Morgunblaðið - 23.06.1916, Side 1

^8stu<iag
23.
ltiní 1916
MOEGDNBLADID
3. árgangr
228,
töliíblað
^stjórnarsími
nr.
500
Rustjöri: Vilhiimmr Finsen.
Isaíoldarprentsmiðja
0. F. 986239.
Reykjavíkiir Ipin
Biograph-Theater ID > U
Talalmi 475.
| laganna nafni.
^yoilögregluleikur í 3 þáttum
72 atriðum.
Af
arspennandi og vel leikinn af
«.*. flokks leikurum.
^Udór Hansen

læknir
10. Heima kl. 1—2.
Ra'
-^pið Morgnnblaðið.
Tobler’s
át-chokolade er eingöngn búið
!168& 8t& cacao’ sykri °£ mjálk. Sér-
,|ll skal mælt með tegnndnnnm
°c*€i ‘Berna., >Amanda«, >Milk«.
Tobler’s
°k°ko]ade er ódýrt en ljúffengt.
«. Tobler’s
'Vst. *anpa allir sem einu sinni hafa
^kntt er nærandi og bragðhetra en
aa®að cacao.
J.
Qsólu fyrir kaupmenn, hjá
G. Eirikss,
Reykjavik.
,HrJ* símfregnir
é,taritara ísaf. og Morgunbl.).
j> ^aupm.höfn, 21. ]úní.
tu ^afa sent herlið
ti^land8 um Arkan-
VeV6rjar hafa dregið
v.^ llö frá vígvellin-
Kð ^ ^erdun og sent
UtíSís St,lr gegn Ttússum.
haia farið yflr
Wav.í,ltit i Búkovinu.
^eventl°w greifl
Síangaveiði.
Þeir sem ekki hafa ennþá ráðstafað sér í sumarfríinu geta nú fengið
ágætt tækifæri til sumardvalar, með því að leigja stangaveiði í Þverá í
Borgarfirði.
Áin er leigð um styttri og lengri tíma milli Ingólfsferða í júlí og
ágúst. Verðið mjög sanngjarnt. Allar upplýsingar gefur.
Lárus Tjeldsíed, yfirdómslögmaður.
Enn um verkíöll.
Meðan síðasta þing sat hér á
rökstólum fóru símamenn fram á
það að fá kauphækkun (dýrtíðar-
uppbót), en hótuðu ella að leggja
niður vinnu. Málið var jafnað án
þess að til verkfalls kæmi. En þing-
ið rauk upp til handa og fóta og
samdi lög, sem banna opinberum
starfsmönnum að hefja verkföll.
Þetta var nú auðvitað gott og
blessað, en lögin hefðu átt að ná
lengra. Þau hefðu átt að banna öll
verkföll hér á landi og eitt af því
sem næsta þing verður að gera er
það að breyta lögunum þannig og
láta gerðardóm skera úr um ágrein-
ingsatriði verkveitenda og verka-
manna. Til þessa er ærin ástæða,
eftir tíðindi þau, sem gerðust hér í
í vor, þá er hásetar lögðu niður
vinnu. Og til þess hefði verið ærin
ástæða áður, því að allir vita — eða
ættu að vita — hvílík þjóðarmein
verkföll eru erlendis.
Það sem ýtir undir mig að minn-
ast á þetta, er smágrein, sem eg sá
i Morgunblaðinu í gær, um það að.
verkamenn væru nú að koma á fót
verkfallssjóði. Þetta sýnir það, að
þeir ætla ekki að láta sér segjast,
þótt svo færi um Hásetaverfallið
sem raun varð á. Þeir ætla sér
að eins að hafa nú meiri fyrirhyggju
en áður, vera sterkari á svellinu
þegar þeir hefja verkfall næst. Og
að þeir ætli sér að hefja verkfall
þegar þeim lízt, sézt á þessari sjóð-
stofnum.
Vonandi er það að þingið veiti
þessu alvarlega máli athygli og reyni
að greiða fram úr því eins og bezt
það getur. Gerðardómar verða beztir
í slíkum deilumálum. Ættu hvorir
tveggja verkamenn og vinnuveit-
endur að láta sér vel líka, að hlíta
hlutlausum gerðardómi, enda er það
sanngjarnast hvernig sem á málið
er litið. Vík.
■ 1.1.-1 ---
Kalknámurnar
í Esjunni.
Hér er i undirbúningi stofnun
félagsskapar í þeim tilgangi að rann-
saka grandgæflega, hvort tiltækilegt
muni vera að vinna kalk úr Esjunni.
Eru það þeir Daaíel Daníelsson og
Guðmundur Breiðfjörð blikksmiður,
sem gangast fyrir þessu. Hafa þeir
snúið sér til eiganda námunnar,
Björns Kristjánssonar bankastjóra,
og er hann fús til þess að semja
um námuréttindin, þó ekki fyr en
nægilegt fé er fengið til þess að
náman verði rannsökuð til hlítar.
Er gert ráð fyrir að það muni ekki
kosta minna en 5 þús. kr., liklega
þó heldur meira. Hefir nú verið
sendur út listi meðal ýmsra máls-
metandi framfaramanna í bænum og
þeir beðnir um að skrifa sig fyrir
einhverri upphæð til styrktar fyrir-
tækinu. Ef það skyli þykja tiltæki-
legt að hefja þarna kalkbrenslu, þá
verður myndað hlutafélag í þeim
tilgangi, og þeir auðvitað látnir
ganga fyrir, sem styrkt hafa rann-
sóknina með fé.
Þannið er þá þetta mál komið á
dálítinn rekspöl. Það er óneitanlega
' mjög mikilsvert að fá vissu fyrir
þvl, hvort unt sé að reka kalkbrenslu
í Esjunni, og þeir dugnaðarmenn,
sem beita sér fyrir þvi, eiga sannar
þakkir skilið. Það má ekki byggja
eingöngu á fyrri reynslu með þessa
kalkbrenslu. Vissulega voru það
sannir dugnaðar og framfaramenn,
sem þá stóðu fyrir þvi, og engum
kemur til hugar að ætla að þeir hafi
ekki gert alt sem í þeirra valdi stóð,
til þess að koma á námugreftri í
Esjunni. En tímarnir eru mikið
breyttir síðan. Þeir höfðu éngar
vélar. Verkamenn urðu að flytja
kalkið á hestum eða bera það i
pokum á bakinu niður mjög bratta
brekku, sem bæði var ákaflega sein-
legt, dýrt og slæm vinna. Síðan
var það flutt á skipi til Reykjavíkur
og brent í ofni hér á Batteríinu.
Það voru ekki föng á betri tækjum
í þann tið. En ef það skyldi koma
i ljós, að mikið kalk væri þarna, þá
yrðu auðvitað notaðar vélar að svo
miklu leyti sem það er unt.
Það er vonandi að margir verði
til þess að styrkja þetta fyrirtæki,
svo það fáist sem fyrst vissa fyrir
því, hvort kalkbrensla mundi svara
kostnaði eða ekkL
Afgreiðsiusimi nr. 500
Matmálstímar.
Það er sá galli á matmálstímunum
hér i bænum, að þeir bera ekki upp
á sama tíma alsstaðar. Vegna alls
opinbérs bæjarlífs væri það heppi-
legra, að allir borðuðu á sama tíma
;eða því sem næst.
Gamli siðnrinn er sá að borða
þrisvar, þ. e. þrjár aðalmáltiðir á
dag, þá fyrstu kl. iq—11, aðra
3—4 og kvöldverð kl. 8.
Margir eru farnir að bregða út af
þessu. , , •„ ,
Einkum er það algengt að borða
tvimælt á sunöudögum, kl. 1 i og
kl. 7. Ryðnr þessi siður sér til
rúms meira og meira og það með
réttu. En þetta rekur sig á kirkju-
tímann.
Nú er fjöldi fólks sem ekki getur
farið í kirkju á sunnudögum, þ. er
um hádegismessu nema að verða af
mat sínum.
Utanlánds í borgum er algengt að
borða á hádegi. Þess vegna er kirkju-
tíminn á sunnudögum viða hafður
kl. 10. Þannig ætti líka að hafa það
hér. Það yrði þá lika til þess, að
siðurinn yrði almennur að borða
tvímælt, á sunnudögum að minsta
kosti.
Það leiðir af sjálfn sér, að í borg-
um og bæjum, hjá því fólki sem
ekki gengur að líkamlegri stritvinnu,
þar er meiningarlaust að hafa þrjár
aðalmáltíðir. Þeir, sem ganga að
útivinnu, þurfa þess sjálfsagt, en
fyrir fólk, sem er mest megnis inni
við í hlýjum húsakynnum, þá hlýtur
það til lengdar að hafa slæmar af-
leiðingar að haga matmálum að erf-
iðismanna sið. Það á ekki að hafa
nema tvær aðalmáltíðir og svo að
eins léttari hressingar á morgna og
um nónbilið.
Þetta fyrirkomulag gefst vel öllum
sem reynt hafa, og ættu þvi allir
sem geta að taka það upp.
Skólarnir gætu átt mikinn þátt í