hlut
með réttan málstað í höndum.
Jón var mikill áhugamaður
um framfarir í landbúnaði og
ritaði mikið um þau mál á sínum
tíma, ekki sízt um bætta með-
ferð húsdýra. Með röð af blaða-
greinum og áhrifum á ýmsa
forvígismenn hratt hann af stað
þeirrj hreyfingu er síðar leiddi
til þess að Alþingi bauð með
lögum, að imileidd skyldu skot-
vopn við slálrun búfjár í lanct-
inu. — Jón hafði jafnan bi-enn-
andi áhuga - fyrir batnandi
heimi og aukinni mamiúð bæði
við menn og málleysingja. — í
heimilislífi sínu var hann ham-
ingjusamur, og heima undi hann
sér jafnan bezt -hjá sinni góðu
og heimilisræknu konu, meðan
hennar naut við; og í hópi
mannvænlegra og vel menntra
barna, sem hann reyndist ó-
venjulega umhyggjusamur fað-
ir, meðan kraftar entust, enda
uppskar hann líka umhyggju
þeirra á elliárunum, svo að
ekki varð á betra kosið.
Jón Magnússon dó ekki úr
neinum sjúkdómi; hann sofnaði
bara rólegur inn í þá eilifð,
sem í huga hans var alla tíð
jafn raunveruleg og lífið hérna
megin grafar.
Jón Pjetursson.
ur að berjast gegn spillingar-
öflunum innan Marxismans o£
hætta allri sáttfýsi og frjáls-
lyndi gagnvart þeim öflum.“
Tímaritið hyllti ákvörðun
miðstjórnai'innar og æðsta ráðs-
ins um það,. að leggja bæri.
megináherzlu á framleiðslu
þungaiðnaðarha?.
Það bað einnig afsökunar á
útgefanda sínum, Hagstofu
Sovétríkjanna, sem ekki hafði
verið nógu viðbragðsfljót að
semja sig eftir gagnrýninni„
sem beint var gegn henni.
Tölublaðið, sem þessi grein.
birtist í, var 1. tbl. 1955, sem,
venjulega kemur út í janúar.
Það fór í pressuna 22. febr. og
var borið út til áskrifenda 12.
marz. Næsta tölublað á undan,
nr. 12. 1954, fór í pressuna 15.
des. Grein Vekua kom í 9. tbl*
1954 og birtist í sept. sl.
(N.-Y. Times).
Rússnesfct hagfræðitímarit
skiptir um skoðun.
ekki úí í 2 máituði, meðan
það aílitiíjafti -.Iiæ^rí viilii" sín^.
Moskvutímarit eitt, sem eklvi
hafði sézt í bókabúðargluggum
í tvo máixuði, konx nýlega >
sýningargluggana á ný og af-
sakaði, að þaS hefði ekki komið
út, með því, að 'það hefði birt
grein um efnahagsmál, þar sem
höfundurinn hefði gert sig sek-
an um hægrivillu.
Utgáfuráð tímaritsins, Vop-
rosi Ekonomiki (spurningar um
efnahagsmál) viðurkenndi, að
gagnrýni sú, sem talsmenn
kommúnistaflokksins hefðu
beint gegn því, væri hárrétt, og
að greinin, sem tímaritið hefði
birt, hefði haft inni að halda
margar „alvaidegar villur,
stjórnmálalegs og fræðilegs
eðlis“.
Greinin, sem rituð var af
hagfræðingi, I. Vekua að nafni,
var ein þeirra, sem flokksstjórn
in boðaði í janúarmánuði, þegar
lýst var yfir, að nauðsyn bæri
til að leggja áherzlu á þunga-
iðnaðiinn í þróun Sovétx-ikjanna.
Ágreiningurinn um það,
hvort leggja ætti meiri' áherzlu
á þungaiðnaðinn eða fram-
leiðslu neyzluvara, var eitt af
því, sem Malenkov minntist á
í bréfi sínu, þegar hann sagði
af sér forsætisráðherraembætt-
inu 8. febrúar sl.
Áróðurinn fyri-r aukinni
framleiðslu þungaiðnaðar hófst
með ristjórnargrein í Pravda
21. desember 1954. Næsta grein
um þetta efni, eftir ritstjórann,
Dmitri T. Sheplov, birtist 24.
jan. sl. Hann talað um „spilling-
aröfl Marxismans“, sem væru
að reyna að breyta línu komm-
únistaflokksins og ynnu að því
að auka framleiðslu neyzluvara
á kostnað þungaiðnaðarins.
Meðal þeirra, sem Shepilov
nefndi, var tímaritið Voprosov
Ekonomiki, sem nú hefir viður-
kennt villu sína.
Útgáfuráði þess hefir ekki
verið breytt, þrátt fyrir gagn-
rýnina.
Ei að síður stóð eftirfarandi
í nýútkominni ritstjómargrein:
„Ritnefndin verður að endur-
skipuleggja starí' sitt. Hún v.erð-
Kona i Túnunum skrifar Berg-
niáli um barnaleikvöllinn á horni
Nóatúns og Miðtúns, Segir liún
á þessa leið: „Nú fer að vora og
búast má við að börnin vilji fara
að stunda barnaleikvellina, sem.
þau gera minna vetrarmánuðina,
að minnsta kosti rainni börnin.
Hérna hjá okkur er ieikvöllur,
Sem út af fyrir sig er ágætur. eí:
hann væri bara girtur. Undanl'ar-
ið hefur hann verið héldur illit
útlitandi vegna þess að margir
pollar hafa verið á honum og svo
er strætisvagnastoppistöð hjá hoii
Vantar girðingxt.
Vegna þess að völlurinn hefiif
ekki enn verið girtur er ekki gott:
að vita, hvár cndamörk hans eru,
en úr þessu þyrfti fljótlega að
bæta að minnsta kosti fvrir vor-
ið. Þótt þarna sé strætisvagna-
stöð rétt við, kæmi það ekki að
neinni sök, ef kominn væri stein-
veggur urn völlinn. Þarna eru
róiur og annað, sem börnin geta
skemmt sér við. Og fyrir utarr
það að girða •völlinn þyrfti ekki.
annað en að bera ofan í verstu
holurnar, þá væri þessi völlttr á-
gætur og ltæmi vel íbúum í ná-
grenninu. Ég vildi óska að gerfi
yrði gangskör að því að laga
þenna leikvöll hið fy.rsta.“ Berg-
mál þakkar konunni bréfið og
kenuir þvi hér tneð á fr'amfæri.
Væru sfcrkkjur heppilegri?
Þá liggur hér fyrir annað bréi',
sem kemur með nýstárlega lnig-
myntl: „Það var á sínunr tirna
rætt um fermingarskikkjur i
Bergmóli og nú hafa þær álmennt
verið tcknar upp, hvort sem
þakka má skr-ifum Bergmáls eða.
öðru. En nrér varð liugsáð til þess
ara skikkja unr daginn, er ég var
settur í vanda vegna fataleysis.
Svo var mál með vexti, að ég var
beðinn um það að bera k'istu
við jarðárför. Nú var ætlast til
þess að þeir, sem gerðu þetta,
væru i kjólfötum. Slikan búning
lrafði ég aldrei eignast og voru
nú góð ráð dýr.
Svartar skikjur.
Þá var það, sem mér datt í lutg,,
hVórt ekki væri heppilegast að
kirkjurnar ættu til svartar skikkj-
ur, senr notaðar vteru einungis
við slík tækifæri. Það væri mjög
smekklegt og viðeigandi og leysti
iika þann vanda, að menn værú
misjafnlega búnir við slíkar at-
liafnir. Eg vildi gera það að til-
lögu niinni að þetta yrði tekið tií.
athugunar, .cuda virðist svijrað
giidaú þessu efni og þegar lrorf-
ið var að þvi. ráði að fcnua í sér<