Alþýðublaðið - 12.02.1958, Blaðsíða 7

& 1 þ ý 3 u b 1 a 8 1 8
MiSvikwdagur 12. febrúar 1958 -
r

1! 1 UK
Konunglega leikbúsið í Kaupmannahöfn sýnir nm þessar mundir úw‘ru»*a „Fa’istoff11 eftir
Guiseppe Verdi, en hljómsveitarstjórinn er ítalinn Bruno BartolettL Meðal leikendanna et
Einar Kristjánsson, sem syngur hiutverk dr. L'ajusar, og sést hann tii vinstri hér á myndinnL
Þór Guðjcnsson
ÞAÐ þykir jafnan tíðindum
sæta, þegar veiðast risar með-
al dýranna. Veiði stóra laxins
við Grímsey 8. apríl síðastlið-
inn vakti að vcnum mikla at-
hygli. Öli Bjarnason, sjómaður
I G-rímsey, veiddi laxinn í
þorskanet, er hann hafði lagt
um 400 m vestur af eynni. Var
netið með 4 þuml. teini. Lax-
inn var 132 em að lengd og vóg
49 pcl (24!.ó kg) blóðgaður. Má
ætla, aö hann hafi verið nær
50 pd með bíóðinu. Mesta um-
mál hans var 72 cm. Höfuð-
lengd laxins var tæplega Vi af
heildarlengdinni. Laxinn reynd
ist vera 10 vetra gamall og
hafði dválizt 4 vetur í fersku
vatni, áður en hann gekk fyrst
■ í sjó. ííann hafði hrygnt tvisv-
ar, 7 vetra og 9 vetra gamall.
Laxinum var gotið haustið
1946. Vorð 1951 gekk h’mh '
sjó í fyrsta skipti, þá nál. 16
cm langur. Sumarið 1953 gekk
hann í ána til þess að hrygna,
og má ætla að hann hafi veri'ð
nál. 8ö cm að lengd. Sumarið
1955 gekk hann öðru sinni þá
:nál. 120 cm átf^engd. Laxinn
hefur gengið til sjávar veturinn
1955—56. Eftir um árs veru í
sjó veiddist hann mánudaginn
8. apríl í þorskanet við Gríms-
ey, svo sem fvrr segir. við botn
á 16 m dýpi. Laxinn hafði fest
sig á hausnum í netinu og vöðl
að því utan um sig. Þegar net-
íð vár innbvrt, var mjög af
laxinum dregið.
Telja rr'á líklegt, aö risalax-
iinn frá Grímsey, sem almennt
hefur verið kallaður Grímseyj-
arlaxinn, sé íslenzkur að upp-
sruna. líaiui sæti vel hafa verið
úr Laxá í Þingeyjarsýslu. eins
og margir hafa getið sér til, því
í þá á ganga óvenjulega stórir
laxar. Þegar laxinn gekk í sjó
að aflokinni hrygningu, líklega
fvrri hluta árs 1956, var hann
af svipaðri stærð og stærstu
laxar, sem veiðast í Láxá.
Lax hefur áður veiðzt við
Grímsey, og er greinarhöfundi
kunnugt um tvo laxa, sem feng
izt hafa þar í snurpinsetur að
sumarlagi. Annar laxinn veidd
ist af ms. Eldborg frá Borgar-
nesi í júlí 1938, 3—4 sjómílur
suðvestur af Grímsey og vóg
hann 16 pd. Hinn laxinn veidd
ist af bv. Tryggva gamla 1942
eða 1943 suðvestan við eyna, og
var hann 7—8 pd að þvngd.
Eftir veiði Grímseyjarlaxins
hefur töluvert verið rætt um
stóra laxa og margt rifjázt upp
um þá. Skal nú skýrt frá því
markverðasta. sem höfundi er
kunnugt um stóra laxa, sem
veiðzt hafa hér á landi.
Risalax veiddist í silunganet
í Hvítá í Borgarfirði hjá Flóða-
tanga á síðustu öld. Menn eru
ekki á eitt sáttir um þyngd
hans, hvenær hann var veidd-
ur eða af hverjum. í Veiði-
manninum nr. 18., 1951, og síð
ar í bókinni .,Að kvöldi dags“
1952, skýrir Björn J. B öndal,
j rithöfundur, frá því, að lax,
! sem talinn var 70 pd, hafi
veiðzt í Hvítá frá Flóðatanga í
Stafholtstungum. Björn bar
sögu bessa undir Þorstein
bónda Böðvarsson í Grafardal,
sem heyrt hafði hana af vör-
um sömu manna og Björn. Þor-
’ steinn taldi bvngd laxins hafa
verið 65 eða 70 pd, en hélt þó
( síðari töluna vera réttari. Stef-
1 án Ólafsson telur í grein í
Veiðimanninum nr. 19, 1952,
að Björn fari rétt með þyngd
laxins og annað í frásögninni
um Flóðatangalaxinn, en bætir
við, að hann hafi veiðzt í svo-
kallaðri Sandskarðalögn í kvísl
úr Hvítá, sem nú er þurr, og
ennfremur, að. Hálfdán bóndi á
Flóðatanga hafi veitt laxinn
urn 1880. Kjartan Bergmann,
sonur annars sögumanns ofan-
sreindra manna, telur laxinn
hafa vegið 64 pd og er Jósep
Björnsson á Svarfhóli sammála
Kjartani um bvnsdina. Kjart-
aa segir einnig firá bví eftir
föður sínum, Guðjóni Kjartans
svni, bónda á Flóðatanga, að
stóri laxinn bafi veiðzt á bú-
skaparárum Ásmundar Þó "ð-
arsonar á Flóðatanga, en Ás-
mundur hafi veitt laxinn eða
Björn sonur hans. er síðar bjó
á Svarfhóli í Stafholtstungum.
Þá hefur Ilristján bóndi Fjeld-
stéð i Ferjukoti b.að eftir Sig-
urði Fjelsteð. föður sínum, að
Fléðatangalaxinn hafi vsgið
120 merkur eða 60 pd. Hvort
hcldur, að byngd laxins hafi
vcrið 60, 64. cSa 70 pd, þá er
Flóðatangalaxinn stærsti lax,
sem söa'ur fara af, að veiðzt
hafi hér á landi.
V TT HEFTI AF
ftÍMERRI.
ÚT ER KOMIÐ þriðja hefti
tímaritsins Frímerki, pg m:á
seg.ia, að ekki farið því aftur
hvað sner.tir allan frágang og
efnisval.
Er þess getið í þættinum
„Efst á baugi“, að blaðið muni
héðan af einnig helga F.H,F,S,
hluta af hverju hefti og er
gott til þess að vita a'ö sam-
tök safnara skuliáþennanhátt
eiga innkomu með áhugamál
sín. í þessu eina opinbéra mál
gagni frímérkj asafnara hér á
lándi. ;
Úrslitin í skoðanakoþnun
blaðsins eru gérð kunn, og
dæmdist fallegasta mérkið
vera 40 aura merkið úr Al-
þingishátíðarseríunni frá 1930'
en bað lió+a«ta aftur á móti
70 auira skógræktaramaM.
Var gaman að fá á þemiam
hátt frarn í da^sljósið nlit
safnara. á þessu atnáíli, . þótt
skemmtiegra hefði verið að
fleiri hefðu tekið þátt í skoð-
anakönnuninni.
Þá er maklega varað við að
á markaðnum séu ýms merki,
sem hafa verið tollstimpluð,
en ofan í þann stimpil hefur
verið sleginn venjulegur póst
stimpill til að glepja fyrir
fyrir þeim, er kaupa skyldu
merkin.
Væri ekki full ástæða til
þess að póststjórnin léti fram
fara lögreghirannsókn á því,
hver á bennan hátt hefur und
ir höndum og notar stimpla
eða síimpil, sem er hennar
eign til að glepja með og
pretta safnara.
Þá er og endurprentuð
grein um Motivsöfnun úr
Skátablaðinu. eftir Sigurð
Ágúsi«ef"i Nokkuð er rætt
um FRIMEX 1958 og Þórður
Guðiohnsen skrifar um nýja
verðlista. Þakka ég honum
fvrir áb°ndingar hans í sam-
bandi við verðlista bann, er
ég hef annazt útgáfu á, en vil
aðeins skjóta því hér að, að
márgt hefði mátt segja af
meiri sanngimi. T.d. er talað.'?
urn að það sé til nokkurrá.
lýta, að stimpluð merki séu
notuð við mydarnótagerð fyrirý
listann. Mér er kunnugt um'
að höf. hefur nokkuð dálæti aÓ
þýzka Borek katalognum og',
veit ég ekki betur en þar séu
jöfmrni: höndiuim notuð stimpl
uð. og óstimpluð meirki til'
myndamótagerðar. Þá eru og
ýmsar aðrar ábendingar, sem
munu verða teknar t.il góðfús
iograr athugunar.
Frímerkjamarkaðurinn er
orðinn íull síða og yirðist
ætla að verða vinsælt þetta,
smáauglýsingaJ'orrn. . •■:,■
Þá er fréttabréf frá DanÁ.
mörku og margt fleira
:skemmtile,gí í heftinu, eins og
fréttir af nýjum frínierkjaút-
gáfum, þáttur F.U.F.S. og
auglýsingar.
Þá er þáttur er nefnist „Á ,-.
víð og dreif“. Þetta er ágætur ,
þáttur svo langt sem hann,
nær, en mikið má höfundui:
hans gæta sín, ef ekki á að
verða slúðursögubragð af
honum. Og þá sérstaklega að
gæta þess að það séu stað-
reyndir sem þar er sagt frá.
Annars er heftið ekki síður,
v^^dað p” Þoy. fyrri og er gott
til þess að vita.
ERIMEX 1958.
Nú er um að gera fyrir safn
ara að fara að undirbúa söfn
sín fyrir svninguna, sem verð
ur á næsta haust.
Rammastærðin verður birt
almenningi nú ínnan skamms
og geta menn þá farið að á-
kveða hve mikið rúm þeir
þurfa á sýmngunni og til-
kynnt þátttöku sína í sam-
bandi við bað.
Einhverntíman á næstunni
munum við birta nánari fregn
ir um sýninguna og myndir
af merki hennar og póst-
stimpli þeim, er nota á á hann.
c
J
þ|6ð.sk.i
Árið 1895 veiddist 45 pd lax
í ádrátt í Laxá í Þingeyjarsýslu
frá Nesi. Þorgrímur Pétursson
bjó þá í Nesi, en Sigurður Guð-
mundsson og Jakob Þorgríms-
son veiddu laxinn í Vitaðs-
eiafa. Steingrímur bóndi Bald-
vinsson í Nesi og Karl Sigurðs-
son. bóndi á Knútsstöðum í Að-
aldal. hafa sagt mér frá þess-
um laxi.
Sisurður Sigurðsson, bóndi
að Núpum í Aðaldal, segir í
Framhald á 4. síðu.
Herra ritstjúri. 1
ÉG h' f Iengi ætlað mér, að
r;ta yður bréf út af hugsaha-
viRu einni rnikilli, sem ég þyk-
ist hafa orðlð var við hjá nokkr
um lítt þroskuðum vinum rnín- i
um, er aðhyliast benningar
kómirriún’sta, svo og nokkrum
nvtsömium sakleysingjum. —
Sörnuileiðis þvkfrt ég hafa orð-
15 bgss var, pð ýmsi** kommún-
isWt' sero.i f’ngu sainv'zkubit
vegná ofbe'dis Rússa í Ung-
verjalandi, hafi skotið sér á
bak við þessa sömu hugsana-
vi'lú og tekið unn aftur sfna
gömlu trú á ofbeldið út á hana.
Hue'sanavilla þessi er sú, sem
brífa1dlli''ga hefur komið fram!
b°iut og óbeiut á s*'ðum Þióð-
vib'ans, að það, að Rússar
skvldu verða fvrc,tir til að
koma Snutn’k á Toft. sannj á-
£W**ti þ°ss bjóðskinulqgs, sem
þ°ír eiei við að búa. í raun og
veru sann°r b°tta ekki anneð
en bað, að Rússar hafa eytt (
meiri fiá~h'r’ðum í bessu skvni,
en t. d. Bandaríkj amenn, en á
kostnað lífssMIyrða hins al~
menna borgara, sem vitað er o@
miargsannað, að eru miklu
lægrí í Sovétríkjunum en f
nokkru misnningarlandi.
Svo er hin hliðin á málinu.
Ef það sannar ágætj þjóðskipu
lags að geta framJeitt lang-
drægar eldfHaugar, þá hlýtur
jafnframt að vera sannað, að
þjóðskipui’ag nazismans hafi
yerið bví betra en hið komm-
únistíska, sero Hitler var fljót-
ari að framieiða langdrægar
eídfíaugar, þ. e. a .s. V-1 og V-
2 skeytin, sem hann notaði
gean Bretlandi í síðustu heims
styrjöld.
Ég er þeirrar skoðunar, að
framþróun vísindanna stöðvi
ekkert, nema ef vera skyldi fá-
tækt. Hv= langt þjóðirnar ná í
visindum f-r annars vegar eftir
þ'ú hve möruim færum vísinda
mönnum þjóðirnar hafa á að
skipa og svo hinu, hve mikl-
um fjármunum þær eru færar
um að verja til rannsókna.
Framhaid á 2. síðit.