Vísir - 16.04.1955, Qupperneq 4

VÍSIR
wxsxxt
l
D A G B L A Ð
Ritstjóri: Hersteinn Pálsson.
Auglýsingastjóri: Kristján Jónsson.
Skrifstofur: Ingólfsstræti 3.
Afgreiðsla: Ingólfsstræti 3. Sími 1660 (fimm línur).
Útgefandi: BLAÐAÚTGÁFAN VÍSIR H.F.
Lausasala 1 króna.
Félagsprentsmiðjan h.f.
Samningar án verkfails.
TF^aS vakti talverða athygli, þegar Vísir skýrði frá því í jan-
•* úarmánuðd síðastliðnum, að tekizt hefðu samningar milli
vélstjóra og togaraeigenda eftir margra vikna umræður. Það
valsti ekki furðu, að samningar skyldu takast um síðir, heldur
'hitt, að vélstjórar lögðu ekki niður vinnu, stöðvuðu ekki togara-
flotann, þótt samningar rynnu út, og nokkrar vikur liðu þar til
.saman gekk um síðir.
Á það var bent hér í blaðinu, að önnur félög launamanna ættu
Æð fara að dæmi vélstjóra, því að komiðmundi verða í veg fyrir
mikið -tjón fyrir aðila, ef þeir sýndu langlundargeð við samn-
inga. Vélstjórar voru við vinnu eftir sem áður, þótt samningar
við þá væru útrunnir, þeir voru á launum, og togararnir héldu
áfram veiðum, að skapa verðmæti. Þótt vikur liðu fór þó svo
um síðir, að aðilar urðu ásáttir og ánægðir, og mun það mál
xnanna, að þannig þurfi sambúð starfsmanna og vinnuveitenda
að vera — að hvor um. sig taki tillit til hagsmuna hins aðilans.
Nú hefur annað félag gert samninga um kaup sitt og kjör,
og einnig eftir að samningar voru útrunnir fyrir mörgum mán-
uðum. Undirritaður hefur verið kjarasamningur milli útgerðar-
manna og skipstjóra og stýrimanna á togurum, og var enn
Tengri tími liðinn, síðan samningar þessara aðila voru útrunnir,
því að það gerðdst í septembermánuði á árinu sem leið, og eru
því sex mánuðir frá því að samningar hefðu átt að vera gerðir
á ný — eða verkfall verið hafið, ef það hefði vakað fyrir
jyfirmönnum að knýja fram einhver úrslit þegar með ein-
Jhverjum ráðum.
Það á að halda þvf á loft, þegar deilur eru leystar á þennan
hátt, án þess að til vandræða af vinnustöðvun komi. Yfirmönn-
um togaranna var vitanlega í lófa lagið að stöðva skipin, er
fyrri samningarnir voru útrunnir, en gerðu það ekki, því að
þeir gerðu sér grein fyrir því, að þeir mundu hafa sterka að-
stöðu, hvort sem samningar tækjust þegar eða drægjust á
langinn.
Ástæðulaust cr að fjölyrða mjög um samninga þessa, því að
almenningur mun fær um að dæma það sjálfur, að giftusam-
3ega hefir tekizt bæði hjá vélstjórum og skipstjórum og stýri-
mönnum. Hann mun líta svo á, að fleiri félög gætu farið eins
að, og yrði þá komið í veg fyrir mikið og margvíslegt tjón af
vinnudeilum. Er nærtækt dæmi um það, er matsveinar stöðvuðu
ikaupskipaflotann fyrir þrem mánuðum. Þarf ekki að efa, að
þeir hefðu náð samningum án verkfalls, ef þeir hefðu lagt sig
alla fram um það, og auðsýnt sama langlundargeð og þeir hafa
gert, sem gerðir hafa verið að umtalsefni hér að framan.
Varnarsamningurinn.
Cnemma á því þingi, sem nú situr, báru nokkrir þingmenn
^ kommúnista fram tillögu um það, að varnarsamningnum
við Bandaríkin skuli felldur úr gildi, og hefir þessi tillaga
verið tekin til umræðu í þessari viku. Er það raunar engin
mýlunda, þótt kommúnistar vilji segja samningnum upp, því
að það hafa þeir viljað frá upphafi, þar sem hann er .þyrnir
í augum húsbænda þeirra í Moskvu. Er því í rauninni ekki
veruleg ástæða til að fjölyrða um afstöðu kommúnista.
' Því hefir oft verið haldið fram, að svo miklu friðvænlegra
væri í heiminum nú en þegar samningurnn var gerður fyrir
fáum árum, að brott væru fallnar þær forsendur, sem fyrir
hendi hefðu verið, þegar samningurinn var gerður. Er. það að
vísu rétt, að nú er ekki barizt í Kóreu og að kyrrð hefur
komizt á í Indókína, sem hafa verið helztu vígvellii’nir síðustu
árin, en þrátt fyrir það er óbreytt yfirstjórn kommúnista um
heim allan, og menn hafa. ekki orðið varir við neina breyt-
-ingu hjá þeim, að því er heimsdrottnunarstefnu þeirra snertir.
Hættan af þeim er því fyrir hendi, þótt hún liggi niðri af ein-
hverjum ástæðum rétt um þessar mundir.
Tæknin er auk þess komin á svo hátt stig, og unnt að gera
árásir með svo skjótum hætti, að um seinan verður að grípa
lil varúðarráðstafana, þegar hildarleikurinn verður hafinn.
ííauðsyn er því að geta bægt hættunni frá landinu, hvernær
^em hana skyldi bera að höndum,
Þjóðleikhúsið 5 ára:
520 þúsund gestlr á 1124
sýningum á
HáfíðarsÝning síðasia veírardag.
Síðasta vetrardag, 20. apríl
næstkomandi verður frumsýnt
nýtt leikrit í Þjóðleikhúsinu af
tilefni 5 ára afmælis þess. Er
það Krítarhringurinn eftir
þýzka skáldið Klabund.
Leikritið er bæði í bundnu
og óbundnu máli og hefur
Jónas Kristjánsson þýtt
óbundna málið, en Karl ísfeld
ljóðin.
Klabund var Ijóðskáld, sögu-
skáld og Ijóðaþýðari úr jap-
önsku og kínversku. Krítar-
hringurinn er saminn upp úr
kínversku leikriti og ber hann
þess vott. Leikritið er í 5 þátt-
um og gerist í Kína á dögum
hinna gömlu keisara. Tónlist
eftir dr. Urbancic er við sum
kvæðin, en leikstjóri er Indriði
Waage.
Aðalhlutverk leikur Margrét
Guðmundsdóttir, en aðrir
leikarar eru Helgi Skúlason,
Anna Guðmundsdóttir, Harald-
ur Björnsson, Ævar Kvaran,
Arndís Björnsdóttir, Róbert
Arnfinnsson, Jón Aðils, Valur
Gíslason og ýmsjr fleiri. Alls
eru 22 persónur í leiknum.
Leiktjöldin hefur Lárus Ing-
ólfsson gert.
Fyrsti þáttur gerist í tehúsi,
annar í garði Ma mandarins,
þriðji í réttarsal, fjórði á víða-
vangi í stórhríð og fimmti i
keisarahöllinni.
Eins og áður er sagt, eru
fimm ár liðin síðan Þjóðleik-
húsið tók til starfa. Starfar það
10 mánuði hvers árs, frá 1.
sept. til 1. júlí. Alls hefur það
frá byrjun haft 64 verkefni, 54
leikrit, óperur og óperettur, 6
6 gestaleiki, 2 ballettsýningar
og 2 hljómleika, Alls hefur það
haft um 200 sýningar á hverju
ári. Þá hefur það og haft 84
sýningar úti á landi á 37 stöð-
um, sveitum, kaupstöðum ag
kauptúnum. Samtals hafa sýn-
ingar Þjóðleikhússins frá upp-
hafi verið 1124.
Leikhúsgestir í leikhúsinu
sjálfu frá upphafi hafa verið
502,000, en utan Reykjavíkur
18760, samtals 521,000.
Þjóðleikhúsið hefur á þessu
tímabili sýnt bæði gamanleiki
og sorgarleiki, gömul og ný
viðfangsefni og hefur um
þriðjungur þeirra verið íslenzk
leikrit. Af þýddum leikritum
hafa flest verið ensk, þar
næst amerísk, þá frönsk. Hafa
einkum verið valin leikrit, sem
hafa bókmenntalegt gildi.
Við Þjóðleikhúsið starfar
bæði leikskóli og ballettskóli.
Hefur leikskólinn þegar út-
skrifað 20 leikara. Þá rekur
Þjóðleikhúsið og smíðaverk-
stæði, saumastofu, málaraverk-
stæði og hárkollugerð.
Þrír leikstjórar eru þar að
staðaldri og um 100 manns á
föstum launum.
Margt er shritiS
Konan stakk bónda sinn
með gaffli.
Tvö óvenjuleg skilnaðarmál í Bretlandi.
Það var 3. júní 1933, og sólin
skein í heiði víðast í Englandi,
og menn kvörtuðu yfir blíð-
unni, sem stundum getur orðið
of mikil.
En þótt veður væri fagurt,
boðaði það ekki gott fyrir
hvern sem var, og það kom m.
a. fram í skilnaðarrétti í borg-
inni Leeds fyrir nokkru, Cfan-
greindur dagur var nefnilega
brúðkaupsdagur Verdon Cou-
coms og Dóru konu hans, sem
nú hafa fengið skilnað.
Það var Verdon, sem um
skilnaðinn sótti, og kvartaði
hann yfir grimmd dg fólsku
konu sinnar, kvað hana hafa
misþyrmt sér á ýmsan hátt og
verið illgjörn og allt þar fram
eftir götunum. Verdon taldi'
upp í réttinum, hverskonar
vopn hún hefði notað gegn
honum. Einu sinni beitti hún
eldhússaxi, þrisvar hellti hún
fullri vatnsfötu yfir hann, einu
sinni mjólkurflösku, einiji sinni
glyceringlasi jog. einu sinni barði
hún hann með steikingapönnu.
En þó þótti manninum
verst að þola það, þegar hún
staldc hann einu sinni með
gaffli, svo að úr blæddi, og
í annað skipti, er hún náði
gerfitönnum Iians og barði
hann með þeim!
Það þarf varla að taka það
fram, að maðurinn fékk skilnað.
*
Annað óvenjulegt skilnaðar-
mál kom fyrir rétt í London
nýverið. Var þar um hjón að
ræða, sem höfðu verið gift í
þrjátíu ár. Þau höfðu ekk; ver-
ið gift í meira en eitt eða tvö
ár, þegar þau hættu — af trú-
arlegum ástæðum — að hafa
samfarir. Því miður kom þetta
ekki í veg fyrir það, að konan
yrði vanfær eftir nokkur ár,
en hún gat sannfært manninn
um það, að það gæti vel komið
fyrir, að kona gengi með barni,
þótt karlmaður hefði þar
hvergi nærri komið. Eftir tutt-
ug'u ár rann það upp fyrir
manninum, að eitthvað hlyti að
vera bogið við þetta, hann sótti
um skilnað, benti á föður hins
eingetna barns og fékk skilnað!
Beztu úrin hjá
Bartels
Lækjartorgi. — Sími S419.
TT*
Laugardaginn 16. apríl 1955
Það hcfur lengi verið i reglu-
gerðutn, að ökutæki megi ekki.
flytja nema ákveðna tölu farþega
eftir stærð. I þessu sambandi
skrifar ökumaður bréf á þessa
leið: „Eg er að velta því fyrir
mér hve marga farþega strætis-
. vagnarnir megi taka. Það virðast
engin takmörk vera á því. Ekki
hef ég nokkru sinni heyrt um
það, áð t. d. lögreglan skipti sér
af því livort þeir eru^offullir, eða
máiulega í þá hlaðið. Aftur á móti
et- strangt tekið á þvi, ef aðrir
menn, sem bílum aka, eru meo
fleiri farþéga, en leyft er. Eg á
jeppabil og var fyrir nokkuru
stöðvaður af því að ég var meS
fjóra farþega, en talið að aðeins
I megi vera fjórir i jcppa, ökuniað-
ur og þrir farþegar, þegar ég var
stöðvaður voru þrír aftur í og
einn fram í hjá mér.
Rúmgóðir bílar.
Jepparnir eru bæði sterkir og
rúmgóðir, og vel komast fyrir í
þeim þrir aftur i, og er þó nóg
pláss. Það er aftur á móti skiljan-
legt, þegar gerðar eru athuga-
semdir við það að fleiri séu frara
i, þar sem það gæti haft áhrif á
stjórnina á ökutækjunum. En svo
ég snúi mér aftur að strætisvögn
unum, þá veit ég, að annars stað-
ar eru í vögnum skilti, sem taka
fram hve mörg sæti séu og hve
mörg stæði. Hér er ekki um þaS
hugsað, en oft troðið allt of mörg
um farþegum í vagnana. Það
verður samt að játast, að vagn-
arnir hafa nú seinustu árin
stækkað mikið og eru mjög rúm-
góðir. En einhver takmörk ætt«
þó að vera fyrir þvi hve margir
megi vera í þeirn samtímis."
Það ntun gert.
Það mun nú yfirleitt vera haft
eftirlit með því, að ekki sé of
þéttskipað i strætisvagnana og
nninu yagnstjórarnir gæta þess
sjálfir. En ég man eftir einuiii
vagnstjóra, sem ég sagði við, er
ég spurði hann einmitt um þetta
atriði fyrir nokkrum árum. Hann
sagðist alltaf reyna að gæta þess,
að vagninn flytti sem næst þeirrl
tölu, sem hanu var talinn geta
fliitt. En þegar fólk stæði á stöðv-
'unum i rigningu og slagveðri, þá
væri ómögulegt að meina því að
komast að, ef nokkur hola væri
fyrir hendi. Mér fannst sjónar-
miðið rrjjög mannlegt og virti
vagnstjórann fyrir það. Margir
hafa bcðið eftir vagni undir þeim
kringumstæðum, og það myndi
hafa valdið miklum vonbrigðum,
ef þeim væri úthýst.
Sérstakt ástand.
Það katin að vera að vagnar séu
yfirleitt of fullir um þessar mund
ir, cn það skapast auðýitað af
sérstpku ástandi, sem nii ríkir
en ferðum vagnanná hefur verið
fækkað og fólk þarf að komast
heim til sín eða i vinnu. Mér
finnst- persónulega að vægt verði
að fara í sakirnar, þegar þannig
stendur á. En um aðra bila gilda
sjálfsagt þær reglur, sem miðað-
ar eru við að sem mest ö.ryggi
sé, og uiu það atriði verða sér-
fróðir menn að fjalla, en vel get-
ur verið að fárþeg'atalan sé yfir-
leitt sett of lág. — kr.
MARGT A SAMA STA£»
'p-