Morgunblaðið - 05.02.1914, Qupperneq 1

Fimtudag
1. argangr
5.
febr. 1914
M0K6DNBLADID
93.
tölublað
Ritstjórnarsimi nr. 500[ Ritstjóri: Vilhjálmur Finsen. ,[ísafoldarprentsmiðja j Afgreiðslusimi nr. 140
Fundur í Slíarsdia á Hotel Reykjavík i kvöld kl. 9
JSeiRfdlag dSeyfljavíRur.
LÉNHARÐUR FÓGETI
í síðasta sinn á þessum vetri:
laugardag 7. febrúar og sunnudag 8. febrúar kl. 8.
Tekið á móti pöntunum á aðgöngumiðum
að leiknum á laugardaginn í Bókverzlun ísafoldar.
Eimskipafélagið.
í gær gerði ráðherra, fyrir lands-
sjóðs hönd, svohljóðandi samning við
h/f Eimskipafélag íslands. Oss virð-
ist rétt að birta hann i heilu lagi:
Ráðherra íslands fyrir hönd
iandssjóðs og h/f Eimskipafé-
lag Islands gera hérmeð svo-
feldan bráðabirgðasamning:
1. gr.
Samkvæmt þar til gefinni heimild
i lögum nr. 33, 10. nóv. 1913
um strandferðir og gegn þeirri skuld-
bindingu, sem fyrri málsgrein 2, gr.
samnings þessa ræðir um, kaupir
ráðherra íslands fyrir hönd lands-
sjóðs hluti i h/f Eimskipafélagi ís-
lands fyrir 400,000 kr. — fjögur
hundruð þúsund krónur. Af upp-
hæð þessari skulu 100,000 — eitt
hundrað þúsund krónur — greiddar
til félagsins 1. júni næstkomandi,
en eftirstöðvarnar skulu greiddar
fyrir 1. febrúar 1913, nema öðru-
visi um semjist, sbr. 3. gr.
2. gr.
H/f Eimskipafélag íslands tekst á
hendur að halda uppi, frá þvi í
apríl 1916, strandferðum umhverfis
ísland með tveim eða fleiii strand-
ferðaskipum og séu ferðirnar eigi
lakari að skipakosti né óhentugri
en strandferðir þær, er verið hafa
að undanförnu síðan 1911, gegn því
að félaginu sé greiddur til ferða
þessara sanngjarn styrkur úr lands
sjóði, og lætur félagið byggja í tæka
tíð tvö hæfileg skip i þessu skyni.
Um stærð skipanna, fyrirkomulag
ferðanna, ferðaáætlanir og taxta og
jafnframt um styrkinn úr landssjóði
á hverjum tima sem er, fer eftir síðari
samningum milii landssjóðs og fé-
lagsins.
?• gr.
Um atkvæðisrétt landssjóðs sem
hluthafa samkvæmt framanrituðu í
h/f Eimskipafélagi íslands og hlut-
töku í stjórn félagsins, skal fara sem
hér segir:
Á meðan hlutafé félagsins að með-
töldu hlutafé landssjóðs (kr. 400,000)
fer eigi fram úr einni miljón króna,
skal landssjóður hafa 4000 — fjög-
ur þúsund — atkvæði. Þar eftir
fær landssjóður ennfremur eitt at-
kvæði fyrir hverjar 125 kr. af hluta-
fé, sem við bætist, unz öll hluta-
fjárupphæð félagsins nemur svo
miklu, að landssjóður hefir fengið
eitt atkvæði fyrir hverjar 23 kr. af
hlutafé sínu.
Ráðherra skipar einn mann í stjórn
félagsins til !eins árs í senn, enda
hefir landssjóður ekki að öðru leyti
atkvæði um stjórnarkosningu. Enn-
fremur skipar ráðherra einn endur-
skoðanda félagsins til eins árs í senn.
4- Rr-
Nú kemur það fyrir, fyr eða síð-
ar, að félagið vilji eigi tullnægja
þeim kröfum, sem gerðar verða af
landssjóðs hálfu um f)rirkomulag
strandferðanna, ferðaáætlanir og taxta
gegn þeim styrk, sem fjárveitingar-
valdið sér sér fært að veita í því
skyni, og á þá landssjóður rétt á
því að taka við strandferðaskipum
félagsins til eignar fyrir það verð,
sem þau hafa kostað félagið, að frá-
dregnum hæfilegum afslætti fyrir
fyrningu, þannig að landssjóður tek-
ur að sér lán þau, sem kunna að
hvíla á strandferðaskipunum, en þau
mega samtals ekki nema hærri upp-
hæð en 6o°/0 af upprunalegu verði
skipanna að frádregnum r/15 hluta
hinnar upphaflegu lánsupphæðar fyrir
hvert ár frá þvi er skipin voru full-
smíðuð, en eftirstöðvar kaupverðsins
greiðir landssjóður tneð hlutabréfum
i félaginu með nafnverði. Séu kaup-
verðs eftirstöðvar þessar minni en
300,000 — þrjú hundruð þúsund
— krónur, getur landssjóður jafn-
framt krafist þess, að félagið mn-
leysi mismuninn með nafnverði á
10 —• tíu — árum næstu þar eftir
með jöfnum árlegum greiðslum.
5- flr-
Ef næsta alþingi krefst, að það
ákvæði sé sett inn í félagslögin, að
enginn hluthafi eða umboðsmaður
hluthafa geti farið með fleiri atkvæði
á fundi en umboðsmaður landssjóðs,
skuldbindur félagsstjórnin sig til þess,
að gera sitt ítrasta til þess, að
slikt ákvæði sé sett inn i félags-
lögin; en samþykki félagið ekki slika
lagabreyting á fundi, sem haldinn
skal svo fljótt sem unt er eftir að
næsta alþingi er slitið, þá er lands-
stjórninni fyrir landssjóðs hönd heim-
ilt að afturkalla kaupin á 300.000
— þrjú hundruð þúsund — krón-
um af hlutafjárupphæð þeirri, sem
um ræðir i 1. gr., enda falli þá og
niður skuldbinding félagsins sam-
kvæmt 2. gr. Um það verður fulln-
aðarákvörðun að vera tekin fyrir 1.
febrúar 1913.
Reykjavík, 4. febr. 19x4.
Ráðherra íslands
H. Hafstein.
Jón Hermannsson.
Stjórn h/f. Eimskipfélag íslands.
Sveinn Björnsson.
Halldór Daníelsson.
Jón Gunnarsson.
Ólafur Johnson.
Garðar Gislason.
Eggert Claessén.
Slys í Vestmannaeyjum.
Mótorbátur ferst meö 5 mönnum.
Símað er til Morgunblaðsins frá Vest
mannaeyjum í gær, að mótorbáturinn
»ísak« hafi farist úti i opnum sjó og
hafi allir, sem á bátnum voru, druknað.
Morgunblaðið leitaði sór þegar upp-
lýsinga um þetta sorglega slys, og var
oss skýrt frá því á þessa leið.
Nokkuð margir bátar höfðu farið á
sjó um morguninn, þrátt fyrir það þótt
veður væri ekki sem bezt. Um það
leyti að farið var að birta, harðnaði
veðrið, og uppúr hádeginu var komið
ofsaveður, og fórn bátarnir þá að koma
að. Einn báturinn. »tíeysir«, hafði
ekki getað náð fiskilfnu sinni, vélin
var eitthvað í olagi, og hélt hann því
heim við svo búið. En þegar hann
kom að bryggjunni lá þar mótorbát-
urinn »ísak«, og fekk formaðurinn á
»Geysi« hann til að ná línunni. Fóru
þá út þeir formaðurinn og vólamaður-
inn á »ísak«, formaðurinn af »Geysi«
og tveir hásetar af sama bát. Veður
var eins og fyrr er sagt, ofsarok og
geysilega stórsjóað í flóanum, sem svo
er kallaður (sundinu milli Bjarnareyjar
og Heimaeyjar), en þar um slóðir mun
báturinn hafa farist.
Ekki vita menn með vissu hver at-
vik liggja að þessum so'-gles'a atburði.
Sumir geta sér þess til, að stimpillinn
í vélinni muni hafa losnað og farið
niður í gegnum botnirui ó bátnum og
sökt honum á þann hátt. En aðrir
þykjast hafa sóð bát úti á flóanum
kringum klukkan 2 um daginn, sem
þeir telja víst að hafi verið »ísak«.
Sáu þeir það síðast til bátsins, að af-
arscórt ólag skall á hann og yfir, en
eftir það var báturinn horfinn og sást
ekki meir. Er þá sennilegt, að sjór-
inn hafi fallið inn í vólarúmið, eða ef
tll vill að illa hafi verið gengið frá
lúunum yfir lestinni og hafi sjórinn
komist niður í hana, fylt bátinn á
svipstundu, og bafi hann þannig sokkið.
Mennirnir, sem druknuðu voru þess-
ir: Guðmundur Guðmunds-
s 0 n í Bygðarholti, formaður á mótor-
bátnum »ísak«, ættaður úr Landeyj-
unum, Daníel Bjarnason vóla-
stjóri á sama bát, ættaður af Seyðis-
firði, Sigurður Jónsson frá
Fagurhóli, formaður á mótorbátnum
»Geysi, Axel Þorkelsson frá
ReykjavÍK og Sveinbjörn Krist-
j á n s s o n frá Reykjavík, báðir háset-
ar á »Geysi«.
Allir voru þessir menn ungir og
duglegir, og allir ókvongaðir, nema
formaðurinn á »Geysi«, Sigurður Jóns-
son. Lætur hann eftir sig konu og
4 börn öll kornung; er það elsta
þeirra 4 ára en það yngsta fæddist
skömmu fyrir jólin í vetur.
Miljónarfélagið.
m.
Viðtal við bankastj. Islandsbanka.
Viðskifti félagsins við bankann.
Bankastjórnin hefir búist við
þessu síðan árið 1912.
Nl.
— Hefir félaginu, að bankastjórn-
arinnar áliti, verið illa stjórnað? spyrj-
um vér þvínæst.
— Bankastjórnin sér enga ástæðu
til að láta í Ijósi álit sitt í þessu efni
að svo stöddu. Enda mun það er-
fitt á þessu stigi málsins, hvað sem
síðar kann að koma á daginn.
Fyrirspurn vorri um það, hvort
nokkur af stjórnendum félagsins
stæðu í persónulegum ábyrgðum fyrir
félagið við íslandsbanka, á víxlum
eða öðrum lánum, svaraðibankastjórn-
in neitandi.
Slíkt hefir verið og er óefað venja
við margar stærri verzlanir hér í bæn-
um, að verzlunarstjórarnir skrifa upp
á víxla fyrir verzlanirnar, sem auð-
vitað verður þeim dýrt, ef illa fer
fyrir verzlununum. Virðist því Mil-
jónarfélagið í þessu efni hafa gengið
á undan með góðu eftirdæmi.
— Hve mikið af hlutafénu var
borgað inn í peningum við stofnun
félagsins ?
— Bankastjórnin getur ekkert sagt
um það. (Morgunbl. hefir heyrt til-
gátu um nær 800 þús. kr.)
— Hefir bankastjórnin í hyggju
að koma fram með kröfur bankans
gegn félaginu í samráði við hina bank-
ana eða alveg sjálfstætt?
— Að svo miklu leyti sem það eigi
gengur út yfir hagsmuni bankans,
munum vér leitast við að vinna eins
mikið og unt er í samráði við hina
bankana, einkum Handelsbanken.
Allir bankarnir hafa nokkur sameig-
inleg veð í eignum, bæði fasteign-
um og lausafé, sem eigi hefir verið
nefnt hér að frarnan, og hvað þessu
viðvikur, munum vér standa sem
einn maður. En á hinn bóginn
höfum vér handveð í nokkrum
skuldabréfum í verzlununum á Vatn-
eyri, Bíldudal og í Hafnarfirði. Þessi
skuldabréf verða seld á uppboði þ.
21. febr. og ef enginn býður hærra