Alþýðublaðið - 08.03.1958, Blaðsíða 7

Alþýðublaðið - 08.03.1958, Blaðsíða 7
Laugardagur 8. marz 1958 A. 1 þ ý 8 ablaS i 8 Vladimir Dedijer: JEAN JACQUES SERVAN- SCHREJBER er í hópi áhrifa- mestu rithöfunda Frakka. 19 ára að aldri flúði hann til Norð ur-Afríku og gekk í hersveitir Frjálsra Frakka. Fimm árum síðar varð hann ritstjóri út- lendra frétta við Le Monde og áður en hann n'áði þrítugsaldri gerðist hann aðalritstjóri viku- falaðsins L’Express, sem styður Mendés-Franee. 1956 var hann kvaddur til herþjónustu í Alsír. Nýlega kom út bók eftir hann, sem sýnir ljóslega hvernig ein- staklingurinn fær varðveitt andlegt frelsi og óháða afstöðu við hinar erfiðustu aðstæður. Bókin heitir Liðsforingi í Alsír. Servan-S'chreiber er einn faeirra frönsku gáfumanna, sem líta á Alsírstríðið sem alþjóð- legan harmleik, en ekki aðeins franskt vandamál. Föðurland Iians sýndi heiminum hvernig fólkið fékk náð rétti sínum gegn harðstjórn. En í dag er land hans önnum kafið að berja niður þjóð, sem reynir að ná hinu göfuga takmarki frönsku foyltingarinnar. Bók þessi er fyrsta heimild frá hendi fransks herforingja um dýrð og hörmung nýlendu- styrjaldar á miðri tuttugustu öld. Fransk.ir hermenn, sem foörðust í Indókína fullyrða að almenningur þar hafi ekki ver- íð eins óvinveittur Frökkum eins og Alsírbúar eru. Höfund- urinn sýnir fram á, að erfiðara er að hæfa uppreisn studda af foændum heldur en uppþot í foorgum. Servan-Schreiber ákærir faina heimsveldissinnuðu stjórn málamenn Frakklands, sem halda faeir geti brotið uppreisn- arhreyfingu Alsírbúa á bak aft- ur með sömu harkalegu aðferð unum og notaðar voru í Kenva og Ungverjalandi. En harðýðg'n <og þeir glæpir, sem framdir ihafa verið, hafa aukið mót- spvrnukraft Arabanna. Bók þessi er einföld saga her Kianns,- sem reynir að öðlast sálarró með því að varðveita sjálfstæði sitt. Servan-Schreiber var einn Siarðasti gagnrýnandi Alsír- Vladimir Dedijer. stríðsins frá upphafi. Pólitískir andstæðingar hans fengu því til leiðar komið, að hann var kallaður í herþjónustu 1956 og sendur til Alsír Hann stóð sig vel og hlaut heiðursmerki fyr- ir vasklega framgöngu. En hann gagnrýndi mjög þá grimmd, er uppreisnarmenn voru beittir og vann að því að bæta sambúð franskra hermanna og almenn ings, svo hægara yrði að levsa deilumálin á friðsamlegan hátt, Meðan hann var undir her- aga gat hann að sjálfsögðu ekki kveðið upp úr um reynslu sína í styrjöldinni. En þegar hann hafði lokið herskyldutíma sín- um birtust fyrstu kaflar bókar hans í L’Express. Hægri öfl Frakklands réðust þegar gegn honum og málsókn var fvrir- skipuð og hann ákærður fyrir að vinna að því að ófrægja franska herinn. Framhald af 5. síðu. Sllusta- á hljómleika, sem: halda átti í riddarasal Gottorp-hall- arinnar. Er hann byggðúr á miðöldum. Þarna var fullt hús af fólki. Var hálfrokkið þar Inni, því að eina lýsingin var af nokkrum vaxkertum. Þarna átti að leika Verk fyrir strok- Ijóðfæri, e-ftir Bach. Var þetta Smáhl j ómsveit frá tónlistar- skóla í Hamborg, ásamt kenn- a'ra sínum, sem hélt þessa hljóm leika. Allt var gert til þess að gera Ifljómleika þessa sem líkasta ---------- I; AuglýsiS ff i Alþýðubiaðni HINN þekkti júgóslavneski stjórnmálamaður Vladimir Dedijer, sem nú situr í fangelsi, skrifaði nýlega grein í enska blaðið ,,Tribune“, um hina frægu bók Jean Jacques Servan-Schreiber „Liðsforingi í Alsír.“ Greinin birtist hér nokkuð stytt. Servan Schreiber er góður full- trúi frjálslyndra og óháðra rit- höfunda franskra og sómir sér vel við hliðina á Mauriac, Sartre, Domenach og Camus. Þessir menn eru sönnun bess að í. Frakklandi eru sterk öfl, sem andvíg eru nýlendustefnu, smáborgarlegum hugsunarhætti og fjármálaöngþveiti hægri afl- anna. í síðasta eintaki Esprit spyr Domenach. hvort Frakkland sé endaniega orðið háð stórveldun um og hvort bað ætli að taka að sér það hiutverk Aþenu á hnignunartímum hinnar hell- ensku menningar að vera lær- dómssetur fyrir auðugra manna syni hvar þeir fái numið heim- speki og slétta framkomu. Sag- an sýnir að heimsveldi líða und ir lok. Rómverska ríkið hrundi en gríska heimspekin lifir enn og er bakíiskur hinnar vest- rænu menningar enn þann dag í dag. Frakkland er núna hvað fremst í þeim greinum, sem snerta listir og bókmenntir og heimspeki nútímans stendur bar með hvað mestum blóma Hugsjónir og grundvallarregl- ur eru gjarna álitnar samsvara grunnhvggni En vetnisstyrjöld verður ekki forðað nema við höldum fast við vissar hug- myndir Bók Servan-Schreibers er heiðarleg rannsókn einstkl- ings á siálfum sér Ef fleiri fvlgdu í fótsnor hans og gera rækilega upp við sig hvar þeir raunverulega standa, væru meiri líkur fyrir einlægri ausn á vandamálum nútímans. Hin svokallaða „grunnbyggni“ franskra 1 ærdómsmanna vísar væginn í rétta átt. skyldutónleika hjá gestgjöfum okkat. Húsmóðirin og dóttir hennar, 15 ára, léku á tréflautur (blokk- flautur), en móðir hennar á slaghörpu. Þær léku ýmis verk eftir Bach, Hándel, Mozart o. fl. og tókst þeim ágætlegaT enda | hafa þær æft sig saman í mörg : ár. Eins og allir vita eru ÞjiTð- ; verjar mjög sönghneygðir og er I söngmenning þar bæði gömul og ný og mjög altnenn. Flestir iðka annað hvort hljóðfæraslátt eða söng í heima húsum og í félögum og er meira um flautur og önnur blásturs- hljóðfæri í seinni tíð, meðal yngra fólks , en áður vár, með- an slagharpan var almennari, en nú er. Næsta dag kvöddum við þetta góða og skemmtilega fólk mleð þakklæti fyrir ógleyman lega daga, sem við höfðum not- ,ið hjá því' og héldum í suðurátt. því, sem þeir gerðust á dögum Bach’s, 'húlsnæiðið, kertaljósin og hið gamla hljóðfæri Zem- bolo, sem líka var leikið á. — Tókst þetta mleð ágætum og var þarna mjög sérkennileg „stemning" og ólík því, sem ég hefi áður lifað. Þegar við komum út í stjörnubjart kvöldið. a& hljóm- leikunum ioknum, fannst mér ég eiga erfitt með að komast ’aftur úr átj'ándu aldar umhverf inu og inn á 20. öldina á ný. Höllin í baksýn bar við kivöld- roðahimininn, en í; hallarsíkj- unum' stóð tunglið á höfði. — Inni í sefinu syntu hvítar end- ur og dimimieræn trén hnfeigðu krónurnar í blænum. Síðar um kvöldið fengurn við að heyra nokkurskonar fjöl- SPÉSPEGILL Gönsruförin. TJARNARBÍÓ hefir nýlega hafið sýningar á mrndinni „Reach for the Skyý eða „Hetjusaga Douglas Bader” eins og hún heitir á íslenzku. Mynd þessi, sem tekin er af J. Artliur Rank, fjallar um líf flughetjunnar Douglas Bader, eða fótalausa flug- mannsins, sem vann sér ó- dauðlegan orðstír í síðustu heimsstyrjöld. Douglas Bader er leikinn af Kenneth More, sem þarna sýnir eins og svo oft áður, sérstaklega góðan leik. --- Thelmu konu hans leikur Mauriel Pavlow og tekst henni hér engu síður upp, en í myndinni „Doctor in the House“. Margir munu einnig minnast leiks' More í mynd- unum ,,Genevieve“, „Doctor in the House“ og „The Deep Blue Sea“. Douglas Bader innritaðist í flugherinn árið 1930, en 1931 missti hann báða fætur í flug- slysi. Þegar hann loks losn- aði af sjúkrahúsi, viidi hann fljúga á ný, en var ekki leyft það og hætti hann störfum í flughernum árið 1933 og hóf störf hjá Asiatic Petroleum Company. í nóvember 1939 var svo komið að brezki flugherinn þurfti á öllum sínum kröftum að halda og þá var Baden tek- inn í herinn á ný og tók virk- an þáttí orrustunni um Eng- land. Hann hækkaði stöðugt í tign og barðist eins og ber- serkur þar til vél hans hrap- aði til jarðar 1941. Þá var hann tekinn til fanga af Þjóð verjum og ekki látinn laus fyrr en árið 1945, að ameríski herinn leysti hann úr haldi í fangabúðum nærri Leipzig. Jíann lilaut fjoldann allan af heiðursmerkjum fyrir frækni sína. í þessari mynd fer Kenneth More mjög vel með hlutverk Bader og má segja að honum takist algerlega að endur- vekja allt það er Bader þurfti Kenneth More, sem Douglas Bader á flugi. að ganga í genum. Jafnvel kýmni Bader og aðstaða til lífsins, er þarna Ijóslifandi eftir því sem henni er lýst í bókinni „Reach for the Sky“ eftir Paui Brickhill, sem var á tímabili með Bader í fanga- búðum Þjóðverja. Sem dæmi um hina hrá- slagalegu afstöðu Bader til lífsins á stundum, má nefna, að hann segir við lækninn, þegar hann hefur komi?t að því að báðir fætur hans hafa verið numdir í burtu. „Þér hafið skilað dágiðu verki þar sem ég er.“ Læknirinn verð- ur þögull augnablik, en seg- ir svo: ,.Já, en þegar þér haf- ið fengið gervifætur, þá get- ið þér gengið aftur." Þá bros- ir Bader og segir: „Þeir verða þá að vera mjög langir, því að mig hefir alltaf langað til að stækka". ' . Þannig .en.rri'mdÍG QlJU aldr- ei deyfð eða leiðindi og alltaf eitthvað að gerast. Það er eng inn svikinn af að sjá hana. S. Þ. Ðouglas Badcr með hjúkrunakonu á einu sjúkrahúsúinu. S s s \ s s s s s 5 s s s s s $ s s s s s s s s \ s s s s V * s V s s s s s s s s s s s s s s s s s s s s s s s s s s s s s s s s s s s s s s s s s s s s s. s s s

x

Alþýðublaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Alþýðublaðið
https://timarit.is/publication/2

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.