Morgunblaðið - 28.10.1919, Blaðsíða 3

8
M O » G t’ N B L A Ð1l>
Vitið þér, að i nýja búðina
H- S. Hanson
Laugaveg 15
(í stóra steinhúsinu)
kom með Gullfossi miklar birgðir af vörum, sem ekki hafa fengisr i
fleiri ár, beina leið frá verksmiðjunum, og þar af leiðandi ódýrast:
Nýjuatu Parísar Kven-vetrarhattar, Blúsur, Kjól-
pils o^ Kjólaefni úr ull og silki, Crepe du chine, Voile og Topilin,
Skinnkragar og Múffur, Regnkápur, Langsjöl, Ilmvötn, Sápur, Kniplingar.
Drengjafatnaður tilbúinn
og efni í föt, kápur, Uíster og alt tilheyrandi. Baðföt karla og kvenna,
og marit, margt fleira.
Komið sem fyrst og veljið sem fyrst, áður en útselt
verður.
Altaf bezt og ódýrast að verzla bjíi
H. S. Hanson.
Munið Laugaveg 15.
NETAGARN
4-þætt, ágæt tegund.
fæst í heildsöiu og smásöiu hjá
Sigurjóni Pjeturssyni
Hafaarstræti 18 Sími 137.
Vegna þess
að samningur okkar við H.f. Söluturninn er útrunninn og turninum þar
af leiðandi lokað, verður afgreiðsla bifreiða okkar hér eftir heima hj;
okkur.
Jón Óíafsson, Hrisíinn Guónason,
slmi 403. sími 442 B.
Zopfjt Baídvinsson,
sími 716.
skella skolleyrum við öllu, sein hún
T i 1 k y n n i n g.
Allir þeir sem hafa skuldakröfur á Nordigk Films Co. eru vinsam-
lega beðnir að framvisa reikningum fyrir fimtudag 30. þ. m. til gjaid-
kera félagsins Bjarna Jónssonar Skólavörðustig 6 B, til viðtals milli kl.
4—5 á hverjum degi.
Þeir reikningar sem koma eftir þann tíma verða ekki teknir til
greina.
Nýsmíðaður 30 tonna
Mótorkutter
með 40 hesta BolindervéJ,
er til solu.
Bátnum getur fylgt þorsk útvegur, og síldarútvegur bacði til rekneta
og hringnótaveiða.
Samningatími frá þessum degi til is. nóvember.
Sigurður Kristjánsson,
Nýlendugötu 15
eða skrifstofu Morgunblaðsins.
Botnvðrpungasmiði
á skipasmiðastöð
G. Seebeck GeastemUnde
Undirritaður útvegar, semur, og gefur allar nauðsynlegar upplýsing-
ar um nýbyggingar hjá ofannefndri skipasmiðastöð.
Þess skal getið, að vart mun völ á traustara smíði og betra efni en
G. Seebeck A. G. lætur í té; ennfremur vélum, sem bæði að styrkleik
og kolasparnaði skara mjög fram úr.
Sýnishorn þess, sem þ a r er smiðað, er björgunarskipið „Gelr* og
og botnvörpungurinn s.s. wGylfi“.
M. Magnússon
Ingólfsstræti 8.
Isafoldarprenlsmiðja
kaupir
hreioar léreftstuskur hæsta verði.
Ný bók.
Jóli. Bojer: Ástaraugun. —
Úrvaldar smásögur. pyct
hefir B. p. Blöndal. Bókav.
pór. B. porlákss. Rvík.
Jóhann Bojer er sá erlendra
skálda, sem mest er lesinn hér nú
og óefað er vinsælastur. Og er það
felenzbum lesendum t il sóma, því
bækur hans eru margar framúr-
skarandi að gæðum. „Insta >ráin“
inun hafa brotið honnm breiðasta
veginu hér sem annars staðar. pví
nærfelt mun einsdæmi, að nokkurri
sögu liafi verið tckið jafn vel og
lu-nni.
Nú kr'mur þar;ia í þessari litlu
hók úrval úr smásögum lians. Ilafa
sumar þ.-irr-i birst áður liér, bæðí
vEylan.l en 1 irminninganna“ ng
,,Don Juan ayrir dómstóli drott-
ins.“ —
— Sr:n skáld eru ástaskáld.
Onnur s.Migja um náttúruna.
priðju van g'Lið. Og enn önnur um
dauða og sorg. En Bojer er skáld
lífsins — lífsins á þessari .jörð, lífs-
ins, sem fagiyir og glcðst og græv
og blómgast. Menn dáðust að og
hrifust með af lífselslcu Björnsons.
En hún var skuggi einn hjá þeirri
djúpu lotningu, sem alstaðar iýsir
sér lijá Bojer, fyrir lífsauðnum og
lífsfögnuðinum. Ilann tilbiður ekki
nciuiy fjarlægan, ósýnilegan guð á
liiinnum. En hann tilbiður alt það
í lífinu, sem ber vott um guð. Og
iiann trúir því, að g'uði sé betur
þjónað á þann liátt, að gleðjast og
fagna en gráta og syrgja. Ef það er
ekki, vill liann engan guð hafa.
petta kemur einkar glögt fram
í þesum smásögum hans, sem jafn-
a t þó ekki á við liinar stærri sögur
hans. En allar eru þær vermdar af
þessari miklu lífsást höfundarins.
Eu dýrðlegast af öllu í lífinu finst
Bojcr konan vera. Yegna þess, að
hún fyllir jÖrðina með ást sinni.
„Engin jarðnesk áviðæfi bera slík-
an dýrðarvott um skapara sinn
eins og fögur kona,‘ ‘ segir hann á
einum stað. Og á öðrum segir sjálf-
ur guð aliháttugur: „Ekki vissi eg
það fyrri, að kouuást er ekkert um
Jnegn.“ Og enn segir hann á þriðja
staðnum: „Sleppið ungum manni
lau.sum iniiaii uni hættur og freist-
ingar, stingið heilli biblíu í livern
einasta vasa á lionum og haldið
margar áminningarræður yfir lion-
um; þegar minst varir mun hann
þó ganga í einhverja gildruna. En
gefið honum unga stúiku að vernd-
arengli, og honum mun farnast
vel.“ — Ástin er eitt lofsöngsefni
Bojers. Ilann lætur liana gera
kraftaverk. liauii lætur liana fvlla
liLÖrg mannslíf unaði og lielgi, þó
þeir hafi ekki sncrt nema Jclæðafald
liénnar. Kærleikurinn verður lijá
honnm að guði þessa jarðlífs, sem
dreypir smyrslum á sárin og glæðir
iiverju mannshjarta. eilífan fögnuð.
pá er og annað, sem birtist aftur
Augu
undirdjúpanna
EFTIR
ÖV»B EICHTEE FEICH
18
2 0. k a p í t u 1 i.
Rannsóknin.
l’óld sá niður í heljarstóran vatns-
geymir með gangriöum til allra lili'ða.
I ö'Srum endanum var ketill einn, 20—
30 metra hár, og iágu inu í hann
fjöldi röra. Breið renna iá úr geym-
'vunii upp á efri rönd ketilsins ogendaSi
þar í trektármyndnSu opi. Tveir raf-
Klagnsmótorar lýstu þennan undarlega
útbúnaS.
ÚatniS í geymiuum var á sífeldri
bj'eyfingu. aS leit út eins og glitrandi
S|hmrstraumur. Af einhverri þrýstingu
^veymdi vatniö alt af úr eiuum eud-
flót>Ul ' vur cius og fossandi
0 ■ Og ap s0gagist þag
inn í renn-
Ua> sem lá í ketilinn.
og aftur í sögum Bojers. pað er
nuittíir minnmgánna. Hafi manns-
sálin einhvern tíma átt einhvern
lognuð, þá er lífinu borgið. Hafi
hjartað einhvern tíma fnndið tíl
ástar og gleði, þá á það að geta
fnllnægt allri æfinni. Minningin
um það á að verða svo lifandi og
máttug.
pað er endurminningin um
Ovidíu í hvítiim klæð.um, unga og
rgara, sem verður blindum liðsfor-
ingjanum að hamingju alt lífið
(Ástaraugvui). Endurminningar
munkanna fimm, um dásamlegustu
atburði æfi þeirra, verður þeim sí-
feld gleðilind alt lífið. (Eyland end-
urminninganna). pessar skoðantr
koma alt af í nýjum myndum í ö'll-
um sögum lians. Sigurð Braa í leik-
viti lians með því nafni, sem
sennilegast verður leikið hór í vetur,
ber ógæfuna fyrir það eitt, að hann
á sálina fulla af dýrðlegum, lieilög-
um endurminningum. Lífið hefir
gefið honum svo rnikið og dásamlegt
að liann er maður til að mæta hinu
dapra og þungbæra.
En auðséð er að Bojer kemur bet-
ur að hafa breiðan grundvöll undir
söguefni sín. Honum tekst alt af
betur með stórar sögur en smáar.
par getur liann breitt uógu mikið
úr þessari lífsást sinni. par getur
I ann leikið sér með persónur sínar
í enn víðari og fyllri fögnuði yfir
Jcapandi lífi. En þú eru þessar smá-
sögur allar góðar, sumar ágætar. Og
þair eru að því leyti merldlegar, að
í þeiin eru upptök þeirra líua, sem
Bojer hefir gert að skýrum, breið-
uin dráttum í síðari sögvun síniun.
par niarkar lvan þá stefnu, er liann
hefii' síðar fylgt, að syngja lífinu
og kærleikanum lofsöng, og skapa
persónur, sem þola alt og bera alt,
ef þær hafa einhverntíma glaðst og
fagnað.
‘ J. B.
Börnin
og
Tjörnin.
Ein liættan sem börnum er búin
hérna í bænvun, er ísinn á- Tjörn-
inni, meðan hann er ekki orðinn
traustari en hann nú er. Daglega
sjást lítil börn, ósjálfbjarga óvitar
vera að leilva sér að því að fara út
á ísnvun, sem bognar undan liverju
spori.
Lögreglan liefir gevt sitt til að
aftra börnunum frá þessari bættu-
legu aðferð. En smábörnin og ungl-
ingarnir hérna í Rvík, eru ekki lög-
lilýðuari og bera ekki meiri virð-
ingu fyrir bendingvun og leiðbein-
ingum lögreglunnar, en þeir full-
orðnu. pað er „móður“ héran að
Eftir því sem augu Fjelds vöndust
ljósinu, sá hann, að alt þetta glitrandi
\ atn var fult af @ild —- lifandi síld, sem
stökk þarna og byltist á leiðinni í dauð-
ann.
Petta sýndist alt fara fram af sjálfu
sór og eftir einhverju föstu kerfi.
Síldinni var á einhvern hátt dælt inn í
geyminn úr torfunum fyrir utan, svo
þrýstiat hún áfram gegnvun hann og
um rennuna í ketilinn, þar sem hím var
aðskilin frá sjónum, og að lokum end-
aði hún í rafmagnssuðuofni, sem vann
úr henni olíuna, er síðan var leidd í
löngum rörum niður í aðra geymira í
þessvv mikla skipsferlíki.
„petta cr sveimér ekkert smáræði
eða kák“, tautaði Ejehl. „Hér geng-
ur alt þegjandi og hindruuarlaust.
pað heyrðist ekki hið minsta hljóð,
nema hvinur rafmagnsvélanna og jöfn
slög dælanna. Báknið sýndist mannlaus
vei’öld. pað sást ekki nokkur ma'ður
á gangriðunum kringum geymiim.
petta minti á eittlivert ógurlegt dýr
frá ómunaöld, sem la-gi þarna með
lokuð augu og melti bráð sína.
Og hvílik bráð!
Fjeld Jeit snöggvast vit yfir sjóinn.
Nótin breiddi úr sér íumhundrað inetra
l'jarlægð. pó að ferlíkið hlyti að gleypa
mörg hundruð tunuursíldar ámínútu,
þá leit út fyrir, að það hefði enn eftir
nægilegt til laugs tíma,
segir. En jafn framt eru háværar
kröfur um að lmn sjái vvm alt
og sé alstaðar nálæg eins g guð al-
máttugur.
Krakkarnii' við Tjörnina liai'a
því ekkert farið eftir því, þó lög-
regluþjónarnir bentu þeim á liætt-
nna við að fara út á ísinn. Og eldri
krakkarnir hafa meira að segjastælt
þá minni upp í því að hætta sér út
í. einnættan ísinn. Foreldrar krakk-
Eu hvernig gátu þessir mcnn safnað
þessum ógrynnum af síld í nótina svona
langt úti í hafi1?
pað var ráðgáta, sem ástæða var til
að reyna að leysa.
pað var að minsta kosti víst, að
þetta bákn var hér að óleyfilégum
v eiðum við strendur Noregs. pví
þarna var maður Iangt innan við laud-
helgislíuu.
Fjeld stóð upp ráðalítill. paö var
ekki gott að vita, hvernig átti að haga
sér í þessu. Alt sýndist lokað og læst
neina þar sem þessi litla ljósglæta barst
frá.
Fjeld skreiö gætilega til þess enda
skipsins, sem snéri að landi. Máninn
skein nú glatt ogkastaði löngum skugga
af honum á þakið. pað var aðvörun,
sem Fjeld gaf óðara gætur að. Hann
lagðist flatur niður á þilfarið og skreið
hljótt þangað, sem hann áleit vera
framstafn skipsbáknsins.
Hann tok eftir tveimur löngum fram-
mjóum rörum, taldi hann iíklegt að þau
ættu að ryðja ferlíkinu veg. pað var
eitthvað hryllilegt að hoi’fa á þessa tvo
grip-arma. peir voru eins og klær á
heljarniiklum krabba.
Aiinars var ekkert grunsamlegtaðsjá.
pað leit út fyrir, að skipsmenn hefðu
góða samvizku, úr því hvergi var hald-
irm vörður. Hvergi sást Ijósglæta á
anua ættu því, að leggja ríkt á við
þau að forðast Tjöniina meðan ís-
iim ev veikuv. Og jafn framt korna
þeim í skilning um, að bera meiri
virðingu fyrir lÖgregluliði bæjar-
ins.pví er ætlað að leiðbeina og vara
við — jafnt börnum sem fullorðn-
um. En leiðbeiningar þess verða að
cngu liði, éf ekki er eftir þeirn farið.
stálveggnum, sem myndaði brjóst skips
ins.
En Fjeld var ekki einn þeirra, sem
lætur vagga sér í svefn af ytri rósemd-
um. Einhversstaðar undir þessum friði
var éitthvað verra á seiði. Hann fann,
að hann stóð á grundvelli fjandmann-
anna og hætturnar lágu í hverjum krók
í þes.íiri glæpaveröld. Nú svaf þetta
rándýr, eu um leið og það vaknaði,
mundi því fylgja dauði og eyðilegging.
Hann leit til baka. Hann sá flug-
vélina standa á sama stað á grönnum
fótum eins og fluga á vegg.
Hann fór að hugsa um, hvort ekki
væri réttara að fljúga inn til Stavang-
ei og sækja lijálp hersins og lögreglunn
ar. Nokkur herskip mundu nægja til
að uppgötva þetta undarlega síldarrán.
En það var á nióti eðli lians, að blanda
því opmbera of mikiðíþetta mál. Hann
bafði séð of mörg dæmi þess, að lög-
reglan eyðilagði með-óhyggniogklaufa-
skap mörg mál sem hún fjallaði um.
Hann ákvað því að bíða og sjá hvað
setti.
pað leit út fyrir að þessi ásetningur
ætlaði að reynast hið bezta. Pví þeg-
ar liann stóð upp, i'ann hann dálitla
hækkun á röðinni á þilfarinu, sein
huun hai'ði cklvi tekið fyr eftir. Hann
I þreifaði fyrir ^ér ni'ðui’ eftir stálveggn-
um og brosti ánægður. petta var jám-
stigi, sem lá niðui' á breiðau gangpall
alveg niður við sjávarflöt.
Fjeld hugsaði sig ekki lengi um.
Hann greip í efstu tíöppuna og lét sig
síga þar til hann náði í aðra tröppu
með fótunum. 8vo byrjaði hann a‘8
feta sig niður. pegar hann var kom-
inn á iniðja leið, stansaði lmnn skyndi-
lega.
pað var opiuiöur hleri á veggnum,
ekki meira en alinar laifgt frá hoiium
og í söniu hæð. Bjart ljós streymdi út
um hleraopið og hörð og ruddaleg rödd
si'gði:
— Hver fjandiuu er þetta, Jeróme?
það er einhvet', sem skríður aftur og
fram um þakið. Sendu, mann upp og
láttu hann vita hva'ð þetta er.
—- Vður misheyrist víst, skipstjóri,
heyrðist öimur rödd segju. Hver hefði
komist upp ;i þakið án þess ;vð koma
við hringingarieiðslumi.
— pað veit fjandinn sjálfur, öskr-
aði ruddalega röddin. En það skreið
eitthvað beint uppi yfir kiefanum míu-
um rétt áðan.
— pá hlítur það aö vera baróninu,
soin kominu er aftur í flugvélinui.
— Heimskingi svaraði sá sem nefnd-
uv var skipstjóri. ITvaða gaman hefir
hann ai' því að skríða aí’tur og fram á
stálplötunum eins og baruuingi. Látið
mann fara upp. Og séu nokkrir þarna
uppi þá sendið þá beina leið til helv..
Hleramun var slegið aftur. Iiini fyrir
l.evrðist þungt skóhljóð.
Fjeld flýtti sér niður stigann. Eu í
si'ina augnabliki og hami kom uiöur á
gaugpallinn, koinu tveir menn út uni
dyr einar og réðust á liaun með fáein-
um útvöldum blótsyrðum.
21. kapítuli
I klí p u
Fjeld hafði skammbyssu síua í hend-
inni. En hann notaði hana ekki. Hann
hristi þessa tvo herðabreiðu menn af
sér eins og kettlinga. Svo f'lýði hann
eftir gangpallinum, ekki vegna þess að
hann hræddist hnífa þessara manna.
En hiuiu vildi fá sem allra ni'st yfirlit
\ fir Jietta nærkilega skip.
Haim stökk yfir hið 3—4 álnu breiða
op. sem skiidi sþipið þarna í tvo liluti.
Mennrnir eltu hann btótandi. En þeir
voru ekki eins i ótfráir og norksi læknir-
>>'n. Annar þeirra datt, þegar hairn ætl-
aði að stökkva yfir ,og féll í sjóinii.
Hiim hikaði vi'S og sveiflaði hnífuum
yfir til flóttanmnnsÍHS.
Fjeld gerði ráð fyrir, að stigi mundi
einnig vera á hinni hlðnni. Og reynd-
ist það rétt.