Morgunblaðið - 30.08.1915, Blaðsíða 2

2
MORGUNBLAÐIÐ
* JVYf Grænse
GfííUE Grsense
l/JWA/LV
'HKMim
"i <■1 N I
I>ONAU
f.jvavTÁ
'A'Tfi/fúÁ
• **' *^T~—
yjíurop. r ypJuJT
Nqa/íia,; r/vi/PfiC\
TYfifi/ET
Á Balkan.
íþrótt var það fyrrum að togast á
um feld yfir bál. Likan felddrátt
hafa nú baudamend og Þjóðverjar
þreytt um hríð suður á Balkanskaga.
Á Balkan kviknaði ófriðurinn og
þar verður honum ef tii vill ráðið
til lykta. Að minsta kosti má taka
svo djúpt i árinni, að það er nú á
valdi Búlgara að reka Tyrkjann burt
úr álfunni, þá þjóðina er Evrópu
hefir staðið mest ilt af en minst
gott.
Orsakir til ófriðar geta verið tald -
ar margar, en þær eru þó aldrei
nema tvasr — dromunargirnd eða
frelsishvöt. Síðan Tyrkinn ruddi sér
til landu í Norðurálfu hefir friður al-
drei verið tryggur. Þjóðir þær, er
þeir kúguðu, hafa smám saman verið
að sækja rétt sinn í hendur þeirra
og fórnað til þess blóði ‘fjölda mæt-
ustu sona sinna. En i Balkan ófriðn-
um siðasta, þegar svó langt var kom-
ið að hver hefði getað heimtað sitt,
þá báru þó þjóðirnar eigi gaéfu til
þe*6 og áttu stórveldin eigi minsta
sök á því. Þau sögðu fyrir um það
hvernig lðndunum skildi skift, og
stofnuðu háðungarríkið Albaníu, sém
aldrei skyldi verið hafa. Þau létu
búlgörsk lönd fklla undir Serbíu og
létu ítölum haldast það uppi að hafa
eignarrétt á algrískum eyjum.
Þessi skifting fhefði aldreij getað
staðið*til|lengdar, enda þótt styrjöld
þessi hin mikla hefði eigi hafist. Það
sýndi ástandið í Albaniu bezt.
Morðin i Sarajevo voru framin af
brennandi heift undirokaðrar smá-
þjóðar. Til óheilbrigðrar ríkaskip-
ana verður því að leita, vilji maður
þekkja orsakir ófriðarins.
Þrjú lönd á Balkan hafa nú tekið
þátt í ófriðnum um hríð, Serbía,
Montenegró og Tyrkland. Serbiu
knúði nauður til þess, Montenegro
gekk i eldinn af frelsisþrá og fóst-
fræðraþeli við Serba, en Tyrkir í
þeirri von að fá eflst að löndum aft-
ur. Grikkir voru um hrið á báð-
um áttnm. Venizilos vildi að
þeir færu til liðs við bandamenn og
varð að leggja niður stjórnarstarf sitt
i staðinn. Þá var Gounaris falið að
mynda nýja stjórn, en við kosning-
arnar í sumar gersigraði flokkur
Veniziios aftur og sýnir það bezt
andann í þjóðinni. Þegar þingið'
kom saman varð Gounaris þvi að
fara frá völdum og er mælt að kon-
ungi hafi þá þótt miður að þurfa
að biðja Venizilos að mynda nýja
stjóm.
Ætla mætti nú að Venizilos hefði
fagnað þessum sigri, en óvist er þó
að svo sé. Var hanu fyrst í nokkr-
um efa um það hvort hann ætti að
verða við beiðni konungs og fékk
umhugsunarfrest. En þáð varð þó
ofan á að hann treystist til þess að
taka stjórnarábyrgðina á sig.
Ástæðan til þess að hann hikaði
er tálin vera sú, að flokkur hans er
tviskiftur — klofnaði þegar Ítalía
gekk fram til viga með bandamönn-
um. Ítalíu eiga Grikkir og Serbar
fátt gott að launa en fleira ilt. Og
þótt Venizilos væri ákveðinn i því
áður að þjóðin ætti að gripa til
vopna, ér bú talínn efi á því að hann
haldi því fram enn. En mörgu mun
hvislað í eyru hans frá báðum hlið-
um. Bandamenn vilja fá Grikki til
þess að hjálpa sér og Þjóðverjar
biðja þá að sitja hjá. Eru auðvitað
ekki spöruð fögur loforð um laun
frá beggja hálfu.
En aðalkappið frá báðum hliðum
hefir þó veríð lagt í það að vinna
Rúmeniu og Búlgariu til þess að
fara í ófriðinn. Og til þess að sýna
hve mikils þykir um það vert ef
Búlgaría snerist öndverð gegn Þjóð-
verjum og bandamönnum þeirra má
geta þess, sem brezkur blaðamaðnr
segir, er hann talar um viðureiguina
hjá Hellusundi: »Lykillinn að Mikla-
garði liggur í Sofia*.
Þjóðverjar hafa boðið Búlgörum
sueið af Tyrkjariki ef þeir vilja sitja
i friði, og eflaust einnig serbnesku
Makedóníu að ófriðnum loknum. En
þar er enginn annar hængur á
en sá, að Búlgarar eru ekki alveg
vissir ‘nm það að Þjóðverjar beri
sigur af hólmi.
Bándamenn hafa haft líka aðferð
að þvi leyti að þeir hafa boðið lönd
að launum, en ólíka þó að öðru
leyti og kennir hjá þeim ®elf^
slægðar. Þeir látast sem sé 3
farag að byrja á byrjuninni £ef*
það sem fyrir löngu hefði átt gerast.
að fá rétta landaskipan á Balkanskag*-
Láta þeir sér nú annara um be1
þjóðanna þar heldur en þegar frið“f
var saminn á Balkan síðast. °
þessi umhyggjusemi gengur auðvtt
að þjóðunum til hjarta og Sefhaf
hafa.'“lofað því að láta Bú!gariu
þau lönd er Búlgarar byggja.
er fyrsta skrefið. Og nú er fcl
drættinum bráðum lokið. Einhvelfl
þessara daga verður úr þvi skon
hver betur má.
Hvernig hernum et
skift.
Fréttaritari »Timesc gerir nýle#a
grein fyrir því, hvernig liði Þjð®'
verja muni hafa verið skift í Mai°^
Júni, þegar þeir fyrst fyrir alvurU
hófu sóknina á hendur Rússu111,
Segir hann að Þjóðverjar muni
hafa haft 92 herdeildir (divisions) a
vestri vígstöðvunum og 49 að aust*11
verðu.
»Meginþorri aðal-hers Þjóðverj3’
segir hann, var skipað gegn Frökk'
um og Bretum — þar voru 3—'10’
12—16, 18. og 19. herdeild
þrír herir Bayerns manna. Auk þeS!
voru þar 54 herdeildir af vara$j*
(Reserve, Ersatz, Landwehr og Lau
sturm). A eystri vigstöðvunum vít
að eins lifvarðarliðið, 1., 2., xU
17., 20., og 21. herdeild aðal-h^
ins og 35 heirdeildin af varali®1'
Þannig höfðu þá Þjóðverjar nrer
þriðjunga herliðs sins á vestri v1^
stöðvunuro.
Hingað hafa verið bornar Pf*
fréttir frá Petrograd, að Þjóðvefi3f
hafi flutt lið að vestan austur á
inn. Það getur verið að þetta
rétt, en hitt er víst, að þeir h3
ekki flutt eina einustu herdeild auJ
liðsins, hvorki að austan né vesr*°'
Austurríki hefir liklega rúmle^
miljón manna undir vopnum;
inginn af því liði verður ^
senda gegn ítölum og Serbum
hafa til vonar og vara á landam
um Rúmeníu. ^
Ekki skulum við hugga okkur ^
það, að Þjóðyerjar hafi þegar k*
alt þrautalið sitt til vopna. „g,
hafa liklega 4 mi’jónir manna st°^
ugt á vígvöllunum, og ætla 03
þeir hafi mist 2 miljónir niaö ^
En samt sem áður hafa þeif ^gja
miljónir. Það er eigi gott
hve mikið -af þvi liði þarf a^ V„j,.
bundið heima i Þýzkalandi, e0jeysa
nm þess hvað þýzku konumar
‘Js
nú mörg verk af hendi, ^r\-
tæplega að nokkur vopnfmf
maður þurfi að vera heimate ^
Það er mælt að Þjóðverjar
æft meira en 800.000 nýli^a , „cta)ar
1 /iCt$'
en samt sem áður eru alln t.f t{
þeirra og
varaliði.
hermannaskálar
ful*lf