Vísir - 14.10.1955, Qupperneq 7

Föstudaginn 14. október 1955
VlSIR
1f
Það er háskalegt að vera
forseti í Suður-Ameríku.
1 Ekvador hafa verið 27
hyiflngar á 25 áruan.
Forsetinn í Panama var
myrtnr fyrir nokkru, eins og
kimnugt er. f»eim er lieldur
laus höndin me$ skammbyss-
unar þarna súðurfrá, og hefir
það enn kostað mannslíf.
Norðurlandabúum má þykja
það þægileg tilhugsun, að þurfa
ekki að hírast á þeim stöðum,
þar sém menn vega hver annan
ef orðinu hallar. En ekki eru
pólitísk morð alltaf framin af
því að orðinu halli
litill skilnin-gur á
stundum látið hjá liða að vera
viðlátnar og eru vegir þeirra
ór anns akanlegir.
Fólkið í Suður-Ameríku er
orðið svo vant ofboðslegum at-
burðum að því bregður ekki
auðveldlega. Indíánarnir
Bridge:
Gísíi og Vilberg
hæstir eflir 2. umf.
Bólivíu og Peru eru helzi á því,
að voveiflegri atburðir sé hin
bezta tilbreytni í fásinninu og
sinni mátti hann þakka fyrir að; eiginlega „skemmtun fyrir
hann var skatinn, en ekki, fólkið“. Þegar Villarea hékk á
hengdur á ljósastaur, þó að
hann teldi þá gagnlega.
„Stauraður“ er orðið.
Ljósastaurarnir á Murillo-
torginu í La Paz, sem er höf-
uðborgin í Bolivíu, gætu sagt
ljóta sögu ef^þeir mætti mæla.
Bolivíumaður einn sýndi að-
komumanni höfuðborgina og
það er! byrjaði á ljósastaurunum. Þarna
lýðræði hékk Villarea.......Þama að
þama í Suður- og Mið-Ameríku.
Flestir forystumenn þessara
Ónnur umferð tvímennings-
} keppni Bridgefélags Reykjavík-
ur fór fram í fyrrakvöld.
Að henni lokinni eru stig 16
efstu paranna sem hér segir:
1. Gísli Guðmundsson -— Vil-
berg Jónsson 258 stig. 2. Lúðvík
— Högni 241% st. 3. Guðríður
— Ósk 236% st. 4. Símon —
Þorgeir 233% st. 5. Björn —
Valtýr 231 st. 6. Eggert —
Hilmar 221 st. 7. Bjarni —
Marinó 220% st. 8. Edith
Ijósastaurnúm sællar minning-
ar, á dómkirkjutorginu í La
Paz, laumuðust Indíánar i ljósa-
skiptunum ofan af hásléttunni,
til þess að sjá hína nýstárlegu
sjón og þeir tóku ofan fyrir for-
setanum eins og venjulega áð- i*“~' “ ~ '* ,
úr, þegar hann haföi fæturna
á jörðinni.
stoðarforingi hans........Þama
hékk ritari hans Uria .... og
ríkja eru í einræðishug og álíta, þama hékk Roberto.
að almenníngur sé til þeirra
vegna og pyngju þeirra. Þegar
menn kynnast ástandínu eins
og það er að tjaldabaki er ekki
að undra, þó að skammbyssurn-
ar láti svona oft í sér heyra.
Danskur blaðamaður hitti í
„Þetta köllum við að vera
„stauraður“,“ sagði maðurinn.
Stöðugar byltingar.
Farilrn til annars heims.
„Nei, sko, pabba,“ sögðu þeir.
„Það er þá satt að hann sé far-
inn til annars heims“. Síðan
héldu þeir hljóðir til sinna fá-
tæklegu heimkynna á háslétt-
unni.
Flast tilræfíin við forsetana í
Suður-Ameríku áttu rót sína að
Evrópumenn eiga bágt með rekja til þess að þeir þekktu
að skilja þessi stöðugu tilræði
og byltingarhug. En í Suður
Perú mann, sem tekið hafði Ameríku er sífelld ókyrrð. I
þátt í samsæri, og hélt maður- Paraguay vom einu sinni 22
inn lífí af því, að hann hafði; forsetar á 32 árum. í Ecuador
ekki verið höfuðpaur. Féll voru 13 mismunandi stjórnar-
blaðamanninum einkar vel við skrár í gildi frá árinu 1830 til
glæpamannínn. Þessi þægilegi
hugsjónamaður hafði hjálpað
til að undirbúa morðið á San-
ches forseta árið 1933. Cerró
hershöfðingi hafði þá við kosn-
ingar verið andstæðingur Hayó
1950 og þar urðu 27 byltingar
á 25 árum. Á árinu 1931 til 32
voru 5 forsetar í Chile og
tvisvar sinnum var stjórnað þar
af herráði. Árið 1930 var for-
setum í Brazilíu, Peru og Arg-
de la Torres, sem var mikið goð entínu steypt af stóli með stuttu
hjá almenningi; en hann vari millibili. Forsetarnir í Mexiko,
forgöngumaður í lýðræðis-, þeir Madero og Obrégon, voru
ílokki, „APRA“ hét hann, og1 myrtir með skammbyssuskot-.
ekki sinn vitjunartíma. Þeir
skildu ekki, að stjórnandi hefir
skyldur við þjóð sína.
Gáfuð skáldkona í Bólivíu
ræddi einú sinni um allar bylt-
ingarnar og forsetana, sem voru
hengdir á ljósastaura.
„Vitanlega er þetta hræði-
Sigríður 219% st. 10. Ingi —
Sveinn 215 st. 11. Árni — Ól-
afur 214% st. 12. Guðm. G. -—
Guðm. M. 213 st. 13. Hermann
— Stefán 213 st. 14. Sakarías —-
Þorvaldur 213 st. 15. Guðm. Kr.
— Kristján 212% st. 16. Björn
— Guðm. Sig. 212% st.
Næsta umferð verður spiluð
á sunnudaginn kl. 1.30. e. h.
Chadwlck setur nýtt
Ermasundsmet.
Bandaríska sundkonan Flor-
ence Chadwick hefir enn synt
yfir Ermarsimd og sett nýtt
met, en jhún var þegar orðin
legtsagði hún, „bæSi það, að methafi í sundi kvenna á þess-
þetta skuli gerast og svo hitt, ari Ieið.
að okkur skuli finnast það
eðlilegt. En ekki getur mér
annað sýnst, en að það hefði
verið farsæUa fyrir Evrópubúa,
að hengja einvalda sína stund-
um upp á ljósastaura — nógu
snexnma."
Hún steig á land í Frakk-
landi eftir að hafa verið á suncíi
14 klst. og 9 mínútur, og var 12
mínútum skemur á leiðinni en
síðast. Skortir hana nú aðeins
3 mínútur til þess að ná meti
karla.
var hínn eini lýðræðisflokkur um. Og German Busch í Bolivíu ‘
þar í landi. Sanches Cerró sigr-; beindi skammbyssunni gegn
aði með naumum meiri huta. sjálfum sér á svo dularfullan
Var siðar sannað, að hann hafði
laumað fölsuðum
atkvæðakassann.
atkvæðum í
BlóÖþyrstur
forseti.
Hann komst til valda Qg
lcunni þá list, að nota þau sér
og vinum sínum til framdráttar.
Almenningur átti að hlýða og
greioa gjöldin. Allir „APR-ist-
ar“ voru þegar settir í fangelsi
og sumir þeirra hurfu algerlega.
Öll blöð andstæðinga voru
bönnuð og háskólanum var lok-
að, því að stúdentarnir höfðu
Mættulegar uppreistarhugmynd
ir um frelsi og lýðræði.
„Eg ætla að útrýma fjand-
rnönnum mínum, þó svo að hver
byssustingur í landinu verði
blóðugur af þeim sökum.“
Þessí fögru orð talaði Cerró í
einni af fyrstu ræðum sínum
til þjóðarinnar.
Skömmu síðar sá þó þjóðin
vim það að forsetinn varð fyrst-
ur til að borga með blóði sínu
og framferði.
Ái-ið 1948 varð Bustamente
fofseti i Pérú. Hóf hann þegar
ofsóknir gegn APR-istum, sem
aftur voxu teknir að láta á sér
kræla.
„Eg skyldi með ánægju
hengja þá alla á ljósastaurun-
um“, sagði hann. ,,En það þyk-
ir mér verst, að það eru ekki
xiógu margir Ijósastaurar til í
landmu.“
Þetta var eitt af því siðasta
sem hann sagði. Alnxenningur
sá um. aö hann blaðraði ekki
hátt að vafamál var hver hefði
haldið á skammbyssunni, en
ekkert vafamál að það hefði
ekki verið hinn ungi forseti
sjálfur. í ágúst 1939 fórst forset
inn í Paraguay í flugslysi, úsamt
öllu fylgdarliði sínu. Svo mikil
hula hvíldi yfir þessu slysi, að
það er vel mögulegt að það hafi
verið kaldrifjað og lævíslegt
tilræði.
Mjög hættuleg staða.
Það er beinn háski að vera
forseti í Suður-Ameríku og
forsetunum er það vel ljóst.
i^Viá Alþingi:
Nauðsyn ai gera alalak-
vegina úr varaniep efni.
Rannsókn fari fratn hið hráð-
asta á þessif atriði.
Fram hefur verið lögð í sam-
einððu þingi till. til þál. um að
gera aSalakvegi landsins úr var
aislcgu efni.
Flutningsmenn eru fimm
þingmenn Sjálfstæðisflokksins,
þeir Jóhann Hafstein, Sigurður
Þegar Getulio Vargas var forseti ó ólafsson, Sigurður Bjarna-
í Brazilíu stóð lífvörður hans
svo þétt um hann að vai-la grillti
í forsetann sjálfan er hann var
eitthvað á ferli.
Árið 1935, meðan' hann var
son, Ingólfur Flygenring og Jón
Pálmason.
Tiilagan er á þessa leið:
| „Alþingi ályktar að beina á-
skorun til ríkisstjórnarinnár að
einvaldur í Brasilíu réðisthóp-iláta nú ÞeSar undirbúa og fram
ur uppreistarmanna að forseta-kvæma rannsóknir á þvi, í sarn
höllinni í Ríó. Áttu þeir enga:ráði við vegamálaatjóra, með
óska heitai-i en að sjá höfuð
Getulios á diski. Forsetinn var
einn með fjölskyldu sinni og
lífverði og leit helzt út fyrir
að öi-lagastúnd hans væri kom-
in. Hann og dótlir hans földu
sig þá bak við flauelsglugga-
tjöld hallarimxar og beittu riffl-
hverjum hætti sé hagkvæmast
að gera aðalakvegi landsins úr
varanlegu efni.og af þeirri gerð,
er svarar til stóraukinnar um-
ferðar með stöðugt stærri og
þyngri ökútækjum.
Skal rannsókninni hraðað
með það fvrir augum, að sem
/o ósleitilega, að liðs' ö'rst se hægt að hefjast hánda'1 Reykjavíkur.
um smum sv
auki var kominn til
áður en uppreistarmenn kæm-
ust inn í höllina.
Getulio Vargas var oft í lífs-
háska en heilladís hans hélt
skildi fyrir hann hverju sinni.
Loks lauk hann æviferli sínum
með því að beina sjálfur
.skanimbyssunni áð sér. Er það
oftax um ljósastaura. Og í kistu ihlálegt að heilladísix-nar geti
hjálpar um stikar framkváemdir og
1 koma þar með í veg fyrir þá
óhóflegu sóun fjármuna, sem
felst í hinum gífuriega og sí-
vaxandi kostnaði af vegavið-
haldi ríkisins og rekstrarkostn-
aði ökutækja, meðan ekki er úr
bætt“.
Greinafge rð .fylgir t Hlög unn i.
ög er húh. svohijóðandi:
„Á undanförnum árum hef-
ur hinn gífurlegi kostnaður af
viðhaldi vega í landinu verið
stöðugt vaxandi áhyggjuefni.
ICostnaðurinn við vegaviðhald-
ið hefur orðið nxargfaldur á við
kostnaðinn af nýbyggingu vega
og þar af leiðandi hindrað hin-
ar bráðnauðsynlegu franx-
kvæmdir við nýbyggingar. —
Vegna þess, hve fjölförnustu
vegirnir ganga fljótt úr sér, eru
þeir oft tímum saman í lítt fæi’u
ásigkomulagi og valda þannig
samhliða stöðugt vaxandi kostn
aði við rekstur samgöngutækj-
anna. Verður þetta að sjálf-
sögðu tilfinnanlegast þai’, sem
umferðin er örust og vöruflutn-
ingar mestir. Nægir í því sárn-
bandi t. d. að vitna til hins gíf-
urlega viðhaldskostnaðai- á bif-
reiðum við mjólkurflutningana
af Suðurlandsundirlendinu til
Á stríðsárunum og eftir hófst
nýr þáttur í vegagerðinni með
hagnýtingu nýrrar tækni, þegar
tekin voru í notkun við vega-
gerðina ný tæki miklu mikil-
virkari en áður tíðkuðust. Hef-
ur vegagerð ríkisins gengið
rösklega fram í þyí að tileinka
sér á þessu sviði nýjar vinnu-
aðferðir.
En á síðari árum hefur einö~
ig átt sér stað furðu ör þróún
í samgöngutækni, sem fyrst og
fremst felst í þvi, að lands-
menn hafa tekið í notkun miklu
þyngri og burðarmeiri ökutæki
en áður, samtímis því sem öll
umferð á vegunum hefur marg-
faldazt með auknum bifreiða-
kosti.
Hér þarf því enn að hefjast
handa um nýjan viðbúnað t'il
þess að mæta þessari nýju þró-
un, og er þáltill. þessi við það
miðuð.
Vegamálastjóri jr.un hafa
opin augu fvrir nauðsyn þessa
máls. En hér þarf óvanalega
stór átök, svo að gagni koxni.
Það þarf óhikað að afla þeirrar
fyllstu sérfræðilegu þekkingar,
sem fyrir hendi er hjá öðrum
þjóðum, sem á undan okkiir
hafa leyst slík viðfangsefni. Ög
það má ekki hika við að leggja
í milljónatuga kostnað í fyrstu,
þegar einsýnt er, að leiða muni
til ómetanlegs sparnaðar bæði
fyrir ríkissjóð og einstaklinga
og létta stórum undir með at-
vinnurekstri landsmanna, þeg-
ar fram í sækir. Sá stofnkostii-
aður,.sem verða kann af því að
gera aðalakvegina úr varan-
legu efni og í samræmi við hina
öru þróun umferðar og öku-
tækja, mun borga sig fyrir þjóð
arheildina á fáum árum“.
------a .
Stjórnarfrumvarp
um meðferð
einkamála.
Lagt hefur verið fram á Al~
þingi stjórnarfrumvarp íil laga
um meðferð einkamála í héraði.
Hefur frumvarp þetta verið
all-lengi á döfinni, er mikill
bálkur í 24 köflum og 302
greinum.
Dómsmálaráðherra skipaði
sumarið 1952 hæstaréttardóm,-
arana Einar Arnórsson, Gizur
Bergsteinsson og Jónatan
Hallvarðsson í nefrd til þess að
endurskoða löggjöf um með-
ferð einkamála í héraði. Síðan
var Theódór B. Líndal, hrl.,
síðar prófessor í lögúm til þess
að taka sæti í nefndinni, en
próf. Einar hvarf að eigin ósk
frá störfum í nefndinni, er
samning frumvarpsins vgr
skammt á veg komin.
Bjarni Benediktsson dóms-
málaráðherra hefur farið yfir
frumvarpið og rætt við nefnd*
armenn. Hafa nokkrar breyt-
ingar verið gerðár í samráði
við hann.
Frumvarpi þessu er ætlað að
koma í stað laga nr. 85 frá
1936, sem nú gilda um með-
ferð einkamála í héraði. Hefur
frumvarpið að geyma ýmis ný-
mæli, og hefur verið' stuðzt við
reynslu af framkvæmd lag-
anna frá 1936, en þau voru
fyrstu heildárlög úm meðferð
.einkamála i héraði á lanídi hér.
Frú Begtrup
hækkuð í tign.
.DansRa sendiráðið hefur til-
kynnt utanríkisráðuneytinu,
að danska ríkisstjórnin hafi, í
samráði við íslenzku ríkis-
stjórnina, ákveðið að hækka í
tign sendiherra sinn í Reykjá-
vík frú Bodil Begtrup og skip-
að hana frá 10. október átn-
bassador Danmerkur á Islandi.
(Frá utanríkisráðuneytinu). ,