Morgunblaðið - 09.06.1918, Blaðsíða 7

MORGUTÍBL.VÐIÐ
7
afbátahernaöurin

y ;j‘4 Á
l'fM
<vy/
■-; 2S'
L .'æI^íí'j^éc^jwL' . '/x
%a
>
■
:£* .. I3IS
Þcssar tvær myndir eru gerðar til
þtss að sýna hvað kaíbátahernaður-
inn sé ómanniiðlegur og grimmur.
Og \íst er um það að margir
sjómenn hafa fengið að kenna
af því. Nú berast hingað fregnir
um það, að Þjóðverjar séu farnir að
færa út kvíarnar, og séu komnir
með kafbáta sina vestur að Ame-
ríkuströndum. Munu þeir nota til
þess hina nýju og stóru kafbáta
sina — »kafbeitiskipin« —sem geta
verið úti mánuðum saman. Má
vera að siglingum til og frá Banda-
ríkjunum stafi af þessu allœikil
hættai'jog er þá eigi sýnt bvernig
fer um siglingar vorar.
BæjarsíiórRaffundur
6. þ. m.
Sala á »Arabletti«.
Núveraudi eigandi »Arablet?s« hef-
ir boðið bæjarstjórn forkaupsrétt að
eign s nni, er hann vill selja, en
fasteignanefnd, sem "hefir haft erindi
bans til umsagnar er vitanlegt, að
fyrri eigandi eignarinnar hefir selt
hana en þó vitnað í sama afsal, og
leggur þvi til að beðið verði um
lögreglurannsókn á hendur fyrri eig-
anda hennar, út ?f sölunni og var
það srmþykt.
Mjólkurmálið
Erindi var lesið upp frá Mjólkur-
félaginu þess efnis, að það afsilar
sér rétti til tveggja sölustaða við
Laugaveg og beiðist heimiidar á nýj-
um mjólkuisölustað við Vitastig.
Um erindi þetta urðu miklar um-
ræður, sem snerust mest um mjólkur-
leysið i bænum, og hve sú mjólk
er seld væri kæmi óréttlátlega nið-
ur. Fyrir börn og sjúklinga væri oft
ekki hægt að fá mjólk keypta, sam-
tímis því er gæðingar mannfélags-
lns drykkju lyst sína af henni á
kaffi- og matsöluhúsum. Ilt hafi áð-
ur verið, en hvað verst, síðan að
Mjólkurfélagið tók að sér söluna.
Frú Bríet sagði að það mundi eitt
hið versta okurfélag landsins, og síð-
an það tók mjólkursöluna í sínar
hendur, hafi hún versnað. Mjólkin
væri (sem sagt) vond, lítil og rán-
dýr. Félagið hefði það fyrir venju
orðið, að setja upp verð á henni i
gróandanum og á sumrin, þegar álit-
ast mætti að ódýrust væri fram-
leiðsla á henni.
Jör. Brynjólfsson kom fram með
tillögu um það, að útbýta mjólkinni
eftir seðlum. Guðm. Asbjarnarson
taldi það mjög vafasamt að það kæmi
að tilætluðum notum, gæti jafnvel
sv« farið að mjólkin hverfi af mark-
aðinum, eins og smjörið i fyrra, er
ákveðið var að selja það eftir seðl-
um. Lauk þessu máli svo, að erindi
Mjólkurfélagsins var vísað til heil-
brigðisnefndar, og tillaga Jörundar
Brynjólfssonar samþykt.
Brensluspiritus.
Samþykt var tillaga frá Jörundi
fitynjólfssyni um að fara fram á
Það við stjórnarráðið, að það gefi út
ákvæði um að brensluspiritus verði
að eins seldur framvegis gegn seðl-
um.
Orsök til þessa kvað hann vera
Þá, að mjög vildu ganga til þurðar
birgðir þær er fyrir væru af brenslu-
spititus í landinu, og óeðlilega mik-
tð væri keypt af honum. En nauð-
syn væri fyrir fólk að geta fengið
hann, er breudi olíu á »prfmus< til
að elda við o. fl.
Bœjarqjaldamálið.
Sveinn Björnsson skýrði frá þeim
breytingum, sem alþingi hafði gert
* frumvarpi til bæjargjalda er samið
hafði verið og samþykt af bæjar-
stjórn i vetur, og taldi sumar þeirra
athugaverðar, og einkum þá, er Pét-
ur Jónsson hafi komið íram með og
þegar hafði verið samþykt við i. um-
ræðu. Hún væri sú, að draga skyldi
frá þann hluta af tekjum skattgreið-
enda er aflað væri í öðru sveitar-
félagi, ef greitt væri útsvar af þar.
Skoraði hann á þingmann bæjarins,
að gera sitt til þess að sú breyting
næði ekki fram að ganga.
Sig. Jónsson tók því næst til máls
og gaf skýrslu, samanburð, á skatt-
stigunum hvernig þau hefðu verið,
hvernig bæjarstjórn hefði áætlað þau
í vetur og síðast hvernig þau yrðu
samkvæmt breytingum þeim er al-
þingi hefði gert. Taldi hann var-
hugavert, hve treyst væri á háu gjald-
endurna, sem þó gæti verið valt að
treysta á, og ef þeir féllu úr sög-
unni yrði að hækka á öllum öðrum
gjöldin upp i alt að helming, og
efamál að lægstu gjaldendurnir, þeir
efnalitlu, þyldu það. Astæða væri og
litil til að lækka gjöld á vellaunuð-
nm embættismönnum og öðrum er
hefðu jafnháar og tryggar tekjur,
þeir befðu og til skams tíma haft áðal-
gjaldabyrðirnar, að eins 3—4 ár síð-
an hiriir háu gjaldendur komu til
sögunnar.
j'TJör. " Brynjólfsson/ áleit hættuna
ekki^svo’«§mikla(fc hvaðjv þetta suerti,
þó gætu komið. þau ár er hinir háu
gjaldendur hverfa að mestu, mætti
þá grípa til þess, að tvöfalda gjöldin,
en það mundi hinurn lægri gjald-
endum ekki eins tilfinnanlegt sem
það, að gjalda að jöfnuði meira en
álíta máetti, að þörf krefði.
Sveinn Björnsson enti umræður
um þettav mál, sagði haun að al-
þingi hafi oft Jítið látið sér ant um
hag bæjarins, og nú mætti vart
ó'átalið vera, hversu því færist með
bæjargjaldafrumvarpið en bæjarstjórn
hafi verið einhuga um, þvi með að-
ferðinni á því máli hafi það gengið
nær sjálfstæði bæjarins en gert hafi
verið i mörg ár.
Þing Finna
kemur saman aftnr.
Hinn 15. maí kom þing Finna
saman i Helsingfors i fyrsta sinn
eftir að uppreistin hófst þar. Var
þá mikiWum dýrðir þar, eins og
nærri má geta.
Af fulltrúum jafnaðarmanna kom
aðeins einn, þ\í að flestir þeirra
höfðu eitthvað verið við uppreistina
riðnir. Ráðherrsrnir voru þar allir
og sendiherrar þeirra þjóða, sem
viðurkent hafa sjálfstæði Finna.
Forseti þingsins setti þingið með
ræðu og gaf þar stutt yfirlit yfir
borgaraptyrjöldina og ámælti upp-
reistarmönnunum harðlega fyrir fram-
ferði þeirra og grimdarverk. Hann
miutist þeirra, sem failið höfðu og
þó sérstaklega þingmannanna Aotti
Mikkola og Ernst Saari, sem myrt-
ir voru. Lauk hann ræðu sinni
með því ab þakku öllum þeim, er
barist höfðu fyrir sjálfstæf i og frelsi
Finnlands og nefndi þar sérstaklega
sænsku sjálfboðaliðana.
Því næst tók Svinhufvud til máls ,
og gerði greinfyrir framkomu stjórn-
arinnar. Sagði hann að borgarstyrj-
öldin hefði átt upptök sín í Rúss-
landi og hefðu áhrif Bolzhevikka
fallið í góðan jarðveg þar sem var
hatur það er magnast hafði meðaí
a^þýðu í Finnlaudi út af stéttabar-
áttunni. En sem betur fór hefðu
þeir, sem börðust fyrir verndun
þjóðskipulagsins, borið hærra hlut
frá borði.
Síðan skýrði Svinhufvud frá stofn-
un hersins, hinni ágætu herstjórn
Mannerheims og rakti sögu styrjald-
arinnar. í sambandi við það tók
hann það fram, að þjóðarherinn
finski hefi fengið ágæta^ hjálp hjá her-
mönnum og borgurum í Svíþjóð, er
hefðu talið það drengskaparskyldu
sína að hjálpa bræðraþjóðinni í frels-
baráttunni. Ennfremur þakkaði hann
þá hjálp er Norðurlönd höfðu veitt
með því að senda þangað hjúkrun-
arlið og sjúkrabifreíðar. Svo mint-
ist hann á fórnfýsi finsku þjóðar-
innar, sem hafði unnið það til að
lifa á berki svo að herinn gæti feng-
ið brauð. Þá gat hann þeirrar miklu
hjálpar, er Þjóðverjar höfðu veitt
Finnum. Og að síðustu mintist
hann þeirra er falhð höfðu og út-
helt blóði sínu fyrir föðurlandið:
»Blessuð sé minning þeirra eins
lengi og nokkur neisti frelsisástar
býr í finsku hjarta«.
Þá mintist hann á afstöðu Finna
út á við. Gat hann þess að mörg
ríki mundu fús til þess að viður-
kenna sjálfstæði landsins undir eins
og hægt væri að ná i samband
við stjórnir þeirra. England, Banda-
ríkin, Italia og Belgia hefðu eigi
viljað viðurkenna Finuland að svo
komnu. En Finnar hefðu nú þegar
ræðismenn á öllum Norðurlöndum
og í Þýzkalandi, og Svíar, Danir og
Þjóðverjar hefðu sent þangað ræðis-
menn. Öllu sambandi við Rúss-
land væri slitið, vegna þess að
Bolzhewikkar hefðu viðurkent »rauðu
stjórnina« i Finnlandi.
Þá mintist Svinhufvud á hina
miklu f járhagserfiðleika. Stjórnin
hefði tekið mikið lán t Finnlands-
banka, og erlendis, sérstaklega i Sví-
þjóð, hefði hún tekið bráðabirgða-
lán. Fé þessu átti að verja til þess
að afla landinu lifsnauðsynja og til
þess að greiða herkostnað. Þá hefði