Morgunblaðið - 31.10.1915, Blaðsíða 2

2
MORGUNBLAÐIÐ
Biblíufyrirfestr í Bergen
í Hafnarfirði
sunnudag 31. okt kl. 7 síðd.
Efni: xAusturlandamálið. lyrkir
fara úr Norðurálfunni. Hvaða pýð-
invu hefir petta strið, sem nú qeysar
í heiminum ? Verður ýriður eða
ófriður á eýtir?
Allir eru velkomnir.
O. J. Olsen.
áhlaup sunnan við Vexkull á vestri
bakka Dwina í Riga-héraði, en því
áhlaupi var hrundið.
Orustan hjá þorpinu Soyniuny
sunnan við Dwinsk endaði með því
að vér tókum þorpið.
Norðaustan við Garbounovsk tókst
óvinunum að ná nokkrum skotgröf-
um vorum, en voru fljótt hraktir
þaðan aftur með grimmilegu gagn-
áhlaupi. Þjóðverjar biðu hræðilegt
manntjón og gerðu áhlaupið ein-
göngu vegna þess, að hótað var að
skjóta á þá af þeirra eigin mönn-
um að baki.
Á vestri bakka Styr tóku hersveit-
ir vorar þorpið Vulka Galouziskya
og náðu þar vélbyssum og hand-
tóku þar nokkra menn. í Ezertzy-
héraði vestan við Bieloc-vatnið,
gerðu óvinirnir áhlaup, en biðu
mikið manntjón og urðu að hörfa
aftur.
Eftir grimmilega orustu norðan
við þorpið Kukli, sem ernorðanvið
Kolki, komu hersveitir vorar óvin-
unum í opna skjöldu og tókst að
hrekja þá. Náðum vér þar 7 fall-
byssum og handtókum 200 menn.
Skamt frá þorpinu Kamienukha,
sem er sunnan við Midviezhe
gerðu hersveitir vorar gagnáhlaup og
hröktu Þjóðverja. Sóttu þær fram
austur á bóginn og handtóku fjölda
manna.
Suðvestur af Olyke tókum vér
þorpið Constantinovka og nokkrar
skotgrafir óvinanna.
í Eystrasalti tók flugmaður vor
þýzkt skip herfangi.
Svartahafsfloti vor skaut á Varna
(borg í Bulgaríu) og flugvélar köst-
uðu jafnframt sprengikúlum á borg-
ina. Skothríðin skemdi hafnarvirkin
og strandarvígin. Vér vorum ákaf-
lega skothæfnir. Þýzkir kafbátar
réðust á flota vorn meðan hann
skaut á borgina, en þeir voru hrakt-
ir á flótta.
....
Erl. símfregnir
frá fréttarit. ísafoldar og Morgunbl.
Kzupmannahöfn 30. okt.
Búlgarar haf a tekið borg-
irnar Yskyfo, Pirot og Zaje-
ear.
Brezka toeitiskipið Argyll
hefir farist í Norðursjó.

Jiafbáfaófriður.
Pýzkur kafbátur skýtur á enskn borg.
Kafbátar hafa eigi einungis tundurskeytabyssur. Þeir eru jafnframt útbúnir með litlum fallbyssum og
vélbyssum. Þær byssur koma að góðu haldi þegar skjóta þarf á skip eða borgir og er það alveg ný hernað-
araðferð. Hafði hún ekki verið reynd fyr en í sumar, 16. ágúst, þegar þýzkur kafbátur tók alt í einu að skjóta
á borgina Whitehaven, þar sem geymdar voru ýmsar birgðir, ætlaðar hernum.
Frá Warsehau.
Hallartorgið og höll Sigurmundar konungs.
Herþjónustuskylda
í Englandi.
»Fleiri mennU
Það hefir verið viðkvæðið í Eng-
landi síðan í fyrra. Englendingar
hafa í lengstu lög ætlað að þrjósk-
ast við, að lögleiða hjá sér herþjón-
ustuskyldu, og hafa því slegið á þá
strengi hjá þjóðinni, er þeir hafa
ætlað að helzt mundi hrífa til þess
að nógu mikið málalið gæfi sig fram
— strengi ættjarðarástar og þjóðern-
isstærilætis. En svo virðist, sem
ekkert ætli að duga. Beztu menn
þjóðarinnar hafa að visu gengið í
herinn og látið lífið fyrir heiður
gamla Englands, en hinir sitja kyrrir
á skák sinni. Og nú vantar fleiri
menn enn einu sinni. Kitchener
hefir sagt, að það vanti hvern ein-
asta vopnfæran mann í Bretlandi, en
það er sama sem það, að ekki veiti
af þvi, að herþjónustuskylda yrði
lögleidd.
En Bretinn er þrár. Ef hann
hefir ásett sér eitthvað, þá hættir
hann ekki fyr en í fulla hnefana.
Og hann hafði ætlað sér það, að
lögleiða eigi herþjónustusk'yldu. Hann
vænti svo mikils af þjóðinni, að
hún mundi þekkja sinn vitjunartíma.
Þó hafa nú margir mætustu menn
hennar horfið frá þessu ráði og séð
það Ijóst, að það hlýtur að koma
að þvi fyr eða síðar, að þjóðin sé
nauðbeygð til þess að koma á her-
þjónustuskyldu hjá sér. En til sam-
komulags við þá, sem ekki meiga
heyra það nefnt, hafa þeir farið með-
alveg um stund og falið Derby lá-
varði að safna sjálfboðaliði. Ef vel
á að fara, þarf hann að fá 20 þús-
undir sjálfboðaliða á viku. Og fari
svo, að það fáist ekki, verður þess-
ari liðssöfnun hætt í lok nóvember-
mánaðar.
Það má næstum óhætt fullyrða,
að herþjónustuskylda verður leidd í
lög á Englandi. Meðal annars má
marka það á þvi, að liðssöfnunar-
fundur var haldinn þar i landi fyrir
skemstu. Höfðu 26 þúsundir manna
verið boðaðar á fundinn með bréf-
spjöldum, og flestir komu, En eigi
gengu fleiri en 40 í herinn.
Lord Derby hefir ákveðið, að
reyna fyrst að fá þá menn til að
ganga i herinn, er einhleypir ern*
og mælist það vel fyrir. Annats
má geta þess, að hann er sjálfar
með því að herþjónustuskylda verði
lögleidd, en leggur samt alt kapp *
það, að fá sem flesta sjálfboðaliða
fyrst honum var falið þetta vanda«
sama starf.