Vísir - 31.10.1955, Blaðsíða 6

VlSIÍÍ
D A G B L A Ð
Ritstjóri: Hersteinn Pálsson.
Auglýsingastjon: Kristján Jónsson.
Skrifstofur: Ingólfsstræti 3
Afgreiðsla: Ingólfsstræti 3. Simi 1660 (finun línur).
Útgefandi: BLAÐAÚTGÁFAN VÍSIR H.F
Lausrsala 1 króna
Félagsprentsmíðjan h.f.
Það átti að ganga af
Loftleiðum dauðum.
Samvinim-tilboð“ SAS hefði þýtt
sjálfsmorð Loftleiða.
Vaxandí hættur á götuiuim.
Undanfarna mánuði hefur bifreiðum á götum bæjarins og
þjóðvegum fjölgað til mikilla-muna, og hefur þetta eðlilega
haft í för með sér mjög aukin þrengsli, sem hefur síðan leitt
til þess, að slysahættan hefur farið mjög í vöxt. Sést það meðal
annars á þvi, að tvö banaslys hafa orðið sitt í hvorum bæjar-
hluta með mjög skömmu millibili, og auk þeirra vitalega fjöl-
mörg slys önnur, sem aldrei er sagt frá í blöðum, en hafá þó
margvísleg óþægindi og þjáningar í för með sér.
Hvarvetna mn heim e'- hað talið mjög mikilvægt atriði til
að auka öryggi í umferð, ao ; atulýsing sé sem bezt, en því miður
vill það brenna við, að lýsingu gatna höfuðstaðarins sé ábóta-
vant, jafnvel þeirra gatna, sem umferð' er mjög mikil um og
þar sem hætturnar eru þess vegna mestar. Tilraunir hafa verið
gerðar til úrbóta, meðal annars með hinum nýju ljósum, sem
sett hafa verið upp við Suðurlandsbraut inn að Elliðaám, og
ber öllum saamn um, að þau sé til mikilla bóta og dragi stór-
ber öllum saman um, að þau sé til mikilla bóta og dragi stór-
við Laugaveginn innarlega, svo og Hverfisgötu, en umferð er
: geysimikil á báðum þessum götum og nauðsyn á sem beztri
lýsingu af þeim sökum.
En betur má ef duga skal. Enn er lýsingu mjög ábótavant
: í stórum hverfum í bænum, og eykur það slysahættuna stór-
lega. Með aukinni og bættri göíulýsingu má áreiðanlega koma
■ í veg' fyrir margvísleg slys, og ber því að vinna af alefli að
endurbótum á þessu. Öllum er ljóst, að ógerningur er að breyta
öllum götuljósum bæjarins samtimis, en nauðsynlegt er, að
verkið sé þá unnið í áföngum, hvert hverfið tekið af öðru, og
ekki látið staðar numið, fyrr en svo hefur verið um hnútana ,
búið í þessu efni, að léleg götulýsing- geti ekki lengur verið af-
■ sökun þeirra, sem slysum valda.

Norræna flugsamsteypan SAS
linnir ekki látum til þess að
koma Loftleiðnm á kné, cg beit-
ir til þess hinum lúalegustu með-
ulum. petta kemur glöggt fram
í frétt, sem birt var luidir þriggja
dálka fyrirscgn á forsíðu í stór-
blaðinu Morgenbladet í Oslo í
fyrradag.
Vegna þess, að grein þessi
hefur inni að lialda ýnisar upp-
lýsingar, sem vekja muuu hina
mestu furðu á íslandi, og marg-
ar áður ókunnar hér, þykir Vísi
rétt að hún komi fyrir almenn-
ingssjónir, li.éi’, og fcr hún hér
á eft.ir:
„Rannsóknir, sem Morgen-
bladet hcfur iátið fram íara til
þess að grafast. fyrir um tilraun-
ir þær, sem sag er, að nýverið
hafi verið gerðar til þess að
grafa undan liinu íslenzka ílug-
félagi Loftleiðir, staðfesta, að
SAS hefur um lengri tíma reynt
að konia Loftleiðum i'ynr katt-
arnef, —■ fyrst með ginnandi til-
boðuui um „samvinnu", og, —ý
þegai- þetta mistókst, — með
vei'ðlfekkuhartih'aunúin á flug-
leiðum. Baksvið deilunnai' er
það, að Loftleiðir halda uppi
flugferðum tii. Bandaríkjanna
fyrir talsvert Uegra verð en SAS,
og „stelm'“ þess vegna allinörg-
um farþegum frá SAS.
Játníng einokunarpostula.
Stunir menn telja, að öllu sé borgið, ef ríkið fái að hafa hönd
í bagga með sem flestu, er í þjóðfélaginú gerist, og bezt
er vitanlega, að ríkið hafi einokun á sem flestum. Það voru til
dæmis þessir menn, sem vildu ólmir, að ríkið stæði í fólks
ílutningum með bifreiðum milli Reykjavíkur og Akureyrar
annars vegar og Reykjavíkur og Hafnarfjarðar hinsvegar.
þeim efnum fór þó svo, að flutningar þessir urðu ríkissjóði
mjög dýrir, svo að það varð að ráði, að ríkissjóður losaði sig
við ómagann. Síðan hefur þjónustan við almenning á þessum
ílutningaleiðum batnað til mikilla muna, og ríki og bær hafa
meira að segja tekjur af þeim, því að hægt er að skattleggja
fyrirtækin, sem sjá um hvort tveggja. .
Einokunarpostular á Alþingi bera nú fram frumvörp um að
rífcið taki að sér einkasölu á olíum og öðru fljótandi eldsneyti,
og er meðal annars lagt til,-að því heimilist að leggja miklu
méira á þessar nauðsynjavörur en olíufélögunum er leyft nú.
Þar er líka'; gert ráð fyrir, að þess sé gætt, að hin væntanlega
•únokunarvérzlun hafi þá vöru á boðstólnum, sem henni er
ætlað að útvega atvinnuvegum og heimilum landsmanna. Þéssi
tvö atriði eju raunar beztu sannanir, sem hægt er að fá fyrir
því, að jafrivel einokunarpostularnir hafa ekki trú á því, að
i íkiseinokuri geti borið sig eða gegnt hlutverki sínu án sér-
stakra ráðstafana og aðhalds. . .
•»" ; . ...... .....
Spilin lögð á borðið.
S'' ert er ráð fyrir, að ráðstefna utanríkisráðherranna í Genf
standí í þrjár vikur, en ekki þurfti einu sinni þrjá daga
til þess að gengið yrði úr, skugga um, að þeir munu varla komast
að neinu samkomulagi um helztu mál, þótt þeir sitji nótt og
dag við samninga í samfleytt þrjá mánuði. Þvílíkt regindjúp er
staðfest milli þeirra, að það virðíst óbrúandi eins og ástatt.er.
Sameining Þýzkalands er eitt af þcim málum, sem ráð-
herrarnir eiga að leiða til lykta að svo miklu leyti, sem þeir
hafa umboð til þess. En þar stendur hnífurinn í kúnni. Komæ-
únistar mega ekki heyra á það minnzt, að efnt verði til frjálsra j ers).
kosninga.í landinu, til að ákveða stjórnarhætti þess. Hér sann- * 2) þegar þetta uiistókst, 'ákvað
a&t sem oftar, að frelsið er eitur í þeirra beinum. stjóm SAS að gripa til annaxxa
þetta hcfur komið oiin .berlegar
í Ijós eftir að íslendingar tóku uð
tiota Jiinn nýja FleslamÉáugvölI
við Bergcn.
Opinberir, norskj.i' aðilar haí'r
staðfest. upplýsingarnar um ti'
raunir SAS til að brjóta-á bal
aftui' liið litla félag Lol'tléiðir, og
hefui' Morgonbladct þvr frá-
sögn sina írá hinum öruggustu
heimildum. þessi atriði hafa
kouiið í -Ijós.
1) Snemma i sumar bauð SAS
s.tjórn I-oftleiða tii fundar í
Stokklióhni tii þess aö nteðá
mögúieika á „sanrvinnu" í fram-
'íðirini. FúndUrinn ótti sér stað,
og af liálfu SAS sóttu imnn að-
'ilforstjóri félagsins, H. Throne-
'lolst, Viggo K. Rásrriússen for-
stjóri og fleiri. Af iiáifu Loftleiðá
'óttu fundinu Alfreð Elíasson
ú'amkv.æmdast.jóri, Kr. Guð-
augsson, iii'i., stjómai'J'ormaðúi'
'élagsins ,og varafonnaður þess,
Sigurður Helgaspn framkvaanda.
stjóri.
Boðið var upp á mjpg góða
costi, ef hið íslenzka félag vildi
ganga til samvinnu við SAS.
boftleiðii' skyldu fá fiugvélai'
ið láni með hagkvæmum kjör
iin. Loftlciðir áttu að fá að nota.
•ítau'i'i vélar, geta boðið upp á
meiri þægindi, félagið átti að fá
ð njóta. verkstæða SAS, viun-
hluta, o, s. i'rv. Stjórn Loftleiða
iiafnaði tiíboðinu.
Orsök synjunaiánnai' var sú,
að taliðijvar, að samvinnan jafn-
ftiþi,. j.sjáIf'sinoi'ði", vogna þess,
líyi'kur félagsins Jiggur ein-
mitt í Jægri fargjöldum,!' latö
stafar af því, að það notar
inimii fJúgvéiar (HC-f, Skymast-
ráöa tii þoss að ná tökum á hin-
uni : ljöidnu Loftleiðum. Nú var
liafin sókn á raSstefnu þeirri,
sem IATA, — iiin alþjóðlega
flugmálastofnun —, hélt í Miami
fyitr tæpum diálfum mánuði.
þar niætti m. a. af hálfu SAS
Thorone-Holst aðalforstjón.
SAS bar þai' fnun tillögu um, j
að IATA viÖuiivenndi lækkun á
fargjöidum á ieiðinni Bandarík-
in—Evrópa um Beykjavík. A-
stæða er til að aitla, að hér iicfði
ætlunin , verið sú, ef tiliagan
hefði náð samþykki, að
ganga inilli bols og liöfuös ;í
IxjfHeiðum nusð aðstoð liins. ís
Mánudaginn 31. október 1955,
lenzka flugfélagsins (F. f.), sem.
er í nánu sambandi við SAS.
Ilins vegar þótti tillagan vera. 'í
ósamræmi viö almenna fai:-
gjaidastefnu IATA, og var hún
því felld.
3) SAS hafði aðra t.iliögú á.
takteinum, að vísu.í furðulegri
mótsögn við liinu fýrri, en átti
þó að þjóna saina tilgangi. Hún
var á þá leið, að fargjaldið á Icið-
inni ísland—mcginland Evrópu.
skyldi liækka. þetta myndi Jiafa
það í för með sér, að Loftleiðir
gæiu okki longui' auglýst lægra
fargjald á Atlantshafsleiðinni.
og mvndi þess vegna verða að
láta í niinni pokann í sam-
kcppninni við . stóru félögin.
Tiilaga þessi var ekki lögö
frani, og- ástæðan er sennilega
sú, að iiún.kænij mjög ilia. við
Pan Americanféiagið, sem einn-
ig flýgur til Evrópu iun ísiand.
þcss vcgna rnátti húast við því.
aö Pan American liefði beitt
neitunai'valdi gegn tillögunni í
IATA “
i

Fróðlegt rit um sögu landheigi-
ntáisins komið út.
*
I því eru margir uppdrættir af fiskveiði-
takmörkunum á ýmsum tímum.
Saga landhdgimáls íslands
og auðæi'i ísienzka hafsvæðisins
nefnist bók, sem nýlega er kom-
in ut og er hún rituð af Þor-
katli Sigurðssyni vélstjóra, sem
um áratugi hefir helgað sjó-
mennskunni krafta sína, og er
því gerknnnugur ‘þeim málum,
sem hér «m ræðir.
I bók þessari, sem er 64 síður
að stærð í stóru broti er mikinn
fróðleik að finna um sögu land-
helgimálsins, og í. henni eru
miðunum við ströndina, sem.
landið sjálft hafði helgað þeim
í þúsund ár. Og þetta var gert
með þeirri hófsemi, sem enginn
með sanngirni hefur talið sér
fært að mótmæla. . .. . “
„Þéir sem vinna þarft verk,“
heldur Björn Ólafsson áfram.
„sem halda þessu máli vakandi
og skýra það fyrir landsmönn-
um. Þorkell Sigurðsson hefur
með bæklingi þessum lagt
drjúgan skerf til upplýsingar
birtir margir uppdrættis, erjfyrh- almenning um þett.ö
sýna friðunarlínuna á hinumj merka mál, og er vel farið, að
ýmsu tímum, og loks er aftast slíkur áhugi kemur einmitt frá
bókinni stórt litprentað kort
— Landsgrunnskort íslands og
Atlantshafshryggurinn. Fyrsti
uppdátturinn í bókinin er af
fiskveiöitakmörkunum eins og
þau voru ákveðin um aldamót-
in 1600 af Kristjáni konungi
IV, 8 mílur norskar eða 48 sjó-
mílur. Þá er uppdráttur frá
1631, er byrjað var að láta und-
an síga, og landhelgilínan á-
kveðin 6 norskar mílur eða 36
sjómílur, og enn er uppdráttur
frá 1662, er landhelgilínan er
komin niður í 4 norskar mílur
eða 24 sjómílur, og frá 1682, er
enn hefir verið látið undan síga
Qg friðunarlínan færð niður í
T6 sjómílur, og loks er land-
þelgilínan sýnd eins og hún var
£ftir þvingunarsamninginr
1901, en við þá landhelgilínu
ýarð þjóðin að una, þar til hin
riýja fjögurra mílna frigunar-
lína var ákveðin 1952.
I formáia fyrir riti þessu
segir Björri Ólafsson fyrrv. ráð-
herra m. a.:
-( ... ' . • ■ »y f} - í 11
„Árin 1950 og 1952 munu
ætíð verða talin mei'kileg í sögu
landsins. Þá hófst þjóðin hande
um að endui'heimta erfðarétt
sinn á auðææfum hafsins við
strendur landsins. Samningi,
sem gaf útlendingum heimild
til að arðræna hana upp við
landssteinana, var sagt upp. í
fyrsta skipti var íslenzk land-
helgislína dregin með hags-
muni þjóðarinnar sjáifrar fvrir
augum; Lslenzk yfirvöld höfðu
í fyrsta - skip-ti einurð til að
heimta rétt íslendinga yfir fiski
mætum manni, sem um áratugi
hefur helgað sjómennskunni
lífskrafta sína.“
Genf -
Framh. af 1. síðu.
lands'á vcttvangi Sameinuðu
þjóðarina og leitt áthygli að hhi-
I um alvarlegu horfum á landa-
mæruni Egyptalands. Hann kvað
hvora þjóðina um sig senda aufc,-
ið lið til lanclamæranna og gæti
það háft' hinár alvarlegu'stu at-
leiðingar.
Brezk blöð taka undir
aðvörun Byrnes- T. d. segir
Observer, að cf vopnasendingar
væru auknar. til ísrael gæti það
haft þær afleiðingar, að Ai-aba-
þjóðirnar saineinuðust gegn
ísrael. Blaðið telur aðstöðu
Vesturveldánna orðna mjög erf-
iða á þcssum lijára iieims yíir-
lcltl. Varnirr;. [ Kulo hefðn þar
veikzt- haújuléga. Samstarí
Grikkja og-Týrkja væri í molum
og Kýpur, seiíi Íiefði átt að vera.
örugg aðaistöð Nato eftir að
Bretar létu af hondi Suezstöðv
araar, væri hið mesta ókyr-ðar-
svæði, þar .sem 12.000 hermenn.
yrðu að veita aðstoð tii að halda.
uppi reglu, og anclúðin gegn
Bretum magnaðist.
Leggur blaðið tii, að Kýþur
verði veitt lieimastjóm þcgar
vilyrði um i'ulit sjálfstæði, og
ruætþi kanuske ræntá þess. að
samkomlag gæti náðzt á þeim.
grúndvélli. i,