Alþýðublaðið - 19.11.1928, Blaðsíða 2

0
ALÞÝÐUbLAÐIÐ
Kaupkröfur sjómanna.
nHgbI.“ reikuap pær 20% of hátt og hækkunina á skip
um 10 púsund krónum of hátt.
Hér á undan hefir að nokkra
ve jð getið tiiboða útgerðarmanna,
1 stuttu máli má segja, að pau
séu að mestu samhljoða ákvæðum
peim, er nú gilda í samniingum,
með örfáum undantekningum þó,
og eru þær þessar:
Mánaðarkaup háseta hækki um
kr. 3,30 og annara hlutfalislega.
Þöknun af lifrarfati hækki um
50 aura.
Aukaþóknun á síldveiðum lækki
mm 1 eyri af máli eða tunnu.
Sumarfrí sé bundið við 10 mán-
aða samfleytt starf á almanaks-
óxinu,
Vísitala sé fundin á aannan veg
en áður og kaupbreytingar fari
Iram efíir öðrum regium, en áður
fcafa gilt, og að samið sé fyrix
síldveiðarnar samtímis öðrarn
reiðum.
Samkvæmt tilboði útgerðar-
tnanna mundi 10 mánaða atvinna
háse'a miðað við meðaiafia 1927
verða þannig:
Kaup í 10 mánuöi, kr.
200,00 á mánuði, kr. 2000,C0
Meðal lifraihlutur 1927
eð frá.dregnum 5»/o,
sem lifrarþóknun er
lægri — 1121,50
Sumarfrí, 1 vika, — 46,66
Kr. 3168,16
Gildandi kaup háseta efiir sama
mælikvarða er fyrir 10 mánuði
þannig:
Kaup í 10 mánuði á
kr. 196,70 kr. 1967,00
Meðal lifrarhlutur 1927
• að frádregnum 6,8%
sem lifrarþóknun er
lægri — 1090,63
Sumarfrí, 1 vika — 45,92
Kr. 3103,55
Hækkunarlilboð útgerðarmanna
er því að eins 2%.
Meðaláxstekjur háseta í 10
mánuði segir „Morgunblaðið ‘ að
«é kr, 511,64 hærri en pær eru i
mun og veru. Mumr um, pó
tninm væri.
Nú vill svo heppilega tid, að
#á má nokkurn veginn fulla hug-
mynd um rneðal lífrarþóknun í
ér til þess að prófa það, hvort
rétt sé að leggja lifraraflann í
fyrra til grandvallar. Mé:r hsfir
gefist færi á að ná réttni skýrslu
yfir lifrjarafla af 41 togara frá
því þeir byrjuðu saltfiskiveiðar
í vetur og þar til vertíö lauk í
júni. Bnn fremur aflann af 13
skipum er nú stunida saltfiski-
veiðar, þar til í byrjun október.
En þau skip hækka meðaltöluna
allmikið. Lifrarafiimn á þessi skip
nlls nemur 36041 föt eða 879 föt
nð meðaltali á skip. Meðal lifrar-
fclutur háseía úr þessu nemur
S6V2 Íati á kr. 23,50 — kr. 857,75,
og til þess að ná lifrarhlut, sem
tilfærður er hár á undan, kr.
1088,44, þá þarf meöal Iifrarh’ut-
ur háseta á ísfiskveiðum aö nema
kr. 230,69 og þó í raun og vera
miklu meira, því meðal-Iifrarafli
á saltfiskveiðum þeirra skipa, er
stunda ísfiskveiðar siðan í ágúst
er ekki nálægt því svoina hár, og
lifrarhlutur hásetanna því mikið
minni. Með þessu er sýnt, að
lifrarhlutur háseta í dæminu hér
að framan er alls ek!ki of lágur og
dæmi „Morgunbla7'sins“ fprrtœó t
eín. — MeZal árstekjur háseta í
10 múnuoi eru pví hvorki meti
(iCfi minni en 3100 krónur, efttr
peim ffögnum, sem fyrir liggjct.
Þá er rétt að athuga, hvaða
tekjum háseti með lágmarkskaupi
ígetur náð í 10 mánuði samkvæmt
kröfum sjómanna nú, miðað við
lifrarafla 1927 oig ísfisksölu sama
ár. (Sjá „Ægi“ 1928, 1. tbl.):
Lágmarkskaup 10 m. á
kr. 230,00 kr. 2300,00
Lifrarhlutur miðað við
aflamagn 1927 — 1860,00
Aukaþóknun af ísf.
(meðalíalssala 1927
er á skip stpd. 4916
á 1/2% — 541,74
Sumarfrí, 1 vika, — 53,62
Kr. 4755,36
„Moxgunblaðið“ segir að tekj-
urnar samkvæmt kröfum sjó-
manna memi kr. 5710,15 eða kr.
954,79 hærri en nokkur rök geia
mælt með að þær gætu orðið,
Með öðrum orðum, að blod-
0 segir kröfuna 20 % hærri
en hún er í raun og veru,
Ég heíi áður fært rök að því, ^ð
meðal lifiarhiu.ur ge ur ekki oirð-
ið hærri en 1860 kr. m ðað við
sama aflamagn og 1927, reiknað
meö 40 kr. fyrir fat. En auka-
þóknun af ísfiski reiknasí mér
kr. 92,41 á mann minnia en „Morg-
unblaðið“ reiknar og byggist á
því, að hsimildarmaður blaðsiins,
Páll Ólafsson fiamkvæmdarstjóri,
gefur því upp 849 sterl.punda
hærri sölu á hvert skip að meÖal-
tali en Fiskiféliag Islands hefir
þirt í sínum skýrslum. Ég gat nú
búist við, að inn í slíka skýrslu
htefðU getað slæðst villur, sem
næmu fáum pundum, en að það
skeikaði mörgum hundruðum á
hvert skip, sem ekki hefði kom-
ið í dagsins ljós fyr en nú, gat
ég ekki búist við. Ég geri) fre’.rar
ráð fyrir að hér sé um fljótfærni
að ræða hjá heimildarmanni
blaðsins í samlagningunnii, hold-
ux en hitt, að minna hafi verið
geíið upp fyrir alþjóð hvað tog-
aramir seldu fyrir 1927 en það i
raun og veru var. Ég verð því
að byggja á skýrslu „Ægis“, þar
til fyllri sannanir liggja fyrir um,
að hún sé röng, og flytja þessar
kr. 92,41 yfir í blekkingadálk
„Morgunbl.“
Að síðustu heldur blaðið því,
fram, að hækkun þessi nemi að
meðaltali á skip kr. 41 500,00. Ég
heli einnig gert mér grein fyrir
því, hvað upphæð þessi gæti orð-
ið á skipi með 32 manna skips-
höfn á saltfiskveiðum og 23
manna skípshöfn á ísfiSkveiðum
og reiknað svo meðalafla og sölu
samkvæmt því, sem reynd.st að
vera 1927. Útkoman er þessi:
Mánaðarkauphækkun 27 manna
samkvæmt kröfu sjómanna, þar
af eru 9 lágmarkskaúpsmenn í
5 mánuði, hinir í 10. — Hækk-
un alls kr. 9515,80
Meðal lifrarafli 1927
923 föt. Hæltkun
16,50 á fat — 15229,50
Aukaþóknum af ísfiski
handa 12 mörnnum, á
manm 541,74 — ‘ 6500,88
Kr. 31246,18
Hér ber okkur á m lli rúmar 10
þúsund krónur, og held ég þó að
þver meðalmaður í reikningi ætti
að geta reiknað út hváð þessi
hækkun mundi nema miklu á
skipi með meðalafla, en það lílur
ekki út fyrir að reiikniingsvélum
„MoTgunbl.“ hafi ekki tekist það.
Útgerðarmönnum blæðir í auguim
þessi hækkun, og „Morgunbl.“
seninilega langtum meira, sem
ekki á að borga einn einasta eyri
af þessu. Ég vil nú að eims benda
á, að tekjur útgerðarmanna á
lifrinni einni gera meira en
að borga þessa hækkun. Tökum
923 lifrarföt, sem er rneðal lifrar-
afli, úir þeim eiga að fást 450
Iýsisföt, og innilhald þeirra vegur
81000 kílögr. Hvert kílógram
mun ekki of hátt reikmað að með-
altali 75 aura. Verður þá andvirðl
lifrarinuar kr. 60 750,00. Með
gildandi samnimgsveröi lifrarinn-
ar gxeiða ú;gerðarmenn til skip-
verja kr. 21690,50 af umrædd-
um meðalafla. Útkoman er þá
þannig:
Verð lýsis kr. 60750,00
Lifraihlutur skip-
verja kr. 21690,50
Kröfur skip-
verja — 31246,18 — 52936,68
Afgangur kr. 7813,32
Það er því augljóst öllum, er
með sanngirni vilja líta á þessi
launamál, að kröfur isjómanna
hafa við full rök aÖ styðjast. Út-
gerðin er jafn vel fær um að
greiöa þessa hækkun eins og það
kaupgjald, er hún hefir greitt áð-
ur fyr. Því sýnt er, að ekki þarf
að grípa til þeirrar verðhækkun-
ar, sem útgerðarmönnum hlotnast
í verði fiskjarins til þesis að
greiða kauphækkunarkröfu sjó-
manna.
S. A. Ó.
Iimbrot og þjófnaður.
í nótt á tímabilinu frá kl. 2
—4 var brotist irih í tóhaks- og
sælgætis-verzlunina Heklu við
Laugaveg 6. Heíir innbrotsþjófur-
inn farið djarflega að, því að
búðin var uppljómuð, og hefir
hann brotið rúðu í hurðinni, sem
að götunni snýr, smeygt hendinni
inn og opmað smekklásinn. Sjálf-
sali var hlekkjaður við hurðinö
og hefir þjöfnum tekist að skríða
undir hann og inn. Síðan hefit
hann slökt Ijósin. Um 300 krón-
um í peningum hefir hann stof-
ið, enn fremur tveimur sparisjóðs-
bökum, en litlu mun hann hafa
stolið af vöram. I nótt mun hafa
verið brotist víðar inn hér í bæiv*
um.
Erlensl siiaiskeyti.
Khöfn, FB., 17. nóv.
Beitiskipssmiðin þýska,
Frá Berlín er símað: Ríkisþing-
ið hefir rætt tillögu jafnaðar-
manna um að stöðva smíði bryn-
varða beitiskipsins, sem síðasta
þing samþykti að smíðað skyldL
Jafnaðarmaðurinn Wels kvað
beitiskipið ekki mundu koma að
neinum notum, þótt Þýzkalfcndl
lenti í ófriði, en Gröner hermála-
ráðherra kvað ríkinu nauðsynlegt
að koma sér upp herskipaflota
til þess að verjast árásum og
vernda hlutleysi sitt. Þingið feldii
tillöguna með 255 atkvæðum
gegn 203. Stjórnarflokkamir voni
ósammála um málið, jafnaðar-
menn með því að stöðva smíði
skipsins, en Þjöðflokkurinn, Mið-
flokkurinn og Þjóðræðismenn
(„demokratar") á móti tillögu
þeirra. Stjórnin verður samt á-
fram við völd, að því er ætlað
verður, án þess breytinga sé að
vænta á skipun hemnar.
Atkvæðamagn frönsku stjórn-
arinnar.
Frá París er símað: Fúlltrúa-
deild þingsins hefir samþykt
traustsyíirlýsing til Poincaré með
335 atkvæðum gegn 147. „Radi-
kalir“ þingmenn greiddu ekki at-
kvæði, að undanteknum 8, sem
greiddu atkvæði með traustsyfir-
lýsingunpi.
PoulBancour,
sem hefir verið fulltrúi Frakk-
lands í Þjóðabandalaginu, hefir
beðist lausnar frá því starfLj
Kveðst hann ekki vilja vera full-
trúi hinnar nýju stjórnar Poin-
caré’s, þar eð stærstu vinstriflokk-
arnir taki' ekki1 þátt í htenniu
Khöfn, FB., 18. nóv.
Manntjón og skemdir af of-
viðri.
Frá Lundúnum er símað: Ofsa-
rok hefir valdið miklu tjóni á
Bretlandseyjum. Tólf rnenn hafa
farist, en margir meiðst. Sam-
göngur hafa tepst á sjó og landL
Þræðir hafa slitnað á 280 síma-
línum og eru 70 bæir án síma-
sambands. 50 hús í Newport, sem
voru í smíðum, hafa eyðilagsL
Þök hafa víða fokið af húsum.
Frá París er símað: Stormar
hafa valdiÖ miklu tjöni í hafnax-
borgunum á vesturströnd Frakk-
lands. Samgöngur yfír Ermarsund
hafa stöðvast. Mörg skip hafa
lent í sjávarháska.