Morgunblaðið - 26.08.1918, Blaðsíða 1

Mánudag
26.
ágúst 1018
5. argangr
289.
%&\uh &ð
Ritstjórnarsimi nr. 500
Ritstjón: Viihjálmcr Finsen
ísafoidsrprentsmiSja
Afgreiðsiasimi nr. 500
NOYON.
Myndin hér að ofan er af borginni Noyon. í borginni sjálfri
og þar i grend hafa staðið afskaplega. grimmar orustur. Flest hús
borgarinnar eru hrunin og íbúarnir flúnir á burt.
Erlendar
símfregnir.
(Frá fréttaritara Morjjunhl.).
Khöfn 24. ágúst.
’Frá Berlín er simað, að Bretar
iafi á ný hafið áhlaup fyrir no?ð-
vestan Bapaurne, hji Albert og suð-
nr fyrir Somme. Gagnáhlaup eru
hafin miili Aillette og Aisne jj’.eð
ákafri skothríð.
Fiá London er símað, að áhlaup
hafi verið gerð með góðum árangri
á 30 míloa svæði milli Lihon og
Mercatel og hafa bandamenu sótt
þar fram um 2 mílur. Orustan
stendur enn yfir, fangar eru taldir i
þúsundum.
Þjóðverjar mótmæla þeirri fyrir-
ætlun Spinverja, að gera upptæk
þýzk skip, sem kyrsett hafa verið i
spænskum höfnum.
Erí. símfregtiir
Opinber tilkynning frá brezku utan-
rikisstjórninni i London.
London ódagsett.
Brezku hersveitirnar á vesturvig-
stöðvunum börðust 23. igúst á svo
segja samfeldu 27 mílna svæði,
tnilli Lihons íyár sunnan Somme
Og Cojeul-innni fyrir sunnan Arras,
og varð vel ágengt á mörgurn stöð-
um. Her Frakka hji Oise og Aisúe
hafa siðustu 4 dagana náð 52 po:p-
wm og börgum úr hönduin Þjóð-
verja. Opinbeilega er tilkynt 23.
ágúst, að sóknin hjá, Mangins hati
verið óvenju snöip ftá því siðdegis
22. ág. og rntkið ha.fi áunnist á ap-
tirn hálfnm só'arhring. Fjöldi brezk.ru
BugvéL hefir veiið að verki með
fótgöngulifeinu Og b yntciðunum
(tanks) í síðusnt orustiltíum i vescui-
vígstððvn um. Þelr’
a eirtnlg
gert margai áiásii inn i Þyzkaland.’
Aðfaranótt 2z. ágústs og stiem,na
morguns þuiu dag köstuðu þeir
sprerifejuui á iieistöðvar Þjóðveija
hjá Fr.nkfmt, Kötn, M.innheim,
Treves o*; Coblenz; bar það gðtðan
árangur.
»Tm;es« segir, að gengi enskrar
myr tu <é að hækka erlend s og nð
22. ág. h<fi útiitið batnað enn tneir
hjá hiutlac. sum j’jóðum, eirtkam á
:Spáni og í Sviss. Aðalorsök þe.is,
að sterlingspund hækkar stöðugt á
Spáni er það, að bandamenn hafa
gert séistakar ráðstafa-'ir tii þess að
koma meiri festu á gangverð mynt4
ar sinnar, og hafa þær ráðstaíanir
orðið til þess, að enn hefir gu lforði
Spánarbanka aukist um 23'/2 milj.
peseta. Ahrif þessara ráðstafana hafa
og orðið meki sökum viðburða
þeiria, sem skeð hafa á vesturvig-
stöðvunum,, sem sé ’t á því, að 22.
ágúst komu fréttir um það hvaðan-
æfa frá hlutlausuro bjöðnm, að gengi
sterlingspundi hefði hækkað Og sð
jafnframt hefðu þýzk mörk fallið r.l-
staðar í verði. Það er langt s'ðan,
að siik verðbreytine hefir ; tt sér stað
santírr/s á öllum kauphöllnm hlnt-
Iausra þjóða. í þessu eíni er þnð
eftirtektarvert, að ástæður til gengis-
mismunar brezkrar og þýzkrar mynt-
ar eru ólikar að eðii til. Þjóðverj-
ar eiga ekki nein lík viðfangsefni í
við;kiftutn við úflönd og btnd irnenn.
Það hefir verið hveifandl iítið, ssm
þeir hafa þuift að greiða öðmm
lóndum fyrir keyptar vörur, í sau>
anburði við bridan enr, Og þvi er
þ.ið, að geng’, þýzkraf ír y.,t.ir trlínd-
is 'ýnir ekki einungis hver verz’un-
arjöfnuðnr Þj.iðverii sé þá í svip,
heldur einnig hve tnikið hlutiaus :r
þjöðir meta Imstraust þeirra.
Þótt sl’p tjön bandamrmna rf
óvin vöidum og rjódysum sé rneira
í júlfmánufti en í júriirránuði, þá er
þ.ið amt tiitoluiega i.ttð. Það er
strot ls 3r3°ii smálestir (b;utto)
or i’r þnð tninsta tjón sern oið ð
hefir á einum rnánuði á síðss'liðnnm
12 mátuiðhm að júnímínuðt undan-
sktidum, oe 263^000smálestum trinna
en skipatjómð í júlímáttuði 1917.
Tjön Breta var 34.531 str.á1. meira
en sarov'niöpð smáiestatal-i nýhygðra
skipt á brezkum skipismiðastöðvum,
e;i i jróí var iokið eilendis við smíð
á skipum, sent bjgð voru fyrir
Breta, er nárou samtals 12,220 smál.,
svo mismunurinn verðuraðeins 22,311
smál., en var að jtfnaði fyrstu sex
mánuði ársins 90,000 smál. á mán-
uði. Siglingar til og frá Stórbreta-
landi og írlardi hafa haldist nteð
miklum blóma.
»Morning Post« segir 22. ágúst að
ætlast sé á um, að í Þýzkalandi sé
nú verið að byggja ttý skip, er nemi
samtals 1 iniljón smálesta og nota
ei;i að ófriðnum loknum, og fer
blaðið um þ.tð þessunt orðum:
»í nær tvö ár h.;fa skip hlntlausra
þjóða og öfriðarþióðjntta átt á hættu
að vera sökt fyrirvaialsust og þessi
tilgangslausa eyðileggingarstefna Þjóð-
verja verður þess valdandi að aliar
þjóðir tv.unu eiga við nrkla sigiinga-
örðugleika að stríða að óíriðnum
loknum, en Þjóðverjar ætla sér að
vera etna þjóðin scm sleppur skað-
lau:u Við engan íiiðaisniming er
unandi tiema þ.ir té trygt að b.tnda-
menn fái fullnægt skað.ibótakröfum
sinum á veizlunarfiota Þjúðverja.
Bbðið »Pai!adelphiá Ledger« minn-
ist á hv.ið bfezkar hersveitir h.tfi að-
geit á öilurn vígvcliuiium, hvernig
þær hafi baiist og hveit tjón þær
hr.fi beðið. Segii biaðið að hið hiut-
f.illsiegi inikla mannfali í liði Breta
hteki cinhveija hina svívirðilegustu,
auðvi ðilegustu og fúlmenskulegustu
lýgi í öllum hinum djöfullcga lyga-
veg Þjóðveija, sent sé j>á Íýgi, að
B.etar tefli fram nýfenduliði sínu
og bandimönnurn sinum i fylking-
arbrjóstin*. Biaðið bætir því við,
að engir nema f»éttadei’d þýzkú her-
stjórnarinnar viti eða fá uokkru
. sinni að vita um helminginn af því
sem Bretar hafi gert.
1 London hefir verið op.iuð sýn-
ing 0» er þar sý >t hve "eysimiklar
framfaár h.ifa oiðið í veiklegum vis-
indum á Bretlandi siðan ófriðurinn
hófst. Á sýningargripunum má sjá
það, að Bretar þurfa aldrei framar
að leita til Þýzkalands til að fákali-
hydröt (potish) til glergerðar, og
einnig að þeir verði framvegis ekki
upp á aðra komnir með samsett lif-
ræn læknislyf, svo sem salicylsýru,
aspirin, phenacetin, salvarsan og önn-
ur efni svo hundruðum skiftir, sem
Þjóðverjar voru einir um áður en
ófriðurinn hófst.
Hernaðarsýning hefir verið opnuð
i Glasgow. Gefur þar á að Hta
fagran vefuaðarvarning, Ieður, efni
er nota má í stað leðurs, litunarefni,
kemisk efni og matvörur.
Ströndin.
Einar H. Kvaran þýddi.
Eg las þessa skáidsögu Gunnars
Gunnarssonar vorið 1916 á sauð-
burðum. Þá var svo háttað árferði
í landi voru, sem mörgum mannt
er minnisstætt, að miskunnarlaus
vorveðrátta ríkti yfir landinu og and-
;iði kaldadrepi sínu yfir kyngifenta
jörðina fram yfir fardaga. Búpeningi
var bjargað á útlendum mat — lif-
inu. Lömbin hrundu niðnr og ærn-
ar veiktust ?f »eftirburðarsótt«, þó
að vel væru gengnar undan vetrin-
um. Kröp og hættar sátu um fénað-
inn, og fór mörg ærin í þær tál-
grafir úthaganna. Þegar svo fellur,
sem þetta vorið, vakir bóndinn stund-
um hálfa nóttina og allan daginn
og fær hrakför, nýj t hrakför og eod-
urtekinn ósigur á hverju kvöldi í
kaup — ef kaup skyidi kalla.
í þessn tíðarfari og árferði las eg
Ströndina hans Gunnars, las hana í
ígripatömstundum, þegar eg drap
mér niður eins og kria á steininn.
Og þegar eg hafði lokið lestrinum,
sagði eg eitthvað á þessa leið: þetta
k a. n n að vera skáldskapur.
En þessi skáldskapur er ekki neitt
sælgæti handa sálinni. Vér hérna
höfum nógar hrakfarir heima hjá
okkur, sem lifið leggur upp i hend-
ur vorar- og tilbúnar hrakfarir þurf-
um vér ekki f ofanálag. Þessi saga
er svo gerð, að þar er samandreg-
inn hrakfallabílkur heillar þjóðar og
sérst ks tímabils ov þessu siengt yfir
ein'a kaupstaðarholn 02 Htla sveit —
ieyndar þó dembt yfir tvær fjöl-
skyldur. Hver nýr atburður í sög-
unni baetir gráu ofan á svart, og
lesandanum, sem stendur i ösku og
eldi ha»ðrar Hfsbaráttu, þykir sem
sdti sé stráð i sár sin og bundinn
logandi vöndur á bakið.
Eg hét því þ á að lesa ekki
Ströndina aftcr. En enginn r.eður
fyililega næturstað síftum. Og svo
er um loforðin. Þau rjúfast stund-