Forvitin rauð - 01.03.1980, Qupperneq 4

/
Á þessum svift-
ingasömu tímum hafa
'ýmsir óvæntir at-
buróir gerst í jafn-
réttis- og kven-
frelsismálunum á
Fróni, og okkur undi&
ritaðar langaði til
aó leggja þar oró I
belg og reyna að
bera fram nokkrar
spurningar4 sem undui
gott væri að fá svör
vió.
Tilefnið eru
nokkrar mis-herskáar
greinar; Margrét
Sigurðardóttir skr-
ifaði í Þjv^. .18.11.
Soffía Guðmunds-
dóttir skrifaði (enn
sem fyrr) 22.12 og
Svava Jakobsdóttir
iagði sitthvaó til
málanna í Þjv. 30.
12 . , auk þessa hafa
fleiri tekið þátt í
þessari umræöu um
jafnrétti og stöóu
Rauðs okk ah rey f in g-
arinnar (Rsh) -
safnast þegar saman
kemur.
Fleiri - fleiri -
fleiri ... og hvað
svo?
Fyrir kosningam-
ar ræddum við í Rsh
mikið og rækilega
kröfuna um jafn
margar konur og
karla inná þing.
Vió vorum öll hjart-
anlega sammála um
þaó# að það væri
mannréttindakrafa
að konur (almennt)
njóti sama réttar og
karlar (almennt) til
að skipa efstu sæti
framboóslista flokk-
anna til alþingis-
kosning^a? Sem jafn-
réttishreyfing styój-
um við þá kröfu - að
sjálfsögðu.
Vió sjáum þaó líkc
mætavel, eins og
allir Islendingar
með opin augu, aö
allir flokkarnir
hundsa þessi sömu
mannréttihdi allir
flokkarnir hafa
innan sinna vébanda
duglegar, klárar og
hæfar konur, sem fá
að taka pokann sinn
þegar kemur að stóra
vinningnum - þing-
sætinn-; Þetta ligg-
ur alveg ljóst, fyrir
og rauðsokkar yróu
síðastir manna til
aó styöja eóa styrkja
þetta fyrirkomulag
karlrembusvína í
s t j órnmála f lokkunum.
En malið er ekki
afgreitt þar með.
Þetta er ekki svona
©
einfalt. Við vitum
það mætavel, að það
er fullt af málum,
sem til jafnréttis
horfa í þessu þjóó-
félagi, sem veróa
flutt og unnin á
þingi; það eru lög
og reglur um dag-
vistarmál (ef þeim
er fylgt eftir), um
fæóingarorlof, um
vinnulöggjöf, um
rétt eldri kvenna á
vinnumarkaði o.fl.
o.fl.
Við erum líka
alveg viss um aó
róttækar konur sem
fara inn á þing# geta
verið betri talsmem
kvenna þar á bæ
heldur en róttækir
karlar, af því aö
þær hafa lifað og
lifa þá kúgun sem
þær eru aó tala gegnf
- en gleymum því
ekki, að sú kúgun
gerir þær bæði sterk-
ari og veikari í
baráttunni. Um það
mætti tala langt
mál - en höldum
okkur við efniö.
Konur sem taka
virkan þátt í starfi
f lokkanna, hafa tal-
að um það við okkur*
aó þeim sé þrýst
inn í mynstur* sem
þær vilja alls ekki
vera í, þær séu
gerðar óskaðlegar
af körlunum, flokks-
bræórum sínum, þegar
verst lætur, og auð-
mýktar á þúsund
vegu,og fyrr en vari
séu þær farnar aö
myndu sumir svara,
"Miklu" - myndu
aórir svara og enn
aðrir myndu svara
með því aó hún
skipti engu máli
fyrir sósíalista.
Rauðsokkar fóru
milliveg x haust og
fóru þar beinlínis
eftir stefnuskrá
hreyfingarinnar
annars vegar, þar
sem segir aö barist
skuli fyrir kven-
frelsi á öllum víg-
stöðvum - og reynslu
hins vegar.
Hnífar í ermunum.
Þegar Rsh. var
miklum mun breiðari
pólitísk hreyfing en
hún er nú - þá var
talað um það, aó
jafnrétti væri komið
á#ef næðust jafn
margar konur inná
þing og karlar, jafh
margar konur yrðu
bankastjórar og
karlar, jafn margar
(eóa jafn fáar) kon-
ur sætu í stjórnum,
nefndum og topp-
stöðum og karlar.
I þá daga unnu veru-
lega íhaldssamar
konur og róttækar
konur hlió við hlið
- hreyfingin var
pólitískt sundruö
og ágreiningur ríkti
um öll grundvallar-
atriöi. En hreyf-
ingin var fjörug
og lífmikil og sumir
eldri rauðsokkar
gylla þetta tímabil
hún okkur nokkrar
ljótar og grimmar
sögur af "samvinn-
unni" við íhaldið
um kvennafrídaginn
- og þaó voru sko
ekki. sögur umsystra-
lag eða samstöóu.
Gott og vel -
önnur okkar hafói
svo sem líka kynnst
hreyfingunni lítil-
lega áóur en upp-
gjörió við hægri
konurnar varó endan-
legafog þaó var
ósköp ömurlegt;
allir sátu meó
hnlfana í ermunum,
fólk þagnaði og
sussaði hvert á
annað í miójum sam-
tölum - ekkert um-
ræðuefni var tæmtf
af því að "gervi-
samstaðan um ekki-
neitt" var boðoró
dagsins.
Það voru Alþýðu-
bandalagskonurnar,
fyrst og fremst,
sem hjuggu á hnút-
inn og lögðu grund-
völlinn að þeirri
Rsh. sem nú er við
lýði. Fyrir þau
timamót hafði
rauðsokka greint á
um næstum allt,
orsakir og afleiö-
ingar, markmið og
leióir - en eitt
greindi menn ekkert
ofsalega á um, og það
var viss trú á hina
þingræóislegu bar-
áttu.
lúta leikreglunum
- einfaldlega til að
lifa af. Og þær
hætta að þrasa um
illa liðnu málin -
kvennamálin. Og þá
etum viö komin aó
þeim mikilvæga punkti
- hverjar eru leik-
reglumar á þingi ,
hvað er hægt að
gera sem fulltrúi
kúgaðs hóps á þingi,
og hve miklu máli
skiptir hin þing-
ræðislega barátta
fyrir kvenfrelsis-
sinna? "Öllu" -
mjög fyrir sér.
Viö, sem komum
inn í Rsh. eftir aó
síðasta íhaldskonan
var flúin brott,
fengum eitt heilræði
frá Alþýóubandalags-
konu sem var að taka
sér veróskuldaó frí
frá puðinu. Hún
sagói: "Reynió ekki
að vinna með íhald-
inu, stelpur mínar,
þaö borgar sig ekki.
Það er ófrjótt,
árangurslítió og
slítandi." - Þessu
til sönnunar sagði
Kauðsokkahreyf-
ingin eignaöist
talsmann sem um
munaói á þingi -
Svövu Jakobsdóttur,
sem hafói gefió
hreyfingunni dýr-
mætan hugmyndalegan
grunn með bókunum
sínum - og hún lét
ekki sitt eftir
liggja. En síöan
hefur mikið vatn
runniö til sjávar,
og sjáum nú hvað
Svava segir um
"björtu" hliðarnar
á jafnréttismála-
baráttunni á árinu
1979: "Á síðasta
Alþingi voru einnig
samþykkt lög um
heimild til handa
Húsnæðismálastjórn,
að lána sveitarfél-
ögum til að byggja
dagvistarheimili,^
en þau lög eru^því
miður dauóur bók-
stafur, þar eð ekki
var séö fyrir fjár-
magni til sllkra
lána og því ávísað
á tómt." og "þaö er
víst almennt ekki
vitaó, að á árinu
1975 samþykkti Al-
þingi sem lög, að
ríkisstjórnin skyldi
tryggja tekjustofn
til fjármögnunar
fæðingarorlofs til
allra kvenna í land-
inu fyrir 1. janúar
1976. Þessi lög
hundsaði rikisstjóm
Sjálfstæöisflokks
og Framsóknarflokks
þrátt fyrir ítrekað-
an eftirrekstur
margra alþingismanna
í formi tillögu- og
f rumvarps flutnin gs
auk fyrirspuma.
Þetta er eitt af
mörgum málum sem
Alþýóuflokkurinn
skildi eftir í al-
geru reiðuleysi með
st jómarb rotthlaupi
sínu. Um fæóingar-
orlofið gildir sem
sagt hið sama og um
dagvistarmálin: vió
höfum lögin en þurf-
um að herja á fjár-
veitingamar.11
(Þjv. 30.12.'79)..
Þetta voru björtu
hliða rnar f')- þær
svörtu viróast eftir
sömu grein að dæmaf
helst vera afstaóa
Rsh. til kvenna og
kosninga í haust.
Vió biöjum les-
endur aó lesa aftur
tilvitnunina í Svövu
og lá Rsh. þaó svo^
aó hún hafi fyrir
alllöngu síöan gert
sér grein fyrir því
aö kvenfrelsisbar-
áttan verður - að
sósíalískri fyrir-
mynd - ekki háó
alfarið eftir flokks
og þingræðislegum
leióum. Alþingi
(karla) á íslandi
- og vel aó merkja
karla,sem sameina
þaó að vera lög-
fræði- og/eða vió-
skiptafræðimennt-
aóir eða á hinn
bóginn "toppmenn" í
einhverjum félögum