Morgunblaðið - 13.08.1919, Blaðsíða 1

6. árgangur, 2G2. tölublað
IVliðvikmlag 13 ógúst 1919
TsafoldarprentNiniðja
GAMLA BIO
Meðai byltingamanna
í S.-Ameríku
Ahrifamikill og afarípennandi
sjónleikur í 4 þáttum.
Allur útbúnaður mjmdarinnar
er hinn vandaðasti og leikin af
1. flokks ameriskum leikurum.
Brúargerðir.
Samvinnúnefnd samgöngumála
liefir samið frv. eitt um brúargerð-
ir, nokkursfeonar áætlun í brúar-
byggingu á næstu árum, að sínu
leyti eins og símalögin og vegalög-
in. Er ákveðið í 1. gr. frv. að allar
brýrnar er þar fjallar um skuli
gerðar úr járni eða steinsteypu og
er þar með slegið föstu ekki óveru
legu atriði. Framan af voru allar
smærri brýr bygðar úr timbri en
þær liafa reynst illa, fúnað fljót.t
og slitnað.
Þessar brýr lengri «1 10 metra
heimilar frv. stjórnarinnar að láta
hyggja:
1. Nýjar brýr á þjóðvegum:
I. Ártúnsá á Kjalarnesi. 2. Kiða-
fellsá. 3. Laxá í Kjós. 4. Grímsá í
Borgarfirði. 0. Reykholtsdalsá. 6.
Norðurá í Borgarfirði, á Krókshyl.
7. Bjarnardalsá í Borgarfirði. 8.
Sanddalsá í Borgarfirði. 9. Laxá í
Iinappadalssýslu. 10. Núpá í
Hnappadalssýslu. 11. Bakkaá í
Snæfellsnessýslu. 12. Glerá í Dala-
,sýslu. 13. Geirdalsá. 14. Hvalsá í
Strandasýslu. 15. Krossá í Stranda-
sýslu. 1G. Miðf jarðará í Húnavatns-
sýslu. 17. Víðidalsá í Húnavatns-
sýslu. 18. Gljúfurá í Húnavatns-
sýslu. 19. Auðólfstaðaá í Langadal.
20. Héraðsvötn. 21. Svartá^ 22.
Norðurá í Skagafirði. 23. Eyja-
fjarðará. 24. Djúpá í Suður-Þing-
eyjarsýslu. 25. Kolgríma. 26. Djúpá
í Vestur-Skaftafellssýslu. 27. Ása-
kvíslar. 28. Jökulsá á Sólheima-
sandi. 29. Bakkakotsá undir Ejga-
fjöllum.
II. Endurbyggiug trébrúa á þjóð-
vegmu:
1. Leirvogsá. 2. Flóka. 3. Tunguá
í Miðdölum. 4. Hattkadalsá. 5. Laxá
í Dalasýslu. G. Laxá í Strandasýslu.
7. Kotsá. 8. Valagilsá. 9. Glcrá í
Eyjafirði. 10. Skjálfandafljót. 11.
Gilsá í Jökuldal. 12. Rjúkandi í
Jökuldal. 13. Teigá í Jökuldal. 14
Jökulsá í Jökuldal. 15. Eyvindará.
16. Skaftá. 17. Ásavatn. 18. Ilólmsá
á Mýrdalssandi. 19. Brúará. 20.
Kópavogslækur.
III. Nýjaí' brýr á flutningar
brautum:
3. Reyuistaðaá á Skagafjarðar-
braut. 2. Gróí'ugilsá á Skagafjarð
arb'raut. 3. Brúará á Grúnsncs-
braut. 4. Bakkarlioltsá í Ölfusi
Suðurlandsbraut. 5. Gljúfurá
Ölfusi, á Suðurlandsbraut.
um veguin, sem kostað cr viðhald á
úr ríkissjóði:
L Tungufljót á Gullfossvegi. 2.
llvitá á Brúarhlöðum.
VI. Eudurbygging 'trébrúa á
flutningabrautum og þjóðvegaköfl-
um, þar sem viðhaldsskylda livílir
á hlutaðeigandi sýslusjóðum:
1. Álftá á Mýrum. 2. Hítara á
Mýrum. 3. Gríshólsá í Helgafells-
sveit. 4. Gufuá á Borgarfjarðar-
braut. 5. Skarðslækur á Borgar-
f jarðarbraut. G. Fagradalsá á Fagra
dalsbraut. 7. Kaldakvísl á Fagra-
dalsbi*aut. 8. Þverá á Fagradals-
braut. 9. Rauðilækur í Holtum.
Kostnaður við cndurbygging
þeirrá brúa, sem taldar eru í VI.
lið, greiðist að % hlutum úr ríkis-
sjóði, en að % liluta af viðlialdsað-
iljum.
r
Pétur A. J ónsson
sypj'nr i Bárubúö iniðvikudagiun 13. ágúst hl. 8‘/2.
Ný söngskrá
V e r d i: Tioubadour. W a g n e r: Steuermannslied.
Strauss: Cecdie. Sigfús Einarsson: Draumalandið.
B r a h m s: Der Sc nded. Arni Thorsteinsson: Kósin.
Schubert: Erlkön;g. S v. Sv.björnss,: Svenir konungur.
W a g n e 1 : P.ei hed.
Aígöngumiðir á kr. ■$ 50 og stæði 2.50, seljist í Bókaverslun ísa-
foldar og Sigf. Eymundssonar í dag.
IV. Endurbygging trébrúa
ílutiiingsbraittum, sem viðlialds
8kylda hvílir á ríkissjóði:
1. Elliðaár á Suðúrlandsbraut
Hólmsá á Suðurlandsbraút.
_ °ffdalslækur á Þingvallabraut.
■ V. Eudurbygging trébrúa á uðr
VII. Til nýrra brúa og endur-
byggingar trébrúa á öðrum vcgum
n þjóðvegum og flutningabraut-
im má verja árlega alt að 50000 kr.
úr rikissjóði. Um greiðslu kostnað-
ar brúargerða, sem teljast á þess-
1111 lið, fer samkvæmt eftirfarandi
ákvæðum:
.a. Brýr á fjallvegum gerast að
öilu leyti fyrir fé úr ríkissjóði.
b. Brýr á. sýsluvegum má kosta
ið % hlutum af ríkissjóði, gegn
hluta annarsstaðar frá. Þó má
tillág ríkissjóðs til brúargerða, er
losta 40 þús. kr. eða meira, ncma
hlutum gegn 14 annarsstaðar
frá.
c. Brýr á öðrum vegum má kosta
ð helmiiigi af ríkissjóði; gegn því,
sem á vantar annarstaðar frá.
Verði upphæðin ekki notuð öll
eitt árið, heimilast að nota afgang-
inu rneð tillagi 'næsta árs.
Ji. Brýr yfir 4 metra haf eða
engra, alt að 10 metra:
Til þess að gera nýjar brýr slík-
ar, eða endurbyggja gamlar tré-
brýr, má verja árlega alt að 15000
krónum, og skulu þær brýr kostað-
ar að öllu úr ríkissjóði á þeim veg-
utfi, er ríkissjóður heldur við, að
Ys hlutum á flutningsbrautum þeim
og þjóðvegaköflum, sem afhentir
hafa verið hlutaðeigandi sýslufé-
lögum til viðhalds, og til helmings
móts við tillag annarsstaðar frá á
öðrum vegum. Verði upphæðin ekki
íotuð öll eitt árið, er heimilt að
nota afganginn með tillagi næsta
árs.
C. Brýi' yfir styttra en 4 metra
Jiaf:
a. Á vegum er ríkissjóður heldur
við eða gcrðir eru að öllu eða e-iu-
hverju leyti á kostnað ríkissjóðs,
telst kostnaður við slíkar brýr með
kostnaði við veg' þanu, sem brúin
er á.
b. Á flutningsbrautum og þjóð-
vegaköflum, sem afhentir hafa ver-
ið hlutaðeigandi sýslufélögum til
viðhalds, greiðist kostnaður við
endurbyggingu slíkra' smátrébrúa
að % lilutum úr ríkissjóði.
Viðhald allra þessara brúa skal
hvíla á þeim, sem að lögum eru
skyldugir til að kosta viðluild vega
a þéirra er'liggja að brúnni,
Landsstjórninni heimilast að taka
nægilega stór lán til brúarsmíð
anna og' skulu þau endurgreiðast'á
20—30 árum. Ennfremur má verja
fé til þess að kaupa ný verkfær
að öllu leyti byggingu brúa þeirra
er taldar eru undir VI. lið og var
það samþykt við 1. umræðu málsins
í n. d. Samvinnunefndin vill færa
upphæð' til nýrra brúa 4—10 metra
langra, úr 15000 upp í 20000. Pétur
Ottesen hafði stungið upp á, að
liðurinn j-rði hækkaður upp í 22
þúsund, en tók það aftur, cr nefnd-
in hækkaði boð sitt um 5 þús. kr.
Sami þm. liafði stungið upp á 80
þús. í stað 50 þús. til útgjalda við
VII. lið en það var i’elt. Eftir til-
lcgu Péturs Jónssonar liefir Reykja
dalsá í Þingeyjarsýslu verið bætt
við undir 1. lið.
Alþingi.
Nefidarálit.
Atvinnulöggjöf.
Allslierjarnefnd efri deildar hefir
ithugað tillögu til þingsálylitunar
um atvinnulöggjöf 0. fl., sem flutt
er af allsherjarnefnd neðri deildar.
Ilæður nefndin efri deild til þess
ið samþykkja tillöguna óbreytta.
Guðjón Guðlaugsson hefir fram-
sögu.
Löggæzla utan landhelgi.
Um frv. stjórnarinnar um breyt-
mgu á lögum um tilhögun á lög
jæzlu við fiskiveiðar fyrir utan
landhelgi í hafinu umhverfis Fær-
eyjar og íslauds segir sjávarút-
vegsnefnd efri deildar:
„Nefndin liefir athugað frv.
þetta og liefir ekkert sérstakt að
athuga við það. Nefndin liefir sam
tímis haft til athugunar frv. til laga
um skrásetning skipa, og áleit hún
étt að láta þetta frv. bíða þar til
nefndin hefði komið sér niður a,
hvaða breytingar hún leggur til að
erðar verði á því frv. Nú er störf
um nefndarinnar lokið í því máli
; eftir tillögum liennar um það er
.ekki ástæða til að gera breytingar
á þessu frv. Nefndin leggur því til
að háttv. deild samþykki frv.
breytt' ‘.
Breytingin, sem frv. gerir á gild
andi lögum, stafar af sambandslög
uniirn og leiðir af því,—að íslenzl
skip mega hér eftir ekki liaíu ann
au fána en þann íslenzka.
Karl Einarssou er frsm.
sogu.
Póstlagabreytmgin.
Um það mál seg'ir svo í nýkomnu
áliti frá f járhagsnefnd efri deildar:
Nefndin hefir haft frv. til um-
æðu og borið það saman við póst-
iögin.
handa brúarsmiðju ríkissjóðs, en
þar eru allar járnbrýr smíðaðar.
Við frv. hafa þegar komið ýmsar
br.tillögur. Pétur Ottesen og Pétur
Þórðursun vilju láta ríkissjúð kusjta
Lögrog'lusamþyktir.
Um frumvarpið um breytingu
lögiTm um lögreglusamþyktir er
komið svo látaudi framhaldsnefnd
arálit frá allsherjarnefud efri deild
ar
),Háttvirt Nd. hefir gert þfer
háttv. neðri deild til þóknanlegrar
athugunar og úrslita.
Samþykt var að hafa eina umr.
um tillögu til þingsályktunar um
vegamál.
Sagði forseti síðan fundi slitið.
Neðri deild,
Þar voru liafðir þrír fundir.
Fyrsti fundurinn hófst kl. 1 að
vanda. Frv. til laga um hæztarétt
var fyrst á dagskrá. Var nú stein-
hljóð á þingbekkjum og frv samþ
með brtt. allsherjarnefndar og vís-
að til 3. umr. Frestunartill. Sig
Sig., sú er Mbl. mintist á í gær var
drepiu með 17 : 7 atkv. að viðliöfðu
nafnakalli. Þeir sem vildu fresta
hæztaréttarlaganna
jreytingar á frv. þessu, að hún hcf-
fært sektarliámarkið aftur upp í I framkvæflid
1000 krónur, eins og það var sett voru: P. J., S. S., Sig. St., B. Stef.,
stjórnarfrv., og kveðið skýrara á Eiuar Árna. G. Sv. og Hákon. Allir
um, að hagnaður sökunauts af broti hinir sögðu nei, nema Sveinn
lögreglusamþykt, sem engimi ein- Firði, sem fyrirfanst ekki. Næst var
stakur maður á löglegt tilkall til, á dagskrá frv. um brúargerðir
kuli í refsiskyni upptækur ger og Framsm. Gísli Sveinsson reifði frv
renna í bæjarsjóð. og brtt., sem fram voru komnar
Síðarnefndu breytinguna telur E11 er haim liafði lokið máli sínu,
nefndin til bóta. tók forseti þetta mál og önnur er
Fyrri breytingna getur hún hins eftir voru út af dagskrá og sleit
vegar ekki fallist á af ástæðu þeirri fundi kl. 1%.
sem talin er í áliti hennar á þgskj. Annar í'undur var seftur kl. 2%
85 og allsherjarnefnd Nd. hefir lát- og frv. um útflutningsgjald, ný-
ð óhrakta í nefndaráliti sínu á þg- komið frá efri deild, tekið til einnar
kj. 219. Leyfir nefndir sér því að umr. Efri deild hafði legið á því í
áða liáttv. deild til að samþykkja 21 dag', og átaldi framsm. (Magn.
frv. eins og' það liggur fyrir“, með Guðm.) það mjög. Frv. kvað hann
jeirri einni breytingu, að hámark nauðsyn að flýta sem mest því að
sektanna verði lækkað úr 1000 kr. útlendir síldveiðimenn væri sem
niður í 500 kr. óðast teknir að „stinga af“ með
Jóhannes Jóhanuesson hefir fram | veiði sína til að sleppa hjá skattin-
um. Vildi hann þá láta samþ. það
óbreytt, þótt hann væri ekki á
nægður með breytingar þær, sem
Ed. hafði gert. Fjármálaráðh.
þakkaði framsögum. góðar undir-
cektir og tók í sama strenginn. M
01. og Pétur J. gerðu þá smá at-
hugasemdir um frv. M. Ól. virtist
ekkert sérlega lirifinn ai’ landbím
Á stjóru póstmála gerir frv. þá I a5arskattinum, sem Ed. fyrir for-
breytingu, að í stað póstmeistara
komi aðalpóstmeistari, sem stjórni
póstmálum og liafi umsjón með
rekstri póststarfa, og standi hann,
án milliliða, undir ráðherra þeim,
er pósmálin heyra undir.
Þá séu og skipaðir póstmeistarar
Reykjavík, Akureyri, ísafirði og
dcyðisfirði, en samsvarandi starfs-
mann á þessum stöðum eru póstaf
reiðslumenn nú.
NYJA BIO
Loforð Mðrtu.
Sjónleikur I 4 þittum
Norma Talmadge
hin fræga og fagra ameríska
leikkona, lei'«ur aðalhlutverkið.
Knattspyrnan.
Úrvalsliðið vinnur með
4 gegn 1.
Harðsperror á vellinum.
göngu M. T. hafði smelt á frv. En
allir vildu samþ. frv. óbreytt og
var svo gert, og frv. þar með orðið
að lögum-
Var svo fundi slitið, en aftur
^ttur þriðji fundur samstundis.
Var þá haldið áfram að ræða
orúargerðarfrv. Ymsir hv. þm.
nófðu borið fram brtt. um að bæta
við brúm í frv. Töluðu þeir fyrir
peim, og höfðu þeir flestir borið
Burðargjald og ábyrgðargjald |iJækiiam, til að fulliiægja öllu rétt-
með landpóstum og skipum er
hækkað nokkuð. iáama er að segja
um aukagjald fyrir böggla.
Þó er burðargjald fyrir bréf o,
Oöggla sett að miin lægra í frum-
arpinu en það er 1111 samkv. lög'
um nr. 40, 26. okt. 1917.
Nýmæli er það, að gert er ráð
-'yrir, að póststjórnin geti ákveðið
iæti, jafnframt því, sem þeir vildu
I nlynna aö kjördæmum sínum. Um
eiua brtt, sagði framsm. (G. !áv.)
að liúii væri þá réttmæt, ef brúa
ætti á landssjóðs kostnað hverja
oæjarspræiiu, svo að huiidur gæti
nvergi vætt sig í löppina í kjör
dæmi þingmanns þess er brtt. flutti
Eftir nokkrar umræður var geng
sérstakt innritunargjald fyrir blöð tri atLv. um frv. og brtt. V ar frv.
og tímarit. samþykt ásamt sumum brtt. og
Benda vill nefndiu á, að heniii vísað tiJ umr
þykir nýyrðið „aðalpóstmeistari“ Siðustu málin á dagskránni, 'í
illa valið; telur að betur hefði farið að tuiu» voru tekin út af dagskrá
á að setja í þess stað „póstmála- *ug tuutii yiitlð‘
stjóri“, eða „landspóstmeistari“.
Nefndarmenn eru á eiuu máli um I
i'rumvarpið og' ráða háttv. deild til |
að saulþykkja það.“
Framsögu hefir Guðmundur Ól-
afsson.
Utau af laudi.
hngfandir i gœr,
Efri deild,
Þar var eina umræðuefnið frv.
um úti'lutiiiiigsgjald til 3. umr.
Eftir litlar umræður var frv. sam-
þykt óbreytt nieð 12 atkv. og sent
Ur Eyjafirði fréltist í gær að svo
miklar skriður liefðu íallið yfir
land einnar jarðar að eyðilagst liafi
100'hesta land. Á öðrum b'æ Munka
þverá, féll og önnur skriða, sem
drap 6 kindur. Stafa jarðföll þessi
ai' miklum rigniiigum, er gengið
haía uiidaiifariö og losað um jarð
vegiuu í fjöliuuuiu,
Margt fer öðrnvísi en ætlað er
>g svo var um leikinn í gærkveldi.
Bn orsakir eru til álls.
Liðið sem landinn telfdi fram í
lærkveldi er óeí'að það bezta og
.amleiknasta sem vér höfum á að
;kipa. Og knattspyrnumennirnir
ikkar léku í gærkveldi svo vel að
þeir hafa hafa ekki gert í aunað
skifti betur. Hjá þeim var samleik-
ur meiri en undanfarið, þó nokkuð
væri á annaii veg en hjá Dönum, —
ipörkin löng en Ktið um smáspörk,
í'ryggvi gekk meiri berserksgaug
n hægt er að búust við af jafn smá*
/öxnum manni og var hann átrún-
iðargoð áhorfenda. Pétur Sigurðs-
:on skifti um ham áður en hann fór
it á sviðið á sunnudaginn var og í
,;ama hamnum var hann í gærkveldi
>g munu allir óska að hann fari
údrel úr honum framar. Gísli Páls-
011 var annar bakvörður og mátti
leita ágætur jafn óvánur og hann
r á því leiksvæði. Og Stefán mark-
örður gerði mörg tákn og stór-
lerki, og mun óefað hafa aflað sér
infengis ailra áhorfenda. Óskar
■ar frár og fylginn sér, Kristján
ömuleiðis. Friðþjófur virtist hálf-
íatur í fyrri hálfieiknum, en herti
ig er á leið. Og Robert Hansen vai’
íonum góður nágranni.
Svona var það í fáum orðið liðið
em gerði það sem engimi bjóst við
Bn ótalið er enn þá það, sem mestu
■éði um úrslit leiksius og heita það
íarðsperru r. Svo var mál með
vexti að Heimboðsneíndin sá að
ina ráðið tii þess að A. B. gæti feng
iö slæma útreið var það að fara mcð
íaiiina í „útreiðartúr.“ Þetta lireif
fyrrakveld þegar þeir komu úr
Firðinum voru þeir allir liðamóta-
iausir um hnén og það sem snert
afðí hnakkimi eins og glóandi eld-
iiaf. Liðamótin voru ekki fundin
iftur og elduriiin ekki sloknaður í
^æikveldi. Og uudir þeim kringum-
itæðum er ekki gott að sparka
uietti. Enda vautaði alt af ein-
avern herslumun hjá A, B. í gær-
cveldi. Þar við bættist, að suma
beztu mennina vantaði. Leo Frede-
riksen gekk úr skaftinu á suiinu-
dagiim og Seharff var eiimig óvíg-
ur. Graae markvörður lék útvörð
111 Kjerulf var í marki. Og allir
v'oru þeir þjakaðir eftir reiðförina.
Um leikiim cr fútt að segja. í
byrjuu fyrri lolu setti Friðþjófur
f*t^Uu«uú * A. mút*