Morgunblaðið - 30.01.1918, Page 2

2
MORGUNBLAÐIÐ
en háir menn alls ekki, voru leikend-
urnir að báa sig undir æfinguna. Síðan
Iðno komst undir, þak hefir ekki
einn sólargeisli skinið inn 1 þessar
kompur, því herbergin eru bæði
gluggalaus. Birtu og góðu lofti er
þar vandlega neitað inngöngu. Þar
hafa hinir áhugasömu menn, sem
hér hafa reynt að halda uppi leik-
listinni, hafst við í kvöld eftir kvöld
i mörg ár. Og þegar þeir hafa
sloppið ár klefunum, þá hefir það
verið til þess að ganga fram á leik-
svið fram íyrir ánorfendasal, sem
eru svo léleg, að hvergi á bygðu bóli
mun finnast annað eins. Hingað
er eg kominn til þess að ná tali af
frægustu leikkonu íslands, frú Ste-
faníu Guðmundsdóttur, þeirri konu,
sem komið hefir hjörtum manna svo
þúsundum skiftir til þess að slá
óðara, hefir lyft hugum þeirra upp
úr hversdagsmókinu og vakið þá til
umhugsunar um það, sem fagurt
er í lífinu, konunni, sem í 25 ár
samfleytt hefir látið sitt skæra leik-
listarljós skína yfir þenna bæ, lengst
af i þeim húsakynnum, sem eg áð-
an lýsti.
— Hvað var fyrsta hlutverkið yð-
ar? spurði eg frúna. Og nú byrjar
frú Stefania Guðmundsdóttir að tala.
Látlaust og blátt áfram segir hún frá
leikstarfi sínu í þau 25 ár, sem liðin
eru í kvöld frá því hún fyrst sté
fram á leiksviðið í G.-T.-húsinu. —
Hún hleypur yfir mestu örðugleik-
ana, hún man fremur björtu hliðina,
segir frúin.
— Eg byrjaði að leika þegar eg
var 16 ára, 30. jan. 1893 og aíðan
hefi eg alls leikið 77 hlutverk.
Hafði þá að eins séð leikið:
•Hrekkjapör Scapins* — í pakkhúsi
á Seyðisfirði, »Víkingana á Háloga-
landi« hér í Reykjavík og smáleiki í
Mentaskólanum.
Lék fyrBt Hortenza í smáleik sem
»Betzy« hét og sama kvöld Krístínu
í »A þriðja 8al«. Var leikið í G. T.-
húsinu. Betri sæti seld á 65 aura
og helmingur allra tekna gekk til
G. T.-hússins. — Sama vetur leikið
•Frúin sefur«. Lék þar aðalhlut-
verkið.
þeir, sem leika enn af þeim sem
léku með mér þá eru: Stefán Run-
ólfsson, sem aðallega stóð fyrir leik-
unum og Friðfinnur Guðjónsson.
Stefán hafði eitthvað fengist við
leika áður og Friðfinnur leikið smá
hlutverk á Akureyri, en lék hér í
fyrsta sinn sama kvöld og eg.
Ólafur Rósenkranz var leiðbeinari
0
EE3
0
1
Góð íiáttföt
(payamas)
Fallegii*
linir flibbar
mikið úrval
hjá
1
0
i
\fánatcU\
=iwmninwm\=
EllQ DBEl
svört og
KjáSafm,
nýkomið.
og á eg honum míkið að þakka og
ekki sízt fyrir hve mikla áherzlu
hann lagði á að talað væri skírt.
Leiktjöld voru ein stofa og bún-
ingar fengnir að láni, þar sem bezt
gekk og fóru þeir sumir miðlungi
vel.
Á næstu árum lék eg ýms hlut-
verk. Meðal þeirra »Valbæjargæsina«,
»Trínu í stofufangelsi«, sem eg mun
hafa leikið yfir 60 sinnum, í síðasta
sinni á Akureyri, sama dag og eg
frétti lát Kristjáns f>orgrímssonar,
ogvarðmér þá að orði: »Nú, eg leik
þá Trínu í síðasta sinni í kvöld.«
Miunisstæðast er mér þegar eg lék
•Hjartslátt Emilíui í fyrsta sinu.
Akveðið var að leika hann eftir viku.
Vegna notkunar hússins, var að eins
unt að æfa 1 dag á leiksviðinu.
f>egar að því kom, var eg ein á leik-
sviðinu, því það er eintal, og allir
leikendurnir stóðu fyrir neðan og
horfðn á mig og toguðu með augun-
um hverja sstningu út úr mér. Eg
hafði verið, var, og er enn, að
nokkru leyti svo feimin, að mór hefir
verið lítt mögulegt að leika á æf-
ingum og í þetta sinn var mér það
með öllu ómögulegt. Og í stað þess
að æfa leikinn hvað eftir annað þetta
kvöld, komst eg einu sinni í gegn
um hann — tók svo steinþegjandi
sjalið mitt, fór heim, háttaði og
breiddi upp yfir höfuð og fanst þá
að öll þessi augu veita mér eftir-
för. Næsta dag lók eg »Hjartsláttinn«
fyrir troðfullu húsi með sönnum
hjartslætti, en óvíst tel eg að eg hafi
leikið hann öðru sinni betur. — En
þetta vildi eg ekki láta segja mér að
gera nú.
Annars hefir það verið undantekn
ingarlaust, að eg hefi liðið af feimni
og kviða fyrir hverju hlutverki
þangað til eg er komin inn og búin
að segja fyrstu setninguna, þá hefi
eg í flestum tilfellum ekki vitað af
neinum óviðkomandi í kringum mig.
Fyrsta alvarlega hlutverkið var
Magda 1902. f>að var Bjarni Jóns-
son frá Vogi, sem fékk mig til
að byrja á því vanda verki. Mér
hefir oft dottið í hug: En að mað-
urinn skyldi þora þetta, þvi sjálf
hafði eg enga vissu fyrir að geta
það, en Bjarni sagði: »Eg er viss
um það«. Hvort það hafi verið rétt
ber mér ekki að dæma um. En eg
er Bjarna innilega þakklát fyrir
Mögdu og með tilliti til þessa hefi
eg valið að leika Mögdu þenna
d&g.
Önnur stærri hlutverk sem eg hefi
leikið:
Jóhanna f >Æfintýri á gönguför*,
Emma í »Drengurinn minn«, Nóra í
»EsmeraIda«, Ida í »Ungu hjónin«,
frú Tjælde í »Gjaldþrotið«, Nóra í
»Brúðuheimilið«, Gervaise í »Gildran«,
Margariete Gautier í >Kamelfu-frúin«,
Áslaug í »Nýársnóttin«, frú Stack-
mann f »f>jóðníðingurinu«, Asta f Dal í
»Skuggasveinn«, Ljót f »Bóudinn á
Hrauni«, Toiuette í »ímyndunar-
veikin«, Ulrikka í »Kinnarhvolssyst-
ur«, Elisabet Munk f »Alfhól«, Clara
Volkhardt í »Um háttatíma«, Guðný
í »Lénharði fógeti«, Steinunn f
»Galdra Loftur«, Guðrún í »Syndir
annara«, frú Tompkins í »Ókunni
maðurinn«, Hekla í »Konungsglíman«.
— Eg hefi marga ánægjustundina
veitt, marga þreytustund bakað —
þó, eins og skáldið segir: »Minna
ramt en meiri gleðí«.
— »Minna ramt en meiri gleðil*
Gleðistundirnar, sem hún hefir veitt
Rvíkingum í þessi 25 ár, eru margar.
Þeirra munu allir leiklistarvinir minn-
ast með þakklátsemi og djúpri lotn-
ingu í dag, þegar frú Stefanía stlgur
fram á leiksviðið í Iðno sem Magda
í »Heimilinu«. Hennar mun verða
minst af miklu fleirum en þeim,
sem þess eiga kost, að horfa á hana
1 kvöld og hlusta á hinn fagra, mjúka
málróm hennar.
Og þegar eg hefi kvatt frú Stef-
anlu og staulast niður trcppurnar í
Iðnó, þá get eg ekki losað þá hugs-
un úr huga mér, hvilik skömm það
er þessum bæ, að hafa ekki sæmi-
legt leikhús að bjóða þessari ágætu
leikkonu á 25 ára leikaraafmæli
hennar.
Veðrið í gær. 3 stiga frost kl. 6
að morgni og sama frost á hád.
Harða vetnrinn sama dag: 16 stiga
næturfrost, 13 stiga frost á hádegi,
Norðan-rok fyrir utan.
Jarðarför Guðm. Olsen fer fram
í dag.
Islands Falk fer frá Færeyjum f
dag.
Utn 100 manns taka þátt f sam-
sætinu, sem haldið verður f kvöld til
hetðurs frú Stefaníu Guðmundsdóttur.
1.5»
260 þúsnndirnar. |>að mun nú
vera nokkurnveginn víst, að engin
hæfa er í þeim fregnum um ósigur
Breta hjá Cambrai, sem hafðar eru
eftir loftskeytastöðinni, Óhugsandi
annað en að þær fregnir hefðu o g
borist hingað með símauum.
Nýi listinn.
Ranqhcrmi er það, sem Morgun-
blaðið gefir i skyn í gær, að »al-
þýðuflokksforsprakkarnir« séu eitt-
hvað riðnir við C-listann, sem blað-
ið kallar sprengilista, með því að
enginn að fulltrúum alþýðufélagannna
né nokkur úr stjórn Alþýðuflokks-
ins hefir hreyft hönd eða fót til að
koma þessum lista af stað. Allar
hugleiðingar Morgunblaðsins út af
þessu um lúalega bardaga-aðferð og
atkvæðastuld, eru því algerlega í
lausu lofti bygðar, að því er Alþýðu-
flokkinn snertir.
Þessa leiðiéttingu vildi eg biðja
yður, hr. ritstjóri, að birta í blaði
yðar á morgun.
Reykjavík 29. jan. 1918.
Jón Baldvinsson,
form. Alþýðuflokksins.
Oss er ánægja að birta yfirlýs-
ingu þessa, en eigi getum vér breytt
skoðun vorri á sprengingarlistar.um
— hann hefÖi aldrei átt að koma
fram. —
Hann mun annars vera að detta
úr sögunni. Jóhs. Nordal ishúss-
stjóri hefir sknfað kjörstjórninni og
beðist þess, að nafn hans yrði strik-
að út af listanum. Hann er 68 ára
gamall cg því eigi skyldugur að taka
sæti i bæjarstjórn. Gunnl. Péturs-
son hefir ritað bréf til kjósenda og
biður þá uin að kjósa sig ekki í
bæjarstjórn. Hann er einnig yfir
sextugt. Þeir verða þá líklega fáir,
sem gefa þeim lista atkvæði sitt, þvi
það má búast við því, að það séu
fleiri á C-listanum sem eru komnir
þar nauðugir.
ESC
01
HSSterkir |
0
1
Regn
og
Vetrar
nýkomnir.