Morgunblaðið - 08.03.1914, Qupperneq 4

586
MORGUNBLAÐIÐ
Amtmaðurinn
á Svalbarða.
Það er ekki ósennilegt, að lesend-
um vorum bregði í brún er þeir
heyra þess getið að amtmaður sé til
á Svalbarða og spyrji hver það sé.
Það er ísbjörninn, og hafa norskir
sjómenn valið honum þetta nafn.
Það er þó ekki tilætlun vor að
lýsa amtmanninum nákvæmlega, held-
ur geta um smásögur er af honum
ganga.
Það er algengt, að bajrndýrið komi
í heimsókn til manna þeirra, er í
póllöndum búa. Ratar hann þá
þangað vegna þess hve hann er
þefvís. Einn góðan veðurdag kom
ísbjörn heim að Eskimóakofa og var
þar ekkert manna fyrir annað en
konan og börn hennar.
Bangsi kom upp á skjáinn og
stakk höfðinu inn. Konan brá þá
fljótt við, greip lampann og dálitla
visk af hálmi og kveikti í viskinni
rétt við nasir bangsa. Þótti honum
sú gestrisni miðlungi góð og reidd-
ist. Hugðist hann þá að komast
inn í kofann á annan hátt. Gróf
hann þá djúpa holu inn í kofa-
vegginn og var svo ákafur að því
starfi, að hann gætti einkis annars.
Bar þá þar að Eskimóa nokkra,
gengu þeir að honum og drápu
hann.
Ekki fer ætið svo illa fyrir birn-
inum. Einu sinni lenti hvalveiða-
skip í ísi og fraus þar inni. Kom
þá bjarndýr fast að skipinu og hefir
ef til vill ætlað að ná sér í matai-
leifar, sem kastað var út á ísinn.
Allir menn voru undir þiljum, nema
elnn. Réðist sá út á ísinn í móti
bangsa og hafði ekki annað að vopni
en lítið barefli. Bjarndýrið réðist
þegar á hann, sló vopnið úr hönd-
um hans og greip siðan með kjaft-
inum um hann miðjan og hljóp á
brott með hann. Sáu hinir það
síðast til félaga síns.
Sjómaður nokkur á skipinu »Nep-
tunusc frá Hull, var þó hepnari.
Nokkuð langt frá skipinu hitti hann
bjarndýr. Var maðurinn nokkuð
við öl og hafði lensu mikla 1 hendi
svo hann var hvergi smeykur. En
er bjarndýrið bjóst til varnar féll
honum allur ketill í eld. Tók hann
þá á rás eins og fætur toguðu og
björninn á eftir. Dró þá saman
Kastaði maðurinn lensunni, en
bangsi greip hana og hugðist hann
hefna sín á henni. En er hann
hafði skoðað hana eins og hann lysti,
hélt hann áfram eftirförinni. Mað-
urinn kastaði þá fyrst öðrum vetl-
ingnum slnum, síðan hinum og sein-
ast húfunni. Gat hann á þennan
hátt tafið fyrir óvætt þessan og kom-
ist til félaga sinna.
Amtmaðurinn er mesti sælkeri
ef því er að skifta. Árið 1864 fór
sænskt skfp rannsókn^rför til Sval-
barða og Bjarneyjunnar. Fóru þeir
á land til að veiða hreindýr. En á
meðan húsvitjaði amtmaðurinn í bát
þeirra og hefði enginn tollgæzlu-
maður gert það betur. Hann náði
þar i steikta hreindýrssíðu og át hana
upp til agna. En honum hefir að
likindum ekki þótt hún nógu feit,
þvi hann borðaði sem viðbit fullan
bala af tólg, sem mennirnir höfðu
tekið með sér ef- þeir þyrftu að
kveykja eld. Hrátt hreindýrskjöt var
einnig i bátnum en við því hreyfði
hann ekki. Síðar komst hann í mat-
væli þeirra og át þá með beztu lyst
alt það sem soðið var eða steikt.
Vill nú nokkur segja að Amtmað-
urinn sé ekki matvandur, eins og
hver annar, þótt hann verði vana-
lega að láta sér nægja hrátt sjómanna-
ket, sel, hreindýraket, eða refa.
(Þýtt).
Sleðaferðir
á götunum.
Flestir menn hór í bæ munu ein-
hverntíma á æfinni hafa heyrt getið
um einn leyndardómsfullan hlut, sem
kallaður er lögreglusamþykt. Ekki þó
svo að skilja, að nokkur maður hafi
nokkurn tíma sóð hana eða orðið var
við hana, hvorki til góðs nó ills — að
minsta kosti ekki til góðs — og það
er því af kunnugum talið miklum vafa
bundið, hvort hún er til eða hefir
nokkurntíma verið til, frekar en Grýla
og Leppalúði eða aðrar henni skyldar
verur.
En hitt er víst, að hún æ 11 i að
vera til; og ennfremur er það áreiðan-
legt og vist, að lögregluþjónar eru til.
Þeir, sem kynnu að efast um þetta,
þurfa ekki annað en að líta í bæjar-
reikningana. Og enn er það víst, að
lögregluþjónunum er meðal annars ætl-
að það verk, að sjá um að umferð um
göturnar fari fram með nokkurnvegin
sæmilegri reglu og varna því eftir
föngum, að lífi og limum þeirra manna
sem um göturnar ganga, só hætta
búin fram yfir það, sem nauðsynlegt er.
Það er því ekki ólíklegt, að þeir
hafi vald til að koma í veg fyrir það,
sem viðgengst hór altof mikið, að
krakkar, stærri og smærri, hendist eins
og eldibrandar, bæði á sleðum og skaut-
um, um sjálfar götur höfuðborgarinnar,
og það á y'msum fjölförnustu götun-
um, svo að jafnvel iiprustu mönnum
er hætta búin, að eg ekki tali um
saklads börn og gamalmenni, sem ekki
eru svo »snör í vendingum<í! að hægt
sé að búast við að þau geti í snatri
undið sér undan þessum ófögnuði.
Það eru sannarlega ekki allir svo
fljótir til, að þeir nái að forða sér
undan, þegar þessir pottormar koma
þjótandi á sleðum sínum ofan brattar
götur, eins og Bakarastíginn eða Suður-
götu, grenjandi í hásum rómi »F r á !«
Og það eru heldur ekki allir, sem
álíta að þeir sóu skyldugir til að víkja
fyrir þessum ungu mönnum, bara vegna
þess að þeim þóknast að iðka íþróttir
sínar á opinberum götum, f staðinu
fyrir á sleðabrekkum, sem nóg. er af
hór og þar sem enginn mundi amast
við þeim.
Eg treysti mér því miður ekki til
að vísa í lögreglusamþyktina í þessu
efni, þvf hún er eflaust löngu gleymd
og grafin, hafi hún verið til; en eg
efast samt ekki um, að lögreglan hafi
fullan rétt til að skerast héi- í leikinn
og banna þessar sleða- og skautaferðir
krakkanna um göturnar.
Það er heldur ekki nóg með það,
að hvar sem menn fara, ganga menn
í hættu fyrir því að verða fyrir sleð-
um þessara krakka, auk þess er það,
að við þessar sífeldu skauta- og sleða-
ferðir verður svo hált og skreift á göt-
unum, að ill-gangandi er um þær.
En eg þykist vita, að einn eða tveir
góðborgarar bæjarins verði að fótbrotna
á hálkunni eðái undir einhverjum sleð-
anum áður en nokkuð verður gert til
að kippa þessu í lag, rótt eins og
snemma í vetur, áður en Morgunblað-
ið píndi bæjarstjórnina til aðberasand
á göturnar. Það er bara óskandi að
það verði sem fyrst; það er algerlega
óhjákvæmilegt til þess, að menn geti
gengið nokkurn veginn óhultir á göt-
unum!
Hver vill offra sór?
S n á p u r.
Frá útlöndum.
Þegar Titanic fórst á Atlanzhafi i
aprílmánuði 1912 voru farþegar á
skipinu John Jacob Astor, herforingi
og auðmaður mikill, ásamt konu
sinni vanfærri. Konunni var bjarg-
að en Astor sjálfur fórst með skip-
inu. Fjórum mánuðum síðar fæddi
frú Astor sveinbarn, sem John Jacob
heitir og eignaðist hann þegar er
hann fæddist 40 miljónir króna arf
eftir föður sinn, er hann aldrei hefir
séð. Drengurinn er fríður og hraust-
ur og er mynd hans í glugga Morgun-
blaðsins.
Brezkar konur eru ef til vill allra
kvenna sérlyndastar, nema ef ske
kynni að þær amerísku sköruðu fram
úr þeim i þessu efni. Brezkar kon-
ur eiga þó þá nýtízku uppáfyndingu
að láta flúra í handleggshörund sér
myndir af uppáhaldshundum sinum.
Þykir þetta alment harla einkennileg
tizka, en kveður þó svo ramt að
henni, að maður nokkur, Alfred
South að nafni, hefir gerst hörunds-
flúrari fyrir konur þessar og sér
varla fram úr vinnunni, svo mikil
er aðsóknin að sölum hans. South
býr i New Oxford Str. (ef einhver
hérlend kona skyldi vilja heimsækja
hann) og getur hann að líta i glugga
Morgunblaðsins ásamt fagurri kven-
hönd með hundsmynd i lófanum.
Þjófafélag. Á Vermalandi gerðu
margir smástrákar félag með sér
og rituðu falska pöntun á brennivíni
til Filipstad Spritbolag. Var pöntunin
þegar afgreidd og sóttu strákar vör-
una sjálfir á járnbrautarstöðina. Tóku
þeir siðan til óspiltra málanna og
fengu sér óspart í staupinu. Hættu
þeir ekki fyr en allir lágu ósjálfbjarga.
Komst þá upp klækurinn og tók
skólastjórnin málið í sínar hendur.
I erlendu blaði lesum vér það í
bréfi frá Reykjavík, að allr.11 janúar-
mánuð hafi verið hér sumartlð. Hiti
minst 6 stig og öll tún skrúðgræn
sem um hásumar!
Nlestur kvikmyndabær í heimi er
Universital City í Kaliforníu. Þar
er ætíð góðviðri og landslagið einkar-
vel til þess fallið að taka þar lifandi
myndir. Mörg kvikmyndafélög hafa
þar bækistöð sína og leigja þau oft
alla bæjarbúa til þess að vera með
í leikunum. En margir slasast f
þeim svaðilförum og hefir því orðið
að reisa stórt sjúkrahús í bænum.
Fornmenjafundur. Á Vorning f
grend við Randers hefir nýlega fund-
ist gamall haugur. í honum fund-
ust 13 öskuker, tveir gullhringar,
stórt gullarmband og spjót úr gulli
og bronce.
Dýr hattur! Kona nokkur í
Brúnsvik á Þýzkalandi keypti nýlega
hatt fyrir 250 þús. krónur.
Atvik voru þessi er hér skaf
greina.
Konuna langaði til að fá nýjan
hatt, en bóndi hennar vildi ekki
leggja fram fé til þess. Fór þá
konan á fund hattasalans með happ-
drættismiða, sem hún átti og fekk
kaupmann til þess eftir miklar mála-
lengingar, að taka miðann upp í
andvirði hattsins.
Viku síðar fór happdrættið fram
og vann þá kaupmaður 250 þús. á
nýja miðann sinn.
MexÍCO. Grimdarverkum linnir þar
lítið enn. Var eitt hið hryllilegasta
framið núna um miðjan febr. Þá-
lét Castillo aka timburvagni inn f
jarðgöng nokkur — sem kend eru
við Cambre — og kveykja í. Stóð
þá alt í ljósum loga, vagninn og reft-
ið i göngunum. Skömmu síðar
kom lest að norðan og rendi inn á
þessa heljarslóð. Fórust allir menn
er á voru, en um tölu þeirra er ó-
víst, þó haldið að þeir hafi verið 70.
Bryan utanrikisráðherra sendi 300
hermenn frá Juarez til óbappastaðar-
ins. Höfðu þeir með sér slökkvi-
tæki og 70 líkkistur.
Gamall hermaður. í París lézt
nýlega hermaður nokkur Antoine
Demeure og var hann 106 ára að
aldri. Hermaður gerðist hann 19
ára gamall, en árið 1863 fekk hann
lausn úr herþjónustu vegna þess að
hann misti málið á þann hátt að
hann datt af hestbaki og beit sund-
ur i sér tunguna. En þegar ófrið-
urinn hófst milli Þjóðverja og Frakka,
fekk hann málið aftur og bað þá um
leyfi til þess að vera með. Þjóð-
verjar tóku hann til fanga en hann
strauk frá þeim til Sviss. — Hann
barðist í fjörutíu orustum um æfina
og varð nitján sinnum sár.
Fyrir nokkrum vikum gat hann
þess að nú hefði hann ekki lengur
lögun til að reykja og gæti því alls
ekki átt langt eftir ólifað.
Frá Rússum. Yfirvöldin í St. Péturs-
borg hafa nýlega bannað útgáfu
blaðsins »Novaja Rabatsjaja Gazetac.
Hafa komiðút af því 136 tbl.; á fimm
mánuðum hefir það haft tuttugu rit-
stjóra, sem allir voru settir í fangelsi
blaðsins vegna. Og á sama tíma
var blaðið einnig dæmt til þess að