Alþýðublaðið - 03.11.1928, Blaðsíða 2

2
ALÞÝÐUbLAÐIÐ
ALÞÝBUBLAÐIÐ i
kemur út á hverjum virkum degi. í
Algreiðsla í Alpýðuhúsinu við i
Hverfisgötu 8 opin ír.’i ki. 9 árd. |
til kl. 7 aíðd.
Skrifstofa á sama s'aö opin ki. {
j —10'’j árd. og ki. 8—9 síftd. j
Stnnar: 988 (afgréiðalan) og 23^4 ;
(skrifstofan). >
Verðiag: Askriitarverð kr. 1,50 á í
luáDuöi. Auglýsingarverðkr.0,15 í
hver mm. eindálka. f
Prentsmiðja: Alpýðuprentsmiðjan í
(i sama húsi, simi 1294). {
Frjáls samkeppni(!!)
Oliufélögin hækka ÖII samtimis
verð á benzini um 3 aura
á lítra.
í fyrra dag var auglýst í blöð-
um bæjarins, að frá og m;;ð þeim
degi hækkaði verð á benzínii um
3 aura á lítra. Hf. Olíusafen,
sölufélag Shellfé’agsins, Hf. OIiu-
vérzlun Islands, sölufélag B. P. og
Jes Zimsen, umboðsmaður danska
steinolíuhlutafélagsins D. D. P. A„
auglýstu öll verðhækkunina sam-
tímis og sélja benzínið sama
verði.
Þegar íhaldið fékk samþykt á
alþingi að afnemá einkasölu rík-
isins á olíu, lýsti það með mörg-
um orðum og fögrum ágæti hinn-
ar frjálsu samkeppni og ókost-
um og okurverði olíueinkasölunin-
ar. Sú frjálsa samkeppni átti að
lækka vjfðið, draga úr reksturs-
kostna'ði við olíuverzlun:na og
bæta hana á allan hátt
Það sýndi sig nú samt sem
áður, að Landsverzlun hélt nær
allri oliuvjrzluninni eftir að hún
var gefin frjáls. Einstakir menn
gátu ekki staðist samkeppni við
hana meðan peir fluttu olíuna tii
(andsins í tunnum, eins og Landis-
verzlun varð að gera. En íhaldlð
fékk ráðið pví, að Landsverzlun
var ekki leyft að byggja olíu-
geyma og par með gert fært að
lækka olíuverðið errn meir.
Þrjú útlend olíufélög hafa nö
alla verzlun með steinofíu og
benzín hér á landi. Tvö peirra
hafa byggt stóra geyma og dýrar
stöðvar, annað peirra, Shell, fyrir
maxgar miUjónir króna. öll til
samans hafa pau fest í verzlun-
inni að minsta kosti fimmfalda
upphæð á við þiað, sem pörf kref-
ur. Mun láta nærri, að stofnkositn-
aður ptiria aíllra sé um 5—6
imllljóHir króinia. Auðvitað ætla
olíufélögin sér að fá petta fé aft-
Ur, auk góðra vaxta óg gróða.
Hvort tveggja vefða landsmenn
að greiða og að auki reksturs-
kostnaðinn allan, sem auðvitað
hlýtur að verða margfaldur á við
pað, sem hann hefði orðið ef öl)
olíuverzlunin hefði verið utidir
einni stjóm, í höndum rikisiiris,
En félögin eru prjú, sögðu í-
faaldsmtenn. Samkeppni peirra
hlýtur að halda verðinu niiðri,
koma í veg fyrir of mikla álagn-
íngu.
Má vera, að einhverjir hafi trú-
að pessum fullyrðingum. Hér eftir
gerir enginn pað.
I Félögín þrjú hafa öll selt olíuna
sama verði, svo og benzín. Þau
hækka öll samtímis verðið á ben-
zíni og jafnmikið. Samkeppni er
engin milli þeirra um verð, held-
ur samkomulag- Samkomulag um
pað, hversu freklega pau eigi að
skamta sér úr öskum landsmanna,
peirra, sem nota purfa olíu og
benzín.
Það er oft háttur slífcra auðfé-
iaga að fara höflega í byrjun en
hækka síðar álögurnar pegar frá
líður. Reksturskostnaðinn, stofn-
kostnaðinin, vextina, gróðann, alt
petla láta pau landsmenn borga
um leið og peir borga olíuna og
benzínið.
Þetla er fyrsta verðhækkunin,
sem félögin auglýsa. En pað verð-
ur ekki sú síðasta. Nú er bif-
reiðaeigendum gert að greiða
skattinn. Næst kemur röðin að
mö torb á i a; igen dum cg öðrum,
sem olíu nota.
Verzlunin með olíu og benzín
hér á landi .á ekkert skylt við
frjálsa samkeppni nema pað, að
hún hefir einn aðalókost hennar:
óhæfilega mikinn reksturskostnað.
I stað frjálsrar samkeppni er
komin samvinma. Ekki samviirma
landsmanna allra um að útvega
sér pessar vörur með sem bezt-
um kjörum og á ,sem kostnaðar-
minstan hátt, heldur samvinna er-
lendra auðfélaga um að féfíetta
landsmenn, skattleggja pá og
starfsemi peirra.
Þessi verðhækkun er að eins
byrjunin.
Áslmvun
íil Valíýs Síefánssonar.
I grein um rafmagnsmálið í
,,Margunbiaðinu“ í gær farið pér
m. a. pessum órðum um mig:
„Um framkomu Sigurðar par
ytra í þessum málarekstri (p. e.
samningaivmleitunum v.ð A. E. G.)
ganga nokkrar sögur, sem ekki er
vert að rifja upp að svo stöddu.“
Það 'liggur mér að vísu í léttu
rúmi, hverjum „sögu/m“ pér hvísl-
jist á við kunningja yðar um mig,
en par sem pér færið einhverjar
sögur um mig sem rök fyrir rnál-
stað yðar í baráttu yðar gegn
Sogsvirkjuranni, skora ég hér með
á yður að birta pessar sögur taf-
‘.ariaust í blaði yðar. Ef pér verðið
ekki við pessari ásfcorun miinni,
má yður sjálfum vera ljóst, hvem
dóm ailmenninigur hlýtur að fella
yfir yður fyrir að fara með raíka-
lausar dýlgjur.
Sigunðw Jónasson.
Áheit á Strandarkirkju.
Frá T. H. & H. P. 10 kr„ frá
konu af Isafirði 4 kr.
Veiðar Breta_hér við land.
Gróðinn „alveg furðulegnr“.
Ráðgert að smíða 20 nýja togara í Aberdeen
til veiða við ísland.
Borgin Aberdeen á austurströnd
Skotlands hefir til skamms tíma
verið önnur helzta fiskverzlunar-
borg á Stóra-Bretlandi, gengið
næst Hull. Síðustu árin hsfir út-
gerðin par farið heldur hnignandi,
sVo að borgin er nú orðin sú
þriðja eða fjórða í röðinni. Telja
Aberdeen-búar, að petta stafi e nk-
um af pví, að togararnir, sem
paðan eru gerðir út, stunda aðal-
lega veiðar við sttendur Bret-
fandseyja og í Norðursjónum, en
togairarnir frá Hull og Grimsby
stunda að miklu leyti- veiðar við
ísiliand og hafa af peím sinn aðaí-
hiagnað.
Blaðið „The Glasgow Heraid“
skýrir frá pví 15. okt. s. 1., að fé-
lag útgerðarmanua og fiskikaup-
'mamna í Aherdeen hafi nú nýiega
byrjað á undirbúningi undir pað
að koma upp togaraflota, 20 ný-
tízku-skipum, til veiða Við Island.
Hélt félagið fund um málið og
var par skipuð nefnd til að reyna
að stofna sérstakt félag í pessu
skyni.
Einn fundarmanna gat pess, að
hann hefði séð reikninga togara-
félags í Huil, sem hefði gert út 17
togara á veiðar við Island, o@
hefði nettó-haginaður hvers skips
,Verið „alveg furðulegúr“ „Og
me'ðlan peir moka upp fiskinuxnl.
við Islandsstrendur, látum við
okkur nægja að skafa botninn hér
rétt upp við landsteina,“ beeitti
hann við. „Það gagnar ekkert að'
smíðia 1 eða 2 skip, við verðum
að smíða að minsía fcoisti 20,“
sagbi annar fundarmanna.
Bretar sjá og skilja hverja auö-
legð fiskiimiðin' vjð Island guyma.
Þó er aðstaða peirra til veiða hér
á allan hátt margfalt óhægari ens
ísjenzku útgerðarmaninanna, sem
hafa hér stöðvar í landi.
Þegar Englendingar, sem, við
togaraútgerð fást, fá „alveg
furðuilegan“ hagnað á veiðum
hér, hvað mun pá um ísienzka
togaraútgerðina ?
SuiidhelMr
á 'Meykjanesl*
Framkvæmdip Ólafs
Sveinssonar vitavarðar.
Ólafur Sveinsson, vitavörður á
Reykjianesi, er starfsmaður mikill
og áhuga’maÖur um framikvæmdir.
Þau fáu ár, sem hann hefir verið
vitavörður, hefir hann, auk aðal-
starfs síns og heimiliisanniai, hlaðið
um 1000 faðma í grjótgörðuim
par á vitajörðinni, auk vfrgúirö-
inr/a, og gert akfæran veg til
Grindavikur, sem er tveggja
stunda igangur. Hafa tveir ungir
synir hans unnið með honum að
mannvirkjum pessumi.
Nú í haust hefir Ólafur enn
unnið eitt prekvlirkið, sem mörg-
um ferðamanni, sem paugað kem-
ur, mun merfciilegt pykjia.
Veturinn 1925—26 var hann að
sprengja upp grjót og rakst pá á
hollu með volgum sjó, I hauist
hugkvæmdist honum að reyna að
rýrnka hoiluna svo, að hamn gæti
búið par sundlaug börnum sínium.
Lét hann ékki lengi sitja Við ráða1-
gerðir einar, heldur reif upp og
sprengdi bergið, þar tij hann, haifði
gert par stórt jarðhús eða helli, en
par innar af ex jiarðhel'lir. Sá hellir
er 10 metra breiðúr og 20 metra
lan//ur pað, sém mælt heíir Venið,
og koma par pó ekki öíl 1 kurl
tM grafar. Er volgur sjór í faellin-
um og gengur hann upp í jarð-
húsið með hásævi, Hefir ólaíur
steypt fjórar tröppur, sem gengn-
ar eru upp tál dyra jairðhússins.
Hann hefir gert pak á húsið og
siett hurð fyrir dyr. Hefir hanin
orðið að spremgja mikið úr berg-
inu og Völta burtu stóTgrýti og
gert paranág sundpró í sjálfu jarð-
húsinn. Um stórstraumsflóð fliæðir
alt á efstu tröppubrún, en þar
111 hiiðar er pallur, par sem gott
er að sundklæðast, og er tjialdað
fyrir nokkurn Muta hans, Hitiwn
í sjqnum er 25—30 stig, en loft-
hiti í hellinum eða jarðhúsiinu 18,
tij 19 ,sti,g að jafniaði, ein hefiir pó
oft ikomist upp í 22 stig.
Framhellir pessi, sem ólafur
hefir búið til, er tilvailnn til sund-
æfinga. Þykir heimamönnum gott
áð bregða sér í laugina og leggj-
ast 13J sunds, og múnu par margir
Blieiri á eftir fara. Við ferðamenn
og ípróttamenn á bendingin:
„Kom þú og sjá!“
Örskamt fxá hellinum er laug«
Þar er ofanjaröarbað að fá, svo
að kjösa má um pað og helllis1-
báðið. 1 laugina reinnur heitur og
kaldur sjór úr uppsprettum, og
fcr bezt að gista hanu með flóði
(Frh. á 5. síðu.)