Morgunblaðið - 27.05.1917, Qupperneq 2

2
MORGUNBLABIÐ
lögðu þar með smiðshöggið á hern-
aðarframkvæmdir þær, er þeir hófa
fyrir hálfum mánuði. Hafa þeir mik-
illega treysl stöðvar sínar á þessutn
slóðum og handtekið rúmlega þús-
und manns. Frekari áhlaup Frakka
neydda Þjóðverja til þess að hörfa
undan bíðum megia við Craonne.
Náðu Frakkar undir sig landi á há-
siéttunni ofan við nyrðri hlíðar Ail-
ette-dalsins.
Vígstöðvar ítala.
Akafar orustur hafa staðið alla
vikuna um hæðirnar fyrir norðan
Görtz og austan Isonzo. Italir hafa
unnið fræga sigra og tekið margar
samliggjandi hæðir í Kuk, Vodice
og Mortesanto héruðum á tæpum
hálfum mánuði, og handtekið nær
1S000 manna. Austurríkismenn
gerðu áköf gagnáhlaup, sérstaklega í
Valarso, en voru hraktir, og sóttu
ítalir lengra fram hjá Vodice, Görtz
og á Carso-sléttu. I Travingnoly-
dal gerðu Austurríkismenn grimmi-
leg gagnáhlaup og tókst um stund
að rjúfa berlíðu ítala. En að lokum
biðu þeir ósigur og mistu fjölda
fallinna manna í hinum hrikalegu
hæðum. Að undanfarinni langri
stórskotahríð, gerðu ítalir að lokum
ágæta framsókn og náðu fleiri hæð-
um milii Kostonjevica og sjávar.
Veitti brezkt stórskotalið þeim þar
vígsgengi, og hefir það tekið þátt í
bardögunum á þessum vágstöðvum,
síðan sóknin hófst. En brezkir
fallbyssubátar (monitors) voru íTrieste-
flóa og skutu á afturfylklngar Aust-
urríkismanna
Vígstöðvarnar á Balkan.
Bretar halda enn stöðvum þeim,
er þeir tóku hjá Struma. Brezkir
flugmenn hafa reynst ágætlega með
því að varpa sprengikúlum á stöðvar
óvina sinna og herbúðir.
Serbar hafa sótt nokkuð, fram,
haldið stöðvum sínum og tekið
fanga.
Frá vígstöðvum Rússa og Rúmena
og vígstöðvunum í Kaukasus hefir
lítað gerst annað en smáskærur.
Hernaðurinn i Gyðinga-
landi.
Bretar hafa tekið framvarða-stöðv-
ar Tyrkja og eiga nú í höggi við
meginher þeirra hjá Gaza.
London, 25. maí.
Konungshjónin hafa nú lokið ferða-
lagi sínu um norðurhéruðin. Her-
gagnaverkamenn færðu þeim hollustu-
ávarp og svaiaði konungur því, að það
hefði verið sér gleðiefni að kynn-
ast hversdagslifi roanna og kvenna
í skipasmiðastöðvum og verksmiðj-
um og kvaðst ánægður ef afleiðing-
in yrði sú, að verkamenn legðu
meira að sér til þess að gera her og
flota öruggari til víga.
Þjóðhátíðardagurinn 24. mai var
hátíðlegur haldinn víðsvegar í hinu
brezka ríki. Konungur, drotning og
Mary prinsessa heimsóttu >klubb<
liðsforingja úr nýlendunum og ræddu
við þá eins og jafningja sína.
Smuts herhöfðingi hélt ræðu í
Stepney og sagði þar að stríðið
mundi eigi standa um aldur og æfi.
Sagðist hann halda að því væri nú
bráðum lokið og benti margt til
þess að skamt væri nú að bíða frið-
ar.
í neðri deild brezka þingsins lýsti
Robert Cecil lávarður því yfir, að
hernaðar-tiigangur Breta væri í sam-
rætm við hernaðar-tilgang Rússa.
Tilgangurinn bygSist eingöngu á
þeim ásetDÍngi, að uá þeim friði, er
trygði þjóðfrelsi og alþjóðavináttu,
en að því væri alls eigi stefnt, að
koma á heimsríki, grundvölluðu á
Hervaldi.
Bráðabirgðastjórnin i Petrograd
gaf út tilkynningu þar sem hún í
samræmi við viija allrar þjóðaiinnar
vísaði á bug hverri hugsun unj sér-
frið. Kveðst hún keppa að friði án
skaðabóta og landaukninga, friði,
sem bygður sé á þeim grundvelli
að hver þjóð hafi rétt til þess að
ráða fyrir sér sjáif. Þegar þessi til-
kynning kom fram, var mikið rætt um
það í öllum höfuðborgum bandamanna,
hvað Rússar æítu við með orðinu
»landaukningar«, en yíirleitt kom
mönnum saman um það, að það
væri óhugsandi, að þeir ættu við
það að eigi ýrði skilað aftur lönd-
um sem rangiega hefðu verið unn-
in í fyrri styrjöldum, eða Þýzkaland
leyst undan því að greiða skaða-
bætur fyrir þau lönd, er þeir hafa
farið herskildi yfir.
Wílson lýsti því yfir í Washing-
ton að hann hefði gefið hermála-
ráðuneytinu skipun um það, að seuda
herdeild úr aðalhernum, undir for-
ystu Pershing herforingja til Frakk-
lands. Það væri ákveðið að skrásetja
hið allra fyrsta alla karlmenn á aldr-
kium 21—30 ára og yrðu það lik-
lega um 10 miljónir manna. Hálf
miljón mundi verða tilbúin í haust
og önnnr hálf miljón þegar hergögn
og liðsfoiingjar væru til.
Robert Cecil lávarður tilkynti í
neðii deild þingsins að japanskir
tundurspillar væru Bretum til aðstoð-
ar í Indlandshafi, suður- og norður-
hluta Kyrrahafs og smærri skip þeirra
væru bandamönnum einnig til að-
stoðar í Miðjarðarhafi.
Tisza greifi, forsætisráðherra Ung-
verja og aðalstuðningsmaður Þjóð-
verja, hefir orðið að fara frá út af
ósætti um Pólland og kosningarétt.
Tisza ráðuneytið fylgdi fram þeirri
gömlu stefnuskrá að Austurríkismenn
og Ungverjar drotnuðu yfir hinum
smærri þjóðum.
í Rómaborg er búist við því að
Austurríkismenn mutii koma fram
með nýja friðarskilmála, páfinn sé
milligöngumaður og friðarins fýsandi.
í neðri deild brezka þingsins var
rætt um uppástungur Lloyd Georges
i »írska málinu« og var ekki fallist á
þær, en allir flokkar vildu að írskur
þjóðfundur skipaður, af öllum stéttum
landsins, yrði haldinn til þess að
hugleiða hvernig írska málið mætti
til lykta leiða.
Lloyd George, Beresford lávarður,
Milner lávarður, Kennedy-Jones,
Jo:cey lávarður hafa aliir haldið ræðn
i vikunni um kafbátahættuna. Voru
þeir vongóðir um það að kafbáta-
hernaðurinn mundi mishepnast, og
tilkyntu að fjö'da kafbáta hefði
þegar verið sökt. »Daily Telegraph*
segir að fullyrðingar Þjóðverja um
það, að þeir skyldu neyða Breta til
þess að semja frið, hefðu átt að
rætast fyrir viku.
Flotastjórnin skýrir frá því að
siðast liðna viku hafi 2664 skip
komið og 2759 farið. 18 skipum,
sem báiu meira en 1600 smálestir,
var sökt og 9 minni. Á 9 skip
var ráðist árangurslaust.
Fimm Zeppelinioftför komu til
austuistrandar Englands aðíarauótt
24. mai. Fjögur þeirra flugu inn
yfir landið og köstuðu niður sprengi-
kúium. Diápu þau eínn mann, en
annað tjón eigi teljandi. Þau kom-
ust undan aftur vegna þoku.
— DAGBOK —
Afms-li I dag:
GuSbjörg Jónsdóttir, húsfrú
Helgi Helgason, bókhaldari
Ingvar Þorsteinsson, bókb.
Jósef Magnússon, trósm.
Tomas Petersen, verkstj.
f. Þormóður Torfason 1636.
Sólarnpprás kl. 3.43
Sóiariag kl. 11.8
H á f 1 ó 8 f dag kl. 10.24 f. h.
og kl. 10.47 e. h.
Hvítasnnnaúagur. Guðsþjónustur
í dómkirkjunni kl. 12 síra Bj. Jónsson
og kl. 5 síra Jóh. Þork. í fríkirkj-
unni í Reykjavík kl. 2 síra Ól. Ól. og
kl. 5 Sig. Sívertsen dócent.
Messur á annan: kl. 12 í dómkirkj-
unni (prestvígsla) og kl. 12 í fríkirkj-
unni í HafnarfirSl síra ÓI. Ól.
Hjónaefni. í gær opinberuSu trú-
lofun sína ungfrú Bjarney GuSmunds-
dóttir og Heigi Hafberg. MorgunblaðiS
óskar hjónaefnunum til hamingju.
M.k. Milly kom af síldveiðum í gær.
Hafði fengið 150 tn. af síld. Skipstjóri
er Ólafur Jóhannsson.
A. H. Friis heitir skip, sem firmað
Ól. Johnson & Kaaber hefir átt síðan
í fyrra. í fyrrakvöld fengu þeir skeyti
frá Trangisvaag í Færeyjum um að
skipinu hafi verið sökt nóttina áður.
Skipsmenn björguðust allir og eru
komnir til Trangisvaag, og hefir skip-
inu því verið sökt rétt hjá eyjunum.
Það kom frá Portúgal með salt sem
fara átti til Færeyja. Færeyingar eru
ekki öfuudsverðir af gestunum, sem
þeir hafa fengið síðustu dagana.
M álverkasýninga opnar Gísli Jóns
son málari i dag kl. 10 á Kárastöðum.
Yerða þar til sýnis yfir 50 nyjar myndir
og nokkrar sem s/ndar hafa verið
áður. Gísli er maður, sem ekki hefir
notið neinnar tilsagnar í listinni en
prófað sig áfram upp á eigin hönd.
Litblærinn yfir mörgum myndunum er
sérlega fallegur. Mun engan iðra þess
að fara og sjá, hvað þessi sjálfgerðl
rnaður hefir komist. Syningin sten dur
aSeins yfir í þrjá daga og or opin all-
an daginn. Myndirnar eru að kaila
má allar landslagsmyndir v/ðsvegar að,
þar á meðal margar myndir frá Þing'
vallavatni.
Lúðrafélagið Harpa spilar í kvöld
kl. 8 á Austuvelli ef veður leyfir.
Hringferð Hringsins. A morgun
efnir »Hringurinn<i til hringferðar
sinnar um bæinn, og b/ður margvís-
lega skemtun. Hefst hún með því, að
j>Harpa« leikur á iúðra á Austurvelli
kl. 2^/j. Kl. 3, 4^/g og 6 verður leikið
í Iðnó, en enginn veit hvað leikið
verður, en vonandi veiða á sviðinu
konur i karlmannsfötum og m siíkt
ávalt girnilegt til fróSleiks. Þá verður
sungið í Bárunni, húsi K. F. U. M.
og Templarahúsinu, Einar H. Kvaran
les upp, landlæknir fiytur fyrirlestur,
Bjarni frá Vogi cg Arni Pálsson. Þórð-
ur Pálsson kemur norðan yfir Faxa-
flóa til að syngja.
Nb er mönnum nytt um tombólu-
troðninginn. Þarna verður hann tí-
faldur, því ailir vilja taka þátt 1
Hringferðinni.
_____ f *V ---. . .A
Jón Sivertsen, erindreki lands-
stjórnarinnar í Vesturheimi, b/r fyrst
um siun á Hotel Astor í New York.
Hermod, seglskip, kom hingað í
gær, hlaðið smjörlíki, kornmat o. fl.
til Páls H. Gíslasonar kaupmanns (1
Kaupangi).
Kolanámnna á Tjörnesi hefir hrepp-
urinn þar keypfe, en >Tíminn« segir
í gær að landstjórn hafi trygt sór
hana og eigi nú að fara að Btarfrækja
hana af kappi. Jónas Þorsteinsson
verkstjóri er farinn þangað norður til
þess að standa fyrir verkinu. Heflr
verið reistur þar skúr mikfil, sprengi-
efni fengið ogXjárnbraut væntanleg til
þess að flytja kolin aö sjó (Hvertí
Beint fram í fjöruna, eða inn í Héð-
insvík?) Sigurður ráðherra mun meðal
annars hafa farið í þeim erÍDdum aö
sjá til þess að eitthvað verði úr fram-
kvæmdum þarna. — Tjörnesnáman er
áreiðanlega einhver hin bezta, sem
fundin er enn hór á landi.
Morganbaðið kemur ekki út &
morgun, 2. í hvítasunnu.
Smjörlíkisskortur
i Engiandi.
»Times« segir frá þvi hinn 7,
þessa mánaðar, að undanfarna viku
hafi ekkert smjörliki fengist í suð-
vesturhlua Lundúna, En eftirspurn-
in var svo mikil, að kaupmenn urðu
að auglýsa það í búðargluggum sín-
um, að þeir heíðu ekkert smjörlíki
til, til þess að iosna við ösina. Og
enn fremur skýrðu þeir mönnum
frá því, að það yrðu liklega margar
vikur þangað til smjörlíki mundi
fást. Inni i miðri borginni var eitt-
hvað til af smjörlíki, og var aðsókn-
in svo mikil, að kaupmenn komust
í vaudræði með það að skifta i milli
manna. Eftirspurn á smjöri hefir
vegna þessa aukist mjög mikið, en
það hefir þó eigi hækkað i verði,
og var selt á i,S5—1,70 kr. pundið.
(