Vísir - 08.02.1957, Blaðsíða 3

Föstudaginn 8. febrúar 1957
VÍSIR
Þessi teikning sýnir staði bá í Bretagne, þar sem Frakkar
ætla að setja upp sjávarfallorkuver sín. Rance-stíflan er þegar
í smíðum, en lokun Mont St. Michel-flóans vcrður margfalt
meira mannvirki.
Stórkostleg áform Frakka
um sjávarfallavirkjanir.
Ætla m. a. að reisa stáflur með
■ 1200 túrbínu-kerfum.
Þegar vatnsborðið að innan-
verður hefur lækkað svo mik-
ið, að ekki er lengur líægt að
láta vatnsfallið knýja rafala-
kerfið, verður túrbínuspöðun-
spöðunum breytt í loka, eins og
áður var að vikið, en síðan
breytt aftur í dælu, sem nú
dælir vatninu úr fljótinu, út
fyrir garðinn, og lækkar þannig
vatnsborðið að innanverðu enn
meir. Þegar mismunur á vatns-
borðinu utan og innan garðs
er orðinn nægilega mikill aft-
ur, taka túrbínurnar til að
Lamaður „fátækíingur" skil-
ur eftir sig stórfé.
Mcibii földn hauii sárfátækaiB.
cib haBBBÍiB«<jaiB hcið |>ciri*a.
Frá fréttaritara Vísis.
Stokkhólmi í nóv.
og sölu bæklingsins, sem hanrj,
seldi á götunum.
knýja íafalinn, en hætta dæl- hótelbergi í Málmey og fundustj
ingunni. Rafallinn er nú knú- J 160.000 sænskar krónur í fötum'
inn með innstrevminu, unz mis j hans í .herberginu, að honum,
munur vatnsborðsins að utan og . Iátnuni
innan er aftur orðinn of lítill
Hér í Svíþjóð er mikið rætt ’ Ekki er þess getið að neitt sé
um dauða 72ja ára gamals, lam- grunsamlegt við dauða hans og
aðs manns, Axels Anderssonar mun hann hafa orðið bráð-
að nafni. Fannst hann látinn í kvaddur.
Mörg ár eru síðan farið var
að ræða um virkjun sjávarfalla
til rafmagnsvinslu. Skýrslur
liggja fyrir um rannsóknir
þriggja brezkra nefnda um
þessi mál, en nú hafa Fraklcar
hafist handa um framkvæmd
áætlunar um byggingu fyrsta
sjávarfallaorkuversins, en það
á að reisa á Frakklandsströnd
norðvestanverðri. Á það að
standa við mynni fljótsins
Rance skammt fyrir ofan borg-
ina St. Malo.
Þessi framkvæmd krefst.
mjög mikillar fjárfestingar.
Mun kostnaður áaetlaður um
1000 sterlingspund hvert virkj-
að kílówatt, og er það mjög
mikið samanborið við orkuver,
sem rekið er með kolum, sem
kostar ekki yfir 60 sterlings-
pund, hvert virkjað kílówatt.
Að vísu eru áætlanir um virkj-
unarkostnað kjarnorkuknúins
vers til rafmagnsframleiðslu,
allóvissar, en ekki er talið, að
þær myndi fara yfir 300 ster-
lingspund, hvert virkjað kíló-
watt. Þrátt fyrir þennan mikla
mun á virkjunarkostnaði, telja
Frakkar sig hafa leyst aðal-
vandamálið — að tryggja það,
að raforkuvinnslan verði stöð-
ug, orka verði alltaf fyrir hendi
Eftir margra ára tilraunir,
telja franskir verkfræðingar,
að þeim nafi tekist, að smíða
vatnstúrbínu, sem geti snúist í
báðar áttir, en jafnframt megi
nota sem dælu. Þá telja þeir,
að þessi trúbína henti betur,
þar sem fallhæð er lítil, en aðr-
ar þekktar gerðir. Loks má
■ nota túrbínuna sem loka. Er
blöðum túrbínunnar þá hag-
rætt þannig, að þau loka al-
gjörlega fyrir vatnsstrauminn,
en einnig eru þau hreyfanleg
þannig, að þau opna að fullu
fyrir vatnið, án þess eað knýja
rafalínur.
í áætluninni um Rance-
virkjunina, sem mun verða full
búin 1960, er svo ráð fyrir gert,
að byggður verði garður, eða
stífla, þvert fyrir ármynnið, og
verður hún 753 metrar á lengd,
45 m á breidd og í henni verða
38 túrbinu- og rafala kerfi, sem
hvert framleiðir 9000 kW. Þeg-
ar háflæði er, og vatnsborðið er
jafnhátt utan og innan garðs-
ins, verða túrbínurnar notaðar
til að dæla sjónum inn fyrir
stífluna og hækka þannig vatns
borðið að innanverðu. Þegar
fellur út, verða túrbínurnar
notaðar á venjulegan hátt til að
knýja rafalana, og framleiða
raforku. aÞr sem vatnsborðið
hafði verið hækkað með dæl-
ingunni, verður vinslutíminn
lengri, en annars hefði verið.
í en þá er sjórinn látinn streyma
inn óhindrað, þangað til há-
flóðsborð er enn einu sinni jafnt
báðum megin. Þannig heldur
þessi hringrás áfram koll af
kolli. |
I
Það eftirtektarverðasta 'við
þessa túrbínusamstæðu er, að
hún snýst fram og til baka og
sinnir margþættu verki, eftir
því sem við á hverju sinni. Þeg-
ar raforka er afgangs frá öðr-
um orkuverum landsins, er
hægt að nota hana til að dæla
vatni út fyrir eða inn fyrir sjáv-
arstífluna, eftir því sem við á,
og þannig auka fallhæðina.
Orku sjávarfallastöðvarinnar
má svo nota sem varaorku fyr-
ir allsherjarorkuveituna, þegar
álag er meira en hún ber.
Axel Andersson var alþekkt-
ur maður þar um slóðir og hafði
verið lamaður síðan 1914. Álitið
var, að hann væri mjög fátæk-
ur og virtist hann helzt hafa
ofan af fyrir sér með sölu á
bæklingi einum, er hann seldi
á götunum, þar sem hann fór
>im í hjólastól sínum. Bækling- |
urinn nefndist „Lamaður síðan
1914“. |
Veittu 77 eriendum
skipum aðstoð.
•133 EBBÖIBIBIIIBI
iBjargað.
Brczkir björgunarbatar veittu
77 erlendum skipum frá 17,
löndum aðstoð árið sem leið.
Aldrei hafa björgunarbátar,
verið settir eins oft á flot til
björgunar og árið sem leið, í
1 Bretlandi eða samtals 745 sinn-
Andersson hafði að vísu ritað um (668 sinnum árið 1954, og
nokkrar bækur og hefði reynd- ekki eins oft 1955).
ar mátt telja hann til rithöf-!
unda. Þó kallaði hann sig ávallt Meðal erlendu skipanna, sem
sölumann. Hafði hann stundað fengu aðstoð, voru 18 frönsk,
ritmennsku og birtust greinar' 12 norsk °S jafnmörg hollenzk,
og sögur eftir hann í ýmsum
blöðum í Svíþjóð og þrjár bæk-
ur hans voru gefnar út. Ekki
höfðu menn þó gert ráð fyrir
því að hann hefði haft miklar
tekjur af bókum sínum og því
Mikill kolasparnaður. .... , , ,
kom ollum a ovart, er 160.000
Orkustöð þessi ætti að spara sænskar krónur fundust í föt-
um 500.000 smálestir af kolum um hans að honum látnum.
á ári. Hún á að geta framleitt Var þetta fé ýmist í sparisjóðs-
um 800 milljón kwst. á ári. bókum eða verðbréfum. Ekki
Rance-stöðin verður raunar hafa menn fengið neinar sann-
aðeins upphaf að meiriháttar anir fyrir því hvernig honum á-
sjávarfallavirkjunum í Frakk-
landi. Næsta skrefið verður, að
byggja enn stærri stöð í Mont
Saint Michel-flóann. Fyrirhug-
að er, að loka flóa þessum með
38 km. löngum garði, sem liggi
frá Pointe de Grouin-höfða út í
Chausey-eyjar og þaðan aust-
ur til lands, nokkru norðan við
Granville. Uppistaðan, eða
vatnsflöturinn innan garðsins,
yrði um 770E fer/km. og í garð
inum yrði hvorki meira né
minna en 1200 túrbínu-rafala-
kerfi, sem framleiði 10.000 kw.
hvert.
Áætlað er, að þessi sjávar-
fallastöð muni framleiða helm-
ing þeirrar raforku, sem Frakk-
ar nota.
8 þýzk, 6 sænsk, 3 belgísk, 3
ítölsk og sitt frá hverju eftir-
talinna landa: Danmörku Griklc
landi Póllandi og Ráðstjórnar-
ríkjunum.
Alls var bjargað 533 manns,'
Mestu annir áhafna björguaar-
báta voru í júlí og ágúst.
skotnaðist allt þetta fé og er
helzt gizkað á, að það séu eftir-
tekjur af bókaútgáfu hans.
Hann á tvær systur, sem nú
fá allverulegan arf eftir hann,
og kemur þeim það ekki síður á
óvart en öðrum, sem héldu
hann vera fátækan mann.
Hann bjó á ódýru hóteli í
Malmö og mataðist á veitinga-
húsi og virtist þurfa ða gæta
alls sparnaðar til að komast af. félaga, hefir birt skýrslu um
Á meðal skjala hans fannst af- þessi mál, sem ber með sé, að
rit af umsókn hans til styrktar- vöruflutningar í lofti hafi auk-
félags lamaðra í Gautaborg, izt um 10—15% 1956 frá því
þar sem hann fór fram á að árið áður.
sér yrðu gefin ný föt. j Sir Williams P. Hildred, for-
Það virðist svo_ að hann stjóri sambandsins telur, að
hafi aldrei skert höfuðstólinn þróunin verði eins hröð eða
og dregið fram lífið af styrkjum hraðari á þessu ári.
Vöruflutningar í lofti
vaxa stöðugt.
Flugmálasérfræðingur Fin-
ancial Timcs í Londen skýrir
frá því í yfirlitsgrein að iðnað-
arfyrirtæki noti æ meira flug-
vélar til flutninga á framleiðslu
sinni, innan lands og til annara
landa.
Alþjóðasambandið ,,The in-
ternational air transport aso-
ciation“ sem nær til 70 flug-
bardagi Ciisters.
Hann vaa* háður, er iýðveldi
Bandarík|anna varð 100 ára=
M*ee stráfeiltlu IneléássaB' hí»i$es
k&s'sveit.
Framh.
Arás fyrirskipuð.
Custer fann yfirgefin tjald-
stæði Síoux-Indiána 14. júní,
eins og búizt var við og hann
fylgdi því slóð þeirra. Eftir 10
dagakomu aðrar herbúðir þeirra
í augsýn. Njósnarar Custers
sögðu honum, að þetta væri
mjög stórar herbúðir. (Og lík-
lega hafa þær. verið stærstu
Jndíána-herbúðir, sem nokk-
urntíma hafa verið reistar á
meginlandi Ameríku). Custer
lét það ekki hafa áhrif á sig
hvort sem það hefir verið af
þvi að hann vildi láta gefa sjálf-
um sér alla dýrðina eða af öðr-
um ástæðum.
Hann beið alls ekki éftir
Gibbon og heldur ekki eftir
skotfæralestinni, sem var á
leiðinni og ekki beið hann eftir
njósnaflokki þeim, sem hann
hafði sent í aðra átt en skipaði
þreyttu liði sínu að hefja árás.
I Klukkan tvö eftir hádegi 25.
ijúní 1876, í logni og brennandi
! sól hófu þeir áhlaup. Reno yf-
irferindi fór fyrir með þrjá
jflokka (112 menn). Þetta var
Ifyrsta viðureign hans við
|
! Indiána.
I
j Sioux flokkurinn lét undun
síga, verndaði konur sínar og
\ börn svo og hesta sína, en brátt
höfðu að þeim safnazt þúsund
fullhugar gegn Reno og þeir
neyddu hann til að hörfa af
jsléttunni þar sem tjaldbúðirnar
voru og í nærliggjandi skóg.
Barizt var með öxum bogum
örvum og byssum og neyddu
Indíánar hann næst til að hörfa
upp á háan höfða og þar tók
, það sem eftir var af liði hans,
að grafa sér virki.
j Liðið
strádrepið.
Næst réðist Custer fram. Lið
hans var 225 menn, og voru
margir af þeim óreyndir og illa
þjálfaðir. Þetta varð hans síð-
asta för.
| Forustu fyrir Siouxflokknum
höfðu miklir bardagamenn,
höfðingjarnir „Ólmi hestur“,
„Hvíti boli“; „Heift“ og „Regn
í andlitið“ og umkringdi flokk-
urinn lið hans. Fyrst var barizt
álengdar með bogum, örvum og
byssum, síðar í návígi og vógu
þeir hvern mann í liði Custers.
Viðureignin stóð aðeins í 30
mínútur og ekkert kvikt var
á vigvellinum nema hestur, sem
Koegh höfuðsmaður átti og hét
Comanche.
Líkami Custers var sviptur
klæðum eins og allir aðrir falln
fr. En ekki hafði höfuðleður
Custers verið skorið af og hann
var ekki limlestur.
Sumir álíta, að Indíánar hafi
ekki skaddað líkið því að
hann hafi barizt svo hraustlega.
Og' enginn vafi er á, að hann
hafi barizt af frábæru hug-
rekki, en einhver önnur ástæða
hlýtur að vera fyrir því, að hann
var ósærður því að það var
verija Sioux-Indíána, að lirna
sundur fórnarlömb sín til þess
að tryggja sér það, að þau gæti
ekki barizt aftur. Líklega hafa
fæstir af Indíánum vitað, við
hverja þeir voru að berjast og
þeirra á meðal höfðinginn
„Sitjandi boli“. En Indíáni einn,
sem kallaðist ,Slæmur safi“,
hafði síðar vísað á líkama „hins
gulhærða“ á vígvellinum.