Vísir - 10.06.1955, Blaðsíða 7

Vísir - 10.06.1955, Blaðsíða 7
Föstudaginn 10. júní 1955 vism 5 Selveiðar í Nerðurhöfum. 31iiíjóm selm er drepim í —pédrn •• íirL Selveiðar sem sérstakur at- , vinnuvegur eru ekki ýkja gaml- ar, og segja má, að þær hafi hafizt í stórum stíi fyrir rúm- um 40 árum eða svo. Fyrir þann tíma höfðu norsk- ar seglskútur farið í norðurveg á sumrum, en þær voru arftak- ar hvalveiðiskútanna, sem tóku að veiða rostunga og bjarndýr, er hvalina tók að þrjóta. Síðan komu dieselvélar til sögunnar, og þá gátu skútur þessar farið langar leiðir norður í ísinn til þess að veiða selina. Nú eru sel- veiðar orðnar mikilvægur at- vinnuvegur, en rostungar og bjarndýr eru veidd aukalega. Aðalafurðir selveiðanna eru spik og skinn. Skinnin heyra ekki undir loðfeldi, því að sel- irnir, sem veiddir eru, eru ,,hár‘,-selir, með miklu grófari hárum en selategund sú, sem veidd er vegna loðfeldsins. En skinn kópanna, bæði fyrir fæð- jngu og næstu dagana eftir fæðingu, eru snjóhvít og mikið notuð í ódýrar loðkápur á Norð-' urlöndum og í Þýzkalandi. Flestum selskinnum er skipt í fjórar tegundir eftir notkun þeirra: Skinn, sem notuð eru í „vaskaskinn" svonefnd, glófa, í áklæði á húsgögn og loks í fjórða lagi skinn þau, sem not- uð eru í aktygi og skófatnað. Kjötið er ágætlega hæft til manneldis, en þó er ekki nema örlítill hluti þess fluttur heim og notaður í refafóður í Noregi. Selveiðimenn eta það á ferðum sínum, en yfirleitt eru selskrokk arnir skildir eftir á ísnum, þeg- ar búið er að flá af þeim spikið og skinnin. Á þennan hátt eru. skildar eftir, þúsundir lesta af kjöti á ísauðninni ár hvert. Veiðar stundaðar vor og sumar. Selveiðivertíðir eru tvær, vor og sumar, og ekki á sama stað. Beztu veiðistöðvar á vor- vertíð er Vesturísinn, eins og Norðmenn nefna hann, eða sá hluti norðurskautsíssins, sem á vorin er nálægt Jan Mayen, einmana eyju milli Norður- Noregs og Spitzbergen. Hinar stöðvarnar eru í Hvítahafi. Áð- alveiðistöðvar á sumarvertíð eru undan austur- og norður- strönd Spitzbergen og á ísbreið- unum undan Norðausturland- inu (á Svalbarða). Vorselirnir fæðast í febrúar og marz í Hvítahafj og Vestur- ísnum. I júní eða júlí taka þeir að leita vestur á bóginn. Þeir fara um Norðuríshaf og Græn- landshaf meðfram ísröndinni suður með austurströnd Græn- lands, suður fyrir Hvarf og síð- an norður á bóginn um norð- austurleiðina, um Beringssund til Aleut- eyja, suðvestur af Alaska. Þar safnast þeir saman þúsundum saman á fengitíman- um. Þegar honum er lokið, hverfa þeir til baka sömu leið og koma um jólaleytið í sellátr- in. Á skemmri tíma en 8 mán- uðum hafa selirnir tvisvar farið um hálfan hnöttinn. látrunum, hafast þeir við á ísn- um í stórhópum. þúsundum saman. Ef ísbreiðan er. ekki samfelld, brjótast selveiðiskip- in inn í miðja hópana; er krækt í kópana með bátshökum. Full- orðnu selirnir eru skildir eftir þar til síðar. Þegar skipið loks nemur staðar, er skipt liði. Annar hópurinn gengur á sel- ina og rotar þá hvern af öðrum. Hinn hópurinn. tekur til við fláninguna og safnar skinnun- um saman i hrúgur, sem síðan eru dregnar um borð með vind- um. Selveiðar eru ekkert ,,sport“. Það er slátrun, sem framkvæmd er við hin erfið- ustu skilyrði frá náttúrunnar hendi. Grimmdarfrost 'eru al- geng i Hvitahafi i marz og hvassviðri tíð. Og enn kaldara er oft í Vesturísnum. Það er kuidalega að lóna norður í Hvítahafi í febrúar og bíða þess, að vertíð hefjist, þar sem hvassviðri geysa, en sjóir erfið- ir vegna þess, að dýpi er ekki meira en 15—20 faðrnar. Þó er enn óþægilegra að„ hafast við uppi í tunnunni í framsiglunni og geta sig ekki hreyft. Þá er að geta þess, að fláningarmenn eru jafnan berhentir við vinnu sína á ísnum. Vertíðin hefst 1. marz. Lög leyfa ekki að selveiðar hefjist í Hvítahafi fyrr en 1. marz. Þá bíða skipin, en hafa áður svipazt um eftir selnum, Það eru einkum Norðmenn og Rússar, sem stunda þenna at- vinnuveg, og þar ríkir hörð samkeppni, sem hefur valdið mikilli gremju norskra selveiði- manna í garð Rússa. Mynni Hvítahafs, milli Kanin- og Sviathöfða, er um 100 km. breitt og þess vegna opið haf, almenningur. Rússar líta öðrum augum á þetta. Þeir hafa þar herskip á verði, sem stöðva norsk selveiðiskip og krefja þau um gjöld. eftir stöerð, áður en þau fá að koma á selveiði- stöðvarnar. Þá nota Rússar það ráð, að þeir beita ísbrjótum, sem eru mörg þúsund lestir að stærð, til þess að smærri skip. geti farið langt inn í selveiði- hópana, og flugvélar þjóta í lít- illi hæð yfir ísnum og" hræða selina í áttina til rússnesku skipanna. Á veiðistöðvum í Vesturísnum gilda engin lög um selveiðar, ' og" þar má heita, að Norðmenn séu einráðir. I I i Hundruð þúsunda j drepin. 1 Fáir gera sér ljósa grein fyrir því, hve stórkostleg slátrun sú er, sem selveiðar sem atvinnu- grein byggjast á. Árið 1926 voru drepnir yfir 300.000 selir í Vesturísnum og Hvítahafi af Norðmönnum einum. Árið 1935 sem var lélegt ár, voru drepnir 150.000 selir. Auk þess kemur hlutur Rússa. Norðmenn segja, að selveiðifloti Rússa sé stærri ;og aukist með ári hverju. Sennilegt þykir, að í góðu ári séu drepnir um 1 milljón selir. Vísindamenn geta reiknað út, livenær selir hljóta að verða al- í dauða með slíkri blóðtöku. ( Sumar-selveiðar eru með 1 allt öðrum hætti en vorveiðarn- | ar, og Norðmenn telja þær hálf- i gert sumarleyfi. Þá er einkurn veiddur kampselur, sem hagar sér ólíkt öðrum selum. Hann hefst helzt við einn sér á ísn- j um. Hann er, ásamt hvítabirn- ■ inum og sérstakri mávategund,' sérstætt fyrirbæri á ísbreiðum norðurskautsins. Kampselurinn I er stór skepna, allt að 3 metrum J á lengd, sem lifir á fiskum og j smádýrum sjávarins. Haim á það til að liggja og flatmaga á ísnum meðan hann meltir mat 1 sinn, en þá sætir hvítabjörninn | lagi og ræðst á hann. Björninn etur spikið og drekkur blóð ! selsins, ef hann er svangur og ! þyrstur. Norðmenn nota ekki nema spikið, en mávar gæða 1 sér á kjötinu. iwvwjwwvvwvvwwww ' hjólbarðar og slöngur. Tökum upp í dag: 500x16 525x16 550x16 600x16 650x16 600x16 fyrir jeppa Birgðir takmarkaðar. Brautarholíi 20. Símar 6460 og 6660 S | !; í Garðhrífur -I I; Kantklippur í ;í Kantskerar ,í j; Trjáklippur Arfasköfur li i Stunguskóflur Steypuskóflur Blómaskóflur Barnaskóflur Barnaspaðar Gaflar GarðsSöngur Slöngukefli Slöngudreyfarar Slöngukíemmur Tengistykki Garðkönnur o. fl. Be;t aé aualvsa í Vísi. Kóparnir eru clrennir fyrst. Meðan selirnir dveljast S T E f N- MÁLNING Alhör, 140 cm. br. í lök á 20,45 £ Hálfhör, 140 cm. br. í ver á 22,85. \ Léreft 140 cm. br. á 13,45 ^ og 12.60. ^ Léreft 90 cm. br. á 10,30 5; og 8.45. jf; Hvítt Everglaze á 23,60 og jj; 17,50. > Þuiin stórrósótt gardínu- efni brjár gerðir á 23,90 ;) mtr. Sport-ullargarn, margir j) litir. jí Ullargarn með silkíþræði, S ljósblátt — bleikt — jí hvítt. í Telpubuxur, allar stærðir jji Skólavörðustíg 8, sími 1035 «t >jvwwwyvw,A.wwwvvwv HAZEL BISHOP frá kr. 66,50 Drengjaskyrtur frá frá 48,50. Brengjapeysur með ermum, frá kr. 42,00. Sportbolir frá kr. 21,50 Kvenpeysur frá kr. 44,50 Amerískir sportjakkar frá kr. 325. o. m. fl. nýkomið. VATNSÞETT ÞOLIR ÞVOTT FLAGNAR EKKI LILLINGTON’S PAINTCRETE >E Steinmálning utan- og innanhúss. Almenn.to M&tjgsjinyafélat/id h.f9 Borgartúni 7 — Sími 7490. i . /UVVWUWMVVWWVUVWWVWVUVVV,WWVVV>UVVVVVVVVVVW:> HAZEL BISHOP VARALITURINN er eini „ekta“ liturinn, sem fram- leiddur er í Bandaríkjun- um. Söluumboð: PÉTUR PÉTURSSON Hafnarstræti 7. Laugavegi 38. LALUAVKUI JO - 8Ím: 3305? Grímuklæddir menn frömdífc nýlega bankarán í Cleve- land, Bandaríkjununi, og: komust burt með mikinn ránsfeng — 60.000 dollara. VrtftiV.V.WUVi.SWrfWUli'V^WW.VA’.V.VAW.-.'WiW^JV.:, Opið í kvöld til kl. 11,30. Ætldm Örmólfs syngur með hljómsveitinni.

x

Vísir

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Vísir
https://timarit.is/publication/54

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.