Vísir - 06.08.1955, Side 3

Laugardaginn 6. ágúst 1955.
VlSIR
Öku þeir iiin í 99framtídarlönd
islenzks lancftbúiiaðar**?
Skoðaðar nautahjarðír í Gunnarsholtí og
komiö vil i Ketlu, stórbýli Vilhjéfms Þórs
cg Skúla Thorarensen.
f grein þeirri, sem hér birtist fékk' hann þá skýringu, að
ettir Árbók landbúnaðarins, er burðardreifararnir mundu hafa
þeir hafi allir komizt á garðann góðar kindur. Nautgripirnir,
í einu, enda báru þeir þess nokk sem allir eru blendingar, höfðu
sagt frá austurför Búnaðar-
þingsfulltrúa, er m. a. höfðu til
meðferðar á Búnaðarþingi eitt
af stórmálum landbúnaðarins,
innflutning lioldanauta. í eftir-
farandi grein ritstjóra árbók-
arinnar, Arnórs Sigurjónsson-
ai% er bent á, að sum beztu hér-
uð landsins, sem fyrirsjáanlega
verða að miklu leyti dæmd úr
Icik til mjólkurframleiðslu —
e'n of einhliða að stunda þar
fjárbúskap eingöngu, — virð-
ist kjörin af náttúrunnar hendi
til nautgriparæktar.
verið stilltir skakkt um einn
takka. Þeim, sem á frásögnina
hlýddu, kom ekbi í huga, að
þetta væri reyfári, sagður til
að gera þeim skiljanlega stærð
túnanna, heldur höfðu þeir þá
spurningu eina í huga, hvort
ur. merki. —- Kýr og vetrungar
snugguðu kringum tvenn garða-
hús nokkuð langt frá bænum.
Húsin eru með rimlagólfum og
standa opin alla daga qg næt-
ur, en oftast er gripunum gefið
a garðann á vetrum og þó stund
um úti. En heldur kjósa grip-
irnir að liggja úti en inni,
hvérnig sem viðrar, enda eru
húsin mjög kuldaleg og lítið til
þeirra vandað. Flestar kýrnar
þarna voru blendingar, en
nokkrar þeirra þó alíslenzkar
þeir væru að aka inn í framtíðr að ^ Qg höföu þæf haft sömu
orlónrl i cl íonrlVinn 0X01'
Síðastiiðinn vetur fóru full-
trúar á búnaðafþingi ausíur að
Gunr.arshólti 'og Ketlu (Ketil-
húsahaga) til að sjá og skoða
holdahautin þar i vetrarfrost-
unum. Bauðst ritstjófa Árbók-
arinnar að slást í fylgd þeirra.
Tók hann því með þökkum, en
bæði af því að hann hugði 'fylgd Tæplega
arlönd íslenzks isndbúnaðar.
250 nautgripir
í Gunnarsholti.
En var þá þeírri framtið að
mæta, þar sem voru nauta-
hj arðirnar i Gunnarsholti?
í Gunnarsholíi voru til sýnis
um 250 nautgripir á öllum aldri,
flest blendingar af Galloway-
kyni, 14—¥2 blóðs, en einnig
fáeinir nautgripir af alíslenzku
kyni. Fyrst var litið á 4. taría
fullorðna af blendingskyni. Þeir
höfðu nýlega verið tekin inn á
voru þó vel í holdi.
voru þeir eins lang-
ina góða og margt fróðlegt yrði
að sjá.
vaxnir og vénjulegt er \im jafn-
aldra þeirra ai íslenzku kvni,
. Ekki verður hér sögð saga en Þykkvaxnir voru þeir og
þessarar ferðar. Þó þykir rétt vöðvainiklii. E1tirtektarve.1t
aðbúð og hinar. Flestar voru
þessar alíslenzku kýr magrar
og krokulegar, enda var þennan
dag 10—12 stiga frost, hvass
horðanstormur og lítið um skjól.
Kálfar höfðu undir kúm þess-
uin gengið, þar til fyrir fáum
dögum, og auk þess voru þær
kefldar. Hefðu því fáir að ó-
reyndu trúað, að íslenzkar kýr
gengið úti sjálfala fram í nóv-
ember, enda hefur víst ekki
verið komið þak á fjósið fyrr.
Eftir að þeir voru teknir í hús,
hafði þeim hins vegar verið
verið gefið inni. í\iósin þarna
voru garðafjós með rimlagólfi
eins og í Gunnarsholti og gefið
á garða eins og í fjárhúsi. Sæmi
lega hlýtt var á gripunum og þó
rúmt og loftgott. Sumar voru
kýrnar magrar, en engin þeirra
krokuleg að sjá, enda í góðu
húsaskjóli. — I Geldingaholt
var ekki komið, en þar er sagt
mest bú og að ýmsu leyti bezt
á veg komið.
„Þetta er <•'
ekki hægt.“
Mjög fór því íjarri, að skoð-
un þessi verkaði vel á búnaðar-
þingsfulltrúana. Svo virtist
jaínvel, að súnium þeirra félli
allur ketill i eld, er þeir höfðu
héldu lífi við.svo kuldalega og géð aðbúð nautgripanna j Gunn.
oAHtilrS í?iimíir lilonríírfcíc-í • ,
arsHolti. Sessunautur ntstjora
Árbókarinnar sagði hvað eftir
h'arðá aðbúð. Surnar blendirígs-
ký’rnar voru einnig mágrar, en
sýndust þó með fullum þrótti,
og sumar voru í mjög sæmileg-
um holdum. Ungneytin voru
flest í sæmilega góðum holdum.
áð hef ja þessa umræðu um inn-
ílutning holdanaúta með því að
skýra í fám orðum frá áhrifum
hennar.
Rennslétt,
útíend túii.
, Ef til vill verða varanlegust
áhrifin af því að aka um renn-
var, hversu góðlyndir þeir virt-
ust vera, Þeir, gengu lausir I
húsi, létu sig litlu skipta um
mannsöfnuðinn,
kringum þá, og
1” nautgripir
á fóðri.
Á leiðinni var komið við a-
Ketlu. Þar var áður kotbýli. Nú
eiga þeir jörðina: í féiagi Vii-
,em þyrptist' hjálmur Þór og Skúli Thorar-
ekki virtust; ónsen og eru að breyta henhi'
virtust jénsen
þeir láta sér til.hugar koma að i stórbýli að húsum og ræktun.
annað á Ieiðinni þaðan að Ketlu:
,,Þetta er ékki hægt. Þetta er
ekki hægt.“ Því er heidur ekki
að néita, að það er .pins dæmi
hér á landi, að búið sé að naut-
gripum á þennan hátt. Veðrið
var líka allt ao því eins nötur-
legt og það gat nötúrlegast orð-
ið. næddi gegnum merg og bein
á vel búnum mönnum, jafnvel
þótt þeim væri vel í skinn kom-
ið. Rangláít er því að dæma
líðan gripanna eftir þessum
degi.. Það máetti mönnum líka
skiljast; að ekki er öll vellíðan
jafnvel nautgripa, fólgin í hlýrri
húsvist og miklum holdum, úti-
viStin og frelsið hefur líka upp
en vel alinna nautgripa í hlýju,
loku.ðu fjosi, ef þess hefði aðeins
verið gælt, ,.að taka alíslenzku
kýrnar -frá og fóðra séi’staklega,
ýta frá sér fneð skallanum eðal Kofntið hefur' v'erið 'undir þak
láta vanþókr.un .sína í ljós.hÞóv geysilega stórri hlöðu og mikl-
viku þrír hinir yngri heldurj um peningshúsum, en ekki ér
undan mönnunum, likt og frem' neinni byggingu að fullu lokið.
slétt tún svo ,að kílómetrum' ur gæfar kindúr gera. Næst var' Þarna yoru á fóðri um 170 naut
skiptir síðasta áfangan.n upp að litið á um 100 kálfa í garða- 'gripir og 10Q lömb, og'er þetfa'á ýmislégt gott að bjóða, a. m.
G.unnarsholti, eftir að hafa farið fjósi með rimlagólfi. Þeir höfðu aðeins byrjun búskaparins.! k. þegar ekki er alla náprast.
um hina geysivíðlendu, auð- nýlega verið teknir. frá mæðr- Lömbin voru sögð úrkastslömb Það er jáfnvel vafasamt, hvort
ræktuðu en litt byggðu . sveit um sínumng fóstrum,- voru mis- : austán úr Öræfum. Þau vórú i líðan- nautgripanna í Gunnars-
Holtamanna. Þarna ofarlega á jafnir að. vextj og holdum,: en ;smá vexti en furðu, góð á að holti- hefði vérið nokkru síðri
Rangárvöllunum liggja saman allir styggir, líkt og stvgg lömb þreifa. Ef þetta hefur verið lak-
tún þriggja býla, sem á fáum fyrst eftir að þau eru tekin í asta úi’kastið úr Öræfafénu, ber
árum hafa orðið hvert fyrir sig |hús. Svo þröngt var á kálfum ’þann fjárstofn sízt að fyrirlíta,
einhver mestu stórbýli á íslandi ( þessum, að óhiigsandi .er, - að ; þetta sýndust einmitt efni í
með þvi að breytt hefur verið vvwvvvv-j
svörtum sandi í iðgræn tún,— '
og þaö á íurðu ódýran hátt. Á
þessum þremur samfelídu tún-
lurií, er talið, ,að heyjað hafi
yerið rúmlega 25 þús. hestar
siðast íiðið sumar, Þó sagði svo
Hjalti ráðunautur Gestsson, sem
slóst f förina með búnaðarþings-
fulltrúunum á Selfossþ að
stærsta túnið, túnið á Geldinga-
læk, hefði sprottið fremur illa
fyrir séstaka slysni. Skúli bóndi
Thorarensen hefur kot þetta,
Geldingalækinn, bara undir,
því að enn fieiru og ir.oira hei'-
ur hann umvélis. En þegar mik-
ið' á að gera, kemur hann þarna
og litur þá vandlega eftir öllu.
Þégar hann kom fyfir sláttinn
í sumar, þótti honum illa sprott
ið, og spurð'ist fyrir um það hjá
húskörlum sínum, hvort ekki
mundi hafa verið borið á tún-
ið eins og hann hefði mælt fyr-
ir. Þeir kváðust í engu hafa .út
áf bfugðið. En þegar hann tók
að gæta i skemmur sínar, -farín
hann þar 40 tonn gf köfnunar- ! Einliver er.fiöasta iþróttararín Frakka er reið hjóla-kapþaksturinn
éfnikburði, Hann leiíáðiýéfjtirííy.írouf:d&;ÍFrá«t'é“rí tífij fara keppéntlur1:mn tjálUtveg. iiar sém skaflar eru
1.1 : !v{ %i i ■> í i * í l « ' £ 1 '• ' : M' ‘ (1 : : ■ti' .: ." i ' ■ *-•
umhverfis
Frakkland,
Báðár lil.ið-
hverju slikt 'ríiundi sæta, ’ og
' ar. 90 maitns tóku þátt í kepp ninni, sem stóð dögum saman.
hafa ofurlitið rýmra á kálfun*
um og búa betur um fjósin, efl
fjær voru bænum. j
Hristingur úr l,
tveim kynjuin.
Auðvitað er varasamt að
dæma þennan nýja nautabú-«
skap eftir einni svipsýn. Aðeins
eitt má fullyrða: íslenzkir naut-
gripir geta þolað býsna harða
útivist, en Galloway-kynblend-
ingar þó miklu harðari. í Gunn
arsholti og Ketlu svndist ekki
vera um aðra beií að ræðá fyrir
þennan nautpening en hána á
túnunum, meðan hún entist og
til hennar náðist. Útívistin þar.
um háveturinn getur því varla
verið til mikillar fóðuröfluhar
fyrir gripina, og er lítil reynsla
af því fengin enn, hversu færir
gripirnir eru að afla sér fóð-
urs á vetrum á venjulegu ís-
lenzku beitilandi. Hins vegar
var svo að sjá, að hirðing þess-
ara gripa þyrfti ekkí að verða
öllu meiri en jafnmargra sauð-
kinda, ef húsakostur væri hent-
ugur, en vitanlega mundi hús-
kosturinn verða nokkru dýrari
en fyrir sauðfé, þar sem hér er
um stærri gripi að ræða. I
Eitt virtist vera unnt að sjá
til hlítar af þessari. svprisýn.
einni: Hér var ekki að sjá neina
samstæða nautahjörð, sem hægt
væri að kalla sérstætt naut-
gripakyn. Hér var aðeins að
sjá hristing úr tveimur óskyld-
urn nautakynjum, blendinga, er
voru. mjög hver með sínum.
hætti. Auðséð var, að fyrst um
sinn er engu að treysta um kyn-
festu og kyngæði þessara gripa.
Yt-ri: einkennin eru áberandi
sundurleit, og þá má gefa ráð
f-yrir, að þeir eiginíéikar, sem
ekki sjást, séu líka harla sund-
urleitir. Það :er sannast sagna,
að við öðru gat ekki verið aö
búast. Galloway-kynblöndunin
í þennan stofn er ölE komin frá
aðeins einu nauti, og var í fyrstu
lítið hirt um skipulagða ræktun
kynstofnsins. Það er fyrst á síð-
ústu' árum, nærri tutíugu úr-
um eftir að þessi blóðblöndun.
hófst, að byrjað hefur verið á
því i fullri alvöru að ná fram
þeim einkennum, er helzt minna
á Galloway-nautgripina skozku.
Eins og komið er, verður að
fálma sig áfram í myrki, jafn-
vel áreiðanlegar ættartölur og
skýrslur um blóðblöndunina
virðast ekki munu vera til. Hér
er því vissulega langt í land’,.
þar til hægt verður að ræða um
nökkra þá framleiðslu, sem
borið gæti öruggt vörumerki.
Innflutriingur kálfa.
Ekki er samt rétt fvrir þai?
að synja, að þarna megi koma
upp sérstökum, kynföstum naufc
gripastofni með kynbótum þess-
ara hjarða, sem þegar eru til.
En það hlýtur að kosta langan.
tíma og mikla alúð, rneiri alúð
en þarna var hægt að sjá í fljótu
bragði. Hitt er þó miklu lík-
legra, að þessi byrjön, sem konx
in er, megi koma að gagni meö
þeim. hætti, að fluttír séu inn
gripir af hreinu Galloway-kyni
og þeir nötaðir þarna til kyn-
bóíá. Með þvi • mundi verða
hægt að koma upp stórum hjörð
um af nokkurn veginn kyn-
h.reinum Gallowav-nautgripum
á íiitölulegá stuttum tíma.
Eirís og Ólafur E. Stefárís-
soh -bendir á í greiri sirini í 1,
Franih. á 10. síðu.