Morgunblaðið - 19.01.1919, Síða 1

823^-.----
Ritstjórnarsími nr. 500
Ritstjóri: Yilhjálmur Pinsen
ísafoldarprentsmiðja
Afgreiðslusími nr. 500
Og- betri læknislijálp en þar er
Basjarstjórnarfyndur
16. þ. mán.
Meðlag barna.
Lögð var fyrir fundinn tiilaga
frá fátækranefnd, um að moðlag
barnsfeðra að óskilgetnum börn-
1 uíi skyldi ákveðið þaniiíg í Reykja-
vík fyrir tímabilið frá 14. maí 1019
til jafnlengdar 1924:
Til'fullra 4 ára aidnfs 300 kr.
_ 9 — — 240--
■ — — 14 — — 270 —
— —, 16 — — 100 —
IngU L. Lárusdótt ur þótti þetta
tillag of lá gt og kom fram me ð t.il-
lögu um a? S hækka b; ið þannig
Til fullra 4 ára aldurs 400 kr.
9 — o (M co 1 —
* 14 — — 360 —
16 — — 135 —
Fleiri 1 loru brey tingu þ- issari
fylgjandi, en að ym n leyti 1 jyrfti
hún íhugunar við. Var því sam-
þykt að v ísa þessu máli aftur til
f átækra nefndar.
Kaup verkamanna bæjarins.
Jón Baldvinsson hreyfði ]jví
máii að lokinni dagskrá, ao sér
hefði borist þau tíðindi, að ekki
hafi verið liækkað kaup við verka-
menn bæjarins, er ynnu fyrir hann
að grjótvinnu, né þá starfsmenn
gasstöðvarinnar, er ymm þar fyrir
tímakaupi; jafnfíamt þyí að liann
liafi heyrt, að borgarstj. K. Z. væri
motfallixm þessari Ini'kkun fíma-
kaups, er aðrir vinnuveitendur hér
hafi gengið inn á við veita starfs-
mönnum sínum.
Kom hann síðan frain með til-
logu um að bæjarstjórn teld i sjálf-
sagt, að verkamenn þeir, er í bæjar-
vinnu værn, í „holtunf ‘ og við
tímavimiu í Gasstöðinni, í'engju
sama kaup og' aðrir vérkameim í
bænum.
Um þetta urðiv alliuiklar umræð-
ur. Borgarstj. sagði það satt vera,
að hann væri mótfallinn kauphæk-
vui við þá vinnu, er unnin væri í
holtinu nú, því hún væri gerð fyrir
þá, er hana ynnu, en ekki í þágu
bæjarins að láta framkvæma hana
á þessum tíma. Sagðist ekki sjá
nauðsyn fyrir liækkun á kaupi
verkamanna um þessar mundirj er
vörur væru að lækka í veröi, og'
þar af leiðandi ekki erfiðara að
komast af nú, en undanfarin stríðs-
ár, með sama kaupi.
í þessu sambandi gat hann þess,
að honum hafi borist þrjú bréx um
kröfu á kauphækkuii, eitt frá stein-
smiðum, er fyrir bæinn ynnu, aim-
að frá mönnum, er ynnu í holt-
inu, og þriðja frá formanni Dags-
brúnar, Ag. J., um að hækka kaup
við þá meðlimi Dagsbrúnar, er fvr-
ir bæinn ynmi.
Ág. Jósefss. sagði, tillögu sinui til
stuðnings, að aðrir yiimuveitendur
lvér v bænúm liafi fallist á réttmæti
á kauphækknn til verkamanna;
þeír félagar Dagshrúuar, er iyrir
hæinn ynnu fyrir lægra kaup en fé-
lagar þeirra hefðu amiarstaðar,
liefðu illa aðstöðu, þeir væru citt-
hvað um 20, og þó að þeir fengju
kauphækkun strax, væri'eklti um
stóra fjárhæð að tefla fyrir bæinn,
um ruvnt 2 mánaða skeið, því að
borgarstjóri teldi sig ekki mótfall-
inn að kauphækkvm þéssi gengi í
gildi 1. apríl. Önnur leið væri og
til í þessu máli, og hún væri sú,
að semja við félagið Dagshrún mn
kaupg'jald þeirra mamia, er úr fé-
laginu væru og ynnu fyrir bæinn.
Bænum gæti líka verið það til hagn-
aðar, að gera vel við verkamenn
sína að vetrinum, þess betur gengi
fyrir liann að fá þá til sumarvinnn,
er annars væri óséð um, er nóg
starf byðist annarstaðar.
Borgast.j. áleit að ofnún fælist
i síðustu oi'ðum Ág. J., en húu ætti
ekki að fæla bæjarfulltrúana .frá
að halda kaupinu niðri við ]vá
menn, er ymiu fyrir bæinn óhag-
stæða vinnu; vetrarviuna við grjót-
g'ötngerð o. s. frv. væri óhagstæð
fyrir hæiim, en veitt mönnum til
að halda þeim frá sveit, aunars
rétt, ef kauphækkunar væri kraf-
ist, fyrir þá vinnu, að leggja hana
niður. Fyrir nauðsynlega viimu í
þarfir bæjarins hafi þegar verið
hækkað kaup, t. d. við sorphreins-
unina.
Ol. Friðrikssoíi sag'ði, að sér væri
óskiljanlegt, að borgarstj. vréri svo
mótfallimi kauþhrekkunjnni, það
skapaði ljótt fordæini, ef bæjar-
vinna væri ver borguð en vinna,
er einstakir menn létu framkvæma,
að það gæti orðið skaðlegt fyrir
bæjarfélagið, að liafa, þaimig löguð
áhrif a kaupgjald manna í bæn-
mn; bæjarstjórnin hefði fleiri
skyldinn að gegna gagnvart borg-
m'um bæjarins en einstakir vinnu-
veitendur, sem þyrftu. ekki að
liugsa nema um eigín hag, en hæj-
arstjórnarinnar skylda væri jafn-
framt að sjá um hag bæjarmaima.
Hvað það snerti, að menn hefðu
áður komist af með lægra kaup en
nú væri krafist, þá sannaSi það
ckki, að kauphækkunin væri ó-
nauðsynleg, sem og mætti sjá á
því, að vinnuveitendur aðrir í bæn-
um hafi samþ. liana. En borgarstj.
bugsaði kanske sem svo, að á með-
an menn ekki féllU úr hor, væri
kaupgjaldið nóg; væri því ekki úr
yegi að hann hefði sendisvein til
að þreifa mn verkamennina, er
ynnu í ..holtinu'*, vita hvort þeir
söfnuðu eklii holdum um of, og
draga þá af' kaupi þeirra.
Jón Þorlákssou talaði um, að áð-
ur liafi þoir menn, er nutn arðs
af sumarvinnu verkþega, orðið að
sjá þeim fyrir vetrarforða, eður
vetrarvist; þetta hafi brey/t, er
vistarbandslögin féllu úr gildi, þá
hafi alt farið á ringulreið; verka-
meim yrðu að sjá fyrir sér sjálfir
á vetrum og verkveitendur hefðu
engar skyldur til að sjá fyrir lífi
þeirra. Vetrarvinna sú, er iand-
sjóður og bærihn hafi veitt undan-
farið, væri náðarbrauð, og verka-
menn ættu ]>að ekki skilið, að svo
illa væri með þá farið. Að þeiir
liefðu ekki nóg fyrir sig’ á vetrum
væri fyrir vanhöld á greiðslu sum-
arkaups. Óeðlilegt að láta vinna
þau verk, er ekki kæuiti að full-
um notum. LTr þéssu mætti bæta
með hagstæðara fyrirkomulagi á
viimmmi og' s kaupgreiðslu fvrir
hana.
Ól. Priðriksson mótmælti því, að
vetrarvinna sii væri náðarbrauð, er
landstj. og bæjarstj. hafi látið
vinha, því hún liafi veitt eftirtekj-
ur og' verið nauðsynleg, menn
neytt engu síður orku til hénuar
cn sumarvinnu.
Pleiri töluðu í þessu máli, eu að
lokum var borin upp tillaga frá
Jóni Þorlákssyni, í dagskrárformi,
þess eflnis, að bæjarstj. fæli borg-
arstjóra, í samráði við formann
vcrkamannafél. Dagsbrún, að á-
kveða kaupg'jald verkamanna bæj-
arins. — Var hún samþ. með 8 at-
kvæðum gegu 2 (()]. Fr. og Jóns
Baldv).
Lækningastofa
Háskólans
Lækningastofu Háskólans hefir
verið lokað undanfarið ár til ]>ess
að spara upphitunarkostnaðiiin —
Nú er hún tekiu til starfa aftur
og' þar geta fátækir sjúlding-
ar fengið ó k e y p i s 1 æ k n i s-
h j á 1 p. Það ætti að koma sér ve.l,
ekki síst nú, er læknishjálp er mun
d.yrari en að undanförnu og t'lcstir
hafa nóg með fé sitt að gera.
láfriu í té er tæpast um að g'era hér
á landi. Próf. Guðm. Maguússon
annast allar handlækningar, hér-
aðslæknir Jón H. Sigurðsson lyf-
Jækningar, en sérfræðingarnir An-
drés Pjeldsteð, Ólafur Þorsteins-
son og Vilh. Bernhöft, augnasjúk-
dóma, eyrná-, nef- og' hálssjúk-
dóma og tannlækningar. Víðast á
landinu myndi ]mð þykja enginn
smáræðis fengur, að eiga kost á
að leita þessara lækná, jafnvel fyr-
ir ríflega borgun. Reykvíkingar
geta lcitað til þeirra á viku hverri,
og það ókeypis, en hafa tæpast hag-
nýtt sér þetta tækifærí svo sem
vera skyldi.
Lækningastofan er á ágætis stað
í bænum, rétt við hliðina á Alþing-
ishúsinu. Þangað er auðvelt að
sækja fyrir fjölda mauna. Aftur
eru húsakynnin mjög' fátækleg, og
— til stórminkunar fvrir landið,
gamalt íbúðarhús, algerlega chent-
ugt til þessara afnota. Meðal ann-
ars eru dyrnar, sem sjúklingum
er ætlað að ganga um inn í hið-
stofuna, slíkt. nálarauga, að það
komast hvorki ríkir menn nc úlf-
aldar gegn um þær. Eigi að síður
er það meira vii’ði fyrir sjúklinga,
að vera vissir um að fá góða lækn-
islijálp, en þó þeim væri boðið inn
í skrautlega stofu. Og vonandi
standa húsakynniu til bóta, ckki
síst ef margir nota þessa ]iörfu
stofnun. Það hefir áreiðanlega stað-
ið lienni fyrir -þrifum, hve fáir
sjúklingar leita þangað, þó uridar-
legt sé.
Þetta stingur mjög í stúf við
það, sem venja er til í útlöndum.
Þar eru sams konar lækningastofur
sóttar af f j ö 1 d a m a n n a, og
ekki laust við að þær séu misbrúk-
aðar að því leyti, að þarigað leyti
ýmsir, sem vel gætu borgað læknis-
hjálp. Ólíklegt er, að allir s'-u hér
svo efnaðir, að þeir þurfi ekki á
ókeypis læknishjálp að halda. Öll-
um ætti þó að vera það ljóst, að
það er að öllu vanvirðulaust að
nota þá hjálp, sem hoðin er ókeypis
og af góðum huga, og miklu s'nna-
samlegra en að leita til lækna, sem
taka borgun, og svíkja þá um 1 t.rg-
unina, en það er ekki fátítt hér.
Eitt verða sjúklingar að gera sér
ljóst og það er að þeir eiga ekki
kost á, meðan svo er húsakymium
háttað, að tala einslega við
læknana. Þeir eru allir kenuarar í
læknadeild Háskólans og hafa stú-
denta, sem læra læknisfræði sér til
aðstoðar, því lækningastofan' er
einn þáttur í læknakenslu Háskól-
Kaupirðu góðan hlut,
|>á mundu hvar þú fékst hann.
Sigurjón Pétursson.
Kaupirðu góðan hlut,
þá mundu hvar þú fékst hann.
Sigurjón Pétursson.
Kaupirðu góðan hlut,
þá mundu hvar þú fékst hann.
Sigurjón Pétursson.
Kaupirðu góðan hlut,
þá mundu hvar þú fékst hann,
Sigurjón Pétursson.