Morgunblaðið - 01.08.1916, Blaðsíða 2

2
MORGUNBLAÐIÐ
búna land, er nú sjálfsagt líka landið
þitt. Sólin skin á jöklana. Frjó-
sötnu beitilöndin í dölunum með
fjárhópana eru farin að grænka. Bláu
fjöllin eru hjúpuð í móðu, en árnar
fossa eftir dölunum og öræfunum
með ofsafengnum hávaða leysing-
anna. En við Breiðafjörð, þar sem
þú ert fæddur, skella bylgjurnar frá
sjónum, uppljómuðum af sólskini, á
klettunum og upp til þeirra staða,
þar sem þú áttir heima i bernsku i
Aldrei hefir nokkur maður átt feg-
urri mynd af landi sínu í hjarta sér
heldur en íslenzka skáldið, sem nú
er lagt til hvíldar í erlendri mold!
ísland, fjarlæga eyja, aldrei hefir þú
verið elskuð heitar af nokkrum sona
þinna en honum. Hjarta hans var
ávalt gagntekið af fegurð þinni, mik-
illeik þínum og hagsmunum þinum!
Hversu hljótum vér ekki, vér öll,
sem vorum honum nákomin, að
minnast gleði hans, þegar hann var
að segja oss frá landinu sínu!
Og það er vegna þessarar miklu
ástar, að lífsstarf Jónasar Guðlaugs-
scnar muu verða heiðrað og þess
minst af framtíðinni!
Sú harpa, sem nú er lögð til
hvíldar, þeir strengir, sem hafa ómað
frá sálu þessa skálds, eru nú brostnir,
göfugt, þreyjandi skáldhjarta hefir
gert enda á draumum sinum, en frá
hverju erindi í ljóðum hans hljóma
til oss ómar frá hörpunni miklu,
sem kveður. um ísland og hið óþrot-
lega líf ibúa þess.
Þetta hefir verið vilji örlaganna,
Jónas, að þú ættir að lifa öll full-
orðinsár þinnar stuttu æfi fjarlægur
landi þinu! En i dag kemur land
feðra þinni á móti þér með opna
arma og tekur á móti gjöf þinni!
í íslenzkum hjörtum lifa ljóð þin.
Og fegurri laun veit eg að þú hefðir
aldrei getað fengið!
Síðasta þrá þín var að komast
heim og setjast þar að. Og þá
hlakkaðir þú til að sjá íslenzka fán-
ann blakta á bæjum og húsum. Þú
varst meðal fyrstu frumkvöðla fána-
málsins þar, eins og þú tókst þátt í
þeirri nýju þjóðlegu hreyfingu, sem
nú vill láta ísland fá aftur sín gömlu
ríkisréttindi! Einnig hérna hefir þú
reynt að auka þekkingu og útbreiða
skilning á landi þínu!
En þú komst aldrei heim til
draumlandsins þínsl Skaginn, þessi
fátæklegi, jóski útkjálki, gestrisni og
viðkunnanlegi staður, tók á móti
þessum heimilislausa mannil Sem
veðurhrakinn fugl kom hann til
stranda þinna. Veit þú dufti hans
hvild og geym nafn hans meðal
þeirra, er þér þykir vænt um!
Brúna heiði, ungu furur og greni,
sem vaxið hér; þegar sólin læturnú
greinar ykkar anga af harpiks og
sumarblíðu, sendið þá ilm ykkar
hingað! Sísyngjandi lævirki, nem
staðar við gröf þessa söngbróður
þíns! Heimavani vindur frá hafinu,
þegar þú andar yfir blómin á gröf
hans, flyt þá með þér kveðju frá
fjarlægu ættlandi hans!
Sem einmana vinur geng eg frá
gröf þinni!
..... ■ ■ '
Enn um ættarnöfnin.
í Morgunblaðinu 24. júní síðastl.
er grein sem öldrnð kona er skrif-
uð undir. Það á að vera svar við
grein er »Brynhildur« skrifaði i ísa-
fold fyrir skömmu. Eg er ekki
Brynhildur, en mig langar til að
leggja orð í belg.
Aldraða konan segir fyrst að flest-
ar konur í Reykjavík skrifi sig son
en ekki dóttir. Já, það gera þær
margar, þólt bannað sé með lögum
að nokkur megi bera ættanafn nema
að sækja um leyfi til stjórnarráðsins
og greiða fyrir leyfið. Undanskyld-
ir.frá þessu eru þó allir þeir sem
ættarnöfn höfðu áður haft ekki
skemmri tíma en 5 ár, áður en lög-
in öðluðust gildi. Af þessu er auð-
sætt, að margt kvenfólk í Reykja-
vík sem, kallar sig »son« en ekki
»dóttur«, brýtur lögin og siglir
undir fölsku flaggi, og gegnir furðu
að þær skuli fella sig við slikt. En
benda má konum þessum á það, að
ekki má taka neinn á kjörskrá, nema
með löglegu heiti, svo þá ætti þeim
að lærast að heppilegra sé að fylgja
lögunum, og með vaxandi sálar-
þroska kvenna lagast það vafalaust,
enda var það að eins ein stúlka er
útskrifaðist af mentaskólanum í vor,
sem ritaði sig son.
Tvö ættarnöfn segist aldraða kon-
an hafa heyrt, sem hún kunni ekki
illa við, þau eru »Viðar« og »Har-
alzc. Bráðum segir hún að þriðja
nafnið muni koma í ljós, og það
er Sveins. Hvernig getur »Haralz«
og »Sveins« verið viðfeldnara en
önnur ættarnöfn, sem hafa eignar-
fallsendinguna s, t. d. Brands, Ei-
ríks og Eggerz? Þau eru öll hala-
klipt og hafa öll sama blæ, og eru
þvi öll jafn réttmót. En fallegra
þykir mér son eða dóttir en þessi
halakliptu nöfn.
Aldraða konan segir enn fremur
að sér sé ekki illa við ættarnöfn,
séu þau vel valin og með íslenzk-
um blæ, og nóg segir hún að að sé
til af góðu efni í þau. En að hún
skuli ekki benda fólkina, sem þjáist
af ættarnafnasýki, á þessi nöfn. Ekki
hefir ættarnafnanefndinni tekist að
finna þau.
Svo er fyrir þakkandi, að ættar-
nafnasýkin er ekki enn orðin veiki,
sem gengur um land alt, þótt hún
hafi helzt til víða stungið sér niður.
En verði hún að landplágu, þá hlýt-
ur svo að fara, að fólk hér á landi
fer að kalla sig öllum þeim nöfnum,
sem heimskum mönnum geta til
hugar komið, eins og tíðkast í út-
löndum, t. d. Uxi, Málari, Smiður,
Fiskimaður, Meri, Mús, Skel, Svíns-
haus, Brúnn, Grænn, Grár, Langur,
Ungur, Óviðfeldinn. Þetta er ákaf-
elga hentugt. Þá heita menn
»Fuglabjörg*, »Fjörugrjót«, Kuðung-
ur og Krabbi. Svo er hægt að taka
sér nöfn eftir hestunum og kúnum,
t. d. Biakkur og Jarpur, Búkolla og
Blcsi. Hér er um auðugan garð að
grisja. Menn geta kallað sig: Mær-
ingur, Páfi, Jarl eða þess kyns nöfn-
um; einhverjir bræður hér hafa rið-
ið á það hefðarvað, og tekið sér
nafnið »Hersir«.
Vel felli eg mig við að stöku
menn taki sér auknefni, að eins handa
sjálfum sér, eins og dr. Finnur Jóns-
son mintist á í ágætri grein, mig
minnir hún væri í Isafold. Til
þess geta legið margar orsakir, t, d.
samnefni og ekki sízt sú, að menn
séu skakt feðraðir.
En eg vona að íslenzk alþýða gái
vel að sér, áður en hún sleppir þeirn
gamla, fagra og þjóðlega sið, að
að kalla sig syni og dætur feðra
sinna, og fari að kalla sig alls konar
skrípanöfnum.
Götnul kona.
Frá Þýzkalandi.
»Times« hefir náð í bréf frá dönsk-
um manni, sem dvelur í Þýzkalandi,
og kemst hann svo að orði:
Frönsk og brezk blöð eru seld
hér hvarvetna og tala þau mjög fá-
kunnuglega um matvælamálið. Banda-
menn ættu að gera sér það Ijóst, að
Þjóðverjar svelta eigi og það eru
engar líkur til þess að þar verði svelta
fyrst um sinn. Hafnbannið- hefir
aðeins valdið mönnum óþægindum.
Það er erfitt að skýra þetta svo
að menn skilji það. í veitingahús-
um og járnbrautarvögnum hefir eng-
in breyting orðið svo teljandi sé.
En meðal fátæka fólksins er talsverð
óánægja — þó ekkert likt hungurs-
neyð.
Við fórum til dýragarðsins á sunnu-
daginn til þess að athuga hvernig
dýrin væru alin. Ljónin og tígris-
dýrin fá enn fullan skamt af kjöti.
Fuglar þeir, sc:.u lifa á fiski, fá nóg
að eta og yfiiieitt er enginn skort-
ur i dýragarðinum.
Smjörskamtur manna hefir nú ver-
ið minkaður aftur, en fiskur er svo
mikill að eg man aldrei eftir öðru
eins. Það hefir verið talað um það
að koma á tveggja mánaða kjötföstu,
en Þjóðverjum gerir það ekkert til,
því að þeir hafa nóg að borða. Þeir
voru vanir því að eta of mikið; nú fá
þeir hér um bil hæfilegan skamt.
Battisti liflátinn.
Þess var getið í Morgunbl. skömmu
eftir að ítalir komust í ófriðinn, að
þingmaður nokkur frá Trient í Aust-
urríki hafi flúið yfir landamæri Ítalíu
og gerst sjálfboðaliði gegn Austur-
ríkismönnum.
í orustu einni var hann svo óhepp-
inn, að vera handtekinn af Austur-
ríkismönnum, sem þegar í stað drógu
hann fyrir herrétt og dæmdu hann
til lífláts.
Síðan hefir Battisti verið i ^a°
elsi. í nýjustu erlendum blöðu*
sagt frá þvi, að hann hafi v
skotinn í miðjum júlímánuði.
Bruni Tatoi-hallar.
Sumaibústaður grísku konungs
hjónanna hefir verið höll ein i Tat0'
skógi og stendur við veginn
ixiilu
Aþenuborgar og Patisia. Var skiu
andi fagur aldingarður umhvef
höllina og alt um kring voru eikaf
skógar miklir. Var þaðan faguft 1
sýni yfir Attíku og ströndina !
Maraþon. Skamt þaðan er hæð, se®1
nefnd er Palaeokastro og eru Þaf
vigisrústir, sem ekki geta verið y°8fI
heldur en 3000 ára.
Um miðjan júlímánuð kom UPP
eldur í Tatoi-skógi og er x^aa
manna að hann hafi kviknað út
sigarettubút, sem betlari hafi
þar frá sér. Eldurinn læsti sig skjð^
lega um allan skóginn og bar vin
urinn hann beint á höll konungs;
Þau konungshjónin dvöldu í þessSfl
höll um þessar mundir og fóf kon
ungur ekki þaðan fyr en á seinusfU
stundu og brendist hann svo á
að hann varð að halda kyrru fyrlf
nokkra daga á eftir.
Eldurinn eyddi einnig mörg Þ°rP^
ónýtti járnbrautina frá Aþenuborg
löngum kafla og um hálft hundf3
menn létu lífið í bálinu. Voru Þa^
nær eingöngu hermenn sem voru
reyna að stöðva eldinn og slökkva‘
Fjöldi manna hlaut skrámur og bruna^
sár. lókst loks eftir tvo daga
slökkva eldinn.
að

SSSS3 DAÖBÓÍJIN.
Afmæli í dag:
Herdís Jóhannesdóttir, húsfrú
Ólafía Helgadóttir, —
Vilborg Jónsdóttir,
Andrés Ag. Guðnason, stvrini-
Egill Sveinsson, trósm.
Geo. Copland, kaupm.
Jón Þórðarson, prentari
Jón Bjarnason, kaupm.
Arni Björnsson pr. Görðum
Sólarupprás kl. 3.36
S ó 1 a r 1 a g — 9.29
Háflóð í dag kl. 6.38 f. b-
og í nótt kl. 6.53 e. h.
Veðrið í gær:
Mánudaginn, 31. júlí-
Vm. sv. st. gola, biti 8.6
Rv. ssv. kul, regn, — 9.2
íf. v. st. gola, — 9.4
Ak. ssa. gola, — 11.6
Gr. ssv. kul, — 9.0
Sf. s. — — 12.1
Þh. F. v. kaldi, — 11-0'