Morgunblaðið - 22.11.1914, Blaðsíða 4

4
MORGUNBLAÐIÐ
Dll Sfríðsmyndir. H0|
n
]£
Tthjnd þessi er frá viðureigninni i Tiorður-Frahkfandi.
Ávarp til Þýzkalands.
Eftir
Frederik van Eeden.
[Höfundur þessarar greinar er eitt-
hvert helzta skáld Hollendinga].
Undanfarnar vikur höfum við Hol-
lendingar fengið bréf viðsvegar frá
landi yðar, og er tilgangur yðar með
þeim skrifum sá, að gefa okkur, vin-
um yðar, yhrlýsingu er orðast mætti
á þessa leiðc »Guði sé lof! Við
Þjóðverjar höfum góða samvizkuU
Auðvitað getum við ekki allir
svarað þessum bréfum. Okkur lang-
ar ekki einu sinni til að gera það,
því- það er ætíð leiðinlegt að eyða
tálvonum annara. En eins og bæði
Hollendingar og Þjóðverjar sögðu
Englandi óspart til syndanna í Búa-
stríðinu, þá er það nú heilög skylda
okkar, að láta ekki hina þýzku vini
vora halda að afsakana-herför þeirra
hafi orðið jafn sigursæl og hernaðar-
leiðangur þeirra, eða að röksemdir
þeirra séu jafn mikilsvirði og fall-
byssurnar þeirra. Siðfræðin krefst
annara vopna. Við, sem ekki treyst-
um á tálvonir yðar lítum þannig á
málið:-------—
Þegar nágrannar berast á bana-
spjót er það helmingi meira virði
en áður að heyra vingjarnleg orð
og yfirlýsingar um vináttu. Við Hol-
lendingar erum því lánsamir og
fegnir að heyra vináttuhót hvaðan-
æfa úr Þýzkalandi: »Hollendingar
eru vinir vorir! — — —*
Satt er það. Við erum vinir Þjóð-
verja alveg eins og við erum Belga,
Frakka og Englendinga! Við eigum
marga einkavini í þessum löndum
og við njótum góðs af því bezta í
menningu þeirra. Auk þess er það
gleðilegt fyrir okkur smælingjana, á
þessutn styrjaldartímum, þegar vald-
ið er réttur og Þýzkaland sýnir svo
ljóslega mátt sinn og megin, að
vera þá ekki beittir arnarklóm þess.
En þess óskum við framast af öllu,
að þessi vinátta Þýzkalands ætti
ekkert skylt við vináttu apans: við
mundum sízt vilja að það kyrkti
okkur með faðmlögum!
En yfirlýsingarnar um óeigingjarna
vináttu Þýzkalands virðast af því
sprottnar — enda stundum ótvirætt
látið í ljós: »Þið eruð vinir okkar
af því þið eruð hlautlausir* — Og
jafnframt er Belgíu legið á hálsi
fyrir það að berjast gegn Þýzka-
landi! — Það er einkennilegt að
Þjóðverjar skuli hæla okkur fyrir
það, sem þeir kalla banatilræði af
Belgahálfu: að vilja verja hlutleysi
sitt.
Belgar eru eins hraustir og við.
Þeir æsktu þess að mega sitja hjá
og þeir vörðust því eftir fremsta
megni að hlutleysi sitt væri brotið.
Þeir reyndu að verja hlutleysi sitt
eins og skyldan krafðist og eins og
við mundum hafa gert í þeirra spor-
um. — Þetta vita Þjóðverjar vel.
Belgar vildu fá að vera i friði —
alveg eins og við.
En það kom í bág við hagsmuni
Þýzkalands í ófriðnum. »Við vitum
það að við brutum þjóðarréttinn«,
mælti þýzki ríkiskanzlarinn, »en við
gátum ekki komið í veg fyrir það.
Og ef Belgía hefði leyft okkur að
fara yfir landið, skyldum við síðar
hafa veitt þeim fullar skaðabætur.*
Agætt 1 En ríkiskanslarinn og
þýzka þjóðin geta ekki hafa verið
svo græn að halda það, að þótt
ófriðarhagsmunir Þýzkalands heimt-
uðu: »Es muss« að þá yrði Belgía
að lúta því! Þá varð einnig að taka
tillit til Frakklands hinum megin.
Og hefði Belgía leyft Þjóðverjum
inngöngu þá höfðu Frakkar rétt til
þess. Eitt af tvennu: Annaðhvort
verður þjóðin að verja hlutleysi sitt
fyrir öllum eða hún má ekki minn-
ast á það. Við Hollendingar höfum
einnig nægilega oft fengið að heyra
það að allir málsaðilar væntu þess
að við veittum engum forréttindi.
Af sömu ástæðum átti Belgía einn-
ig að neita Þjóðverjum inngöngu.
Reka þá frá með valdi! Og samt
sem áður barma þeir sér yfir þessu 1
Vegna þess að okkur Holiending-
um hafa verið settar hlutleysisreglur,
megum við ekki tala um spurningar
þær, sem liggja fyrir um þetta efni.
En við spyrjum yður, lærðu herrar,
sem fáist við að dæma um alþjóða-
rétt: hvað var það sem Þýzkaland
ritaði undir á síðasta friðarfundinum
í Haag viðvíkjandi því hvernig haga
ætti hernaði ? Rifjið upp fyrir yður
alt það, sem þið hafið hugsað, sagt
og ritað í Þýzkalandi viðvíkjandi
Búastríðinu; Setjið -Belgíu« í stað-
inn fyrir »Transvaal« og »Þýzka-
land« í staðinn fyrir »England«.
Hugsið um Wilhjalm Tell og
ímyndið yður að Sviss væri Belgia!
Og lítið svo að lokum yfir alt það
sem fram hefir komið við Belgiu í
nafni hinnar voldugu þýzku þjóðar!
Lesið bréf þau, sem orðvarir frétta-
ritar okkar, sem dást að mönnum
yðar, hafa ritað frá Belgiu! A þann
hátt getið þér sjálfir gert yður hug-
mynd um þær óhemju skaðabætur,
sem hið mentaða Þýzkaland skuldar
belgisku þjóðinni fyrir allar þær
hörmungar, sem þýzki herinn hefir
látið hana líða. Og greiðið þessa
skuld eins fljótt og hægt er! Því
Goethe, skáldjöfur yðar, hefir sagt:
»Denn alle Schuld racht sích auf
Erden«. (Allir glæpir hegna síft hér
á jörðunni). Æskið þér þess að hið
stóra ríki yðar sé ekki einungis
óttast vegna valdsins, heldur einnig
virt fyrir réttlæti sitt og menningu ?
Já eða nei!---------— — —
Þannig er þá málinú varið: Það
er haft í hótunum við belgisku þjóð-
ina, ef hún vill ekki setja blett á
nafn sitt. Og útlendur her ryðst
inn í land hennar. Er það furða
þótt hún fyllist bræði yfir slíku
framferði ? Auk þess verða Belgir
þess varir, eða þykjast verða þess
varir (og hver er sá, sem ekki fyr-
irgæfi þeim það þótt þeim hefði
skjátlast?) að margir Þjóðverjar, sem
um mörg ár hefðu notið belgiskrar
gestrisnu, hefðu verið og væru enn
þýzkir njósnarar! Og hafið þið
ekki sjálfir, Þjóðverjar, látið njósnar-
mál til ykkar taka? Og er það
nema eðlilegt þótt Belgir yrðu frá
sér numdir yfir því að níðst er á
gestristni þeirra ?
Alls staðar eru til ódrengir, sem
aðhafast ilt og er hegnt fyrir það
Það hefir komið fyrir bæði í Belgiu
og Þýzkalandi. Og þar sem Þjóð-
verjar í þessu efni hafa orðið fyrir
í Belgíu, hafa þeir meir en hefnt
í belgisku þorpunum. Það getur
skeð að bændur í Belgíu hafi brotið
þjóðarréttinn, er þeir börðust fyrir
land sitt sem lausaskotliðar. En
hefir ekki ríkiskanslari yðar viður-
kent að þýzki herinn hafi brotið
þjóðarréttinn er hann réðist inn í
hlutlaust land?
Hvernig sem röksemdir yðar eru,
þá eruð það þér sem hafið gengið
á ^undan með illu eftirdæmil Þéf