Alþýðublaðið - 01.02.1958, Page 4

/
4
A1þ ý 3ubla íiB
Laugardagur 1. febr. 19.58
verrwtAfflt* mgsms
„ÞAÐ EPv EKKI RÉTT að
-fara svona a3 í byggingamálun-
um,“ segir K. J. í bréfi til mín.
,,Ég man að síðastliðið sumar
birtust í Alþýðublaðinu viðtöi
við ýmsa menn um byggingamál
í borginni og þar á meðal við
lielga EyjólfssPr\ Hann benti á
það' hversu óhagkvæmt það væri
að iáta fjölda margar bygging-
ar vera í smíðum í einu — og
geta ekki lokið við þær.
N ÍLEGA GEKK ÉG Miklu-,
Lrauiina og þaðan inn í Háloga-
iandshyerfið. Á báðum stöðuro
<eru hundruð íbúða, sem búið
var að.steypa upp fyrir tveimur
-árum og .sáraíítið hefur yeriö
unnið í síðan. Menn hljót.a að
jskilja það að svona ráðlag , er
fásinna. Tugir jafnvel hundruð
jnilljóna króna liggja þarna í
fjárfestingu, sem ekki rentar sig
af því að engir geta notið henn-
-ar.
I’Aí) -ÞAIÍ J’ AG BYGGJA'
-pannig, að byrjað sé og lokið sé
svp að liúsna ' kornist í notk-
•u-nar þar með fara peningarnir
að renta sig og þá um leið á að
vera ,hægt að byrja á nýjum
ibyggingum. Það e:r ófært að
toyrja á svo miklu í einu, að
■ekkert.sé haegt að Ijúka yið. Hér
yerða byggingapaenn ríkis og
bæjarféla-gs að koma til skjal-
-anna. Þetta fyrirliomulag er
toókstaflega öllum til skaða og
engum, ekki einum einasta
Það má ekki byggja svona
Gönguför um Miklubraut
og Hálogalandshverfið
Byrjað á svo mörgu, að
ekkert er hægt að ljúka
við.
Húsinóðir skrifar pi ís-
lenzka ryksugu
.manni, til hagbóta. Hvers yegna
þá .að fara svona.að?11
JÓNA SKRIFAR: „Eg-fór'ný-
lega að liugsa um alla-r þær.
greinar íslenzks iðnaðar, sem.
við höfum komjð upp á .úðustu
árum. Vörurnar. eru mjög rnis-
góðar, sumar eru sæniilegar,
margar mjög léiegar og stand-
ast ekki á neinn háit saman-
burð við sömu vörur erieauis
frá, en nokkrar eru alvyg ágæt-
ar pg fullt eins góðar eða betri
en erlendar vörur sambærilégar.
ÉG KOM ÍHABST t.l kunn-
ingjakonu minnar og . sá hjá
lienni ryksugu, sem ég hafði
aldrei séð fyrr og .af þyí að ég
hafði nokkuð lengi haft hug á
að eignast ryksugu fór ég að* 1 * 3 4
spyrja hana um hana. Þetta var
þá íslenzk ryksuga. Ég hafði
aldrei heyrt talað um íslenzka
ryksugu og lék því. forvitni á
að vita eitthvað um hana. Svo
konan setti hana í „s.aroband og
sýndi mér hvernig hún vann.
MÉR LEEZT svo vel á hana.
að ég náði mér í eina, að ^visu
gekk það ekki vel en tókst þó
samt, annaðhvort hafði verk-
smiðjan (Rafha í Hafnarfirðr)
ekki efni í ryksugurnar þá eða
frestun hafði oröið á íramleiósl
unni, að minnsta kosti varð ég
að bíða í þrjár vikur eftir þyí
að fá hana. Nú er ég búin að ciga
þessa ryksugu í rúma tvo mán-
uði, og ég get.ekki hugs.að mér
■betri vinnukonu. Ég fullyrði það
að hún er fullt eins góð og er-
lendar ryksugur, sem ég hef
komizt í kynni vði.
MÉR EINNST SJÁLFSAGT
að geta um það, sem vel er gert.
Er fcað ekki kjörorð þitt? Það
er alliaí verið að skamma ís-
lenzkan iðnað, og satt bezt að
segja er margt af honum skeíf-
ing lélegt,.en þegar það tekst að
framleiða tæki eins og ..þessa
ryksugu, þá finnst mér sjáifsagt
að segja frá því — og ekki sízt
að .innflutningsyfirvöldin taki
til.lit til þess þegar verið er að
sækja um innfiutning á sams
konar tækjumk' .
Hannes á horninu.
r mest!
HÉR FER á eftir Skýrsla frá
•bókafulltrúa ríkisins um þá
islenzka rithcfunda, sem mest
•eru lesnir í bókasöfnum kgup
staðanna. .Eftirtakanlegt er,
hvað börnin eru áfiáðir lesend
ur, barnabókahöfundar eru
víðast hvar ofarleea á blaði. í
sumum kaupstöðum eru barna
bækur þó ekki taldar með.
Það stingur líka í augu, að
ijóðskáldin komast .naumast á
blað í skýrslu þessari, en það
•er raunar eðlilegt. Ljóðelskir
inenn kaupa ljóðabækur og
iesa .oft í ró.oe næði, en íá þær
síður í bókasafni. Annars er
margt merkilegt í skýrslunni
qg ekki þarf Guðrún ir-á
fcundi að kvarta! -En ekki má
gleyma þvi, að margir bókelsk
:r lesendur kaupa jafnan bæk-
ur ,eftir sína .eftirlætishcfunda,
enda væri annars til lítilg að
gefa út bækur. Ger^ má ráð
ýrir, að hveria ke.vnta bók á
hsimili lesi a. m. k. þrír les-
andur, en um það eru vitanlega
•angar .skýrslur. En hér er
ikýi.sian sjálf.
Skýrslur, er greini, hve
mqrg bindi eru lesin á ári eftir
h.ver.n íslenzkan höfund,
iggja enn ekki fyrir nema frá
9 bóicascfnum í kaupstöðum,
10 í kauctúnum, þar af 4 á
Vestfjörðum, 4 á Norðurlandi,
Pg 2 á Austurlandi, og 12
sveitum, 2 á Vestflörðum, -6 á
.Npröurlar.di, 1 á Austurlandi
og 3 á Suðurlandi, eða samtals
31 bókasafni, 7 á Vestfjörðum,
13 á Norðurlandi, 4 á Austur-
landi og 7 á Suðurlandi.
Úr Reykjavík liggja ekki
:fyrir höfundaskýrslur fyrir
árið 1956.
í 9 kaupstöðum voru 12 mest
iesnu höfundarnir::
Hafnarf jörður:
1. Jenna og Hreiðar, 2. Ragn-
heiður Jónsdóttir, 3. Guðrún
frá Lundi, 4. Stefán Jónsson,
5. Jón Sveinsson, 6. Halldór
Laxness, 7. Árm. Kr. Einars-
son, 8. Margrét Jónslóttir, 9.
Filippía Kristjánsd., 10. Guð-
munduþ Hagalíh, 11. Stefán
Júiíusson, 12. Kristmann Guð
mundsson.
Kópavogur:
1. G-uðrún frá Lundi, 2.
j , '
Guðmundur Hggalin, 3. Ragn-
heiður Jónsdóttir, 4. Halldór
Laxness. .5. Jenna og Hreiðar,
6. Gils Guðmundsson, 7. Þór-
bergur Þórðarson, 8. Jón
Sveinsson, .9. Jó’n Björnsson,
10. Stefán Júlíusson, 11. Árm.
Kr. Einarsson, 12. Stefán
Jóns.son.
Akranss:
1. Guðrún frá Lundi, 2.
Guðmundur Hagalín, 3. Hall-
dór Laxness, 4. Ragnheiður
Jónsdóttir, 5. Jenna og Hreið-
ar. 6. Gils Guðmundsson, 7.
Jón Björnsson, 8. Guðmundur
Danielsson, 9. Margrét Jóns-
dottir, 10. Kristmann Guðm.,
11, Árm. Kr. Sveinsson, 12.
Stefán Jónsson.
ísafjörður:
1. Guðmundur Hagalín, 2.
Jón Trausti, 3. Guðrún frá
Lundi, 4. Halldór Laxness, 5.
Jón Björnsson. 6. Krjstmann
Guðm., og Þórunn Elfa, 8.
Jenna og Hreiðar, 9.—'11. Jó-
hann M. BjarnaSon, Sigfús
Sigfúsam, Þórbergur Þórðar-
son, 12. Jón Þ. Thoroddsen.
Siglufjr«lur:
1. Guðmundur Hagalín, 2.
Jón Björnsson, 3. -Guðrún frá
Lundi, 4. Ragnheiður Jónsdótt
ir, .5. Halldór Laxness, 6. Gils
Guðmundsscm, 7. Oscar Claus.
en, 8. :Gpðm. Daníelsson, 9.
Árm. Kr. Einar,s.son, 10. Jón
Sveinsson, .11. Margrét Jóns-
dóttir, 12. Filippía Kristjánsd.
Aluirevi'i:
1. Guðrún frá Lundi, 2.
Halldór Lnxnes.s, 3. Guðm.
Hagalín, 4. Davíð Stefánsson,
5. og 6. Jón Björnsson og
Kristmann Guðmundsson, 7.
Vilhjálmur S. Vilhjálmsson,
8. Þóriinn E fa, 9. Þórbergur
Þqrðarson, 10. Jón Trausti,
11. Jón Sveinsso’n, 12. Elín-
borg Lárusdótlir.
Húsavílc:
1. Guðrn. Hagalín, 2. ,Guð-
r.ún frá Lundi, 3. Stefán
Jónsson, .4. Ragnheiður Jóns-
dóttir, 5. Kjrístmann Guð
mundsson, -6. Margrét Jcnsd.,
7. Stefán Júlíusson, 8. Halldór
Laxness, 9. Guðmundur Dan-
íelsson, 10. Elínborg Lá.rusd.,
11. Jón Sveinsson, 12. Ármann
Kr. Einarsson.
Neskaupstaður:
1. Guðmundur Hagalín, 2.
Þórunn Elfa, 3. Guðrún frá
Lundi. 4. Elínborg Lárusdótt-
ir, 5. Jón Bíönsson, 6. Halldór
Laxness, 7. Cfcs Guðmunds-
son, 8. Einar Kvaran, 9.
Kristm. Guðm. 10.—41. Gunn-
ar Gunnarsson og Jóhann
Kúld. 12. Þórbergur Þórðarson.
Vcstmannaeyjar:
1. Guðrún frá Lundi, 2.
Guðmuadur Hagalín, 3. Hall-
dór Laxness, $. Gunnar Gunn
arsson, -5. Kristmann Guð-
mundsson, 6. Gils Guðmunls-
son, 7.—12. Guðmundur Daní-
Framhald af 5. stðu.
sé ekki svarinn óvinur Hfsins,
eins og hann virðist vera, — að
hann sé ekki konungur allra
ógna, myrkasta hátign í ríki
allra skugga, ef það á við að
tala um tign í' því sambandi?
þessum spurningum verður
ekki svarað, svo að fullnægj-
andi sé, í einum stuttum fyrir-
lestri. Til þess þyrfti marga
fyrirlestra. Ég verð aðeins að
láta nægja að svara eitthvað á
þessa leið: Öll trúarbrögð ver-
aldar benda í þessa átt. Full-
komnasta heimspekikerfi, sem
ég veit til, að enn hafi frgm
komið, leggur áherzlu á þenn-
an skilning á dauðanum. Sálar-
rannsóknir nútímans leiða ó-
tvírætt í ljós, að dauðinn megi
leljast vinur lífsins en ekki ó-
o-g harðneskjulegan s.vip sem
hann kann að bera fyrir ó-
syggnum jarðneskum augum,-
Beztu dulfræðingum allra alda
ber saman um, að þessu sé þann
veg farið. Og fleira mætti telja,
þó að það yerði ekki hér gert.
En það er ekki hlutverk þessa
erindis, að sannfæra vantrún-
aðarmenn um það hvað dauðinn
sé í innsta eðli sínu, enda þótt
ég byggi niðurstöður mínar
fyrst og fremst á persónulegri
sannfæringu minni í því efni.
Og niðurstaða þessara hugleið-
inga um bálfarir og jarðarfarir
verður þá þessi: Bálfarir hafa
mikla yfirburði yfir jarðarfarir,
sérstaklega frá hagraenu sjón-
armiði. Frá geðrænu og dul-
fræðilegú sjónarmiði eru nokk-
ur áhöld um, hvort telja beri
æskilegra, — líkbrennslu eða
jarðarfarir, og mundi ég þó
hafa tiihneigingu til að kjósa
íremur bálfarir — einnig frá
þeim sjónaiTniðum. Og frá tákn
fræðilegu sjónarmiði, sem hér
hefur þó ekki verið gert að um-
talsefni, anda þótt vel hefði ver
ið þess vert, virðist ekki fara
ver á því, að eldurinn komi við
sögu, þegar um eldskírn þá er
að ræða, sem dauðinn táknar í
þroskasögu hverrar einustu
mannssálar. — En frá hinu and
lega og æðra sjónarmiði verð-
u-r það að segjasl, að harla litlu
elssop, Gfuðrún A. Jónsdóttir,
Jóhann M. Bjarnason, Jón
Sveinsson, Stefán Jpnsson,
Þórunn Elfa.
20 höfundar, sem flest bindi
eru lesi’n eftir:
I 9 kauostöúum:
1. Guðrún frá Lundi 917
bindi, 2. Guðm. Hagalín 715,
3. Halldór Laxness 596, 4.
Ragnh. Jónsd. 498, 5. Jenna
og Hreiðar, 404, 6. Kristm.
Guðm. 401, 7. Jón Björnsson
381, 8. Guðm. Dan. 343, 9. Jón
Sveinsson 335, 10. Þórunn
Elfa 312, 11. Stefán Jónsson
306, 12. Gils Guðrn. 297, 13.
Árm. Kr. Einasson 296, 1.4.
Þórbergur Þórðarson 275, 15.
Margrét Jónsdótíir 269, 16.
Gunnar Gunnarsson 256, 17.
Elínborg Lárusd. 227, 18. Jón
Trausti 220, 19. Filippía Kristi.
214, 20. Gunnar M. Magnúss
200 bindi.
I 22 kauptúnum og sveitum:
1. Guðrún frá Lundi 659
bindi, 2. Guðmundur Hagalín
662, 3. Jón Björnsson 498,
4. Guðm. Daníelsson 359, 5.
Kristm. Guðm. 334, 6. Ragnh.
Jónsd. 293, 7. Halldór Laxness
283, 8. Þórbergur Þóðarson
256, 9. Þórunn E.lfa 243, 10.
Oscar dausen 233, 11. Jenna
Framhald á 8. síðu.
máli skiptir fyrir hinn fram-
liðna, hvort líkami hans er graf
inn eða brenndur, eða á hvern
hátt um hann er búið. Hitt en
allt annað mál, að það skiptir
miklu máli fyrir þá, sem eftir
lífa, hvernig þeir skila líkams-
leyfum ástvina sinna af hönd-
um sér, hvers eðlis hin síðasta
þjónusta er, sem þeir láta fram
liðnum manni í té. Kemur þar
margt til greina, sem hér yerð-
ur ekki rakið, en allt sameinast
það í þeirri staðreynd, að það
er ágætt próf, bæði á hjartalag.
hugkvæmni, háttvísi og smekfc
beirra, er eftir lifa, og að sá,
sem ræktar minningu dáins
vinar, ræktar sjálfan sig um
leið. Það má gera á ýmsan hátt,
hvort sem um bálfarir eða jarð
arfarir .er að ræða, en ég held,
að einhver bezta þjónusta, sem
vér getum látið framUðnum
vini-'í té, sé gð minnast þess, að
bað sem vér elskuðum-í honumj
var ekki líkami hans, hversu
dýrmætur sem ha"n kunni þu
að vera oss, og að .eininitt þesa
vegna er yinur vor qss ekkl
glataður, — ekki horfkui úr lífi
voru, ekki dáinn! — Eitt aí því,
sem mælir með bálförum, er
einmitt það, að líta má.á þær
sem eins konar undirstrikun
þeirrar skoðunar, að maðurinm
og líkami hans sé sitt hvað, ogi
að vér kjósum ekki að láta hin-
ar ónýtu leyíar hans, sexn hvort
sem er, eru upplausninni háðar.
yera eins og skugga á-milli vor
og hans. —
4.
Til er ,,trúað“ kristið fólk,
sem er á móti líkbrennslu
vegna þess, að hún geri uppris-
una ómögulega á efsta degi. Ég
hef sannar sagnir af .því, að
katólskt fólk, sem orðið hefur,
fyrir því óhappi að missa eitt-
hvað af limum sínum, hefur
lagt á það mikla áherzlu að
varðveita liminn, sem varð burt
að taka, og gert ráðstafanir til
að hann yrði látinn í líkkist-
una, svo að ekkert vantaði af
líkamanum, þegar dagur dóms-
ins rynni upp. Ég geri ráð fyrir,
að í augum þessa fólks sé held-
ur lítil von um sómasamlega
upprisu t.d. fyrir vesalings her-
mennina, sem skotnir eru og
tættir sundur, eða þá, sem far-
ast á hafi úti og verða dýrum
sjávarins að bráð, og verður þó
ekki séð, hvers slíkir menn eigi
að gjalda. — Ég geri ráð fyrir,
að áhyggjur af þessu tagi ónáði
nú orðið fremur fáa hugsandi
menn, enda er það mála sann-
ast, að þær hafa við lítil rök að
styðjast. Sannleikurinn er sá,
að fyrir sál vora (innra mann-
inn) skiptir það litlu eða engu
máli, hvort líkamsleyfar vorar
eru afhentar eldinum eða mold
inni. Þ.ess vegna á ekld að gera
það að neinu stórmáli, hvort
menn kjósa fremur bálfarir eða
iarðarfarir, og á auðvitað allt
að vera frjáls í þeim efnum.
Aðalatriðið er það, að mönnum
lærist að taka heilbrigða af-
stöðu til dauðans, og villast þar
á engan hátt á aðalatriðum og
aukaatriðum. Og benda vil ég
að lokum á það, að þó að hið
hagræna sjqnarmið sé.að sjálf-
sögðu þýðingarmikið, og líklega
það sjónarmið, sem búmennirn
ir leggja mesta áherzlu á í
þessu sambandi, þá það út af
fvrir sig engin úrslitaáhrif hafa.
Önnur sjónarmið eiga að ráða
meiru. Vér skulum umfram allt
ekki leggja neitt peningamat á
minningu þeirra vina vorra,
sem dánir eru.
Gretar Fells.