Vísir


Vísir - 10.06.1955, Qupperneq 9

Vísir - 10.06.1955, Qupperneq 9
Föstudaginn 10. júní 1955 vtsrn £* Churchill................ (Framh. af 4. síðu) árunum milli 1930 og 19-i0. Hann fær ekki að konia nálægt stjórn Bretlands, en cr þó alltaf á leik- sviði atburðanna miðju. Enginn brezkur stjórnmálamaður kemst þá í námunda við hann um það að: fylgjast af hárvissri gleggni með stjórnmálaþróuninni á meg- inlandinu. Hánh á í stöðugri orrahríð við ríkisstjórnina vegna undanlátsscmi hennar við þær háskalegu stefnur, sem eru að rísa til valds og ógna á megin- landinu. Gagnrýni hans skellur eins og stórbrim í lotu éftir lotii á ivinuivi: veiku görðum hikandi og. skammsýnnar stjórarforystu. 1 Og launin, sem liann uppsker, I eru eiiiangrun og óvild. En á þessum áruih yerður ChúrchiH’ öflugasti talsmaður lýðræðisins á Vesturlöndum — og hættuleg-1 asti andstæðingur Hitlers. Sjálíkjörimi leiðtogi. Hitler slítur friðinum 1939 og þá sögu er þarflaust að rekja. Og undansláttarfóikið varð jafn duglaust um að reka styrjöld- ina, sem það hafði vcrið blint á aðdraganda hennar. Frá 1940 er Churchill sjálfkjörinn leiðtogi Ihrezku þjóðarinnar og sjálfkjör- inn stjómarforseti. Og þá fyi-st kemur það fyllilega i ljós hvi- hki'i risaorka þcssi lágvaxni máður er gatddur. Með yfir- mannlegu viljaþreki og óbiágð- uHi karlmennsku tekst. honum að halda við trú og viðnáms- þrótti þjóðar siimar og samhcrja, þó að aílt sýnist komið á heljar- þröm. Hreinskilinn, víllaust og einarður segir hann þjóðinni nákvœmlega hvornig ástat.t er, segir henni, hvers hahn hljóti að krefjast, hverju hún vérði að kósta til — og lofaði lienni sigri. Og leiddi hana til sigurs, seni vél hofði mátt cndast öllum hin- um. vestræna heimi til áhyggju- minna lífs og háskalausari daga, cf Churchill hefði þá éinn féng- ið að ráöa. Hins vegar þekki ég cnga vest- ræna menningarþjöð, sem ekki má láta sér vel sæma að minn- ast þeirra daga nú, er Churohill hefur látið af embætti. Og blessa nwfn hans, svo scni manndómur hennar og skilningur er ti 1. Ekkert skólaljós. pað kynni að veröa einhvcrj- úín skólaslóða okkar tii luigar- iéi.tis, að fá að vita, að ChurchiH þótti akirei neitt igáfnaljós í skóla. Faðir hans, Randólph Clmrchiir lávarður, taldi að hann hofði ckki nægilega vits- m.u-ni til þess að verða dugandi JÖgfræðingur. pað vaið til þess að hann fékk leyfi til að gangh í liðsforingjaskólann í Sand- iiurst. Og jafnvel það æiia.fti ekk; að ganga mbð öllu þrautalaust, en þó komst. iiaim í skólann — og út úr honuni“ -C- slysalaust, vai-ð íiddaraiiðsforangi og tók ungur þátt í héí'föium, eins og áður er sa.gt. þá voru styrjaldir nicð öðrum brag, en síðar gei'ð- ist, og nálega bamalcikur einn, þi'átt fyrir porsónulegan háska, sem þcim kunni að fýlgja. pess kcnnir sums staðar i ritum Clmrcliills, a.ð það cr ekki laust við, aö hann minnist þeirra at- burða með hálfrómantiskum troga. F.kkj af því, að iíiínn unni slyrjöldum, heldur cr hitt, að þannig minnumst vér rnennirn- ir atburða æsku vorrar, þeirra sem fyrstir leystu úr læðingi þrek vort og úrræðasemi. Enginn styrjalclarpostulí. Og hér á það við, að segja það skýrt og skorinort, að gefnu mörgu lilefni: Cliurchill er hvorki styrjaidarpostuli, né stríðsæsingamaður, Hann vaið styrjaldarleiðtogi eins og sá einn get-ur orðið,. sem eygir friðinn sem æðstu von að ba-ki orrahrið og skelfingum, en elur ekki gi'áðugan metnað um iandvinn- inga, yfirdrottnun og þjóðakúg- un. Ilann man það til fullnustu í heimsstyi'jööldinni fyrri, hví- lí'kt skelfiicgt böl nútímastvrj- öld er. Hann stýrði þá um skeið herdeild i Flandern, og hefur lýst því með ógleymanlegum orð- um, hve djúpri hugarkvöl, við- bjóði og harmi það fyllti iiann, að. horfa upp á allar þær hönn- ungar. Nútímastyrjöld og nú- timamenning eru tvær andstæð- ur, scm ekki geta lifað saman. þetta veít enginn maður á Vest- urlöndum betur en Churchill og hann hefur aldrei skipt um skoð- un á því og sízt í síðari heims- styrjöldinni. En iiann er raun- sa'ismaðui'. Siðari heimsstýrj- öldinni var kúgað upp á lýð- ræðisríki Vésturláhda og þau áttu þess einn kost að verja iicndur sínar, eða líða undir lok. Um þotta var barizt, — hvorki meirá né minna. Og þeim sem nokkurs þykir um það vcrt, að því fiotaði ósköddu út úr styrj- öldinni, sem vér nefndum frelsi, sjálfstæði, 'syigrúm, athafna- frelsi, ahdlega ménning og iistir, mætti verða það hugstætt, að sa er mestu barg, þegar hatttast var komið, var "Wihston C.liúrcliil!. Hversu vel eða illa, sem hann kann að hafa lært hemaðárfrœði sín í Sandhurst, ér það nú ó- hagganleg staðreýnd, að Chur- chill hefur hvað eftir annað réynzt frjórrj til úrræða, lang- sýnni og herkænni, en atvinnuv hérforingjarnir, sem áttu að að- stoða hanii. Hann hefur kunnað hvort tveggjá að leggja áætlun. sem tók til fjarlægra miða, og gá þó vchdilega alls þess er næst. lá í götu. En stærstú sigra sína hefur hann ef til vill unnið með þeirri óhrigðulu kárlmennsku, sem aldrei liikaði við að taka á- kvarðanir, nictnáðargjani að vísu — en ósméykastur alls við það að taka mótbiæstri, van- þóknun og'óvild - þegar sæmd Bret.lands og samvizka lians krai'öist. Alburða rithöfunclur. Churchill er einhver rigætasti rithöfundur núlifandi Bi’eta, og meistari þeirrar fáguðu mál- snilldar, sem oft hefur varpað ljóma sínum yfir þingsaii Breta- veldis. Hvcrnig hefur h'ánii órð- iö það? Af méðíæddum hæfilcik- um, svo iangt, sem þéir lirökkva nokkrum nianni til stórra af- rclia á þessum svioum, en fram- ár öll.u með óþrótlégri élju. þeg- ar hann var riddaiiliðsforingi i merkingar þeirra og hlæbi'igði, hrynjandi og hljómfegurð setn- inganna, sjálf byggingarfræði hins tigurlega, rismikla máls. Hann ræðir ekki um annað við féiaga sína á kvöldin, kvelur þá nieð löngum upplestrum úr eig- in skrifum og annarra, vill rök- ræðá, greina, komast til skjln- ings. Hversú sein félögunum kann að liafa fallið, uppskar Churchill síðar í'íkuieg iaun þessarar iðju sinnar. Hann varð máisnillingur, náði tökum á töfrandi persónulegum stíl, stcrk um, sveigjanlegum, tiiþrifamikl- um. Hann leikur á alla strengi frá angurværri Ijóðrænni mýkt í meitlaða kuldaiega stálhörku. A árunum, sem hann var utan þings eða ekki í stjórn, barg það áreiðanlega .einat-t sálaifiriði lians og skapsmunum, að liann átti þenna beigilund að hverfa í — og bætti drjúgum afkoniu lians. Churchill á sér sæg af les- endum um víða veröld og bæku-r hans hafa verið þýddar á íjölda tungumála. Eru það ekki ein- ungis hin voldugu rit hans uin fyrri og síða,ri heimsstyrjöld, heldur og íjöimargai' aðrar. Og ritstörfum sínum átti Churchill það að þakka, að hann fékk NobeisverðJaunin árið 1953. þegar Churcliill cr að semja bækur hefur hann að jafnaði einn eða fleii’i ritara við hönd- iha og jafnan héfur hann liljóð- nema hjá sér og mælir i hann það, sem honum dettúr í hug þá og þá stundina. Síðan iirein- ritar hann sjálfur frumgerð, leiðréttir og bætir um. Ritar hann ávallt með peima, og virð- ist aidrei hafa lært að „yrkja á ritvéi“, sem þó er mikil tízka. Ilitarar bera svo sáman við hcimiidir, loita heimilda og era á ýmsan liátt til aðstoðar og flýt- is. Sania máli gegnir þegar hann er að semja ræður sínar, liinar meiri. Að baki þeirra liggur óhemjuleg vinna, fyrst öfl- un cfnis og ailra staðrcynda, þá hygging ræðunnar og loks sú málsnilldarlega fagun, sem þeini einum er auðið að gefa ræðu sinni, sem þekkja alla leyndar- dóma og töfra tungu sinnar, og þá hörðu sjálfsafneitun, sem það kostar að skapa meistaráverk. Harðskeyttur o-g óvæginn. Vera má að Churchill segi okk- ur það einhvemtíma, áður en hann er alfur, livað bann var að hugsa, er hanri gckk af fundi Eiízabetar drottningár og bafði lagt niður völd sem for- sætisráðherra Bretayeldis. Ilafi bonúni komið það í hug, hverju lmnn liefur til léiðar komið á langri a*,vi, væri fyllsta. ástæða tii þcss, að hann hefði orðið dá- lítið hissa. Að minnsta kosti mega í'lestir aðrir véra það. A fjölmörgum svíðum hcfur liann unnið afreksverk, slík að allur þorri manna má saúta sig við að hafa ekki orkað neinu til líka á einu. AÖ sjálfsögðu héfur liann sína vankanta, og það er cin- marki. Og skapandi stjórnmála- hugsuður i stóru broti né um- bótamaður í innanlandsmálefn- um Bretlands liefur Churchill ekki verið. En svo nærri, sem það stappar öfugmæli að segja jiað, minnkai’ þetta Churchill i-aunvcruiega ekkert. Mcr liggur sögunnar. það er kannske fáuirj kunnugt að gamli Winstoa heit- ir iíka Lconard — Ljónharður. Og þess mun minnst svolengi, sem vestrænt iýðræði stendur og vestræn menning lifir, að þenm Ljónlinrð geymdi forsjónin sé. til þess að leggja að velli háska- við að segja. það er svona, sem legustu rnanneyðingar og ofbeld- hann á að véra. þrátt fyrir þetta er Churchill gæddur skapandi í- mv ndunara f 1 i, f ra m k værnda- þi’eki og viljaorku, sem hefur gert hann að einum stórbrotn- asta stjórnmálamanni veraidar isstefnu, s'em ógnuð hefur heim- inum, Framar öllum öðrum nú- lifandi mönnum var það hann. sem barg Bretaveldi — og þai með frelsi og menningu hins. vestræna heims. Getum bætt viS húsgagnasmiðum nú þegar. Kristján Siggeirsson h.f. Laugavegi 13. I VWV^V-VW^WMVVV-VAW.VVWJVVWVVWVVVhWta* IJ pplýsingaþjónusta Bandarikjanna Vegna. flutninga. verður. upplýsingaþjónusta. Bandaríkjanna lokuð frá og með, mánudeginum 13. júní. Bókum og kvikmynclum skal skilaS aS Lauga- 'fi vegi 24 milli kl. 5—6 e.h. til 30. júní, en eftir þann \ tíma aS Laugavegi 13, efstu hæð. ■$; I v%-w%vsAi%ryvwvwvvvwvv,1Avyvvvwwvvvw,B £ £ í I £ € !*- Indiandi, var hannn einatt hverjum svo brosiega aúðvolt að dæindur til iðiuléysis, sem ætl- aði aiveg. að gera út af við bann. þá er það, sem hann t.ekur að lcsa af kappi og gerist. hand- genginn þeirri töfravei'öld, sem bækur liafa, að geyma. þá sámar honum, hve siæiega hann hafði lcsið á skólaárunum og ákvcður ' að bæta nú'svo rækilega í skörð- : in, að eigi þurfi* framár unl að vanda. Ensk tunga verður aðalvið- ' fangsefní hans, einstök orð, benda ii þá, enda maðurinn gert. ærið lítið til þess að dylja þá. það cr til dæmis almxelt um hann, að iiann hafi verið næsta erfiður í skaplyndi einatt, ráð- ríkur og ekki aidæla við að fást, og liafi samverkamenn cinatt mátt kenna óþynnilega á því. Ljóst er það og, að hánn héfur verið með því marki me.tnað- ar-manná brenndur, að vcra harðskeyttur og viðsjáll þégar ttm það var uð ræða að ná .set tu „f Gott skrifttcfuherbergi til leigu þegar. Upplýsingar í síma 1060. miðbænum nu t' . . Þeir, sem gera vilja tilboð um pípulagnir fyrir raimagn, síma og fleira í kjallara og fyrstu hæo bæjarsjúkrahússins í Fossvogi vitji uppdrátta og utboðslýsingar í skrifstofu Rafmagnsveitu Reykja- víkur, Tjarnargötu 4, efstu hæð gegn 200 króna skilatryggingu. Byggingarnefnd bæjarsjúkrahiíssins. faf if'f f.fttftt-tt-l'PF&'-Pf'tt'tf'l tfft tffttt ft f t'ttf tff*

x

Vísir

Direct Links

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Vísir
https://timarit.is/publication/54

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.