Alþýðublaðið - 08.11.1928, Síða 2

0
ALÞÝÐUbLAÐIÐ
ALÞÝÐUBLAÐIÐÍ
kemur út á hverjum virkum degi. í
AJgreiðsIa í Alpýöuhúsinu við [
Hverfiggötu 8 opin frá kl. 9 árd. [
til kl. 7 síðd.
SkriístoSa á sama staö opin kl. [
Q'/j—IOVj árd. og ki. 8—9 síðd. t
Simar: 988 (afgreiÖRÍan) og 2394 ►
(skrifstofan). f
Verðlagz Áskriftarverö kr. 1,50 á í
mánuði. Auglýsingarverðkr.0,15 [
hver mm. eindálka. í
Prentsmiðja: Alpýöuprentsmiöjan
(í sama husi, simi 1294)
Ungir jafnaðarmenn.
F. U. J. ársgamalt.
Góðskáldið og byltingamað'UT-
inn Þorsteinn Erliwgssoin kvað:
„Ef æskan vill rétta þér örvandi
hönd,
þá ertu á framtíðarviegi.“
Jafnaðarstefnain hefir átt því
láni að fagna frá því hún fyrst
hóf upp mcTki sitt, að æskulýður-
inn hefir fylkt sér umdir það, rétt
henni örfandi hönd.
Þetta er engin tilViijun.
Jafnaðarstefnan er siefna fram-
tíðarinnar. Æskuiýðurinin á alt
sitt undir framtíðinni. Margar
fornar venjur, iög, reglur og trú,
sem er ruranið gamalmennum í
merg og bein, eru í hans augum
dauðux bókstafur og úreltir siðir.
Hann vill skapa ný Iög og reglur,
nýtt skipulag v;ð sitt hæ.l í stað
hins gamla.
Skipulagið er alt af að breytast
Hver kynslóð nemur eit.hvað
gamalt burt og setur annað nýtt
í staðinn, sem betur hæfir þörfum
mannanna og samræimist kröíum
þeirra. Æskulýður-inn gengur þar
fremstur að verki- Hann er
óþreyttur, finnur til máttar sins
og er því stórhugaðri og fram-
gjarnari en hinir, sem langa æii
hafa barist, ýmjst fengið sigur
eða beðið ósigur og teknir eru
að lýjast.
Ungir jafnaðarmenn hafa því
oftast verið í brjóstfylkingu
alþýðuhreyfingarinnar, þar sem
sóknin ex hörðust. — Svo á það
og að vera.
En hver einn þeirra fæsr ILtlu
áorkað. Allir til samans ge'a þeir
lyft Grettistökum. Þess vegna
hafa þeir bundist siamtökum. AIls
staðar þar, sem alþýðuhreyfingin
er vel á veg komin, rísa upp fé-
lög ungra jajnaðai'manna. Félögb
mynda með sér landssambönd og
þau aftux alþjóðasamband ungra
rjafnaðarmanna.
Mentun er máttur. En bókvit og
fræð,alestur eingöngu er ekki
mentun. Líf og starf mannan :a er
sVo fjölþætt og margbrotið orð 8,
að enginn getur bú;ð að sínu ein-
göngu. Vinnan á öllum sv.ðum að
heita má er orðin félagsv]nna,
margir vinna að sama verki, starf
eins er nátengt eða þáttur úr ann-
jans starfi. Þess vegna ríður mönn-
unum nú mest af öllu á því, að
leggja stund á að afla sér félags-
legrar menningar, læm að starfa
saman fyrir sameigLhlega hags-
muni, að isameiginJegum áhuga-
málum.
Slíka menningu veitir félags-
'Skapux ungra jafnaðarmsnna
meðlimum sínum. Hann er und-
ixbúningsskóli undir líf og starf
í þjónustu jafnaðarstefnunrar.
Aðaláhexzlan er lögð á fræðslu-
starfsemina: fræðslu um sams arí
mannanna og félagsskap í stjórn-
málum og atvinnumáhim, um
vandamál nútímanis og úrlausn
þeirra, um jafnaðarstefnuna og
samtök alþýðunnar. Oft er deilt
og deilt hvast um málefni og
starfsaðferðir, en félagsisamþykt-
um verða allir að hlí'.a.
Félag ungra jafnaðarmanina hér
í Reykjavík er að eins ársgamalt.
Á þessu eina ári eru félagsmenn
orðnir um hálft annað hundraðu
Félagfð hefir skift sér í náms-
flokka og hafið xöggsamlega
fræðsIustarfsemL Það hefir geng-
ist fyrir stofnun sams konar fé-
laga og hafið undirbúning undir
istofnun sambands félaga ungra
jafnaðarmanna Um landið alt. Það
gefur út skörulega ritað og einart
blað. Það hefir til bráðabirgða
gerst sambandsfélag Jafnaðar-
mannafélags ís’.ands og þar með
gerst hlekkur í samtakakeðju ís-
lenzkrar alþýðu.
" Niú í dag heldur það afmælishá-
tíð sína. Þá minnast mcðl mirnir
þess, sem unnið er, en þó fyrst
og fremst hins mikla starfs, scm
enn er óunnið. Þá stíga þeir á
stokk og strengja heit að fórnum
sið, heit um látlausa baráttu og
starf.
Hver góður drengur berst fyrir
því, sem rétt er, og gegn rangs-
leitni og ójöfnuði.
Mannleysur halast ekki að.
H. Gudmundsson.
Skélaniál
eftir
MaMefrim Jóeissoh, kennara
við barnaskóla Reykjavíkur.
--- (Frh.)
VII.
Samanburður.
Aðstaða íslenzkra kennara er
mjög ólik aðstöðu stéttarbræðra
■þeirra í Englandi. Iiér eru skóla-
húsnæði vlðast hvar mun verri.
Kensluáhöld eru af skomum
skam;i. Horfix það t;I vandræða
sums staðar. Skólabókageið vor
er margfalt óglæsifegri en Eng-
lendinga.
Þá er ekki lítill munurinm á
launum enskra barnakennara og
íslenzkm. Hér eru kennaralaun
svo bágborin, að fjölskyldumcnn
geta ekki með nokkru móti lif-
að á þeim, hversu sparlega sem
á er haldið.
Enskix kennarar byrja starf sitt
með 3—4 þúsund króna árslaun-
um. Hækka svo launin með þjón-
ustuialdri kennara og geía orðið
átta til níu þúsund krónur um
áríð-
íslenzkir kennarar hafa langt
sumarieyíi, enskir kennarar stutt,
en hver kensluvika enskra kenn-
ara er að eins fimm dagar.
Englendingar istyrkja kennara
sfna til utanfara. IJafa þeir sent
þá til Ameríku og víðs vegar til
anuara man-naðra þjóða, til þess
að Ii;ast um og læra.
Englendiingar prófa og athuga
allar nýjungar. Taka þeir því með
þökkum, sem enginn vafi er á,
að sé til bóta.
Sægur kennara frá öllum menn-
ingarríkjum jarðar kemur til Eng-
lands á ári hverju. Fara kennarar
yíir héruð og borg úr borg og
kynna sér skólamál og fræðsiu-
framkvæmd Englendinga. Er oft
orðið fjö'lmenni þvilíkra gesta í
Lundúnaborg.
Nokkur ár eru síðan ís'lending-
ar fóru að styrkja kennara sína
til utanfara. Hafa þeir kennarar
flutt heim ýmsar nýjungar. Er
íslenzkri kennarastétt þess vegna
allkunnugt um flest nýmæli í er-
lendum skólum.
Útlendir kennærar hafa lítið gert
að því að heimsækja oss.
Það mun ekki fjarri sanni, að
íslenzkir kennarar kunni að jnfm-
ast á við enska kennara í miann-
viti og mentun flestri- En stjórn-
semi öll fer enskum kennurum,
þrátt fyiir það, Stórum betur úr
hendi en oss. Það var mjög áber-
andi, að leikfimikennarar þóttu
isjálfkjörnir til þess að koma á
og viðhalda daglegri reglu meðal
iskólabarna. Voru þeir til taks öðr-
um fremur bæði úti og inni, ef
einhvers þurfti með.
Það lætur að líkindum, að til
eru mörg vandræðabörn í Eng-
ilandi eins og annars staðar. Eru
til handa þeim sérstakir skólar og
isérstök hæli. Eftirlit er haft með
þvílíkum ungmennum fram að
tvitut/sahiri og jafnvel lengur.
Eins og viænta mátti sáu Eng-
lendingar fljótt, að ekki tjáði að
hafa vandræðabörnin í almennu
skólunum. Reistu þeir þess vegna
sérstofnanir fyrjr þau.
Hitt er títt, að óróaseggir og
ærslabelgir eru í almennuim skól-
um. Eru þeir betri en það, að
hægt sé að telja þá vandræða-
börn. Þeim er þá skotið inn í
góðar deildir. Kvað það oft reyn-
ast vel, því að ges'.irnir sníða sig
tíðum eftir siðprúðu bömunum
að aT.ri háttsemi.
Kennarar í Englahdi, eins og
víða annars staðar, leilast við að
vera góðir ráðunautar nemenda
sinna. Er ætlast til þess, að kenn-
arar verði nemendum síinum að
svo miklu liði, sam tök eru á.
Vilji nemendur ekki hagnýta sér j
hjálp kennara, en óvirði þá og ó-
h’lýðnist þeim, eru þau vandamál
aehuguð rækilega. Þogar orsak-
irnar eru fundnar, koma afleið-
ingamar. Sökudóllgur, hver sem
hann er, getur alls ekki hjá hegn-
ingu komist.
Englendíngar telja óhjákvæmi-
legt að refsa börnum og ungling'-
utn, þegar brotfci eru alvarleg. Er
bæði skólastjórum og kennurum
heimilað að refsa nemendum, ef
þörf geiist- Skal brotið bókfært,
refsingarinnar getið og skráð
hver refsaði
En gleðilegt þykir það öllum
hlutaðeigendum, ef skólabækur
bera það með sér, að engum haffl
verið hegnt alt skólaárið.
„Sóknarneínðarfundurimi^
og sanðgræðslan
í Selvogi.
Það er engin furða, þótt nefnd'
séu saman safnaðarmál og rækt-
un landsins, því að þar er skalmt
milli. Andlega þroskuð þjéð
byggir ræktað land. Óræktað
land ber vott u:m andlega fátækt
Flestir nýtir og þjóðhollir menm
viljn virana að því, sem landi og
lýð er til gagns og. hagsbóta.
Samt greinir stundum á um 1010“
ir, þótt hugsjónir séu líkar og
markið eitt, sem að er kept
Æðsta hugsjónin er anáiég
þroskun þjóðarinnar. Til þess að
styrkja starfsaflið, þarf að efla
trúna, bæta siðfcrði'ð, þroska rétt-
lætistilfinninguna og treysla siam-
úðina. Alt göfgar þetta mrnn'nn
og gerir honum auðvelt að sjá)
guðskraftinn, sem ríldr í h'nmi lif-
andi náttúru. Því þarf að kenna'
mönnum að sjá skraut blómanna*
kenna þeim að hlusta á fuglaP
sönginn, og þeir þurfa að læra
að njöta skógarilms og anganair
juTta. Hin lifandi náttúra skerpiST
iskynfærin <og göfgar manninn.
Hanin. gleðst af jurtalííinu og
hann segir á grónu landi: „Hér
andar guðs blær“ 0;. s. frv.
Það er sorglegt til þess að vita,
að nú á 20. öldimni, skuli enn
þá svartnættismyrkur singirnhn-
ar, fáfræðinníar og h'rmar köldu
peniugahyggju vera svo magn-
mikið og dimt, að það blindi augu
andlegu leiðtoganna í voru fá-
menna þjóðfálagi. Reyndar er það'
nokkur raunalét.ir í þessu máli,
lað í þetta sian var það að einS
sóknarh,efndarfundur í Reykjavík,
með fáa fulltrúa úr næstu hér-
uðum sunnanlands, sem samþyktt
þessa sorglegu tillögu um að
nema úr gildi lög um sand-
igræðslu á Strandarlandi í Sel-
vogi, þ. e. hætta að græða land-
ið, og að peningar þeir, sem1
greiddir voru af fé kirkjunnar,
yrðu endurgreiddir í sjóð henn-
ar. Þesisi tillaga minniir mig á
nátttröll, sem verður að steinii við'
að sjá- árdagsgeisla sólarinniar
lýsa loft og land.
Mér finst þessi fundarsamþykt
og aðrar slíkar verká líkt á mtg
og væru það örvæntingarfúll
kvalahljóð steingerfingsjns, sem
fyndi, að dauð nn væri að gagn-
taka sig, og hrellingin við að'
veTða að klettí, verðá andlega