Vísir - 29.10.1955, Blaðsíða 4

VlSÍB
Laugardaginn 29. október 1955
IfyyiyyyVVtfUWWWtfWVWWWWWWyVWtfWi^VViVWW
D A G B L. A Ð
Ritstjóri: Hersteinn Pálsson.
Auglýsingastjóri: Kristján Jónsson.
Skrifstofur: Ingólfsstræti 3.
jfeigreiðsla: Ingólfsstræti 3. Sími 1660 (fimm linur).
Crtgefandi: BLAÐAÚTGÁFAN VlSIR H.F.
Lausasala 1 króna.
Félagsprentsmiðjan h.f.
fUWWUVUVVVUVAAfWWUVUmAAVVUVUWUWWyVWUVW:
Skipaútgerð ríkisins.
ÁsíSasta þing'i og þessu hafa komið fram tillögúr um það, að
Skipaútgerð ríkisins verði lögð niður og skipafélögunum
falið að inna af hendi þá þjónustu, sem hún hefur haft með
höndum. Eru tillögur þessar fram komnar af þeirn sökum, að
halli er mikill á Skipaútgerðinni, og fer hann vaxandi, svo
að ýmsum þingmönnum finnst sjálfsagt, að reynt sé að finna
einhverja leið til að létta þessum þunga og vaxandi bagga af
rikissjóðnum, og er það ekki nema eðlilegt,
Á síðasta ári nara hallinn á rekstri slcipa þeirra, sem Skipa-
útgerðin hefur í þjónustu sinni, um það bil átta milljónum,
og hann mun verða meiri á þessu ári, og loks er gert ráð fyrir,
að hann vaxi enn á næsia ári, svo að hann verði uim milljón
króna á mánuði hverjum, og munar víst um minna. Stafar
þetta meðal annars af því, að fyrirtækið á við vaxandi sam-
keppni að stríða, þar sem samgönutæki, sem starfrækt eru af
öðrum aðilum,' hafa náð til sín liluta af þeim flutningum, sem
Skipaútgerðin hefði ella verið fengin til að annast.
í»að virðist Jiggja í auginn uppi, að Alþingi eigi að athuga
xnöguleikana á því, að létta þessum bagga af ríkissjóði. Ef hægt
er að sjá kauptúnum og" sjávarþorpum úti um land fyrir eig'i
lélegri samgöngum en Skipaútgerðin heldur uppi um þessar
mundh’, án þess að ríkissjóður hafi af því nokkurn kostnað,
mæla engin rök með því, að það fyrirtæki sé látið draga til
sín milljónir á milljónir ofan. Ríkissjóður hefur vissulega alveg
nóg með sitt fé að gera, þótt hann sé ekki látinn greiða stór-
Telldan halla þessa útgerðarfyrirtækis, ef hægt er að komast
hjá því.
Byggingamál bæjanna.
Oeytjánda iðnþingið, sem lauk störfum fyrri hluta vikunnar,
^ ræddi, meðal annars um byg'gingariðnaðinn og skipulag
hahs. Snerust umræðurnar um það, hvað gera megi til þess
að draga úr kostnaðinum við byggingar, enda er hann svo mik-
ill, að byggingaxframkvæmdir mundu sennilega aukast talsvert,
ef unnt væri. að færa hann niður svo að einhverju verulegu
næmi. Er það. því allra hagur, byggingamanna sem annarra,
að frmdnar sé leiðir til að færa þennan lið eitthvað niður.'
Iðnþinigð samþykkti að loknum uniræðum um þetta mál,
að stjórn Landssambandains skyldi falið að vinna að því við
ríkisstjórn, baéjarstjórn Reykjavíkm’ og 'ef til vill fleiri bæjar-
félög, að skipuð verði nefnd sérfróðra manna, til að rannsaka
byggingamál bæjanna, „bæði hvað snertir kostnað, hagnýtingu
efnis og gerð og skipulag bygginga, svo og lánakjör með.tillit
til byggingarkostnaðar.“
Þótt mikxð sé byggt hér í bæ og víðai’, mun ekki vera hægt
að segja, að vihnubrögðin sé vísindaleg eða þann veg, að ekki
mætti endurbæta þau, svo að dregið yrði úr kostnaði. J>etta
hefur verið reynt lítillega upp á síðkastið, og níuri hafa borið
nokkurn árangur, en betur má ef duga skal. Það er gótt, að
iðnaðarmenn skuli ætla að hafa forgöngu í að Iækka bygging-
arkostnaðinn, en meira gleðiefni verður það almenningi, þegar
hann fær að sjá árangurinn af þeirri viðleitni. Þess vegna
verður að halda málínu vakandi og láta ekki samþvkkt eina
nægja. .
Nóbeisverðlauiiín.
T^að mun mega fullyrða, að menn hafi yfirleitt glaðst mjög í
fyrradag, .þegar það vai'ð heyrin kunnugt, að akademían
sænska héfði samþykkt, að bókmenntaverðlaun Nóbels skyldu
að þéssu sinni fallá í skaut íslenzkum marini. Mátti það meðal
a'nnars greina á því,' hversu fljótt fregnjn um þetta barst út
um Reykjavík, því að hún fpr sanriárléga eins o'g-.eldur í sinu,
og var komin víða á fyr.stu klukkustund eftir að akademían
hafði tekið ákvörðun sína.
Því verður ekki í móti mælt, að Ilalldór Kiljan Laxness er
meistari á sviði skáldskaparins, enda þótt honum geti verið
mislagðar hendur eins og öðrum, eins og fyrir hefur komið.
Hann verðskuldaði því þá viðurkenningu, sem hann héfur
fengið. En það er einnig gleðilegt, að við íslendingar eigum
ekki hann einari verðugan slíkrar viðurkenningar, enda þótt
hún hafi aðeins fallíð honum einum í skaut. Úti' um heim
verður viðurkenningin fyrst og fremst túikuð íslandi til sóxna,
fflg ér það öllum landsmönnum til ánægju. *
Ihh; i;;i> Wxi ...rV.m'<■ >Tú'riílHv
iækur eftír mörg ung skáM
1 snelal útgáfubóka M&M.
Tsu bælkior x nmxbx —
7 irnmsamdar ©g 3
Átta bækui’ í ..kjörbóka-
flokki“ Máls og- menningar
komu út í 'þessari viku, en tvær
voru koninar út fyrr á árinu,
I flokknum eru 7 frumsamin
rit og 3 þýdd, og er útgáfa bók~
anna mjög snoturt að vanda, en
bækurnar eru allar prentaðar I
Prentsmiðjunni Hólum.
Meðal frumsömdu bókanna
er skáldsaga eftir Hannes Sig-
fússon, skáldsaga eftir Kristján
Bender, Nýjar menntabrautir
eftir di’. Matthías Jónassón, Yesí
lendingar eftir Lúðvík Krist-
jánsson og Brotasilfur eftir
Bjöfn Th. Björnsson listfræð-
ing. Þá eru nýjar ljóðaþýðingar
eftir Helga Hálfdánarson, er
nefnast Á hnotskóg, Saga af
sönnum manni eftir Borjs
Polevoj í þýðingu Jóhannesar
skálds úr Kötlum og Brött spor
eftir Edmund HiUary í þýðingu
Magnúsar Kjartanssonar rit-
stjóra.
Fyrr á árinu komu út Sag'an
af Trístan og ísól, eftir Joseph
Bédier, í þýðingu Einars Ól,
Sveinssonar prófessor og Sjö-
dægra, Ijóðabók, eftir Jóhannes
úr Kötlum, en í hénni- eru ljóð
er Jóhannes hefur ort á síðustu
tíu árum.
Eins og kunnugt er birtist
fyrir tveim árum bókin Hand-
an 'ura höf, ljóðaþýðingar eftir
Helga Hálfdánarson. og vaktí
hún mikla athygli. í hinni nýju
bók, Á hnotskóg, þýðir hann
meira en áður eftir 20. aldar
skáld Evrópu og hefur þýðand-
inn enn aukið hróður sinn með
þessum þýðingum.
Kristján Bender séndir nú
fi’á sér langa skáldsögu í fyrsta
sinn, en áður hafa komið út
eftir hann tvö smásagnasöfn.
Skáldsaga nefnist Hinn for-
dæmdi og er þetta biblíusaga er
geidst öll 'á fimm dægrum fyrir
krossfesting'una,
I bókinni Nýjar' mennta-
brautir gerir dr. Matthías Jón-
asson grein i'yrir nutímavanda-
málum í uppeldis- og kennslu-
i'ræði, gagnrýnir margt í skóla-
malum og bendir á ný-jar leiðir.
Vestlendingar Lúðvíks Krist-
jánssonar er annað bindi hins
stórnierka ritverks hans um
sogu Vestlendinga á 19. öld,.og
lýsir .þetta bindi einkum mönn-
um þeim sem síóðu að baki
Jóni Sigurðssyni heima á Vest-
íjörðuœ.
Hannes Sigfússon. sendir nú
frá sér skáldsög'u í fyrsta sinn,
og nefnist hún Strandið. Áður
hafa--komið út eftir Hannes
tvær Ijóðabækur, sem vakið
'hafá athygli. Sagan segir frá
sírandi olíuskips, sem rekur
stjórnlaust undan veðri og
straumum að hrikalegri kletta-
strörid — og frá vitaverðinum,
sem bíður þess er verða vi'll.
Brotasilfur, eftir Björn Th.
Björnsson listfræðing er safn
greina og þátta um sögu ís-
lenzkrar listar á miðöldum.
Gerir höfundurinn í bók þessari
margar nýstárlegar, sögulegar
uppgötvanir.
Þá kom út í gær' hjá Máli og
menníngu leikrit, eftir Sigurð
Róbertsson og nefnist það Upp-
skera óttáns. Það tilheyrir ekki
kjörbókaflokknum, en er með-
al annarra útgáfu bóka forlags-
ins. Síðar í haust mun koma út
skáldsaga eftir Ólafs Jóhann
Sigurðssori. er nefnist Gang-
verkið og ennfremui- smásagna-
safnið Á vegamótum. Loks
mun koma út kvæðabók, eftir
hið uriga óg efnilega skáld
Hannes Pétursson, og verða ná~
íega 60 kvæði í 'henni.
IMýja flóabátnum hleypt
af stokkunum í gær,
StlíiMMÉ nmfsmM Æhrn
Flóabátnum, sem Skalla-
grímur h.f. í Bol’garnesi, á í
smíðum í Marstal í Danmörku,
var Sxleypt af stokkunum í gær,
og hlaut nafnið Akraborg.
Frú Mai’grét Bjöx-nsson ræð-
ismannsfrú, Khöfn, gaf skipinu
heiti. Gert er ráð -fyrir, að það
verði fullbúið til afhendingar
í jan.:—febrúar.
Skipið er smiðað hjá A/S H.
C. Christensens Staalskibs-
værft, í Marstal. Samkvæmt
upplýsingum, sem blaðið hefir
fengið er það teiknað af Martin
A. Nielsen skipateiknara,
Khöfn, og er smíðað samkvæmt
kröfum Lloyds og styrkt með
tilliti. til ísreks. Lengd er sem
áður hefir verið -getið 135 fet
milli stafna, 26 á breidd og rist-
ir 9 fet. — Skipið getur flutt
250 farþega. Svefnkojur eru
fyrir 38 farþega. Fram og aftur
lestir rúma 95 sniál. og botn-
tankar 80 smál. af olíu. Skrokk-
urinn og mestur hluti yfirbygg-
ingar er úr svokölluðu Siemens
Martinstáli. Stýrishús, reyk-
háfurv björguriarbátár o. fl. úx
álúmi.
Aðalvélarnar eru 2 Ruston-
Hórnsby dieselhreyflar, og 3
hjálparhreyflar, sömuleiðis
Ruston-Hornsby dieselhreyflar.
Dælur, akkerisvinda o. fl. er
rafknúið, og raforka er notuð
til vatnshitunar í upphitunar-
kerfi og til að knýja-loftræst-
ingakerfið.
I farþegasal undir þilfari eru
húsgögn úr ljósri eik og yfir-
dekktax- með grænu áldæði,
veggþiljur úr birki og loft gul-
málað. í salnum á aðalþilfari
erú húsgögri úr mahogny með
rauðu áklæði og veggþilplötur
úí’ mahogny.
Skipaeftirlit Gísla Jónssonar
hefiir eftirlit með smíði skipsins
og annaðist útboð og margþætt-
an undirbúning, teikningar
ýmsar o. s. frv.
Helzta umræðuefni manna i
gær var auðvitað heiður sá er
Haildóri Kiljan og íslenzku
þjóðinni þá um leið hlotnaðist,
er tilkynnt var að skáldið hefði
hlotið bókmenntaverðlaun Nób-
els að þessu sinni. Það þarf
reyndar ekki að ræða þetta mál
neitt frekar. Fögnuður manna
var mjög almennur og virtisfc
allflestum, að úr því að íslenzkt
skáld ætti að verða þessara verð
launa aðnjótandi, að það væri
eðlilegast að. Kiljan yrði valinn,
Og skáldið mun njóta verðlaun-
anna óskertra, eins og sann-
gjarnt er, því ríkisstjómin tók
af öll tvímæli er hún tilkynnti,
að hún myndi beita sér fyrir því
að ekki yröi skáldinu íþyngt
með sköttum.
Fyrst oy fremst
heiðurinn.
Eins og gerist og gengur var
mikið um það rætt hvað Nóbels-
höfundurinn myndi fá í aðra
hörid. Spreyta sig á þvi rakarar
og viðskiptavinir þeirra, að
reikna út hve mikið væri hægt
að taka mest upp í skatta af
þeirri upphæð í peningum, er
fylgja þessari sæmd. Sums stað-
ar urðu niðurstöðumar þær, að
skáldið þyrfti að greiða með
heiðurslaununum, en ekki á-
byi’gist eg þann útreikning. Hitt
var minna minnst á þessurn
stöðum, aö nokkur vegsauki er
það að verða. fyrir valinu.
Afnám
styrkjakerfisins.
Merkilegt og' eftirtektarvert
frumvarp hefur einn þmgmaður
sjálfstæðismanna borið fram á
þingi. Það er merkilegt einkum
fyrir þær sakir að þar kveður
einn þingmaöur upp úr með það,
að nauðsynlegt sé að fara að
reyna einhverja leið til þess að
afnema uppbætur og styrki og
allt falskt verðlag í landinu. Hér
skal frumvarpið ekkí rætt i ein-
stökum greinum, enda ekki
vettvangur til þess, en það er
sannarlega gléðiefni að slíkt
frumvarp skuli komið fram, ef
það- mætti verða til þess að leið
yrði fundin út úr þeim ógöngum,
sem styrkjaaðferðin og vísitölu-
reikningarnir hafa leitt okkur
út í. Hætt er þó við, að þetta
vei’ði aðeins rödd hrópandans í
eyðimörkinni. kr.
ik Boimstjórniii hefir lúli.ð
handtaka dr. Fritz Dorls,
íoriixgja Rikisflokksius, sem
er bannaðxxr. Hafði Dorls
Tónlístarskóli stoln-
aóur á -Akranesi.
Nýlega hefur verið stofnaður
tónlistai’skóli á Akranesi og
hefur frú Anna Magnúsdóttir
veríð ráðin skólastjóri.
Kennsla í skólanum hefsr. 1.
nóv. n. k. og er gert ráð fyrir
að fyrst um sinn verði aðaliega
kenndur píanóleikur, en að
skólinn færi seinna út kvíatn-
ar eftir ástæðum og hljómlistar-
áhuga unga fólksins og hefji þá
kennslu á fleiri sviðum.
Tónlistarfélag var stofnað á
Akranesi s.l. vor með umj 120—
130 meðlimum og beitti félagið
sér fyrir stofnun tónlistarskól-
ans. ' 'á
Formaður tónlistarfélagsins
er Jón Sigmundsson fram-
kvæmdarstjóri.
Akurey
. koín frá Akranesi til ístoku,
70 ára
er í dag frú Margrét Hall-
dórsdóttir Fredriksen, Hring-
- braui HL. * > ■"- ■ ■,■ - ***: ■' - * *■’■ .