Morgunblaðið - 29.07.1917, Blaðsíða 4

4
MORGUNBLAÐIÐ
Sprengingar
í hergagnaverksmiðjum.
í hinum stóru hergagnaverksmiðj-
um þar sem mörg þúsund pundum
sprengiefna er hrúgað saman, er hætt
við slysum, enda verða þau oft. í
hergagnaverksmiðjum vinnur margt
kvenfóik en það fer yfirleitt ógæti-
legar og varlauslegar fram heldur en
karlmenn. Reykingar eru t. d. strang-
lega bannaðar í hergagnaverksmiðjum,
en í Englandi hefir enn eigi tekist
að venja stúlkur af því að hafa cigar-
ettur með sér til vinnunnar, þrátt
fyrir þungar hegningar, sem við eru
lagðar. En af þessum reykingum
og óvarkárni með eld leiðir margt
böl og hefir það komið hart niður
víða hvar.
1 fyrra mánuði sprakk i loft upp
ensk hergagnaverksmiðja hjá Ashton-
under-Lyne. Biðu þar 50 menn bana,
en mörg hundruð særðust. Spreng-
ingin varð svo mikil að flest eður
öll hús í grend við hergagnaverk-
smiðjuna hrundu til grunna, en víða
um borgina brotnuðu rúður í glugg-
um og skektust hús. A meðal húsa
þeirra er skemdust voru margar verk-
smiðjur er stjórnin átti eða hafði
eftirlit með.
Eigi er það kunnugt hve mikið
tjón hefir orðið að þessari spreng-
ingu, en líkur eru taldar til þess að
fimm hveitimyllur og þrjár gasstöðv-
ar hafi ónýzt við sprenginguna. Er
henni líkt við sprengingu þá, er orðið
hefir í Silverton fyrir skemstu. Mun
sú sprenging hafa veiið mikil, þótt
ekkert hafi um hana frézt fyr en
þetta. — Þeir sem voru heyrnar-
vottar að sprengingunni segja að hún
hafi mest líkst eldgosi, svo hafi hún
verið aegileg. í margra mílna um-
hverfi varð hávaði svo mikill að loku
skaut fyrir eyru manna. A eftir
sprengingunni fylgdu eldslogar ógur-
legir upp af rústum verksmiðjunnar
en síðan sló yfir reýkmökk svo þykk-
um að ekki sá handaskil á margra
milna svæði. Mun þettr vera hin
ógurlegasta sprenging er orðið hefir
um víða veröld, önnur en sú, er
varð i Bandaríkjunum i fyrra. Til
dæmis um það hvað loftþrýstingur-
inn varð afskaplegur frá sprenging-
unni má geta þess að mörg hundr-
uð hús i nágrenninu hrundu, en íbú-
ar þeirra lágu eins og hráviði út um
alt, meðvitundarlausir eða dauðir.
Börn sem voru að koma úr skóla,
tókust á loft og fleygðust langar
leiðir svo að þau rotuðust. Menn
sem voru að vinnu á götum úti
mistu annað tveggja handlegg eða
fót, eða lífið og þótti það furðu
gegn'a þegar fuku ,af þeim limirnir.
Gusturinn var jafnvel svo mikill, að
hann kom á kinn hermanni einum
frá Lancheshire og reif af honum
alla vangafylluna. Dó sá nokkrum
dögum síðar. En flísar og brot úr
steinum og timbri flugu um alt og
særðu marga menn og þó sérstak-
lega konur og börn. Lágu þau
hundruðum saman á götum úti
meðvitundarlaus eða þá dauð.
Fimtíu feta há grindasúla úr járni
fauk eins og fis. Lrnti hún á húsi
nokkru og klauf það f tvent. A 300
metra svæði frá verksmiðjunni, þar
sem sprengingin varð fyrst, stóð ekk-
ert hús óbrunnið og kviknaði þó
eldur víðar út um borgina. Svo seg-
ir í ensku blaði um sprenginguria:
»Þök þeyttust af húsum, búðir féllu
f rústir, gluggar fóru í þúsund mola
og húsgögn féllu sjálf frá háum loft-
um mður að kjallaragólfi«.
Brauðin
Hvað líður athöfnum með
brauðagerðina við Laugarnar,
sem bæjarstjórnin veitti í vor
1000 kr. til að starfrækja? Gutt-
ormur fær ekkert að gera, og
allir ljúka lofsorði á brauðin hans,
sem þau hafa bragðað, og hrósa
þeirri aðferð sem á að hafa við
brauðgerðina. — Eru kolin ekki
nógu dýr, og brauðin líka, sem
stafar af dýrleika kolanna er þau
eru bökuð við. Kanske að ís-
lenzkur jarðhiti þyki of lítishátt-
ar til að notfæi'a sér hann við
brauðgerðina, af því að hann er
til á landi hér? Það mundu þó
sparast jafnvel margir tugir þús-
undakrónaúr bæjarsjóði, ef hann
yrði notaður.
Við borgarar þessa bæjar, —
nokkrir af okkur, skulum heimta
þetta fé strax, ef að ekki nú
þegar verður fanð að gera neitt
í þessu efni, og fá Guttormi það
til meðferðar undir eftirliti, annað-
hvort borgarstjóra eða annars
mann, sem settur væri til að sjá
um verkið, t. d. Jens Eyjólfssyni
trésmíðameistara, sem alþektur
er að því, að vera einhver sá
duglegasti framkvæmdastjóri í
hvívetna á öllum sviðum, sem
honum er, og hefir verið trúað
fyrir, bæði utan bæjarins og inn-
an.
Þetta getur ekki gengið svona
lengur að sofna með þetta nyt-
sama mál í barminum, eins og út-
lit er fyrir að nú sé gert af hálfu
borgarstjóra eða bæjarstjórnar.
Guttormur má heldur ekki sofna
með féð; hann verður strax að
fara að vinna í þá átt, sem hann
hefir áður fyrirhugað. Þetta er
óþolandi hirðuleysi í jafn þýðingar-
miklu atriði, sem hér er um að
ræða. Við felum Morgunblaðinu
að taka hér í strenginn.
25. júlí 1917.
NoTckrir borgarar.
Zeppelinsloftfar
var skotið niður í Englandi um
miðjan júnimánuð. Féll þið úr 13
þúsund feta hæð til jarðar og stóð
alt í ljósum loga. En það þótti fyrn,
að þrír af flugmönnunum voru þá
enn á lífi, er loftfarið tók niðri,
einn alveg óskaddaður en tveir
mikið særðir.
Til Þingvalla
fer bfllinn R. E 21
á hverjum laugardegi, þriðjudegi og fimtudegi, frá »Eden«. Sími 649.
Bilarnir.
í frumvarpi, sem lagt hefir verið
fyrir þingið, vill flutningsroaður færa
hraðahámarkið innanbæjar úr 15 km.
á klst. niður í 10 km.
Að vísu skal játað að bílar fara
öft alt of hratt á götum bæjarins,
eigi ósjaldan á að gizka 30 km. á
klst. og þar yfir. En að setja há-
markið níijur úr 15. km. nær þó
ekki nokkurri átt, enda mun slíkt
ákv-æði stafa af ókunnugleika flutn-
intsmanns. 1 stórum bæjum eins og
t. d. Kaupmannahöfn hefir is. km.
akstur verið leyfður og þykir ekki
hratt; það er tæplega eins og full
ferð á götusporvagni. Ætti slík ferð
þó að þolast í minni borgum þar
sem hættan er þó minni. — Enda
dugar ekki að setja bílum of þröngar
skorður, það er framför að þessu
fartæki, en þó því að eins að það
geti notið yfirburða sinna yfir önn-
ur venjuleg fargögn. — Annars dug-
ar ekki að miða alla umferð á göt-
um við það, að þær eigi að vera
leikvöllur fyrir börn. Hætta mun
þá iíka stafa af fleiru en bílum. Fólk
verður hreint og beint að læra það,
hvað sem bílunum liður, að göturnar
eru ekki fyrir börn, allra sízt þær
fjölmennari. Ekki sjást börn á fjöl-
förnustu götum erlendis.
Að öðru leyti eru ýms þörf á-
kvæði i frumvarpi þvi er hér ræðir
um. — Eitt af þvi sem gert hefir
að verkum að bilar eru alment lítið
notaðir hér innanbæjar, er það, hvað
taxtinn er óákveðinn.
Með réttu eða óréttu stendur fjöldi
manna í þeirri meiningu, að bílstjór-
ar hafi dagprísa á akstrinum og reyni
að ná sér niðri á þeim sem þeir
halda að geti borgað fyrir þann fjölda
kunningja- sinna sem þeir aka fyrir
ekki neitt. — Einkennilegt er það,
að hér sézt svo kallað heldra fólk
bæjarins varla i bílum — það segist
ekki hafa efni á að nota þá að mun
— heldur ýmiskonar lausafólk, sem
almenningur skilur ekki að sé að fara
í brýnum erindum, heldur mun það
annaðhvort vera að eyða fé sínu til
gamans, eða þá aka fyrir ekki neitt.
Með öðrum orðum — bílar eru lítið
notaðir til gagns innan bæjar, og
gætu þó sjálfsagt orðið það, ef fyrir-
komulagið og gjaldskráin væri af viti
og kunnugt almenningi.
En i stað þess að færa niður hraða-
hámarkið mundi nægja að banna bil-
stjórum að þeyta upp ryki og ausa
for á þá sem þeir aka fram hjá, en
gæta þess að öðru leyti að fylgt væri
þeirri ht aðaákvörðun sem nú er i
gildi.
Polites.
Afgreiðsla ,S a n í t a s‘
er á S m i ð j u s t í g 1 1.
Sími 190.
Mótorbáfyr
7V2 lestir að stærð með 12 hesta vél
i ágætu standi, er til sölu nú þegar
með mjög aðgengilegum skiimálum
og á góðu verði. Getur borgast
méð vörum, ef um semur.
Upplýsingar í Bankastr. 12. Sími
313.
322 Mur.íð það 322
að Nýja Fordbifreiðin R. E. 27
fæst ávait leigð í lengri og skemmri
ferðir fyrir sanngjárna borgun.
Sími 322.
K.ui*l Moritz, bifreiðarstjóri.
„19. Júni“
kemur út einu sinni i mánuði. Þar
verða rædd áhugamál kvenna, jafnt
þau er snerta heimilin og þjððfélagið,
Styðjið blaðið með því að gerast
áskrifendur að þvi. Sendíð þriggja
aura bréfspjald til undirritaðrar og
verður blaðið þá samstundis sent
yður. Einnig eru pantanir afgreidd-
ar daglega frá 3—5 i Bröttugötu 6
(uppi) Virðingarfylst.
lnqa L. Lárusdóttir.
fslenzk
prjónavara!
Sjóvctliugar......... 0,85.
Hálfsokkar frá........ 1,40.
Heilsokkar —......... L90.
Peysur —........ 7,83.
Sjósokkar —....... 3,00.
Vöruhúsið.
Tilboð óskast
í vólbát eða seglskip
til flutnings á 230—300 tunnum af
steinolíu fyrri hluta ágústmánaðar frá
Reykjavík til Austfjarða.
Garðar Gíslason.
Neftóbak
fæst hvergi betra en í
Tóbakshúsinu,
Sími 286. Laugavegi 12