Alþýðublaðið - 12.01.1958, Qupperneq 3

Sunnudagur 12. janúar 1957
A 1 þ ý ð u b 1 a ð i 9
3
Aiþgöublaöið
Úígelandi:
Ritstjóri:
Fréttastjóri:
Auglýsingastjóri:
Ritstjórnarsímar:
Auglýsingaslmi:
Afgreiðslusími:
Aðsetur:
Alþýðuflokkurinn.
Helgi Sæmundsson.
Sigvaldi Hjálmarsson.
Emilía Samúelsdótti r.
14901 og 1490 2.
14906.
149 00.
Alþýðuhúsiö.
Prentsmiðja Alþýðublaðs ins, Hveríisgötu 8—10.
( Utan úr heimi )
Eru afvopnunarvið ræður eina
Lóðamálin í Réykjavík
ÞA£> Eft segin saga, að þegar íhaldinu í höfuðstaðnum
finnst það standa höllum fæti í einhverju mali, er Morgun-
blaðið látið birta stórar greinar um hina alveg sérstakíega
skeleggu barattu fyrir framkvæmd málsins. Er þá blaðið
látið básúna með miklum fyrirsögnum og hamagangi, hve
íhaldið hafi verið alveg einstaklega duglegt og framtaks-
samt i þessu umrædda máli. Þannig var um skólamálin í
vikunni, og þannig var um lóðamálin i fyrradag, Vou bæj-
arstjómarmeirihlutans er sú, að á þennan hátt verði slegið
rvki í augu íólks fyrir kosningarnar.
Samt er það svo, að oft má lésa miHi lína i lofeongn-
uru o-g gífuryrðúnum, að samvizkan sé ekki sem bezt.
Þetta kemúr ljóslega fram í forustugrein Morgunblaðs-
i«s « fyiradag, sem fjaliar um lóðamálin. Bæjarbúar vita
það almennt, að í lóðamálunum hefur á undanförnum
árum rikt bið mesta öngþveiti, hlutdrægni -og handahól'.
Gegnir sama máli um þetta atriðj :og skipulagsmálin yfir-
leitt, þar haldast glundroðinn og fyrirhyggjuleysið í hend
ur. Þess vegna er bæjarstjórnarmeirihiutanum nú mikið
í mun að reyna að’ klóra eitthvað í bakkann í þessum efn-
um. ‘,En ekki tekst betur en svo í umræddri grein, a'ð
hún má teljast vaniiiáttug vörn, þótt reynt sé að herða
sig upp í lokin með frásögn um framtíðaráætlanir. Það cr
í ætt við glæstar sýningar í stað skipulegra framkvæmda,
en þær eru nú helztu kosningabrögð íhaldsins.
... Umrædd forustugrein byrjar svona: „Því er þannig fai'ið
meðfjölda margar framkvæmdir, að allur almenningur ger-
ir sér ekki fyllilega ljóst, hve margbáttaðan og kostnaoar-
saman undirbúning þarf að eysa af hendi, áður en verk er
haifið." Síðan er haldið. á-fram í sama dúr að afsaka seina-
gang og -gífurlegan tilkostnað í undirbúningi nauðsynlegia
framkvæmda. En vísjt er um það, að hér tekst Morgun-biáð-
inu ekki að villa um fyrir’ almenningi. Honurn er fyllilega
Ijóst. hve handahófslegur undirbúningur mála ‘hefur orðið
bæjarbúum dýr. Og mönnum er það aknennt ljóst, hve iiia
hefur verið á spilum hald-ið, ekki sízt í lóðamálunum. Það
er því full ástæða fyrir Morgunblaðið að afsaka gerðir bæj-
arstjórnarmeirihlutans í þeim efnum. Hins vegar þýðir ekki
að skáka í því hróksvaldi, að gagnrýni almennings sé
byggð á vanþekkingu. Það er borin von. Almenningui veit
mætavel um fyrirhyggjuleysið og alla óþarfa eyðsluna.
Þetta er Morgunblaðinu líka ljóst, þótí það reyni að
bera sig horginmannlega. Seinna í umræddri grein stend-
ur þetta: „Lóðamálin háfa olt verið gerð að árásarefni
á hendur bæjaryfirvöldunum, og hefur það verið þeim
mun auðveidara að nota þau mál á þennan hátt, sem það
er almenningi óljósara en margt annað, hvað til þess þari'
að leysa þau verk af hendi, sem þarna þarl' að vinna.“
Þótt mikill vandræðatónn sé í þessum ummælum, leynir
sér sannarlega ekki hugarfarið: Fáfróður almenningur
veit ekkert um lóðamálin, það eru bara við, spekingarnir,
sem ailt vitum! (En lef til vill mætti þá ispyrja: Hver sýpur
af því seyðið, hve seint og illa gengur „að lcysa þau vep'k
af hendi, sem þarf að vinna“? Og hver borgar brúsann?
Skyldi það ekki vera sá almenningur, sein Morgunhlaðið
telur svo fáfróðan og illa upplýstan?
Að öllu samanlögðu er ekki nema von, að Morgunbiað-
ið sé veniu fremur rislágt, þegar það ræðir lóðamálin og
önnur skipulagsmál, og fatist í þeirri list sinni að tala glæsi-
lega um iítil afrek. Það veit Vel, og tekst ekki að dylia þaö
að mikil sök er þarna hjá forráðamönnum bæjarins. Á
undanförnum átta árum mun meirihlutinn hafa haft til
umráða um eitt þúsund milljónir króna. Óheyrilega há upp-
hæð af þessari fiárfúlgu hefur farið í óþarfan eyðslueyri,
ráðleysuflan í skipulagsmálum, gífurlegan skrifstofukostn-
að og hvers konar sukk. Fálmið og flanið hefur orðið al-
menningi dýrt. Lóðamálin eru sízt fagur kaþítúli í því
syndaregistri bæjarstjórnarmeirihlutans.
Auglýsið í Alþýðnbhiðinii

TILGANGURINN með þeim
viðræðum, sem nú er hvað mest
talað um í fréttum, hlýtur að
vera að ganga úr skugga um,
hvort sovétleiðtogunum er al-
vara að vilja draga úr spennu
í heiminum. Við fálmum okkur
áfram í rnyrkri, þegar við reyn
um að geta ökkur til um, hvað
þeir ætlast fyrir. Vel má vera
að þeim sé annt um, að draga
úr spennu til þess að hafa betra
næði til að sinna fjárhagsvanda
málum sínum og áróðursher-
ferðinni í Asiu og Afríku, eða
óskað eftir viðræðum í því
skyni að veikja og sundra vest-
urveldunum. Hægt er að finna
gild rök að þessum skoðunum.
En það er í hæsta máta ófull-
nægjandi, að móta stefnu sína
af getgátum um það, hvað
Moskvumenn ætlast fyrir. Og
hér þeta nýjar viðræður orðið
til að varpa skýrara ljósi á hiut
ina. En þá verður einnig að
gera allt sem hægt er af hálfu
vesturveldanna til þess, að kom
ast að hinu sanna viðhorfi
Rússa. Þess vegna verða vest-
urveldin fyrst og fremst að
koma sér sjálf saman um stefn-
una í alþjóðamálum.
Tvær andstæðar skoðanir eru
uppi um það, hvernig skapa
megi friðvænlegri horfur í
heiminum. Samkvæmt annarri
leiðir vígbúnaðarkapphlaupið
stöðugt af sér meiri stríðshættu
þess vegna sé áríðandi að koma
sér saman um afvopnun undir
eftirliti. Samkvæmt hinni skoð
uninni er kapphlaupið afleið-
ing stjórnmálalegra andstæðra
skoðana, og því eigi viðræðurn-
ar að f jalla um orsakir og ekki
afleiðingar þess ástands, sem
ríkir í heimsmálum.
Vissulega er þetta beinagrind
arleg skilgreining, en hins
vegar er nauðsynlegt að gera
sér ljóst, hvort leggja beri aðal-
áherzlu á viðræður um afvopn-
un eða ágreiningsatriðin, sem
eru stjórnmálalegs eðlis.
Manni virðist af Nato-i'áð-
stefnunni í desember og því,
sem stjórnmálamenn á Vestur-
löndum hafa sagt síðan, að þeir
vilji reyna að setja á oddinn
nýjar viðræður um afvopnun-
armálin. En fyrri reynsla virð-
ist þó benda til að ekki sé væn-
legs árangurs að vænta á þess-
ari braut. Það er erfitt að í-
mynda sér, að nokkurt stórveld
arma vilji afsala sér kjarnorku-
vopnum, sem mynda grundvöll
valdahlutfallanna eins og þau
eru nú. Auðvitað er hægt að
reikna með ýmsum áföngum,
t.d. að hætta tilraunum með
^ I GREIN þessari ræðir •
• norski stjórnmálaritstjór- ^
^ inn Jakob Sverdrup mn það, ‘N
^ hvort umræður um afvopn-^
^ xmannál séu eina leiðin til >
S að draga úr spenminni milli',
S stórveldanna og kemst að x
S þeirri niðurstöðu að svo sé)
Sekki. j
kjarnorkuvopn og stórvelda-
samning, sem komi í veg fyrir
að minni ríki taki að framleiða
sínar eigin sprengjur eftir nokk
ur ár, og þetta myndi hox-fa til
bóta. En það væri blekking að
trúa, að hægt væri að halda
þannig áfram og næst taka til
lausnar að af'nema kjarnoi'ku-
vopn smárn saman.
Það er dálítið erfitt að gera
sér þetta í hugarlund, af þeirri
einföldu ástæðu að kjarnorku-
vopn hafa nú einu sinni verið
fundin upp. Ef samkomulag
næðist urn að eyðileggja allar
birgðir sem til væru af þeim
og banna framleiðslu þeirra,
væri hægt að fi'amleiða þau á
ný, ef sti'íð brytist út. Auk þess
er mikið hæft í þeirri fullyrð-
ingu, að sú staðrevnd, að kjarn
orkuvopn eru til, hafi mikil á-
hrif í þá átt, að hindra að stríð
bi'jótist út.
Ef afnumin væru kjarnorku-
vopn, myndi það einnig erfiða
lausn ýmissa stjórnmálalegra
vandamála. George Kennan,
fyrrum stjórnai'erindreki
Bandaríkjanna, hélt því nýlega
fram í fyrirlestri í berzka, út-
varpið, að möguleiki væri að
ílvtja burt heri Bandaríkja-
j manna og Breta frá meginlandi
ÍEvrópu, ef Rússar gerðu slikt
I hið sama. Þegar hann var spui'ð
ur, hvernig Evrópa ætti að verj
ast, svai’aði hann: Bandarikin,
og Bretar verða að vera undir
það búnir að svara með kjam-
orkuvopnum, ef Rússar hæfu
árás. En hér erum við komin
að mikilsvei'ðu atriði: Það ér
ekki hægt að gera hvort
tveggja, bæði banna notkun
kjarnorkuvopna og flytja burt
herinn frá Evrópu. Þá stæði
Evrópa uppi varnarlaus.
Vel má hugsa sér að gera
annað hvort, og þá er spum-
ingin, hvort brottflutningur
hersins myndi ekki vera það,
sem skynsamlegast væri að
taka til athugunar. Einmitt af
þeirri staðreynd, að kjarnorku-
vopn eru til, hefur þessi.gamla
hugmynd hagkvæmara gildi en
nokkru sinni fyrr.
Gera verður sér Ijóst, að það
eru ekki bara vesturfönd, sem
tefla á tvær hættu. Áhættan
1 er jafnmikil fyrir hinn aust-
ræna aðila. Kommúnistastjórn
I in í Austui'-Þýzkalandi getur
ekki haldið aðstöðu sinni án
. hálpar sovéthersins, og póli-
tískt ástand í Austur-Evrópu
myndi ugglaust taka breyting-
um við bað, að sovétherinn yrði
fluttur burtu þaðan.
Viðræður stjórnmálalegs eðl-
is um Mið-Evrópu og einnig um
löndin fyrir botni miðjarðar-
hafs ætti að hafa meiri mögu-
leika að leiða til jákvæðs. ár-
' angurs en nýjar afvopnunar- .
viðræður. Ný stefna, hvað snert
ir þessi lönd, krefst náttúrlega
j vandlegx'ar yfirvegunar. Það er
ekkert við því að segja, að rík-
.isstjórnir vesti'ænna ríkja hafa
ekki enn markað stefnu sína,
en ástæða er til að gagnrýna,
að þær hafa bersýnilega ekki
enn tekið til við að kynna sér
þær leiðir, sem til eru, til þess
að bæta friðarhorfur í heimin-
J. Sv.
ur með
er bætiur efnahai
útflutningi
FRAÍCKAR byi'j uðu árið
1958 með því að leita til banda-
manna sinna um lán, allt að
fimm hundruð milljónum doll-
ara. Um leið ráðgera Frakkar
að draga um 10L úr öllum inn-
ílutningi. Sé í því sambandi
í’eiknað með gengislækknuinni
1957 nemur innflutningsskerð-
ingin, sem nú er fyrii'huguð,
því í í'auninni 30 L . Hins vegar
gera Frakkar sér vonir um að
gcta aukið útflutninginn um
8%. Vöruminnkunin í laixdinu
nemur því alls um 40G þegar
til kenxur, og er því varla að
búast við að franska þjóðin
hlakki til næstu mánaða, sízt
þegar þess.er gætt að hún er
langþjökuð undir aí kreppu og
efhahagsöngþveiti. En hjá slxk-
urn . ráðstöfunum verður ekki
komizt. Sérfræðingar munu
jafnvel-efast •mjög um að þær
réýnist svó róttækar a'ð dugi.
Ríkisstjórnin sjálf telur að
unnt muni reynast að auka
framleiðsluna um 1—2L 1958,
en hún hefur aukizt um 10ýf
á undanförnum tveim árum.
Hún gerir sér með öðrum orð-
um vonir um að komast hjó því
að framleiðslan standi í stað.
Framtíðin á eftir að skera úr
um það.
Efnahagur frönsku þjóðar-
innar er ekki íyrst og fremst
bundinn útflutningsverzlun-
inni. Útflutningurinn nemur
um 20 Ú af framleiðslunni. En
hvað þetta, — eins og svo
margt annað, — snei'tir, stend-
ur þjóðin á krossgötum. Vegna
íramleiðsluaukningarinnar hef-
ur og aukizt þorfin á hráefn-
um og orku. Og sú þörf mun
l'ara æ vaxandi, ef þeirri þróun
heldur áiram. Fralckar verða
því að kornast á lag með að
flytja út frgmleiðsluvörur.
Frarn að þessu hafa hvorki ýið-
skiptafrömuðir eða stjórnmála-
leiðtogar Frakka verið sérléga
glöggskyggnir á þessa bróunar-
breytingu á síðustu árum.
En nú er hafinn áróður fyrir
því að fá þjóðina til að hyggja
á vöruútflutning. Það er ekki
auðvelt viðfangs á þeim tím-
um þegar kreppan þjakar cg
gera verður ráðstafaniir til að
di’aga úr lánsfjárumferð. Nú
þai'f að auka fjárfestinguna að
stórum mun til endumýjunar
fi'amleiðslutækjunum, og léita
og afla markaða erlendis. .
ÚTFLUTNINGURINN
AIIÖVELDAÐUR,
Svo virðist sem reynt verði-
að auðveída Fx'ökkum útfhitn-
inginn-xneð utanaékomandi. að-
stoð. Aðalþjóðlegar penirtga-
stofnanir eins og Evrópiska
Framlxald á 8. síðu.