Alþýðublaðið - 01.03.1958, Side 5

Laugardagttr I. marz 1S58
HþýSablaSÍB
6
EK.KI ÆTLA. ég mér þá dul
að gefa tæmandi lýsingu af
New York, heldur aðeins draga
upp skyndimynd af því, sem
bar fyrir augu mín og evru og
í minni festist. En til þess að
byrja irteð er rétt að hafa þessi
öríáu atriði í huga. Árið 1626
jkeypti Hollendingur Manhatt-
aney af Indíánum fyrir brenni-
vín, sem að núverandi verðgildi
myndi nema 24 dollurum, eða
íæþum 630 ísl. krónur á ferða-
gjaldeyrisverði. Það er efamál,
bvort nokkur önnur landspilda
í veröldinni hefur hækkað svo
jgífurlega í verði, því að nú er
'þessi sama ey metin á 8,500
milljónir dollara. Hér reistu
svo Hollendingar borg og
aefndu New Amsterdam, en
Englendingar náðu borginni á
'sitt vald 1664, og skírðu hana
New York. Hollendingar tóku
piana aftur 1673, en létu hana
|af hendi við Englendinga ári
ikíðar. í millitíð hafði borgin
verð nefnd New Orange, þann
■síutta tíma, sem Hollendingar
léðu þar annað sinn. Borgin
Ihefur því borið 3 nöfn alls og
■prisvar verið skipt um. Allt er
jvogar þnennt er.
i Og nú emm við tveir félagar
■stáddir hér í skýjakljúíahverf-
intí á Hótel Chesterfield, milli
■7. og 8. Avenue við 49. stræti.
Skki verður sagt að við séum
■ heint næstu nágrannar um
Iheimkynni, því að félagi minn
'■er frá Nýja-Sjálandi. Hins veg
!ar érum við báðir hér sömu er-
iínda og við sama skólaflokk.;
'pótt Ieiðir okka verði ekki þær
isömu. Hann ætlar að fara hrað
|ar yfir en ég. Þetta er traustur
ánaður og hæglátur við fyrstu
(kynni en launkíminn og kom-
hm við vel skapi saman. Sam-
eiginlegt er okkur að koma hér,
■í fyrsta sinn og höfum því næg
j'undnniar- og umtalsefni um
;|)að. sem fyrir augu ber.
14 TIMES SQUARE.
Við komum hingað að kvöld
lagi, og nú er bezt að bregða
sér út á Times Square, sem er
hér rétt við. Ekki veit ég hvern
ig götúlýsingin er í heimkynn
•um félaga míns og vel má hún
'vera betri en heima, en báðum
’S'erður okkur á að stanza agn-
•dofa, þegar við komum á torg-
ið. Hér er biart eins og um há-
dag væri. Allt eitt blikand ljós-
haf í öllum regnbogans litum
og millilitum. Þó að sífellt sé
að kvikna og slokna á einhverj
\um Ijósaauglýsinganna bregð-
ur ekki birtu. þvl að þess gæt-
3r ekki nema að litlu, og þess-
ar Ijósaauglýsingar og litskrúð
.síendur ekki kyrrt, heldur virð
;;ast framhliðar húsanna einn
piljótandi geislastaumur, sem í
jsifellu leitar uophafs síns, stór-
fikostleg hringrás milljóna liósa.
Yið göngum ofan að Times
Ibyggingunni og lesum
ifréttir, sem birtast á breiðu
ffoandi, í þægilegri hæð fyrir
jgangandi vegfarendur, og
Srenna áfram í hægum straum
eftir gafli og hliðum hússins.
í raun oe veru er betta band
margar raðir smíáljósapera, sem
liægt er að mvnda bókstafi úr,
zipplýsta og virðist bessu eink-
ar hugvitssamlega fvrir komið.
En nú verðum við að slíta
þkkur frá bessu, því að við
erum svangir og við örkum inn
á veitingakrá, sem okkur virð-
íst hreinleg utan frá séð, og það
er nokkuð auðvelt að sjá hvað
fram fer inni því að framhlið-
3n er úr stáli og gleri. Þetta er
svo> kölluð Cafeteria, en tala
þeirra er legió við hverja götu
Siér. Hér geta menn kosið sér
2ivað sem þeir vilja og hér er
tekki ætlast til drykkjupeninga,
gem er laundrjúgur skildingur,
ef borðað er á reglulegum veit
ingahúsum. Ég læt félaga minn.
fara fyrir, því að hann er betri
í málinu og veraldarvanari. Við
eum með bakka, sem við söfn-
um á og borgurn svo áður en við
við yfirgefum borðið. Allt geng
ur eins og hjá Ford, því að við
hreyfum okkur með bakkana
eftir grind festri framan á
skenkinn og halarófa kemur á
eftir. Þetta er eins konar færi-
bandsafgreiðsla. Síðan er setzt
að smáborðum, sem dreift er
um. salinn.
Borðsiðir hér eru nokkuð frá
brugðnir borðsiðum heima.
Hnífur er varla snertur, nema
til að smyrja bxauð með, og
fólk er ófeimið við að bíta þykk
ar samlokur, konur jafn sem
karlar. Það tekur sinn tíma að
venjast þessu, og séð hef ég fé-
iaga minn oft gjóta hornauga
kringum sig áður en hann beit
þykkar sneiðar með kjöti og
hráu grænmeti milli. Annars
lenti ég í ævintýri á einum slík
um stað og var þá einn. Ég
lenti í vandræðum með að velja
og röðin á eftir var orðin óþol-
inmóð, svo kom ég auga á
spjald með nafninu Turkey,
minnti í svipinn að það þýddi
Tvrki, svo að nú fann g tilval-
ið tækifæri til þess að hefna
Oddur A. Sigurjónsson:
fyrir Tyrkjaránið forðum, ef
vera skyldj að kórinn, sem fór
til Alsír hefði ekki fullhefnt og
haft var eftir Páli Skúlasvni.
Ég grísaði því á Tyrkjann og
fékk hann. En í sannleika sagt
leizt mér ekkj á blikuna, og ég
fór að skilja betur en áður hinn
blauða Dana, höfuðsmanninn á:
Bessastöðum 1627. En það er
nú annað að skilja og fyrirgefa
og ég beit á jaxlinn og dró mig
að borði og lagði til atlögu við
óvininn. Baunar kom í ljós að
kauði hafði verið brytjaður
með beinum og öllu saman og
varð það mér til happs, ella
hefði sigurinn ekki orðið minn.
Svo reyndist þetta vera mein-
laus kalkún, en enginn raun-
verulegur Tyrki þegar til kom
og þá sat ég með það.
SKÝJAKLJÚFAR OG
SÝNINGAK.
Líklega erum við Nýsjálend-
ingurinn ekki alveg eins og fólk
gerist hér í borg, þvi að eitt
sinn er við vorura á gangi, á
leið til pósthússins og raunar
um leið að glápa upp eftir
skýjakljúfunum, vatt hvatleg-
ur náungi sér að okkur og sagði
eitthvað á þessa leið: „Ó, ég sé
að þið eruð bændur og ókunn-
ugir hér. Látið mig vísa vkk-
iur leið.“ Okkur varð hvumsa
við, en afþökkuðum gott boð
og hættum að glápa. Annars
eru auðvitað skýjakljúfarnir
• urt. sem undir þeim myndum
j stóð. Hér var um að ræða kúa-
og hestaþjóf, þjóðvegaræningja.
bankaræningja, barnaþjóf, of-
beldismann við kvenfólk og
margfaldan morðingja. Satt var
;það, ekki var kauðí svipfagur
; af myndinni að dæma né fýsi-
! legur til félagsskapar, en til
nokkurs að vinna að grípa hann.
þ.ví 10000 dollurum var heitið
til höfuðs honum dauðum eða
lifandi. Mundi sá trúlega kom-
ast að fullkeyptu, sem í því
lenti, og höfum við félagar á-
kveðið að leiða oltkar hesta frá
j bví.
ASI OG HRAÍM.
| Hér ber götulíf allt svip af
Imiklum asa. Flestum liggur
þau reiðinnar ósköp á og það
j liggur við að vera ævintýralegt
aö horfa á um-ferðina ub.
; Fimmtu. Avenue um hádegið.
iÞegar ljósmerkin stöðva um-
• ferðina, safnast þvögur af fólld
beggja megin götunnar og svo
j þegar opnast á ný geysist fólk-
:ið yfir götuna og mætist eins
iOg vindalda mæti rastasjó, rís,
Ihnígur og leysist upp. Umferða.
jljósmerkin eru í fyrirmyndar-
jlagi og óhætt að teysta þeim,
ien hitt felli ég mig ekki sem
bezt við enn, að bifreiðar mega
I beygja inn á þvergötur, sem
; opnar eru gangandi fólki. Ann-
Í .ars bætir það mikið úr. að ein-
I stefnuakstur er um þvergötum
ar. Annað er það, að hér eru
, gangbrautir við gatnamót, og
j vildi ég engfvtm rá&I eggj a að'fara
jvfir götu, sizt Avenues. nema
þar. Eigi að síður virðist mér
fólk gjarnt á að grísa í umferð-
inni eða sprella eins og það er
kallað í slagbolta og hefi ég
oft. séð hurð skella nærri hæl-
jum. Ökuslys eru mjög algeng
hreinasta undur í auguin okkar, j 0g sum hroðaleg ef dæma á af
sem annarra, en það væri að hlöðum og útvarpi. En fvrst
minnzt er á umferðina, verður
mér eins og Matthíasi, að
s'pýrja. „Hvar skal byrja, hvar
skal standa?“ En hér leysir eng
inn Bragi úr mínum vanda, því.
að hér er enginn Tindastóll,
sem útsýn sé af yfir öll þau.
firn. Sönnu nær er, að hér sé
Úr vesturföt
bera í bakkafullan læk að vera
að fjölyrða meira um þá og
þeirra mikilleik. Hitt er, að það
er mjög vinsæl skemmtun að
fara í lyftu upp ,í Empire State
og kostar 1,5—2 döllara, eftir
því hvað hátt er farið. Eflaust
er það ■ ævintýralegt að koma
þar fyrir þá sem.á láglendi búa, 'vefíur undir, vegur yfir ogveg-
en ég hef piílað upp á miklu ur ada -yega, þó sleppt sé flug-
hærri fjöll heima, svo að ég umferðinni, en hér lenda flug-
spara mína dollara. Það er held vhjar meg mínútumillibili er
ur ekki víst að mikið sé að sjá mðr sag-(;_ Hér finnast neðan-
byí að þoka og mistur byrgir argarhraujjr j tveim hæðum og
syn þessa dagana og tíminn er raunar heil borg með sölubúð-
skyjum ofar segja þeir her. Eg um> matbörum, póst. 0g síma-
■og við báðir kjósum því að bjónustu allt langt undir yfír-
halda okkur við jórðina, enda borði iarðar og uppi yfir stræt-
er her nægilega margt að sjá unum akvegir fyrir hraða um-
á jöiðu niðri. Fy.st eru það nú ferð £n ekki meira um þetta.
sölubuðimax sneisafullar fra
„Kinabæi“ í New York.
gólfi til lofts af alls konar varn
iingi sem nöfnurri tjáir að nefna.
Útsölur í fuilum gangi og hér
:kunna menn að 'sýna og selja,
og samkeppnin er hörð.
Við sjáum tilsýndar tvær
geysímiklar þyrpingar skammt
hvora frá annarri og þangað er
haldið. Hér era til sýnis þarsem
við fvrst komum eftirlíkingar
j af krúnudýrgripum Bretaveld-
j is, kórónu, hermelinskápur,
j í'eikn af alls konar veidissprot
' um og sverðum, svo sem sverð
j.'réttlætisins, sverð miskunnar-
i innar o. s. frv. allt notað við
jtilheyrandi tækifæri og ekki má
I gleyma sverðinu, sem danglað
í e'r í menn, sem skal aðla þ.e. slá
! til riddara. En það er auðheyrt
j á ýmsum.' h'inha yngrl, að þ'eim
j finnst fátt um og skilja ekki
j hvað á að gera með öil þessi
gylltu prik, 'ems Qg ég heyrði
einn segja. Hér ríkir líka demo
kratí og forsetinn bara kallað-
ur Ike eins og meðan hann var
krakki.
A hinum staðnum var allt
önnur sýning. Þar gat að líta
ímyndir af óvini þjóðfélagsins
nr. 1 og var fæst-af því fag •
I KIRKJU HEILAUS
PATREK.S,
Nu er bezt að taka í lolcin
ofurlitla hringferð til þess að
hafa þó séð eitthvað nafngreint.
við göngum inn í kirkju heilags
Patreks við Fimmtu Avenue o°
51. stræti. Þessi kirkja er eft-
írlíking Kölnardómkirk j unnar
frægu, sem Brynleifur vinur
minn sagði i sögutíma forðum
að væri meistaraverk gotneskr
ar bvggingarlistar, og ég hygg
að hann hafi ekkf orðum aukið,
blessaður. Að vnsu er kirkjan
fögur hið ytra, með öllu sínu
flúri. oddbogaguggum og upp-
teygðum turnhjálmum, en þó
er hún enn fegurri hið innra
með óteljandí helgimyndum og
firnum af ölturum. Yfir öllu
hvílir hátignarleg ró og helgi,
svo að jaí'nvel ég fer að efasl
uni hve gott verk Lúther og
hans nótar hafi unnið með því
aö svinta guðshúsin þeirri tign,
sem tíðkast hjé kaþólskum. A!l-
ir gluggar eru úr máluðu, eða
litbrenndu gleri, sem eykur
enn á virðuleikann og er dá-
Framhald á 8, síðu.