Morgunblaðið - 22.08.1919, Blaðsíða 3

m;o rgunblaðIð
fljótt og alt lcgst í kalda kol. Er
afleiðing þess fvrir fólkið auðsæ.
En rógberarnir lmgsa ekki um
]>að. Þeir hata alla,sem með drengi-
legum dugnaði hafa aflað sér og
öðrum fjár. En venjulega þrá þess-
ir sömu menn ekkert eins og það,
að verða sjálfir ríkir. Og þess vegna
eru þcir að gala og ginna fólkið,
að þeir æfla því að hefja sig í þá
hæð, sem eigin verðleikar og mann-
gildi ekki geta hafið þá. ög svo
flá þeir þetta fólk lifandi, þegar
þeim er vaxinn máttur, þvl engir
cru ómannúðlegri sérgæðingar en
þeir, sem fólkið liefir óverðuglega
hafið úr skítnum.
í þessu sambandi verður ekki
hjá því kornist að minnast á frum-
varpið um vinnutíma á togurum.
Ekki vegna þess, að þáð sé líklegt
til að ná samþykki þingsins að
þessu sinni, heldur lrins, að búast
má við framhaldandi íhlutun
óviðkomandi og óvitandi manna
um vinnubrög'ð við fiskiveiðar.
Það hefir áður verið sýnt fram
á það hér í blaðinu, hver f jarstæða
það er, að ætla að setja mönnum
reglur fyrir því, hvernig þeir skuli
bera sig að við fiskiveiðar. Sá
feikna munur, sem er á aflabrögð-
um skipa, sýnir það, að dugnaður
og kunnátta manna er mismunandi,
og að hefta það á nokkurn hátt, að
íramúrskarandi menn njóti sín við
fiskiveiðar eins og annarsstaðar, er
vitfirring; cn til þess að þeir njóti
sín, er sjálfræði nauðsynlegt. Nú
er það föst regla hjá flestum, og
cigi síður framfylgt lcappsamlega
af hásetum en skipstjórum, að
sækja sjó og stunda veiðar eins og
menn frarnast endast til mcðan afli
er. Þeir tímar eru svo langir, sem
eugan arð gefa sjómönnum, þcgar
gæfta og aflaleysi er.
Afleiðingin, er óhjákvæmanlega
yrði af lögskipuðum hvíldartíma á
fiskiskipum, cr auðvitað sú, að
•-
fjölga yrði fólki á skipunum; af
því leiddi aftur það, að arðurinn
skiftist milli þeirra manna og hver
um sig bæri minna úr bítum.
Á togurum er því svo háttað, að
hásetar fá bæði hlut og kaup. Skip-
stjórar myndu fráleitt vilja eiga
það á luettu, að þurfa að hætta
veiðum þögar vel aflast. Þeir
myndu því fjölga fólki, ef hvíldar-
tíminn yrði lögskipaður, til þess að
tryggja sér nægan vinnukraft, Við
þctta myndi lifrarhluturinn, skift-
ast í fleiri staði, og vegna þess að
útgerðarkostnaður ykist við fólks-
fjölgunina á skipunum, myndi
kaupið líka lækka. Sjómenn ættu
)rví að prófa eigin skynsemi í þessu
máli, og varast að láta rógburðar-
menn tæla sig til að fylgja fram því
sem þeir síðar myndu iðrast eftir.
Enda er það óþolandi að úrþvættis-
menn, sem ekkert þekkja til þessa
atvinnureksturs — og aldrei leggja
liönd á ærlegt verk, skuli ætla að
gerast leiðtogar sjóniannastéttar-
innar og dómarar útgerðarmanna-
Pramh. -
Virklippur.
Srrámsiman verðsr almenningi
kunnngt um vélar margar er smíð-
aðar hafa veiið til bernaðarþarfa
með.-n á ófnðnum stóð, en hald;ð
leyndum af skiljanlegum ástatðtm.
Árni Benediktsson
Heildsala & umboðsverslun.
Vesturgata 20.
Seiur meða! annars neðantaldar vörur:
Sími 585.
P. 0. 585.
Myndin er af einni þessa a véla. Er
það áhald til að klippt sundur gadda-
vlrsgirðingar og líkist mest sláttu
vélarlji. Áhald þetta var fest framan
á vagna og gátu þeir þá ekið á girð-
ingarnar hindrunarlaust, því ljárinn
klipti sundur alt sem fyrir varð.
Flónel margar teg.
Tv'st au
Léreft
Saeugurdúk 2 teg.
Lasting
Millifóðnrsstriga
Sirz
átaefni
Gardinutau
Crepe.
Skófatnað
Skósvertu
Ofnsveitu
Skóreimar
Skrifpappír
Umbúðapappir
Uppgötvunin er eerð af tveimur
Frökkum sem heita Breton og Pretot
og hefir orðið til ómecanlegs gagns
í striðinu.
Eftir
Jón Dúason.
Framh.
„Án þess að geta nánara annara
fiskitegunda, er fengust, skal þess
þó getið- cið f jarðþorskurinn er ó-
vanaiegft stór í firðinum. 45 fjarð-
þoyskar, sem við fengum á 240
öngla voru 55—77 cm. á lengd og
vógu 4—131/2 pd. og voru þannig
nægilega stórir til að gera úr þeim
saltfisk (klipfisk).
„Það eru eflaust einnig á marg-
an annan hátt óvenjulega miklir
framtíðarmöguleikar við þenna
fjörð. Eg get meðal annars bent á,
að héraðið milli Siglufjarðar og
Einarsfjarðar var í íslendinga tíð
tiltölul. þéttbygt og er víst eitt af
þeim héruðum á Suður-Grænlandi,
sem bezt er fallið til kvikfjárrækt-
ar. Með þessari atvinnu væri auð-
velt að reka fiskiveiðar, þar sem
El íil Ififlli
Eftir
Baronessu Orczy.
12
— Ú, þar sem veslings drotningiu
En hún talaði ekki út, því að orð
hennar mundu hafa verið talin sem
landráð. Og hún leit ósjálfrátt í kring
um sig eius og allir gerðu á þessum
tímum, ef þeim liafði fallið ógætnis
orð af ínunni.
— Og þér þurfið ckki að vera hrædd
sagði hiCnn, það er hér enginn uærri
Ueuia hún Petrónella.
— Já, Og þér.
-— En eg geri ekkert aunað en taka
Undir með yður. Veslings María Antoi-
netta.
■— Kennið þér þá líka í brjósti um
luinu ?
—~ Hvernig ætti eg að geta annað ?
Já, en þér sem eigið sætí í þessum
Wðilega landsdóm, sem ætlar að
^nui hana og lífláta hana eins og
k°nunginn.
Vist á eg sæti í þeirn landsdóm,
<:*8 mun ekki dæma hana, eða
^''úðla .að því nð drýgðir verði neinir
nýir glæpir. Eg tek eimnitt víð þessari
foringjastöðu við fangelsið til þess
lneðal annars að hjálpa henni, ef eg
gæti það.
— En livað haldið þér verði þá ur
þeirri liylli sem þér njótið —; hvað
verður um líf yðar e£ þér færuð að
hjálpa lienni 1
— Já, þér hafið rétt » því, að það
gæti kostað mig lífið ef eg reyndi að
lijálpa henni, sagði hann mjög svo
blátt áfram.
Hún athugaði hann með forvitni ög
forviðn.
En hvað mannfólkið var undarlegt
á þessum tímum I Páll Dérouléde, sjálft
átrúnaðargoð uppreisnarmannanna
liann var að hugsa urn að hætta lífi
] sínu fyrir þá konu sem hann hafði
verið með að steypa úr hásætiiiu.
Meðaumkuii lmiis náði auðsjáunlega
lengra en til ræflanna í Parísarborg
hún hafði náð til Charlottu Corday,
þótt hún hefði ekki megnað að bjarga
' henni, og nú hafði liún rutt sér braut
til veslings drotningarirmar. Og henni
virtist hún lesa í svip hans, að nú
væri hann ákveðinn í að fórna fyrir
liana lífinu.
— Hvenœr farið þér frá okkur
spurði hún.
— Annað kvölcl.
Hana setti hljóða, þótt undarlegt
væri, hafði mikill dapurleiki Isest að
Broderingar Sokka, margar teg.
Blúndur Silkiborða
Nærfatnað Handklæði
Golftreyjur Húfur (barna)
Yfirfrakka Tvinni 3 & 6 þættur
Rykfrakka Khaki skyrtor
Regnkápur Sokkabönd
Trefli Smellur
Flibba Öryggisnælur
Hanzka Haudsápi
Vasaklúta Bollapör (postulin)
Hús til sölu.
Eitt hið bezta og vandaðasta hús i ísafjarðarkaupstað er til sölu i
septetnber.
Upplýsingar gefur
f»orsteinn J. Eyfirðingur, skipstjórl.
Matskeiðar
Teskeiðar
Haífapör
Eldhúshnifa
Seglgarn
Skæri
Spil
Vasahnífa
Skjalamöppur
Tölur
Barnatúttur
Hárgreiður
Talcum powder
Vindlar o. m. fl.
un-
ógrynni af heilagfiski er í
uin rétt hjá.
„2. sept. fór Þjálfi frá Siglufirði
uður með landi. Við reyndum h*r
g þar fyrir fisk og' allstaðar var
afþorskur. Á vissum stöðum urð-
um við eiiinig varir við hákarl.
„Frá „Nanortalik'11 sendi eg
Þjálfa til baka til Júlíönuvonar til
að búa hann til heimferðar og hélt
áfram á lireyfibátnum suður eftir
og stóð sú ferð yfir frá 10.—23. sept
„í sundunum við Eggertey, þar
sem syðsti höfði Grænlands er,
gengu miklftr torfur af hafþorski
(kahlíau). Hvar, sem við rendum
færi úti á djúpi eða uppi við fjörur,
fengum við stórafla. Skrælingjar
höfðu hagnýtt.sér þorskinn að því
leyti, að þeir höfðu selt nokkur föt
af ilfur til útibúskaupmannsins í
„Sangmissok“, en við sáum engan
iorsk flattan né breiddan til þerris,
eiiTjiar á móti stóra hauga í fjör-
uimi, sem lágu og rotnuðu með slóg
inu í. Þess má þó geta að fólkið var
önnum kafið við húsagerð. Hér
hefði verið hægt að fá uppgripa
afla af þorski.
„Skrælingjar sögðu að þorskurinn
væri vanur að koma þar í sundin í
ágúst og í september koma fleiri
og í október er mest, en úr því "fer
aflinn minkandi. En hvort jiað
vemur á hverju ári jafn mikill
jorskur og' í ár gat eg ekki fengið
neina vitneskju um. íbúarnir gefa
fiski þessum of lítinn gaum til þess.
13. september komum við á bátn-
um til Júlíönuvonar og 20. sept.
sigldum við heim.“
Athugasemd.
í ofanskráðum tilvitnunuin felst
alls ekki lítill fróðleikur um fiski
við Grænland og þær eru gleðileg
vísbending um mikla ónotaða fram-
tíðarmöguleika, sem í rauninni eru
vor réttmæt eign. En ýmsum spurh-
ingum viðvíkjandi fiski er ósvarað.
Rannsókn Ad. Jensens á heila
fiskinu er í höfuðatriðuuum full-
nægjaudi. Hann hefir einnig hent
á dvalarstað fiyðrunnar á þeim
tíma sem hún er ekki upp á grunn-
um. En fiskveiðatilraunir gerir
hann næstum eingöngu inni í f jörð-
um þar sem Skrælingjar geta fisk
að með ömurlegum tækjum. Hin
geysimiklu djúpmið eru látin ó-
rannsökuð. Þar sem áta og eðli
vatnsins, dýpi, selta, hiti 0. s. frv.
er hið sama og í fjörðunum og
fiskurinn verður að fara yf-
hemii. Líklega var þuð vegna þess að
nú Voru þau að nálgast stórborgina.
Hún fór að heyra óminn af trumbun
um og æsingaróp mannfjöldans, sem
einmitt á þcsstuu tíma dags þyrptist
að borgarhliðunutn til þess að vera við
staddur, ef gæslumennirnir veiddu vel,
t. d. einhvern stórborgarann sem ætlaði
að flýja refsivönd lýðsins.
Þau voru komin út í skógarjaðar-
inn og blómin, sem ungfrúin hafði
tínt, féllu hvert eftir annað úr hendi
hennar niður á jörðina. Fyrst duttu
blágresin og nú mátti einnig sjá á
eftir henni hvíta slóð af baldursbrám.
Rauðu svefnjurtirnar voru léttastar
og toldu lengst, en takið á þeim lin-
aðist líka og nú féllu þær eins og stór-
ir, glitrandi blóðdropar, niður á jörð-
inu.
Derouléde var sem utan við sig og
virtist ekki veita henni eftirtekt. Þeg
ar þau komu að hliðinu, áttaði hann
sig og sýndi vegabréfið, sem gaf Júlí-
ettu leyfi til að ganga inn í borgina,
Hann sjálfur, sem var fulltrúi á þjóð-
þinginu, var frjáls ferða sitina hvar
sem hann vildi.
Það fór hryllingur um Júlíettu, þeg-
ar stóra hliðið skall aftur að baki
kennar með miklum hávaða. Það var
eins og henni fyndist hún hafa þar
með verið lokuð úti frá eudurminning-
unni um þenuuu iudæla dag, sem þó
ir djúpmiðin til að komast inn í
firðina íná ganga að jafn miklu
fiski sem vísu þar. En það hefði þó
verið viðkunnanlegra að þetta hefði
verið staðfest með reynd.
Sjófarendur hafa oft séð mikla
síld við Grænland, Davissundið er
fult af síld, og síldartorfurnar, sem
ganga árlega upp að vesturströnd-
inni höfðu vakið mikið umtal eftir
aidamótin. En Ad. Jensen leiðir hjá
sér að athuga síldina, 1 það eina
sinn sem síldatilraun var gerð, var
að fyr á sumrinu en síldarinnar
ar von og kuldinn, sem þá var í
sjönum þar, svo síld gat ekki hald-
ist við og ís úti fyrir, var ábyggi-
leg hindrun fyrir því að síld gæti
gengið inn. Hvorki fyr né síðar
var síldarveiðatilrauii gerð, og þó
hafa menn af Þjálfa sagt mér að
oeir hafi séð stórar síldarbreiður.
Löngu áður en Ad. Jensen rann-
akaði fiski við Grænland var það
vel kunnugt, að þorskurinn gekk í
stórtorfum upp að f jörum á Vestur
Grænlandi, og að þar var oft svo
mikill landburður, að Skrælingjar
gáfu ésr ekki tíiiia til að hirða
nema lifriiia, en létu fiskinn rotna
stórum haugum. Það sem þurfti
ð rannsaka var það, hvort þorsur-
inn hryngdi við Grænland, hvenær
hvar. Sama þurfti að gera við
síldina. En þetta verður Ad. Jen-
sen ekki að vegi. Hann nefnir þetta
ekki á nafn og leiðir það hjá sér.
Rink segir, að mjög ung þorskseyði
reki við Júlíönuvon á vorin, og það
bendir til þess, að þorskurinn
hrygni við Grænland, því þessi
seyði geta ómögulega verið komin
i'rá íslandi né New-Foundlandi.
>að einfaldasta sem hægt var að
gera og hver fiskifræðingur hefði
gert, var að merkja fiska og sjá
hvort þeir veiddust við Island eða
New-Foundland, næstu hrygninga-
stöðvar. Ef fiskanna yrði ekki vart
eru allar líkur til þess, að þorskur-
inn sé staðlegur við Grænland og
hrygni þar einhverntíma á árinu
t. d. á Hvarfgrunninu eða einhver-
staðar út af Eystri-Bygð.
Að Ad. Jensen fer svona öfugt að
ráði sífiu við aðra fiskifræðinga
>arf skýringar við. Það gæti orðið
iungt reiðarslag fyrir einokunar-
verzlunina, ef of mikið vitnaðist
um síld og þorsk við Græniand.
Þessar fisktegundir kunna menn að
meta alstaðar, en þær eru í sjálfu
sér ekki og geta ekki verið öhnur
ekki væri nema um lítla stund liafði
verið nærri fullkominn sælutími.
Hún var nú ekki knunugri í París
en svo, að hún var að brjóta heilann
um, hvar hið dimma fangelsi mundi
liggja, þar scm hrakin drotning eyddi
síðustu lífstundunum og kvaldist af
minniugunni um fortíð sína. En nú
þegar hún fór yfir brúna, þá fór hún
að kannast við sig, því að nú sá hún
hina háu turna - borgarinnar: Notre
Dame kirkjuna, Saint Cliapelle og hina
víðfrægu Louvre-höll. Hennar eigin
harmasaga þoldi lítinn samanburð við
allan þennan heljar sorgarleik, sem
átti þó enn lokaþáttinn óleikinn. Hefnd
sjálfrar hennar, heitstrengingar og
vandræði öll, livað var þetta sámanlagt
við hliðiua á refsinorninni miklu, sem
liafði velt um hásætinu, hvað var það
hjá þeirri svipu hefndarinnar, sem
þúsundir manna létu ríöa á baki ann
a,ra þúsunda — hvað var það hjá öll
um þeim ósköpum, sem á dundu þess
um tíinum, konungamorðum, bræðra
vígum, bölsóti múgsins.
Henni fanst nú verða merkilega lítið
úr sér og hún skammaðist sín nú fyrir
þá gleði, sem hafði gripið hana úti
í skóginum, skammaðist sín fyrir æsku
fjör sitt og léttlyndi, já, hún blygðað
ist sín af því að hafa aumkað og síðan
dáðst að þeim mamii, sem hafði gert
|svo afskpalega ú hluta f jölskyldu heuu
VEGGFODDR
fjölbreyttasta úrval i landinu,
er i Kolasnndi hjá
Daníel Halldðrssyni.
Vesrgfóöur
þanelpappi, maskinupappi og strigi
fæst i Spltalastig 9, hjá
Agústi Markússyni,
Simi 675.
Octagon-þvottasápa.
B e z t a þvottasápan i Wænum er
hin fræga C o 1 g a t e s Octagon-
þvottasápa. — Reynið bana.
Gæði og hreinsunargildi óviðjafnan-
legt.
Stórsala. Smásala.
Verzlunin Gullfoss
Slmi 599. Hafnarstr. 15.
Hentugt og gott dömuskriíborö
til fölu mjög ódýrt.
Laugaveg 20 B uppi
A. V. Carlqvist.
ar, og liún sjálf var of veik og hikandi
tii að liefna fyrir.
Tígulegu múrarnir á Louvró-köll
sýndust líta með fyrirlituingu niður
á liana, og hipn þögli straumur fljóts-
ins einskisvirða hinn veika vilja henn-
ar. Maðurinn, sem gekk við hlið henni,
hafði gert henni og ætt hennar stærra
tjón en bourbonska kóngakynið hafði
unnið frönsku þjóðinni. Þjóðin hafði
tekið hefnd sína og nú hafði guð geíið
henni líka bendingu um að ná sama
takmarki á þeim degi, sem líklega var
síðasti hamingjudagurinn á æfi hennar,
6. kapítuli.
Rauða akurliljan.
Það var nokkrum klukkustuiulum
síðar. Konurnar sátu í dagstoftimii
þögular og kvíðafullar.
Sköminu eftir kvcldverð hafði koin
ið ókunnur maður, sem hafði setið
tvær síðustu klukkustundirnar inni á
skrifstofu hjá Páli Derouléde.
Það var hár maður vexti, dáiítið
letilegur að sjú, sem sat við borðið
gagnvart Páli. Á stóli við lilið hans lá
þykk kápa rykug og slettótt eins og
eftir langa ferð. En sjálfur var hann
mjög vel búinn og auðséð að hami og
klæðskei'i kans höfðu óaðfinnanlegan
fegurðarsmekk að dómi tízkunuar,
Jafuvel þótt búuinguriuu væri nökkuð
&
smásala
pins auðlind og 'heilagfiskurmn,
seöi fæst ekki nema þar og aðrir
xunna ekki að meta. En merking
fiska og þar til heyrandi skýrslur
og aúglýsingar gætu ekki annað en
vakið mikla eftirtekt í nágranna-
löndunum. En najst því að halda
mönnum í þeirri trú að einokúnin
sé menningar og mánnkærleika
stofnun er þekkingarleysi á auð-
lind Grænlands hennar bezta stoð
og hjálparhella. Og í góðu samræmi
við þetta er fiskirannsóknarskýrsl-
an gefin út í tímariti Grænlands-
stjórnar, sem er gefin út í örfáum
eintökum handa söfnum, mér vitan-
iega ekki til sölu og engirrn les.
Framh.
márgin’otinn, þú hafði það engin áhrif
á limaburð hans eða framkomu, sem
hvort tveggja var mjög óþvingað. Hann
var að útliti líkur Derouléde, hár vexti
og ljóshæi'ður og voru augun eins og
hálfsvfjuð að sjá, en góðleg og blá.
Þegar hann talaði, þá var á frönsk-
unni dálítill útlenzkukeimur og mátti
áf honum ráða að maðurinn væri ensk-
ur. —
Þessir tveir menn höfðu liaft alvar-
legt samtal sín á milli alllengi, og nú
athugaði Bretinn vin sinn nákvæm-
lega með góðlegt bros á vörum. En
Derouléde gekk órólega um gólf og
sýndist hrifinn af samtalinu.
— En eg skil ekki hvernig þér farið
að komast til Parísar, kæri Blakeney,
sagði hami loks og lagði hönd á öxl
vinar síns. Stjórnin hefir ekki gleymt
rauðu akurliljunni.
— Nei, en eg hefi hugsað fyrir því,
svaraði Blakeney og hló glaðlega. Eg
sendi Tinville eiginhandritað bréf í
morgun.
— Eruð þér alveg genginn af göfl-
um, Blakeney?
— Ónei, varla eun. Yður að segja,
þá gekk mér ekki einungis fífldirfska
til að unna þessum djöfullega opinbera
ákæranda að sjá rauða merkið mitt.
Eg vissi vel hvað þið höfðuð á prjón-
unum og skrapp þess vegna yfir um
til þess að taka þátt í öliu gamninu, Á