Forvitin rauð - 01.03.1981, Síða 11

hjá konum, sem taka pilluna
er af þeirri stærftargráðu a6
tölur yfir sjúkdóna- og dánar-
tilfelli sým fram á vissa
hætrtu.
Vi6 vitum aö pillan
hefur áhrif .á hæfileika
lifrarinnar til a6 brjóta
ni6ur ýmis efni. Viö vitum
aö þaö verÖa breytingar á
hæfileikum margra hormóna
til aö bindast eggjahvítu-
efnum í bóöinu. Viö vitum
aö pillan hefur áhrif á
mjólkurmyndunina, t. d. hefur
vísindamaðurinn Jórgen Wiese
bent á aö hjá 30 % kvenna,
sem taka pillufa, minnkar
mjólkurmyrriunin. Samt sem
áöur heldur Kjærsgaard því
fram aö þaö se allt í lagi
aö taka pillurm þó konan
sé_með barn á brjósti. íg
álít einnig aö þaö eigi aö
vera grundvallarslcLlýröi ,
aö í bók um pilluna sé á
þaö minnst aö sveppamyndun
í leggöngum sé langtum
algengari hjá þeim sem
taka-pillum, en öörum.
B.P.: Þaö er umhugsunar-
vert aö gefa pilluna , af
þeirri einföldu ástæbu aö
viö vitum ekki hvaöa áhrif
hún hefur á næstu kynslóð.
K.H.: Kyn fósturs ákvarðast
á fyrstu vikum fósturskeiös,
svo ef móðirin fær hormóniö
gestagen í pillunhi í byrjun
meögöngutímansú, e.t.v.
vegna þess, aö hún hefur
gleymt einni pillu og veit
ekki að hún er ófrísk. Þá
kcmast þessi tynhormón; inn
í kynkirtla barnsins. Viö
getum alls ekki veriö viss
um'að þetta gerist á eðli-
legan hátt. Bamiö getur
þroskast eölilega aö því er
viröist'í í konu eöa karl,
því hugsanleg skemmd mun
ekki kcma í ljós fyrr en
barnið þarf aö sanna eigin
hæfileika til aö geta bar^.
B. P. Einn af fremstu
hormónasérfræöingum okýar,
Svend G.: Johnsen, varaöi viö
því, þegar jDÍllan kom á
markaöinn áriÖ 1966, aö á
næstu 25 árum gætu myndast
leyrriir gallar í fólki, sem
erfitt yröi aö fá viöurkennda.
HEF SJáLF NDTAÐ PILIiUNA.
Sp.: _Hvað segir þú, sem ksen-
sjúkdóiafraöingur, viö konu.-
san biður um pillurH. ?
R.P.: £g spyr, hvort hún viti
eitthvaö un áhrif hennar, um
kosti og galla. Qg ég spyr,
hvort hun viti eitthvað um
aörar getnaöarvamir. Ef
hún hefur kynnt sér málin
og vill pillura, og éf ég kan
ekki auga á neinar sérstakar
ástæður, sem rnæla gegn því,
aö hún fái hana, segi ég aö
þetta sé eflaust góö getnaöar-
vörn fyrir hana. I Ærum
tilfellum læt ég hana hafa
góöar upplýsingar um kásti og
galla hinna ýnsu getraöar-
varra og læt hana hafa bókina
"Undgaa usJnsket svangerskab".
Eg legg til aö hún fari heim
tali við vin sinn eöa mann
um þetta og kani svo aftur
eftir 2 vikur. Hún á sjálf
aö hafa tækifæri til ab taka
ákvöröun. £g vil ekki taka
ákvöröun fyrir hana, en
auövitaö læt ég ekki konu
J1
meÖ afturbeygt leg fá hett-
una, frekar ?n konu sem
tveimur árum áöur fékk lungna-
blóötappa, fá pilluna.
B.P.: f!g hef sjálf nötaÖ
pilluna og skrifa sturrium
upp á hana handa ungum stúlk-
um, sem eiga viö mjög erfiðar
félagslegar aöstæöur aö búa.
Ef kona er ákaflega hrædd viö
að verða ófrifek, getur pillan
veriö góö getnaöarvöm. £g
hætti sjálf viö pilluna vegna
aukaverkana, meöal annars
sveppamyndunar í leggöngum.
Eg held ekki aö ég gæti tekið
hana aftur.
K.H.: Ég hef ekki tékiö
pilluna sjálf og myrrii, ef ég
heföi sjúklinga, ég hef bara
fáeina núna vegna vinnu minnar,
reyna, vegna samábyrgöar minn-
ar, aö fá þær til aö reyna
hettuna. Hettan er bara rctuö
af 1% -nárar tiltekiö 12000-
EFTIRMáLI:
Þaö var tilgangur okkar
meö þessum skrifum aö vekja
athygli á hversu víötæk áhrif
pillan hefur á líkamsstarfsem-
ina. iJtknisskDÖun ætti því
skilyrðislaust aö eiga sér
staÖ áöur en laknir ávísar
pilluna og hann á aö kynra
hvaöa aðrir möguleikar eru
fyrir hendi.
Viö vonum svo aö þessi
grein hafi vakiö ykkur til
umhrgsunar um getnaöarvarnir,
kosti þeirra og galla.
Halldóra Helga Inga
Margrét Sjöfn Þórdís
sudUr-afríka frh.
þeirra dönsku kvenna, sem nota
getnaöarvarnir. Því veldur
trúlega goösögn um erfiöleiia
viö notkun hennar. Mörgum I
finnst hún ógeöfelld, en er
þaö ekki þeirra eigin líkami,
sem þasr hafa óbeit á, því þaö
getur tæpast veriö gúmmí-
hringur ?
HETTAN VER GEGN KRABBAMEINI I
MCSURLIFI.
K:H.: Eg myndi reyna aö út-
skýra fyrir sjúklingum,
hverhig. nota á hettuna, en
þaö tekur tiina og ég veit vel
aö maigir ladcnar’ segjast ekki
hafa tima til þess, en þá
finnst mér þeir hafa of marga
sjúklinga. Ef þaö er rétt
ættu þeir aö skipta sjúkling-
unum á milli sín á annan hátt,
því þaö er engin ástæöa til að
hafa yfir 2000 sjúklirga til
aö fá d.kr. 350-400.000 í
árslaun. Þaö eru margir
atvmnulausir læknar, sem
vilja fá sjúklinga og ef viö
skiptum sjúklingunum á milli
þeirra gætun viö veitt betri
þjónustu. Eiginlega get ég
ekki skil.ið hverjar ættu
ekki aö geta notað hettuna.
1 Englandi sýna rannsóknir
fram á aö hettan.sé öruggari,
en lykkjan fyrir þar konur
ssn sætta sig viö hana. Jafn-
framt þessu er hettan góö vöm
gegn legkrabba. Hettan myndar
vöm gegn sæöi karlsins qg
getur þaö veriö gott § meöan
hreinlæti viö samfarir er
ekki á hæsta stigi.
B.P.: Hettan og fóstureyöing,
ef hettan brygðist, sem ^erist
ekki oft, hefur laqgstu dánar-
tíöni allra getnaöarvama.
K.H.: Á kvennarannsóknaráð-
stefnu fyrir lækna, sán hald-
in var nýlega, könnuöum viö
hsaöa getnaöarvarnir konumar,
sem sjálfar eru læknar, notuöu.
Mér fannst koma fram mjög.....
óvaantar tölur, þótt ekki megi
taka þær allt of bókstaflega.
Þaö kcm fram aö helmingur þess-
ara 70 lækra notaði hettuna
eöa karlinn smokk og mjög
fáar, ég held 6, notuöu pill-
uib. Tölumar eru ööruvísi
éf litiö er á danskar konur í
heild. Af þeim 1,2 millj.
kvenna, sem eru á frjósömum
aldri, nota bara 320.000 kvenn-
anm sjálfar getnaöarvarnir
og af þeim nota 240.000, eöa
75%, pilluna. ÞaÖ þýkir mér
mikið.
Sp.: Kjærsgaard álítur pill-
una vera forsendur fyrir
frelsun konunnar. /
K.H.: Því neita ég aö trúa.
En aftur á móti er um að raaÖa
óheppilega tilviljun, því
pillan kom fram um leið og viÖ,
m.a. vegna "Kærlighedens ABZ"
eftir Inge og Sten Hegeler,
fórum aö tala frjálslegar un
kynlífiö. Pillan var misnot-
uÖ sem ástæÖan fyrir því aö
nú væri ha^gt aö gefa eftir
löngun sinni án' þungunar-
hrtóslu.
(Greinarlok)
Frelsishreyfingin
African National Congress
(ANC) var stofnuö áriö 1912.
í upphafi var hennar höfuö-
markmiÖ að vekja upp skilning
og samviskubit hvítra manna
yfir meöhöndlun á svörtum, og
vonir stóöu til aö þá leiöina
væri hagt aö ná einhverjum um-
bótum fram.
Fyrir og eftir síöari
heimsstyrjöldina, var auknirg
iönvæöirgar mikil og hundruö-
ir þúsunda afríkana flutrti til
bæjanna. Stór hluti þeirra
skipulagöi sig pólitískt í
ANC, sem þróaöist jafnt og
þétt x átrt til fjöldahreyf-
ingar, þar sem markmiðið var
ekki einungis aö skipta um
valdhafa,'þeas. láta svarta
menn í staö hvítra í valda-
stólaná, heldur brjóta niöur
auövaldsskipulagið, sem getiÖ
haföi af sér "aöskilnaöar-
stefnurva",' sem berjast þurfti
gegn. Meö þessu má segja aö
ANC hafi tekiö á sig mynd
stétrtarbaráttuhreyf ingar.
Barátta kvennanna.
1 baráttunni gegn
"aöskilnaðarstefnunni", hafa
konur ætíö barist jafnfætis
körlum. I hinni daglegu bar-
áttu hafa þær veriö sérstak-
lega virkar og þaö hefur kcrniö
í þeirra hlut aö verja heimil-
in gegn óeiröalögreglunni, sem
var tiður gestur á heimilum
þeirra. Fram til ársins 1956
höföu konumar möguleika á
löglegifn pólitískum aögeröum,
sem karlmenn höföu aftur á
móti ekki vegna "skilrxkja-^
laganna", og þær notfæröu sér
þessa möguleika.
En ariö 1956 tilkynntu
yfirvöld aÖ ný -skilrikjalcg -
tækju gildi frá 1. janúar
1956, og allar innfæddar
afrxkanskar konur skyldu bera
vegabréf. Kbnumar höföu æma
ástæðu til aÖ hata vegabréfin
eftir aö hafa séÖ hverja þýö-
ingu þau höföu fyrir eigin-
menn þeirra. Þær höföu ekki
svo ósjaldan upplifaö rassíur
aö næturlagi, líkamsskDÖanir,
stöÖvanir á götum úti í túna
og ótúna, fangelsanir, hvemig
þeim var úthýst frá vinnu og
síöast en ekki síst, hvemig
margir karlmenn hurfu spor-
laust eftir fangelsanir og
síðan settir í þvingunarvinnu
í þágu landbúnaöarins.
Á þessum túna var ekki
séö fyrir þær afleiöingar, aö
fjölskyldum var miskunnarlaust
stíaö í sundur, konur og menn
fangelsaÖir og bömin latin
vera ein og hugsa um sig sjálf
Andstaöan hófst þegar og til-
kynnt var um lögin, og voru
famar mótmælagöngur og hafnar
undirskriftasafnanir, og bar-
áttan varð mjög víötæk.
En yfirvaldiÖ gekk hart
til verks. Konur voru reknar
úr vinnu og þær konur sem
brenndu vegabréfin sxn í mót-
mæLaskvni vbru handteknar,
rassíur á heimilunum fylgdu
einnig í kjölfarið og konur
voru baröar á götun úti og
inni á heimilunum, þetta varÖ
til þess aö fjöldi kvenna var
drepinn. Á þennan hátt tókst
yfirvöldunum aÖ þvinga í gegn
"skilrxkjalögunum'.', sem nú
giltu bæöi fyrir karla og
konur,
Aö lokum.
Því sem lýst hefur veriö
hér aö. framan, er aðeins lítiö.
brot .þeirrar baráttu,: sem fram
fer í'S-Afrxkú, gegn "aöskiln-
aöarstefnunni" .
Þó ekki sé farið í neira
greiningu á vandamálun svartra
kvenna né kcmiö meö niðurstöð-
ur þar aö lútandi, þá vonum
viö aö þessi grein veröi til
þess aö vekja athygli á
félagslegri og pólitískri
stööu kvenna í S- Afrxku.
Þeim san vilja afla sér
frekari upplýsinga er bent á:
Landskcmiteen
Sydafrika - Aktion
Hejrevej 38
2400 Köberihavn NV.
Guðrún ögmurrisdóttir
Halldóm Gunrarsdóttxr
Laufey Guöjónsdóttir
Rannveig Traustadóttir
Sigríöur Einarsdóttir
BARNIÐ "MITT"
barniö mitt
hví verður þú svo auöveldlega skotskífa
takmarkalausror óþolirmæöi
eilxfra aöfinnsla
vegna framferöis þxns
vegna smámina
sem fá bikara mislyndis (og óöryggis) okkar fullorönu
til þess aö fljóta yfir bakka sína
vegna hluta
san þú - í sakleysi þínu - taldir vera sjálfsagöa
en konst fljótt aö
hversu mikið brutu í bága viö siöferöisreglur uppalanda þinna
sem telja sig vera aö hlúa aö þér
en reyna helst aö móta þig eftir sjálfum sér
og gera þaÖ meira aö segja oft aö óyfirveguöu máli
barniö mitt' ' • * 1
hví er þér svo oft kastaö á milli karla
jafnt sem kvenna
sem halda því fram
aö meiri geti rækt okkar við þig ekki orðið
hvort sem viö erum tengd þér fjölskylduböndum
eía erum ráöin til þess aö móta þig
í skjóli þess hvaö er þér fyrir bestu
bamiö mitrt
er ekki kaninn túni til þess
að viö viöurkennum mistökin
að viö tökun til endurskoðunar afstöÖu okkar til þín
aö viö lærum aö meta þig
taunlausan vilja þirin
óskipta ást þxna
hispurslausa gagnrýni þína
óhrekjandi bjartsýni þxna
því aö slxk endurskoðun gæti sameiraö kynslóðirnar
í baráttunni fyrir betri heimi
Gyða
>í