Vísir - 31.03.1958, Blaðsíða 4

%
Mánudqgipn ai. marz J&58
— Eg er löngu hæitur að hlaupa, hef víst ekki hlaupið í
32 eða 13 ár — sagði Magnús Guðibjörnsson, hinn gamalkunni
"Víðavangs-, Hafnarfjarðar-, Álafpgs-, Maraþon og Þingvalla-
lilaupari, þegar ek hitíi hann að máli fyrir nokkrum dögum.
— Eg hjóla þess í stað því að á einhverju verður maður að
lialda sér við. Ekki þýðir að fara að deyja strax.
— Þú ætlar þó ekki að fara að
Jkeppa á hjóli, nær sextugur mað-
virinn!
— Bará að keppa við hrörnun
■og vranheilsu. Það er allt og sumt.
Svo sparar maður strætisvagna-
íargjöld með því að ferðast á
hjóli. Það er líka nokkurs um
xert.
— Eg man það, Magnús, að þú
tókst þátt í kapphlaupum um
íjölda ára. H\rað kepptirðu í
mörg ár?
— Víst hálfa mannsævi eða
þar í kring. Fyrstu keppnina
háði ég vorið 1922 og hljóp síðast
, 5 kapphlaupi, að mig minnir, vor-
ið 1945. Það er ómögulegt að
reikna út hvað það eru mörg ár,
en þau eru í öllu falli mörg. Síð-
ustu árin sem ég keppti tók
Björgvin sonur minn líka þátt í
langhlaupum. S\ro á þessu sérðu
sð ég var orðinn gamall maður
þegar ég loksins hætti. Eg hefði
getað verið pabbi flestra hlaup-
aranna, sem með mér l>ePPtti
síðustu árin. Var líka oft kallað-
ur ,.pabbi“, stundum var ég það
raunverulega, konan mín sáluga
kallaði mig alltaf pabba í gælu-
skyni og loks kölluðu sumir
líeppinautar mínir mig pabba —
í háðungarskyni.
— Þú segist hafa byrjað að
hlaupa árið 1922, eða fyrir 36
árum. Það er langt síðan. En
hvernig stóð á þvi að þú byrjað-
5r á þessu? Kom einhver köllun
yfir þig eða réðstu ekki við
hlaupagáíuna?
Fæddist sem avuningi.
— Til þess að segja þér alla
þá sögu verð ég að segja þér
hálfa ævisögu mína — og hún
er sko enginn skemmtile.stur.
— Hvers yegna ekki?
— Vegna þess að ég fseddist
sem aumingi. Eg veit ekki bein-
línis hvprt ég fæddist á hækjum,
en svo mikið er þó víst að ég
gekk við hækjur fyrst þegar ég
man eftir mér.
Einn daginn voru hækjuraar
teknar og brenndar. Þegar ég
spurði eftir þeim var mér sagt
að ég mætti ekki ganga við
hækjur lengur — á þvl yrði ég
aavilangt vesalingur. Þessvegna
hefði hækjunum verið brennt.
— Hvað tókstu þá til bragðs?
— Eg reiddist. Það er víst mik
ið af írsku blóði í mér. Eg er
rauðhærður og skapmikill. Þann
ig eru Irar. Og þegar búið var
■að taka hækjurnar frá mér þá
skreið ég í bræði minni. Eg elti
boltana skriðqndi á hnjánum
þegar aðrir krakkar hlupu, og
nágrannarnir kölluðu mig krypp
linginn.
Þegar ég fór að safna kröftum
gat ég reist mig upp og gengið
10—20 metra í einu, en þá var
lika þrekið búið og ég varð að
skriða á nýjan leik.
— Varstu lengi svona á þig
kominn?
— Eg var svo ódæll heima —
— Síður en svo. Eg var að
vísu eini maðurinn í öllum hópn-
um, sem þurfti verulega á leik-
fimi að halda vegna vanmáttar
mins og aumingjaskapar, en ein-
mitt fyrir þær sakir var ég rek-
inn burt með þeim ummælum að
ég væri til einskis nýtur pg að
mér íærist ekki að ypra i fjm-
leikaflokki.
Það var lika eitt, sem olli þvL
að ég átti erfitt i leikfiminni. Eg
gat varla haldið höfði — hausinn
á mér íeitaði alltaf niður á
bringu. Það gerðu víst hækjui’n- '
ar. Hausinn á mér hefur eigin-
lega fyrir þetta hlaup og hljóp
oft austur á Ártúnsbreiekur og
þaðan aftur í bæinn. Eg átti aJlí
af vont með aö hlaupa niður
brekkur — varð að hlaupa á
skjön eins og tófa. Þú veizt að
þessi kvikindi geta aldrei hlaup-
ið niður brelekur, en eru ódrep-
andi uppímóti. Þannig var ég-
En þetta var útúrdúr. —. þarna
uppi á Ártúnsbrekkunni þegar
ég var á niðurieið, hljpp fram á
mig maöur, alklæddur feroa-
maöur með pinleil á bakinu og
skokkaði við hliðina á mér. Eg
var syplítið hissa á þessu til-
Rabbað við Magnús Guðbjörnsson:
Hann man fyrst eftir sér með hækjur
og var aumingi framan af ævi.
það var vist irska blóðið — að
ég var sendur í sveit. Eg komst
á gott heimili og fékk gott viður-
væri. Ilúsmóðirin sá að ég var
aumingi, kenndi í brjósti um mig
og þegar hún smurði fyrir mig
brauðsneið var erfitt að sjá
hvort væri þykkara, brauðið eða
smjörið. Þarna var ég í fimm ár,
snérist eftir getu, en var ódæil
við alla nema húsmóðurina. Fyr-
ir hana hefði ég vaðið eld ef hún
heíði beðið mig um það.
— Fórstu til Reykjavikur aft-
ur þegar þú fórst úr sveitinni?
— Já og gerðist sendill við höfn-
ina. En ennþá var ég skussi og
aumari en jafnaldrar mínir og
það þótti mér leiðinlegt. Eg gerði
allt sem ég gat til þess að stæla
mig, ég fór að synda, þyí mér
hafði verið sagt að sund veeri i-
þrótta hollast. En hvernig sem
á þvi stóð varð sundið mér ekki
neinn bjargvættur í þessum
skilningi, þótt það kæmi sér síð-
ar meir að góðu liði að kunna
sund.
Hvergi liæfur og haiLsinn
Imngandi niðiu’ á bringu.
— Hættirðu þá yið sundiðkan-
irnar?
lega alltaf verið hangandi niður
á bringu síðan.
— Var þessi fimleikadraumur
þinn þar með úr sögunni?
100 metra þolhlaup.
— Hvað átti ég að gera þegar
þeir vildu mig ekki? Nei, þá fór
ég að hlau.pa tii að vita hvort ég
stæltjst ekki við það. Það var
þrautalendingin áður en ég gæf-
ist hreinlega upp við það að
verða að manni.
— Reynslan hefur sýnt að það
hefur dugað. Þar hefur þér geng
ið betuy.
— Ekki gekk það nú svo vel
til að þyrja með. Eg hef aldrei
verið eins þreyttur og eftir
fyrsta hlaupið mitt. Það var 100
metrq þolhlaup og ég örmagna
á eftir. En smám saman bætti ég
5 metrum við yegalengditia og
síðan 10 jnetrum og þannig koll
af kolli þangað til 100 metrarnir
höfðu teygst upp í 50.000 metra,
eða i’úmlega það. En 18 ára
gamall komst ég lerigst af Berg-
stæðasti’ætinu pg suður 5 Foss-
vog.
Varð niér til skammar.
— Og svo þitt fvrsta
kapp-
Já og tók að iðka leikfimi í jhlaup?
staðinn. Gekk þá í Iþróttafélag
Reykjavikur en ÍR-ingar voru í
þann mund alít að því heims-
frægir fimleikamenn og ég var
stoltur af því að komast í þeirra
hóp.
— Og við það hefuröu orðið
að iþróttamanni?
Árið 1922. Þá hljóp ég víða-
yangshl'aupið á vegum Ármanns.
en það hlaup átti söguleg tildrög,
þannig að ég varð mér til
skammar viku fyrir hlaupið eða
þar um bil.
—Hvernig mátti það ske?
— Eg æfði mig mikið og reglu-
Magnús Guðbjörnsson.
tæki hans, hélt hann væri ekki
með öllum mjalla, en yrti samt
á liann þarna á lilaupunum og
spurði, hvaðan hann kæmi og
kvað þetta ætti eiginlega aðþýðti.
Hann sagðist koma ofan úr Mos-
felissveit, vera á leið í bíeinn pg
sagðist yera að hugsa urp að
yera rttér samíerða.
Og hver vay niaðuritin?
Er maðurinn vitlaus? hitg.saói
ég með sjálfum mér. /Etlast
hann kaniiske til að ég fari aö
bíða eftir honum og labba með
honum i rólegheitum þegar ég
er á „harða spretti" í miðri
æfingu. Nei, vertu sæll góði,
sagði ég og spretti úr spori. Eg
langhentist allt hvað af tók til
að losna við þenna kolvitlausa
sveitamann, sem taldi sig ætla
að verða samferða mér í bæirrn.
En bévítið elti. „Ertu að æfa þig
undir viðavangshlaupið?" spurði
hann og hljóp upp að hliðmni á
mér.
„Já,“ sagði ég önugur og herti
enn á hlaupunum. „Vertu bless-
aður,“ sagði ég, tók nú á öllu,
sem ég átti til, og í fyrstu virt-
ist mpr sgm drpegi í sundur á
millt okkar, pn rétt á eftir pr
hapn kpmjnn aftur upp að hljð-
inni á mér í öllum fötum og með
pinkilinn á bakinu.
„Jæja, þá er ég nú kominn á
leiðarenda,“ sagði mannfýlan Qg
blés ekki n'ös, „ég ætlaði bara ao-
kveðja þig og þakka þér fyrir
samfylgdina. Eg heiti Gvtðjón
Júliusson og vonandi sjáumst
við eftir viku. Vertu sæll.“
Þetta var þá Guðjón Júlíusson„
frægasti hlaupari íslands um
margra ára skeið og ósigrandi í
löngu hlaupunum. Þao var eins
og mér væri g.efið á kjaftinn.
Varö nr. 2. og hélt
þó lífi.
— Og svo hafið þið hitzt eftir
viku í víðayangshlaupjnu?
— Eg held nú það, en svo yar
ég þá reiður áður en hlaupið
hófst — það gerir vist Irinn 5
mér — að ég fór til Guðjóns og
sagði lionum að fyrr lægi ég
dauður heldur en að láta hann
sigra mig :— helvítis sveitamann
inn. Nei takk. En hann var betri
hlaupari. Hann kom ósigraður í
mark, en ég næstur honum og
auk þess lifandi. Þannig varð
lítið úr þessari hótun minni.
— Hvað hljópstu Viðavangs-
hlaupið mörgum sinnum?
■— Um það bil mannsaldur. En
svo sleppt sé öllu gamni þá minn-
ir mig að ég hafi hlaupið það 23
sinnum. Annars hljóp ég aliar
hugsanlegar vegaiengdir, alit frá
100 metrum og upp í Maraþon-
og Þingþallahlaup. Hundrað
metyana hljóp ég á 14 sekúnd-
um og i þvi startaði ég eins og
í maraþonhlaupi. Eg kunni ekki
að starta úr holu. Hefði setið
fastur eins og fábjáni þegar aðr-
ir þptu á stað. Ef til vill höfðinu
að kenna — það var alltaf niðri
á bringu.
j — Hefurðu haft tölu á öðrum
kapphlaupum þinum um <3ag-
ana?
I — Þau voru eins og sandur á
sjávarströnd, blessaður vertu. —
Taktj.1 mig samt ekki of alvar-
lega, því ég er ekki eins mont-
inn og ég læt. En hvað ég
keppti oft, veit ég samt ekki. Eg
man aðeins óljóst um lengsítr
hlaupin, keppti víst 9 eða 10 sinn
um í Hafnaríjarðarhlaupinu, á-
líka oft í Álafosshlaupinu, Mara-
þonhlaup hljóp ég 10 sinnum að
Framh. á 9. síSu.
Leibowitz heldu.r en mál véla-
manns nokkurs sem var saklaus.
1928 fékk Leibo'witz bréf frá
manni, sem um fimm ára skeið
haíði setið í Sing Sing fangels-
inu, sakaður um nauðgun og
morð. Hann hélt því fram að
hann væri saklaus. Hann hafði
áfrýjað máli sínu og eftir að
verjandi hans hafði gefist upp
við málið hafði hann verið
dæmdur í þrem áföngum. Hann
vildi reyna að áfrýja í 4 sinn og
hætta þá á það að hann yrði
dæmdur til dauða fyrir ásetn-
íngsmorð í staðinn fyrir lífstið-
arfangelsi fyrir manndráp.
Þessi litli gyðingur, sem var
Vélamaður, vrar feitlaginn fjöl-
skyldufaðir og lifði kyrlátu lífi.
Hann hafði verið tekinn fyrir
morð á ungri og fallegri konu,
sem lenti i vandræðum með bil
sinn og hafði beðið bílstjóra, sem
fór hjá að taka sig upp í bíl sinn
og aka sér að síma. Klukkustund
síðar fannst hún á hliðarvegi,
hafði verið nauðgað og myrt síð-
an. Tvö vitni sóru að þau hafi
séð vélamanninn ásamt frúnni í
bíl hans. Og skammbyssu sér-
fræðjngur sannaði að kúlan, sem
drap konuna væri úr þeirri
skambyssu, sem véiamaðurinn
átti.
Þetta þótti áreiðanlegt.
Auk þess var það, sem verst
var: Veslings vélamaðurinn
hafði talið tvo góða vini sína á
það að gefa sér falsaða fjar-
vistarsönnun, þennan dag, sem
morðið var framið. — Hann
hafði reynt að fela skambyssu
[ sína og logið við fyrstu yfir-
heyrslu lögreglunnar.
Samuel Leibo'witz tók að sér
mál hans. Hann komst að því að
hann hafði útvegað sér falsaða
fjarvistarsönnun og logið af þvi
að hann hafði lesið um Gyðing i
Georgiufylki, sem hafði verið
drepinn án dó-ms og laga fyrir
samskonar afbrot. Vélamaðurinn
var mjög líkur þeim manni, sem
lýst var eftir og leitað að og tek-
ið hafði frúna upp í bíl sinn.
Hann var alveg eins og hann.
Léib'oWitz komst að þvi að
maðurinn var örfhendur og hefði
því varla getað veitt konunni það
skotsár, sem hún hafði. Hann
gerði sér og far um að kynna
sér kúlnafræði og tók þá að efa
umsögn skammbyssusérfræð-
ingsins.
Sjónarvottunum sópaði hann
frá í nokkrum yfirheyrsium,
sem tóku ekki nema nokkrar
mínútur. Fyrsta ritnið andlega
biluð stúlka, sem ekki mundi
hvar hún bjóð eða í livaða skóla
hún hafði gengið. Manneskju af
hennar tegund hafði Leibowitz
oft hitt. Hún var ein af þeim,
sem tilgátur lögreglunnar höfðu
of mikil áhrif á. Annar sjónar-
votturinn var lögregluþjónn,
sem Leibowitz gerði ómerkan á
tveim minútum. Lögreglumaður-
in fullyrti að hann heíði séö
manninn í bil sínum þegar hann
stóð móti sólu. LeiboXvitz tók út
með sér kviðdómendurna og lét
,þá standa á sama stað, sem lög-
regluþjónninn hafði staðið á,
sama tima árs og við sömu veð-
urskilyrði, og var ekki liægt að
greina hvort það voru karl eða
kona, sem i sólskininu óku biln-
um.
: IX
Niðurlag.