Morgunblaðið - 04.11.1917, Page 2

2
MORGUNBLAÐIÐ
miljónir manna, og að af þeim
haíi að eins .3500 farist. Ennfrem-
ur hefðu Bretar flutt 25 miijónir
smálesta sprengiefna, 130 milj.
smálesta matvæla og 51 milj.
smáiesta eldsneytis. Utflutta her-
liðið hafi verið aukið frá 160
þús. manna upp í þrjár miljónir
manna. Af því liði væru 75 % frá
Bretlandi, en nýlendurnar hefðu
sent 800 þús. menn til vígvall-
anna.
Smuts sagði í ræðu 29. okt. að
úrsiita-stríð ófriðarins- væri í
Frakklandi og Flandern, þar sem
Þjóðverjar vissu að þeir hefðu
beðið ósigur. Árásin á Ítalíu
mundi ekkert hjálpa Þjóðverjum.
Hún mundi að eins lengja ófrið-
inn, en það múndi hafa hin allra
verstu áhrif fyrir Þjóðverja. Það
getur engin áhrif haft á endan-
leg úrslit ófriðarins, sem eru nú
þegar trygð.
Curzon lýsti því yflr í lávarða-
deiidinni^hinn 29. október, að á öll-
um vígstöðvum hefðum vér hand-
tekið 160.000hermenn,náð683fall-
byssum og 1,124,000 fermílna landi
í Asíu, Afríku og á Kyrrahafs-
eyjum. í Egyptalandi hefðum vér
lagt undir oss 20.000 fermílna
land, sem óvinirnir höfðu ráðist
yflr, einnig hefðum vér tekið 1400
fermílur af belgisku og fröneku
landi í samvinnu við bandamenn
vora.
Bonar Law lýsti yflr því í neðri
deild þingsins hinn 30. október,
að síðan 22. júlí til 22. október
hefði herkostnaður vor verið að
meðaltali á dag 6.400.000 sterlings-
punda nettó. Ríkisskuldir hefðu
aukist um 3000 miljónir sterlings-
punda vegna ófriðarins. Skuldir
Þjóðverja væru þó 1700 miljónum
meiri heldur en skuldir vorar.
Frá þvi í júnímánuði 1916 og
fram í maí 1917 hefði herkostn-
aður Þjóðverja á mánuði aukist
um helming, en herkostnaður vor
um 34°/o. Ef ófriðnum lyktaði
nú, þá nægðu núverandi skattar
vorir fyrir útgjöldum, en Þjóð-
verjar yrðu annaðhvort að taka
óhemju mikið lán, eða leggja á
nýja skatta, sem næmu hundruð-
um miljóna punda.
öflug tilraun var gerð til þess
að ráðast á London að kvöldi hins
31. október. Komu þá 30 flug-
vélar í 7 deildum, sem hver eftir
aðra gerðu árás. Flestar þeirra
voru hraktar burtu, en að eins
tveim eða þremur tókst að kom-
ast til London. Glerðu þær lítið
tjón. Átta menn biðu bana, en
21 særðust.
Breskir flugmenn hafa skotið
á hergagnaverksmiðjur Þjóðverja
í Saarbrúcken, Pirmasens, Keiser-
lautern og aðrar hernaðarstöðvar.
Hinn 28. oktober réðust brezkir
og franskir tundurspillar á þrjá
þýzka tundurspilla og 17 flugvól-
ar hjá Belgíuströnd og hæfðu
óvinina með skotum. Tundur-
spillar Þjóðverja hörfuðu í skjól
fallbyssa á landi, en flugvélarnar
tvístruðust.
Fyrsta herliðssending Banda-
ríkjanna heflr nú sezt i skotgrafir
á vígstöðvum Frakka. Frelsis-
lán Bandaríkjanna varð glæsilegur
sigur fyrir þjóðina. Beðið var
um 600 miljónir dollara, en boðið
var fram meira en 1000 miljónir.
Spænska stjórnin fór frá hinn
28. október. Ýmsir ráðherranna
hafa reynt að mynda samsteypu-
stjórn, en mistekist það.
Prins Christian er látinn.
Brazilíu þing hefir samþykt að
segja Þjóðverjum stríð á hendur.
Blöð bandamanna segja að Brazi-
lía hafl gengið í lið við heiminn
um að koma í veg fyrir yfirdrotn-
un Þjóðverja.
London, ódagsett.
Skýrsla um viðureignina á vig-
stöðvum Breta og öðrum víg-
stöðvum, vikuna sem lauk 1 nóv.
Helztu tíðindin eru þau, að ó-
vinirnir gerðu snögga og öfluga
sókn á vígstöðvum ítaia, enda
þótt bandamenn hafi haldið á-
fram sigrum sínum í Frakklandi
og Flandern og öflugri viðureign
í loftinu sé haldið áfram. Her-
sveitir Bandaríkjanna hafa nú
tekið sér stöðvar í skotgröfunum
við hlið Frakka.
Frá vesturvígstöðvunuDfF.
Þar hafa Bretar unnið á. Hvert
áhlaup gerðu þeir í vissum til-
gangi og þrátt fyrir stöðug ill-
viðri, varð þeim vel ágengt og
færðu þeir herlinu sína fram að
útjaðri Passchendaeles. Frökkum
og Belgum tókst í sameiginlegri
sókn að auka sigra sína suð-vest-
ur af Houthulst-skógi. Hinn 27.
október sóttu þeir enn fram á
fjögra kílometra svæði og náðu
þá Merchem og Linghem. Hand-
tóku þeir þar 500 hermenn. Hjá
Aisne hafa Frakkar sótt fram og
tekiö Pinon og Pargnyfilain. Á
þessum stöðvum voru 11157 ó-
vinir teknir höndum, þar á meðal
237 liðsforingjar. Ovinirnir mistu
ennfremur 180 fallbyssur og mörg
hundruð vélbyssur.
Vfgstöðvar ítal i.
Sókn sú er menn höfðu búist
við af sameinuðum her Þjóðverja
og Austurríkismanna hefir orðið
með sorglega skjótum árangri.
Eftir margra mánaða framsókn
og sigurvinninga í landi óvin-
anna voru herir ítala teknir á
sóknarstöðvum sínum og hraktir
frá Tolmino og á endilöngum
Isonzo orustuvellinum. Óvinirnir
studdust við brúarvígi hjá Santa
Maria Og Santa Lucia og ruddust
skjótlega inn yfir landamæri ítal-
íu. Þeir voru um stund stöðvaðir
norðan við Saga, sunnan við
San Gabriele, en hraktir til
austurs milli Canin-fjalls ogJudrio-
dals. Þó héldu þeir áfram í
Carso-héraði. Þessi framsókn
neyddi ítali til þess að hörfa í
báðum fylkingarörmum. Goritzia
fé.U 28. október og Udine 30.
október.
Nú er barist vestan Pasiar
Schiavonesco, sat Canide del
Friuts, norður hjá Przzuolo og
sunnan við Udine. ítalir veittu
örðugt viðnám, undanhaldinu var
stjórnað reglulega, brýr voru
sprengdar og orustur háðar til að
tet'ja fyrir óvinunum.
Óvinirnir hafa með miklum
gleðilátum tekið það fram, að
héðan af muni almenningur í íta-
líu ómótmælanlega hneygjast að
friði, en frá Italíu koma skeyti,
sem fullyrða það, að þessi skyndi-
lega hætta hafi sameinað alla
flokka og allir hafi þeir tekið
höndum saman til þess að verj-
ast henni. Þjóðverjar hallast of
mikið að því að ímynda sér að
hræðslan ráði mestu. Eins ogoft
áður hafa þeir nú rekið sig á, að
þrátt fyrir snarpa deilu innanlands
hefir hættan utan frá orðið til
þess að útrýma skoðanamismun
og tendra dýpri ættjarðarást í
brjóstum manna, I stað þess að
auka sundrungina. Bandamenn
hafa óbifanlegt traust á hinni
þrautreyndu herstjórn ítala og
þeir eru ekki á sama máli og
óvinirnir um hernaðar-þreytu
ítölsku þjóðarinnar.
Vígstöövar Kússa.
Þjóðverjar hafa eigi haldið
áfram sókn sinni hjá Riga, held-
ur hafa þeir þvert á móti hörfað
frá Werder-skaga til Moon og
hörfað enn meira milli Riga og
Rinsk. Margar tilrauuir óvinam a
um það að vingast við Rússa
voru hvað eftir annað stemdar
með stórskotahríð.
Frá Austur-Atríku.
Óvinirnir hafa verið hraktir
austur frá Mahenge til nágrennis
Mgangira. Liwale var tekin 29.
október. Óvinirnir hafa mist hjá
Nyangao 53 hvíta menn og 268
Askara fallna, 241 hvítir menn
og 677 Askarar voru handteknir
auk særðra manna.
Frá Gyðingalandi.
Hinn 29. október réðust 3000
Tyrkir með fallbyssura á >London
Yeomanry« hersveitina hjá Gaza
en þeim var hraustlega haldið í
skefjum þangað til liðsstyrkur
kom. Bretar mistu tæplega 100
manns, en manntjón Tyrkja var
mikið. í skjóli riddaraliðs dró
Allenby hershöfðingi lið saman
til þess að ráðast á Bersheba. —
Eftir að hafa gengið um nótt yfir
eyðimörk, var ráðist á varnir
Bersheba að morgni hins 30. októ-
ber. Fótgönguliðið réðist á borg-
ina að vestan en riddaraliðið eftir
langan krók að austan. Eftir
harða orustu féll borgin. Þar
voru handteknir 800 Tyrkir og
9 fallbyssur teknar að herfangi.
Hertekning borgarinnar eftir 20
mílna göngu yfir vatnsjausa eyði-
mörk er ágætt og lipurlega unnið
verk.
DAGBOK
Kveikt á ijóskerura hjóla og bif-
reiða kl. ö.
Siifnrbrúðkoup sitt halda í dag þau
Daníel DaníelBaon kaupmaður og frú
hans, Nielsina A. Ólafsdóttir.
Um leið fer fram brúðkaup Guð-
rúnar dóttur þeirra hjóna, og þórar-
ina Kjartanssonar, eiganda gummí-
vinnustoíunnar í Lindargötu.
Kol töluverð hafa menn slætt upp
á höfninni fyrir utan garða, undan-
farna daga. Hafa margir fengið 2—4
skippund á dag á bát. Verða það
allgóð daglaun fyrir tvo menn, eins
og kolaverðið er nú.
Uppboðið á bókum Jónasar Jóns-
sonar heldur áfram á morgun.
Þjóðnienjasefnið er opið í dag frá
kl. 127.2—17s* Sömuleiðis er á sama
tíma tækifæri fyrir fólk að sjá mál-
merkin í alþingishúsinu.
Rjúpur eru nú seldar á 35—40
aura hver. Hefir borist svo mikið
af þeim til bæjarins, að útboðið er
miklu meira en eftirspurnin.
Saltsk pi kvað vera von á bráðlega
frá Englandi.
Nefndirnar þrjár, matvæla, verð-
lags og heilbrigðis, áttu með sér fund
í fyrradag til þess að ræða um
mjólkurmálið. Eigi vita menn enn
hver niðurstaðan hefir orðið, en von-
andi verður því máli kipt í lag hið
bráðasta.
Rannsókn h dnarstæða. Lands-
stjórnin hefir nýlega ráðið N. P. Kirk
verkfræðing, er stjórnað hefir hafnar-
gerð Reykjavíkur fyrir Monberg, til
þess að gera rannsóknir á hafnstæð-
um, sérstaklega á Suðurlandi austur
að Berufirði og nokkrum sjóþorpum
á Norðurlandi.
Tryggvasjóður. í erfðaskrá Tryggva
heitins Gunnarssonar er svo fyrir
mælt, að mestallar eigur hans skuli
renna í sérstakau dýraverndunarsjóð,
sem á að bera naín gefandans.
Hvanueyrarbruninn. Nú er það
talið víst, að eldurinn hafi komið upp
í kjallara hússins. Voru vinnukonur
þar við þvott daginn áður og ætla
menn að eldneisti muni hafa hrokk-
ið 1 móstíu :— þótt allrar varúðar
væri gætt.
í kjallaranum var meðal annars
rjómabúið. Brunnu öll áhöld þess
og um 200 pund af smjöri.
Samgöngurnar. »Tíminn« segir í
gær, að nú só unnið að þvf af stjórn-
arvöldum hér og í Danmörku, að
Botnía verði tekin á Ieigu og henni
heimilaður póst og farþegaflutningur
beint milli íslands og Danmerkur,
en eftirlit með skipinu í Bergen. —
Væri það mikið bagræði fyrir íslend--
inga, ef þetta næði fram að ganga.