Vísir - 01.06.1956, Page 9

Föstudaginn I. júní 1&56.
vlsm
Heimsskn
Framh. af 3. bls.
hann að flytja í hinni vélinni og
loks gat hann búist við-að eih-
hver leiðangursmanna
Fi'rins væri hrakinn orðinn eftir
. sult og harðindi og þyrfti riáuð-
synlega að' komast til byggða.
Tekur frásögn fréttamanns-
ins nú vi.ð þar sem hann
staddur í tjaidbúðum varriar-
liðsmanna umrædda nótt:
Næíurskipim
gcfin.
Eg var háttaður ofan í tvo
dúnpoka • sefn hermennirnir
höfðu látið mér í té, svo mér
yrði ekki kalt. þegar yfirmaðúr
þeirra, sem bjó í öðru
birtist í dyrunum og gaf út
■ urskip'an sína. Mér þóttí þetta
að vissu leyti slsemt að komast
. ekki með, þar eð eg var búinn
að bíða hátt á annan sólarhring
eftir leiði, en þó í hina röndina
feginn að þurfa ekki að óttast
. um líf mitt í þessu skröltandi I
veikbyggða farartæki í roki,
n’áttmyrkri og þoku. Eg hugsaði
. ubi þetta- drykklanga stund og
hversu ömurlégt það væri, þrátt
fyrir afburða gesfrisni tjaidbúa
svo og heimafólks á Ásólfs-
stöðum, ef eg yrði að bíoa að-
. gerðarlaus nokkra daga enn og
vita þó af þyrilvængjunum fara
í nótt.
Út frá þessum þenkingum
. sofnaði eg; var þó eííki fyrr
. sof-naður en eg vaknaði við giiý
. mikinn og vélaskrölt ýfir höfði
: mér. Það voru þyfilvæhgjurnar
. að koma til baka og höfðu þær
. verið réttar tvær klukkustund-
matarforða og sögðu þau tíð-
ir fram og.aftur, flutt dr. Finn
indi að öllúm mönnum hans liði
vél. Fáhhst mér það afrek að
fljúga við önnur eins skilyrði
og flugmehnirnir gerðu i þetta
sinn ög finna þessi tvö litlU
tjöld þeirra Finns í náttmyrkri
og dimmviðri inni á öræfunum.
Lagt af stað
i Bólstað.
Þriðjudagsmorguninn var
seint farið á fætur því flestir
varnarliðsmanna höfðú haft
eitthvert ónæði í sambandi við
komu þyrilvængjanna uni nótt-
ina og orðið að fara á fætur.
Sváfu þeir nú lengur fram eftir
um morguninn. Dumbungsveð-
ur var en lygnara miklu en
undanfarna daga og var því á-
kveðið að halda inn að Bólstað
einhverntíma fyrir hádegið.
Klukkan rúmlega 11 var
skipan gefin úm að lagt yrði af
stað kl. 11.30 og að eg yrði að
| og flugvélatækni geta gert sér
í hugarlund sálarástand mitt
þegar fíugmaðurinn var kom-
inn á harða sprett eftir tveimur
álftum^ sem vitanlega flugu
upp á sömu stund og þær komu
auga á hann, en mig við stjórn
flugvélar og gætandi þess að
hún hæfi sig ekki á loft þá og
þegar. Mér varð hugsað til
þess hvað eg ætti til bragðs að
taka, ef flugvélin hæfi sig
skyndilega til flugs með mig
innanborðs. Var eg staðráðinn í
því að reyna að stýra henni
beint á flugmanninn, þar sem
hann stóð. álftalaus og von-
svikinn í mýrinni með livik-
myndavélina í höndunum og
láta síðan skeika að sköpuðu.
En allt gekk þetta að óskum
nema hvað ekkert varð kvik-
myndað, hinsvegar kom Harper
eitt álftaregg úr leiðangr-
inum og það lagði hann síðar
í ból eins félaga síns í bæki-
stöðinni að Ásólfsstöðum.
Uppi í öræfum er snjór enn í öllum lægðum og raunar víðar,
eins og þessi mynd ber með sér. Heiðagæsin getur þess vegna
ekki nytjað allt Iandnám sitt enn, en nú hlýnar í veðri, og
og vænkar þá hagur hennar.
hóf flugvélin sig til flugs, hóf
sig fyrst á að gizka hálfan til
einn metra frá jörðu, leið
þannig áfram stúttan spöl en
hækkaði síðan flugið og stefndi
inn Þjórsárdal. Ihn sjálfan dal
inn flaug vélin nokkuð hátf. til
þess að ná nægilegri hæð yfir
Stangarfjall, en: úr því ílaug
Sprengisandsfara áður fyrr. En
vinstra megin við Fjórðungs-
sand gnæfa snæviþaktir hvass-
hyrnir tindár, baðaðir í hádeg-
issól, við himinri. Það eru Kerl-
ingarfjöll. Framundan blasa við
slí riðjökulsbreiðúi- Hof s j ökuls
og nyrzt gnæfir Arnarfell hið
mik-la upp úr þessari hvítú
hún fáa metra yfir jörð alla hjarnbreiðu, mikilúðúgt og
leið inn á Bólstað, þar sem. tlgulegt á svip. f austri sér Há-
bækistöð dr. Finns og félaga'göngur og fleiri fjöll vestan
hans var.
Eítir að Þjórsárdal sleppir
taka við Gnúpverjaafréttir,
lágkúrulegt land og sviplítið,
miklar mel- og sandöldur en
beitiland við lækjar- og gilja-
drög nær Þjórsá. Við höfðum
Þjórsá á hægri bönd og sáunr
því miður ekki niður í Gljufur-
Ieit né heldur í Þjórsáríossana: mikla
Vatnajökuls. Við fljúgum yfir
Eyvafen, fyrstu gróðuftúndruna
eftir að komið er inn yfir
Fjórð'ungssand og allt í einu
berid ií flugmaðurinn, William
H, Harper kapteinn, niður fyrir
sig. Þáð er mergð af heiðagæs-
urri sem hefja sig til flugs af
ótta við hljóðið í hræfugliriúm
Gljúfurleitarfóss og Dynk sem
sagðir eru fegúrstir fossa i
Þjórsá. Norðan við Gljúfurleit
tekur við Dalsá, ein mesta þvér-
á Þjórsár á þessu svæði og verst
yfirferðar, en úr því Not’ri-
urleit. Allt er þetta land jafn
svipdauft, enda hefur til þessa
ekki séð til fjalla sökum dumb-
ungs.
Gæsin grípur flugið.
En nú glaðnar óðum til
og landið breytir um sx ip.
Skaflar aukast til muna og
víða. sjást blár á: landinu l'yrir:
þyrilvængjunni —
neðan okkur. Framúndan bias-
vera til staðar við flugvélina | ir við mikíl sandauðn. Það er
nokkurum mínútum áður. Og Fjórðungssandm', illræmd og hýru auga, hann hefu
stundvíslega á tilskildum tíma i gróðursnauð eyðimörk á vegi myndavél meðférðis í
Hér sésí eitt gæsahreiðrið. Gæsirnar verpa allt að sex eggjuxn.
sem truflað hefur ró þeirra á
jörðu niðri og slegið ótta á
þeirra annars kýrrláta og ó-
truflaða líf. Á stöku stað sjást
hvítar agnir ofan á mosaþúfutn.
Það eru eggin í hréiðrum þeirra.
Við erum komin inn í he:.m
heiðagæsinnar við sunriánverð-
an Hofsjökul.
Veiðihugur grípur
fliigmanninn.
Á einum stað sjáum við tvær
álftir á dyngju, og enda bótt
við fljúgum mjög lágt eru þar
rólegar og styggjast ekki. Eg sé
að Harper flugmaður lítur þær
kvjk-
þyril-
vængjunni og nú er kominn í
hann veiðihugur. Hann tekur
krappa beygju, lækkar um leið
flugið og sezt að vörmu sp.ori á
. En til þess að tefja
-sem minnst vill hann ekki
stöðva vélina, heldur hafa hana
í gangi á meðan hann kvi.i-
álftirnar.
Og nú eru góð ráð dýr. Það
er ekki um annað að ræða en
láta mig stjórna flugvélinni á
meðan og gæta þess að hún
hefji sig ekki til flugs. Harper
kapteinn bendir á ýmsa takka
og gefur ákveðnar fyrirskipanir
um leið.
Þeir sem þekkja samanlagða
kunnáttu mína í enskri tungu
Komið í Bólstað.
Nú tók hann við stjórninni
aftur, vélin hóf sig til flugs og
andartaki seinna blasir við
okkur lítill torfkofi á bakka
Þjórsár og tvö tjöld á grónum
harðbala litlu ofar. Við erum
komnir á áfangastað og vélin
sest. Þetta er hið langþráða
endamark ferðar okk-ar — Ból-
staður.
Dr, Finnur hefur ásamt
fylgdarliði sínu lialdið á brott
frá tjöldunum í leit að gæsum
og hreiðrum þeirra. En glamrið
og gnýrinn í risafuglinum sem
ber okkur í maga sínum vekur
ahygli þeirra félaga á því að
gesta er vori og nú snúa þeir
félagar við úr ríki gæsanna til
að fagna gestum er að garði
hefur borið.
En viðstaða okkar hjá þeim
félögum er næsta lítil því flug-
maðurinn vill hraða sér heim.
Þó gefst mér tírrir til þess áð
spyrja dr. Finn nokkurra spurn-
inga um það, helzta, sem mig
langar til að vita í sambandi við
leiðangur hans.
— Hér við Bólstað byrja að-
ialvarplönd heiðagæsinnar, sagði
1 dr. Finnur. En mest eru þau
hér litlu innar, í svokölluðu
Tjai'narveri. Þar inn af eru svo
Oddkelsver og Illaver og fleiri
gróðurflæmi þar sem heiða-*
gæsin verpir meira eða minnaá
Alls er þetta um 15 km. langtí
svæði, sem nær frá Bólstað og
inn undir Hofsjökul og á því
verpa um 2000 gæsapör.
Mest af þessu landi er svo-.:
kallaðar túndrur^ en það er
land sem klaki fer ekki úr allan
ársins hring, og vatn nær fyrirj
bragðið ekki að síga niður„
Lætur nærri að um 25 cenii-.
metrar sé niður á klaka pegar;
lengst er niður á hann á surnr-
in. j
Óvíst ura eggjafjöldann.
— Hver er aðaltilgangurinb
með þessum leiðangri yðar?
— Hér eru talin mestu vavp-
lönd heiðagæsinnar sem þekkj-
ast í heiminum og því einkaú
hentug til rannsókna um líf og
háttu hennar. Til þessa heftir;
aldrei verið hægt að komast á!
varpstöðvar hennar meðan hún
liggur á eggjum og þess vegns?
þótti mikils um vert að það
yrði gert og lifnaðarhættiú
|hennar athugaðir meðan á varpi-
stendur. !
— Það hefur leikið einhver1
vafi á því hVe möi’gum eggjum
heiðagæsin verpir. I
— Það er nú eitt meðal annars
sem við erum að kanna og eftirr
því sem eg hefi komizt næst þál
daga sem við höfum dvalið
hérna, eru í flestum tilfellumt
4—6 egg í heiðri. Fæst hafa þán>
verið þrjú og flest sjö. En kom-1
ist þrír til fjórir ungar á legg
úr hverju hreiðri má búast viðf
um 15 þúsund gæsum á þessii
svæði þegar líða tekur á sum-
arið. | (
Svartbakui'inn cr
cggjaræningi.
— Má ekki búast við fleiri
ungum, úr því að svo mörg egg
eru í hverju hreiðri?
— Það verður alltaf að gera
ráð fyrir einhverjum vanhöld-
um. Hér eru líka fjendúr á íerÍS
sem vaka yfir hverri hreyfingui'
gæsarinnar og einkum þó þeg-
ar hún flýgur af eggjum. Henn-
ar versti óvinur er svartbak-
urinn sem heldur sig héinatals-
vert og er hinn versti eggja-
ræningi. Við skutum nokkura
svartbaka til matar síðustn
Frámh. á 11. síðu.
getur fengið stöðu hjá stóru fyrirtæki hér í bænum, nú
þegar. Tilboð merkt: „Öruggur — 28“ sendist blaðinu fyrir
5. júní.
óskast í bragga, sem stendur í götustæði Skeiðarvogs við
Hálogaland, til niðurrifs.
Nánari upplýsingar eru gefnar í skrifstofu minni Ing-
ólfsstræti 5.
Tilboð verða opnuð þar, að viðstöddum bjóðendum
mánudaginn 4. þ.m. kl. 2.
BæjarverkfræSingur.