Alþýðublaðið - 10.11.1928, Qupperneq 2

**w

ALÞÝÐUbCAÐIÐ
Atvinnnbætnr.
t>eir, sem haSa aðaltekjur sínar
af pví að kaupa vinnu verka-
fólks til sjós og lands, græ’ða á
atvinnuleysinu heinlínis. — Þeir.
einir.
Þess fleiri, sem aívinnulausjr
ganga, því meiri líkur eru til
pess, a<5 atvinnurekendur geti
skamtað kjör og kaup, komið
fram lækkun á kaupi eða haml-
að eðlilegri kauphækkun. .
Af þessum ástæðum er það, að
Tinnurekendur yfirleitt og stjorn-
snálaflokkur þeirra hér, fhalds-
flokkurinn, berjast jafnan gegn
hvers konar atvinnubótum. Þeim
er það hagsmunamál, þvi meira
’hagsmuramál, sem atvinnurekst-
*ir þeirra er í stærri stíL
Allir aðr;r ta;; a á a'.vinnuleys-
Inu. Tjön verkamannanina er til-
finnanlegast, en allir þeir, sem
hafa viðskifti við verkalýðinn,
bíða og stórtjón, þegar kaupgeta
hans minkar. Þjóðfélagið í heild
verður þó fyrir mestu tjóni.
Starfsorka allra þeirra, sem neyð-
ast til að ganga iðjulausir, er
glatað verðmæti, sem aldrei verð-
ur endurbeimt Ekkert sýnir bet-
ur hið átakanléga skipulagsleysi
atvinnumálanr.a en það, að þús-
undir verkfúsra manna skuli ár-
lega meyðast til að gapga atv;nnu-
lausir mánuðum sarnan, meðan,
hvert nauðsynja- og þjóðþrifa-
verkið öðru me.ra aðkallandi bíð-
ur þess að komast í framkvæmd.
í fyrra haust fengu jafnaðar-
menn þvi óorkað í bæjarstjóm,
að bærinn lagði fram nokkurt fé
til aivinnubóta um 2ja mánaða
skeið, meðan minst var liér um
atvinnu. Skorti ekki ómjúk orð
og eftirtölur af hálfu íhaldsbæj-
arfulltrúannia ýmsra, er um þetta
var rætt. M&tti heyra á þeim, að
þeir töldu fé þesisu á glæ kastað
og fullkomið óráð af bænum að
gera nokkuð til að draga úr at-
vinnufeysinu. Voru þeir Pétur
Halldórsson og Jón Ólafsson ó-
myrkir í máli og margorð.'r um
það, hvert óráð þeíta væri.
Reiknlngur bæjarins fyrir árið
1927 heíir nú verið preníaður.
Sézt þar, hvernig því fé, um
72 500 krónum, sem lagt var til
atvinnubófa, hefjr verið varið, en
það er á þessia leið:
a. Kostnaður v.ð nýbýlalönd í
Sogamýri kr. 16552 79
b. Seljagötur — 26 837,50
c. Múlavegur — 6 848,48
d. Laogholt.v gur — 5 690,20
e. Holræsi í Hafnar-
•stræti — 350,00
'Æ- Holræsi í Njarðarg. — 740 03
g. Holræsi í Lau ásv. — 10158,05
h. Grjótkurlun og
gatragerð — 4 671,88
i. Ýmisl. kostnaður
* við atvinmj'cæ ur — 719,70
Samtals krónur:®72 566,63
Alt heíir þetta fé þann'g farið
til nauðsynlegra framkvæmda,
sem í raun réttri enga bið þoldu.
Ef ekki befði fengist samþykt að
ráðast í þessar a'.virfnubætur,
hefði mikill hluíi þeöirra manna,
sem þar fengu vinnu, orðið að
Ieita á náðir bæjarins og fá sveit-
arstyrk fyrfr að gera ekki neitt
Mestur hluti þessa fjár hefði
gengið þeim til framfærslu, en
bærinn þá elrkert fengið í stað inn.
Framantöld nauðsynjaverk beíðu
þá verjð óunn;n enn.
Engu fé hefir bæjarstjórn varið
betur en bessu.
L aiagavatsisskóltsssi.
Hann tók til starfa þann 1. þ.
m. Skólastjóri hefir Verið settur
Jakob Lárusson prestur í Holti
undir Eyjafjöllum og kennari
Guðmundur ólafsson frá Sörla-
sföðum í Þlngeyjarsýslu. Nem-
endur voiu þá komnir 26, en alls
geta rúmast í' skólanum í Vetur
30 nemendur. Helmingur nemenda
er úr Árnessýslu, nokkrir úr
Rangárvallasýslu og hinir víðs
vegar af landinu.
í sumar hefir verið reistur
þriðjungur þeirra bygginga, sem
fyrirhugaðar eru, 2 stafnhús af 6,
og að auki kjallari undir þriðja
stafnhúsið. Er hann notaður sem
sundlaug og yfirbyggður til
þráðabirgða. 1 kjallara er borðsal-
ur fyrir um 70 rnanns, eldhús,
búr, geymsla og fleira. Stofuhæð
stafnhúsanna beggja er einn salur.
Tekur hann óskiftur á 3. hundrað
manns, en verður skift með lausa-
þili I 2 kenslustofur. Uppi eru
svefnherbergi nemenda. Skcla-
stjóri, kennari og ráðskona hia a
þar og herbergi nú í vetur. Á
efstu hæð eru 2 baðstofur súð-
byggðár, eru þær notaðar sem
sVefnhús og 8 rum í hverri. Hús-
ið er alt hitað með heitu vatni,
eins konar miðstöðvarkeíill er
feldur niður í hverfnn og le'.ðsl’ur
frá honum um húsið alt hátt og
lágt Heit guía frá hvernum er
leidd inn í eldhúsjð og notuð 131
að sjóða við hana. Einnig hitar
hverinn vatn ð í sundlaugátt L
Byggingin hefir kostað með öllu
tilheyiandi um 80 þús. krónur. Á
næstu árum er tilætlunfn að
byggja 2 stafnhús jafnstör þeim,
sem reist haía ver;ð, sitt hvoru
megin og 2 minni, ejnnig sitt
hvoru megin. Verða þá 6 stafnar
fram á hlaðið, 4 jafnháir og 2
lægri. Eru skólastjöra, kenna a og
ráðsmanni ætlaðar íbúð;r í yztu
stafnhúsunum 2, en skólanum
sjálfum ætluð hin 4. Verður þetta
forkunnar reisuleg bygg;nig og hin
prýðilegasta í alla stað;. Nemend-
ur eiga á vetrum að steypa steina
í það, sem óreist er af bygg'.ng-
unni. Sparast með þvi stórfé, auk
þess sem sveinarnir læra að
steypa steina t;l bygginga, og er
það ekki síður mikilsvert.
Dj'úpá rennur skamt Vestan við
Laugavatn. Verður hún beizluð á
næstu árum og látin lýsa . skóla-
hiúslð og næstu bæi. Símalína má
heita fullgerð að Laugavatni og
í verður opnuð þar stöð bráðlega.
Vegur er sæmilega bílfær, nema í
rigningatíð, frá Reykjavík alla leið
að Laugavatni bæði um Mosfells-
heiði og Þiingvöll og um HelMs-
heiði og Grímsnes. Með tiltölu-
lega lítilli viðgerð má gera hann
piýðilega bílfæran alt af nema 'i
míklum snjóþyngslum.
Jörðin Laugavatn er tilvalið
höfuðból og h;ð prýð;legasta
skólasetur. Heíir skólinn fengið
loforð fyrir jörðinni hálfri næsta
sumar fyrir 15 þús. kr. og for-
kaupsrétti að hjnum helminginum,
þegar eigandinn, Böðvar Magnús-
son bóndi, hættir búskap.
Skólinn hefir verið reistur á
hæð í suðvesturjaðri túnsfns. Er
þaðan útsýni fagurt og tilkomu-
mikið. Sér niður yfir Suðurlands-
undirlend ð alt mil i Ingólfsfjars
og EyjafjallajökulSi. Rís Hek'a
snjókrýnd upp af láglendinu, en
Vestmannaeyjar úr hafi. Að baki
er fjallshlfð skógi vaxin og blóm-
leg, þar eru skíðabiekkur ágætar
hvern vetur.
Laugavatn tekur við rétt vtð
túnfótinm og eru sjóðheitir hveriír
í flæðarmáli. í vatninu er siil-
ungsveiði ágæt og má þó án efa
auka hana stórkosílega með klaki.
Er þar hið ágætasta skautasvell á
hverjum vetri. Túnið má stækka
svo segja takmarkalaust, og
jarðhitinn skapar sktlyrði fyrir
ræktun blöm- og nytja-jurta, sem
ekkj gætu þrifist þar ella.
Á sumrin er skóLnn tilvaMð
gistihús fyrir ferðamenn, útlenda
og innlenda, enda er gert ráð
fyrjr, að aðalhúsið verði fullgert
1930, svo að þá verði hægt a|ð'
taka þar við gestum.
Verður ekki anmað sagt með
réttu, en að þessari uppeldis- og
menningar-stofhun Sunnlend 'nga,
sem svo lengi hefir verið skrafað
um, hafi verið valinn hinn beppi1-
legasti og ákjósanlegasti staður,
enda mun sú óánægja, sem um
Árshátíð F. U. J. í fyrra kvöld.
Árshátíð F. U. J. för fram í
fyrra kvöld. Var hún fremur vel
sótt og var unga fólkið í greinÞ
legum meirihluta.
Guðmundur Sveinsison setti há-
tíðina með stuttri ræðu; minjst
hann nokkuð á starfsemi ungrB
jafnaðarmannia og hvatti unga
fólkið til að ganga í félagið. Árnf
Ágúsfsson flutti snjalt erindi. Tal-
aði hann aðallega um yfirmenn
og undirgefna, þrælana í fornöld
og höldana, vimnulýðinn og at-
vinnurekendurna. Lýsti hann
nokkuð v.ðreisnarbaráttu vorri og
gat ýmissa brautryðjenda. Talaði
hann svo um jalnaðarstefnuna og
hvatti unga janaðarmcnn tiK
drengitegrar og ákveðinnar bar-
áttu í þágu alþýðusamiakanna,:
Helgi Sveinsson las upp og
} skemti fólkið sér veL Guðm. Pét-
ursson falaði þvi næst. Mintist
hann nokkuð á félagsmál F. U. J.,
en talaði svo aðallega um mis-
muninin á hugsunarhætti jafnaðar-
mannsins og íhaldsmannsjr.e.,
Sagðist Guðmundi vaL Benedikt
Elfar söng nokkur lög, íslenzk,
ítölsk og eitt rússneskt. Því næsí
hófst danzinn og var hann mjög;
fjörugur. Var v;ð og v;ð gengið
í fylkingu um gðlfið undir hljóm-
falli Alþjóðasöngsjns (Intematio-
nale). Sungu þá allir, sem gátu.
— Kl. 3 var danzinum hætt. Fór
árshátíðin fram h.ð bezta.
hríð bryddi á, vera horfin að
miklu leyti nú þegar.
Síðast liðinn miðvikudag fór
kenslumálatáðherrann og a'lma''gt
Reykvjkinga austur að Laugavtani
til að skoða skólahúsið og s'.að-
inn. Var þar mamnsöfnuður og
gleðskapur géður. Auk kenslu-
málaiáðherra fluttu þar ræður:
Guðm. Björnson landlæknir, Guð-
jón Samúelsson húsameistari, Ás-
geir Ásgejrsson fræðslumálasjóri,
skólastjórinn og ýmsir fleirj. Var
Bafið hagfasí
að kitífibœtirinn
\VE RO/
er b«5ztra«* og eirýjjsírap.