Vísir - 04.01.1956, Side 4

VÍSIR
Miðvikiidaginn 4. janúar 1956
Hugleiðingar um ab-
straktlistdómara.
Samkvæmt grein Valtýs Pét-
.-ssamsýningu Félags ísl. mynd-
, litsarmanna, var hún öllum op-
:in, svo framarlega sem dóm-
nefndin taldi verkin sýningar-
!hæf en auk þess var félags-
mönnum heimilt að sýna eitt
verk að eigin vali. Eftir að hafa
• séð. sýninguna, sannfærðist eg
um það, að annaðhvort hefðu
félagsbundnir menn lítið kært
sig um að notfæra sér þetta
tækifæri eða hitt, að val dóm-
nefndar hefir verið frekar ein-
hliða. Þá fannst mér og áber-
■ andi, hve fáir hinna eldri fé-
lagsmanna hafa notað sér sýn-
ingarréttinn og getur ástæðan
varla verið önnur en sú, að þeir
hafi ekki kært sig um að eiga
þar eina og eina mynd á stangli
innan um þann sæg „reglu-
strikumynda“, sem hlutu að
verða í meirihluta á slíkri sýn-
ingu.
I sýningarskránni er verkun-
um skipt í 3 flokka: rnálverk,
. höggmyndir og „myndir undir
gle'ri“. Hefði mér þó fundizt
réttara að mynda nýjan flokk
í stað hins síðarnefnda, undir
nafinu „Reglustriku- og sirkla-
myndir", enda heyra % hlutar
allra myndanna undir slíka
iðju. Er þó ekki þar með sagt,
.að höfundar umræddra mynda
.séu allir á sama stigi hvað
:snertir kunnáttu og listræna
hæfileika, en það haggar þó
• ekki þeirri staðreynd, að þeir
eiga það allir sameiginlegt að
hafa villzt_út á þá braut, að til-
einka sér einhliða og sálarlausa
myndgerð^ sem virðist einkum
Um Valtý er öðru máli að
gegna, því hann hefur m. a. með
skrifum sínum um Sig. heitin
Guðmundsson málara, Örlyg
Sigurðsson og Nínu Sæmunds-
, .. „ , , „ son, sýnt svo takmarkaða
i skjoli hms þronga bass, sem ,
,, , , , ,. , ^ þekkmgu a myndlist, samfara
umræddur hopur hefir markað, . „ . ,. .
* , • • , „ j greinuegri fyrirlitnmgu a oll-
ser — meðan hmir, sem hafa! ... . ,
raunar
þeirri freistingu að slá af þeim
„ ... ., „ , ,'um, sem syna emhverja kunn-
ir goða hæfileika, lenda ii , - ’ , ,/ .
: attu í undirstoðuatriðum teikni-
kröfum, sem hver sannur lista
maður þarf að gera til verka!
og málaralistar, að menn eru
Norsk kona
heiðruð.
Prófessor Dr. Anne Holts-
mark, sem mörgum íslenzkum
fræðimöpnum er að góðu kunn,
verður sextug á vori komanda.
I tilefni af því ætla nemendur
h'ennar og vinir að gefa út há-
tíðarrit sem verður tileinkað
sinna — og grafa þar með pund
sitt í jörðu.
almennt farnir að virða honum;henni gem prófessor og fræði_
i það til vorkunnar. Mun vera
litið á það sem vott eðlilegrar
manm.
koma þessu í kring, og er því
áríðandi að skráning nafnanna
drag'ist ekki.
2. janúar 1956.
F. h. fél. ísland —■ Noregur,
Árni G. Eylands.
i Gert er ráð fyrir að rit þetta i
______ . . * 4'X
ur hSutu
PirlafSabíÉii.
Eins og áður liefir verið get-
Hin algenga viðbára, að al-í ^nnimáttarkenndar í fari hins verði um 200 bls. og kosti um
menningur skilji ekki þessi ‘‘ ra nasama,, myn o^ 'i.iti n_ kr 27.00 til áskrifenda.
framleiðanda , sem virðist emV Titm bókarinnar verður:
standa í þeirri trú, að það sé studicr i norrön diktning.
nóg að vilja vera listamaður,! Þeir fræðimenn 0g aðrir hér
enda þótt hæfileikarnir og á landi> sem kunna að óska
kunnáttan séu í öfugu hlutfalli að gerast áskrifendur að há-
við dugnaðmn. I tíðariti þessu og verða þannig U1’ Björnssynir
I áðuinefndri Morgunblaðs- með að h’eiðra prófessor Önnu
grein var Valtýr þó svo hógvær jjoltsmar
„listaverk“ er nánast út í hött
og minnir óneitanlega á söguna
um nýju fötin keisarans. Að
visu vakti þessi tegund mynd-
framleiðslu nokkra forvitni í
byrjun og margir virtust trúa
því, að hér væri kannske um
einhverja nýja listastefnu að
ræða, en ekki leið á löngu þar
til blekkingarhjúpurinn fór af
allri dásemdinni með þeim af-
leiðingum, að flestar myndirn-
ar urðu blátt áfram að engu, þ.
e. a. s. skildu ekkert eftir og
höfðu þar af leiðandi ekkert
listrænt gildi. Fólk fór því al-
mennt að forðast slíkar sýning-
ar og treysta betur sinni óbrjál-
uðu dómgreind, enda er nú svo
komið, að þeir eru hlutfallslega
fáir sem láta enn blekkjast og
væru þó mun færri, ef forlögin
hefðu ekki hleypt nokkrum af
skildu listamanna“ og jafnvel
sumum úr þeirra eigin hópi,
inn fyrir múra dagblaða og út-
varps, með þeim árangri, að
þeir hafa lofsungið alla, sem til-
einka sér áðurnefnda mynd-
gerð, en hellt úr skálum reiði
sinnar yfir þá listamenn, sem
hafa ekki fallið fyrir freisting-
unni, heldur farið sínar eigin
leiðir og aflað sér almennrar

fólgin í því að fylla út með alls
konar litum, nokkra útmælda1 viðurkenningar og vinsælda.
fleti, sem eru yfirleitt gerðir Að vísu hafa umræddir „list-
með hjálp reglustriku eða sirk- dómarar" haft þá kænsku til að
ils. Að vísu væru slíkar aðferð- bera að láta fáeina af elztu og
dr ekki óeðlilegar, ef um venju- víðfrægustu listamönnum þjóð-
degar húsa_ og veggskreyting-
ar.væri að ræða, en hlutaðeig-
andi munu nú aldeilis ekki vera
á þeirri skoðun, að hin svoköll-
arinnar í friði og jafnvel hælt
þeim, a. m. k. á yfirborðinu. Á
hinn bóginn hafa aðrir, einkuro
þeir, sem eru af gamla skólan-
eiðu málverk þeirar teljist til um svonefnda, orðið allharka-
"vepjulegs iðnaðar. lega fyrir barðinu á „dómurun-
Sú skýring eða afsökun, að um“ og er þar skemmst að
þetta sé „abstraktlist“ eða nú-
tímalist, er mjög svo villandi,
því „abstrakt“-myndlist er að
sjálfsögðu ekkert bundin við þá
verksmiðjuaðferð, sem einkenn
ir umræddar myndir. Hinsveg-
Ætr gefur þetta ýmsum getulitl-
um gervilistar:önnum tæki-
faéri til að villa á sér heimildir
minnast mjög svo óverðskuld-
aðra skrifa Valtýs Péturssonar
og Dr. Gunnlaugs Þórðarsonar
um sýningu Guðmundar Einars-
sonar frá Miðdal. Kom orðbragð
doktorsins mér þó meir á óvart,
þar sem hann er maður vel
menntaður og hefur allgóða
þekkingu á myndlist.
á 60 ára afmæli
og lítillátur að minnast ekkert hennar> eru beðnir að gefa sig
á sín eigin verk á sýningunni. | fram við forínann félagsins
Hefur sennilega búizt við því ísland _ Noregur án tafar Svo
að „kollegi“ hans við AlþbL' g hægt verði að skrá nöfn
myndi taka af honum óbakið. þeirra meðal þeirra sem aS út-
Svo undailega biá þó við að| gáfu hátíðaritsins standa
doktorinn taldi málverk Valtýs, (Tabula grstulatoria).
fiemur brágðdauf og ei það orðj Timi er mjög naumur til að
að sönnu. Að mínu áliti eru
myndir Valtýs fremur svip-
lausar og bera engan persónu-
legan blæ. Þó er eg ósammála “
doktornum að því leyti, að mér
finnast olíumyndir Valtýs öllu
skárri en „gouache“myndirnar,
sem eru óþarflega hroðvirknis-
lega gerðar, t. d. eru þlýants-
línurnar eftir réglustrikuna
alltof áberandi og frágangur
þeirra að öðru leyli slæmur
Stendur hann þar greinilega að
baki ýmsum af skoðanabræðr-
um: sínum á. sýningunni, sena
hafa margir hverjir meðfædda
hæfileika og talsverða kunn-
áttu til að bera, þótt þeir séu
enn í hálfgerðum áiögum hvað
snertir val og meðférð verk-
efna.
Að lokum vil eg vekja at-
hygli á þeirri staðreynd, sem ér
að vísu ekki ný af nálinni, að
þrátt fyrir nokkur góð listaverk,
þá mun aðsókn að áðurnefndri
samsýningu hafa verið ÍYekár
dauf og sala verkanna að sama
skapi lítil. Hitt er svo annað
mál, hvort áhangendur jjreglú-
strikumyndanna“ draga af því
nokkra ályktun. Úr því fær
tíminn skorið.
15. des. ‘55.
Leikmaður.
ið hér í blaðimi kom vinningur-
inn í Happdrætíi Farfugla á
nr. 19569. Vmningurinn er
Fordbifreið, smiðaár 1936.
verðmæti 94 þús. kr.
Bræður þrír hlutu vinning-
inn, Sveinbjörn, Helgi og Hörð-
Arag'ötu 1.
Hinn elzti bræðranna, Svein-
björn, er nemandi í -6. bekk
Menntaskólans, en hinir eru
innan vig fermingaraldur.
i er miðstöð verðbréfaskipt-
anna, — Simi 1710.

Svonefndir Eskimóahundar eru mjög í íízku víða um lönd.
Hér sést ensk stúlka, sem á meira en nóg af þeim handa einum,
enda seldi hún hvolpana fyrir jólin fyrir drjúgan skOding.
■VJWWV- WJVUVWVWJWWWVVVWW^JWA-^, ■.WWJW.WJVJ'AW.'/W.VV/.VAWJ'J'A'AVVVWVjWI.VV'íVJVJWAWi’JVJVJ'J'/UWJWAIWVV
hafði verið. Að kvöldi dags
..sást sannyasi einn á bryggj-
unni þar. Gult klæði hafði
hann eitt fata og líkami hans
var ataður í ösku, en vinir hans
og þegnar þekktu hann. Mág-
ur hans og aðrir, sem það stóð
næst, tilkynntu fjármálaráðu-
neytinu brezka hvernig komið
váeri. Ráðuneytið svaraði því
til, að það hefði öruggar sann-
anir fyrir því, að prinsinn hefði
verið brenndur fyrir 12 árum
og að sannyasi sá„ er þættist
vera prinsinn, væri svikari —
og hver sá, sem borgaði hon-
um leigu eða gjöld gerði það á
eigin ábyrgð.
Ríkisstjórnin var ekki á einu
máli um það hvort sannyasinn
væri prins eða ei. Amma prins-
ins, sem var orðin háöldruð,
íéðist í það að ferðast til höf-
uðborgarinnar til þess að kom-
ast að hinu rétta og lét hún
rannsaka sjón sína nákvæm-
lega áður cn hún lagði upp í
ferðalagið, Það hafði verið
hjartnæm sjón að sjá gömlu
konuna er hún þekkti aftur
og faðmaði að sér piltinn, sem
var löngu horfinn. Systir hans
var í vafa um það, hvort
munkurinn væri bróðir henn-
ar. En hún bauð honura að
borða og framreiddi rétti, sem
hann hafði haft sérstakar
mætur á og hafði etið áður á
alveg sérstakan hátt. Er hún sá
hann matast var hún 'sannfærð
um að bróðir hennar væri
þarna kominn og skoraði á
hann að lýsa yfir því, að hami
væri prins af Bhowal, ella
myndi hún svelta sig til bana.
Sama kvöldið reið sannyasinn
á fíl um umhverfið, lét berja
fyrir sér bumbur og tilkynnti
að hann væri prins af Bhowal.
Borinn á bál.
Að lokuiú fór hann í mál til
að sanna réttindi sín laga-
lega. Kona hans hélt því fram
að hann væri ekki eiginmaður
hennar og skaut málinu til
yfirdóms í Kalkútta. Hún tap-
aði málinu og skaut því þá til
æðsta dómstóls brezka ríkis-
ins — til privy council — og
þar hlustaði höfundur þessarar
greinar á málareksturinn.
Privy council útskm-ðaði að
sannyasi sá sem kom aftur frá
bálkestinum hefði verið prins
af Bhowal. Um þær mundir
höfðu póstsendlar í Kalkútta
gert verkfall og skeyti það, er
málfærslumenn prinsins í
Lundúnum sendu honurn og
tilkynnti sigurinn. kom Hpn-
um aldrei í hendur. En hann sá
málalokin í dagblöðunum 31.
júlí 1946. Og hér varð söguleg-
ur endir á bessu einkennilega
máli. Prinsiun haíði verið las-
inn um tíma og 3. ágúst and-
aðist hann á heimili sínu í
Kalkútta. Degi síðar var hann
lagður á líkbörur í annað sinn
og fluttur á likbrennslustað-
inn. En nú var hann dauður í
raun og veru og var brenndur
til ösku.
Vogabúar!
Munlð, ef }s"» purfið að
aúglýsa. að tekið er á
ir>éti smáauglýsingum í
VÍSI í
>
Verzlun Arna J.
Siyurðssenar,
Langholtsvegl 174
Smáauglýsingar Vísis
eni ódýrasiar og
fljótvirkasiar.
BEZT AÐ AUGLYSAI VlSI
i