Morgunblaðið - 29.06.1920, Blaðsíða 1

UORGVNBLABIÐ
7. árg., 195. tbl.
Þriðjudag 29 júní 1920
ísafoldarprentsmiCja n. f.
GAMLA BIO
Dóttir
Turnvarðarins
Mayfilm i 5 þáttum leikin
ágætum þýzkum leikurum
^etta er siðasta æfirtýri hÍLS
fræga leynilögreglumanns
Joe Deebs
Afarspenuandi frá upphafi
til enda.
Stienoliuverðið.
Það væri ekki vatiþörf á því, að
syórnin gæfi BtemolSufélaginu
au?a. Og það á hún að gera, þar
s®tn hún hefir gefið því félagi
etQkasölu á steinolíu hér.
Nú kostar ein tunna af steinolíu
hér 90—100 krónur, en í Danmörku
kostar tunnan 45 krónur og eitt-
hvað líkt í Noregi- Er nú nokkurt.
vit í þessu. Til Danmerkur er mikið
'enkt'i 'siglingaleið frá Bandaríkj-
heldur en til íslands og þó
®1Uudi það margborga sig — ef
væri að koma því þið — að
•'Oa ameríska olíu frá Danmörku
^'ngað.
Hvernig stendur á þessu liáa
steinolíUvergj hér? Það ætti að at-
hugast. Tæplega stafar það af því,
að stjórnin tekur 2 króna inn
^fttningsgjald af hverri tnnnu. —
kki þyrfti tunr.an þess vegna að
Vera 50 krónum dýrari hér heldur
1 Danmörku
, ^tjórnin her siðferðislega ábyrgð
^ l5essu háa steinolíuverði, og með
, ber hún löka áhyrgð á því, að
lsh-Uzkir lítgerðarmenn verða. að
frei®a eigi að eins margar þúsund-
lr heldur margar miljónir króna
Vne‘ra hlutfallslega lieldur en út-
Serðarmenn á Norðurlöndum.
Hótorbátum fjölgar hér ár frá ári
mótorar eru tekuir hér til fleiri
^ fleiri starfa í landi. Steinolíu-
^l'a eykst hér því og margfald-
a«t
hú
. arlega. Botuvörpungarnir hafa
°rðið að 'hætta að veiða í salt
Vefj^ t:,es's.’ að þeir fá ekki kol, en
j. a að veiða í ís og sigla með
. lnU til Bre’tlands upp á von og
^a^111111 ver®' -Ahur sá mikli f jöldi
við Sem hefði haft atvinnu hér
• Saltfískverkun og síld, verður
PVl _ . 0 ’
qo, ^ , 'eita sér annarar atvinnu.
Há^tt'' ^ 6r ^Húnolíuverðið spent svo
út» ' a? ^'dar líkur eru til þess, að
að^hff111. Þ°li Þa®- Hitt er líkara
-1 n Vl"si ekki undir þeirri hyrði
st • eilgdar. Og hver veit nema
n° "lv'er<5ið hækki enn, éf ekk-
^ er aðhafst.
ast .Seru stjómin þarf að kom-
Hvergtlr ^1® a'lra fyrsta er þetta
sv°Qa ve£°a er steinolíuverðið
að ha« att ‘ Hve*% stendur á því,
er helmingi hærra hér en í
Sigfús BIAndahl & Go.
Heildsala — Lækjargötu 6 6.
Þýzkar veggklukkur
og vekjarar
sfórí úrvaf.
Simi 720.
Sími 720.
Tijriríiggjancfi:
Rúgur, rúgmjöl, bankabygg, maismjöl, völsnð hafragrjón, mjólk nið-
ursoðui, 2 tegundir margarine „Oma“ og enskt; liakaníismargarine,
kaffi, exportkaffi, ostar, kex margar teg., ískex. sveskjur, rúsínur,
hrísgrjón, marmelade, þurkuð epli, jarðarber niðurs., grænar baunir,
græn og brún sápa í tunnnm, súkkulaði „Consum“ „Blok„ og
„Husholdning' ‘, munntóbak, rjól B. B„ vindlar danskir og hollensk-
ir, revktóbak „London mixture“,cacao 10 lbs, dk. og tunnur, kart-
öflumjöl, macearonni, te „Salada“ þurk. egg, fiskilínur: 1, iy2, 2,
2%, 3, 3i/o, 4, 5 lbs' 60 tn. ilager og cylinderolie, olíuföt svört og olíu-
kápur, baðlyf „Barratts“, allskonar byggingarefni: þakiárn, þak-
pappi ..Víkingur1', saumur, þaksaumur, pappasanmur, ,.Cheops“
halk, ai’skonar málningarvörur: zinkhvíta, blýhvíta, fernisólía, alls
konar litir, eins tiilbúin málning utan og innan húss, hessián, rúðu-
gler, ofnar og eldavélar, rör, eldfastur steinn og leir, uliarballar 7
lbs„ ljábrýni, stangasápa.
H.f. Carl Hfiepfnar
Talnímar 21 og 821.
Danmörku? Reiknar ameríska
steinolíufélagið okkur olíuua með
hærra verði heldur en öðrum? Eða
e:r ]iað‘ isteinolíufélagið hér, teem
skamtar verðið?
Kirkjuhljómleikarnir.
Dómkirkjan var fullskipuð á-
heyrendum við hljómleika Páls ís-
ólfssonar í fyrrakveld. Var maður
í hverju sæti, en þess utan allmarg-
ir standandi.
Og fáir mnnu þeir hafa verið í
þessum fjölmenna hóp, sem ekki
fóru úr kirkjunni hugfangnir af
list þessa unga manns. Að d æ m a
um hana mun vera fárra meðfæri
hér á landi og þessvegna verða
heildaráhrifin sá eini mælikvarði,
sem settur getur orðið. Og enginn
váfi er á því, að þau voru býsna
góð. Einna mest mun fólki hafa
fundist til um síðasta viðfangsefn-
ið, Passacaglia, sem áreiðanlega
var fegurst af öllu því fagra, sem
Páll lék í þetta eirm.
Vonandi á hann eftir að gefa
Reykvíkingum mörg kvöld jafn
ánægjuleg og þetta í sumar. En
ánægjulegast væri þó, að hann gæti
fengið að starfa ihér fyrir listina
og auka þekkingu og áhuga á henni
hér heima.
Hljómieikar
Péturs Jónssonar.
Báruhúsið var troðfult laugar-
dagskvöld við fyrsta hljómieik Pét-
urs, og hitinn mikill, svo sem eðli-
legt er, og átti lófatakið sinn þátt í
því að auka hitann-
Pétur söng fyrst operusöng úr
„Die Jiidin“, sem er talin frægasta
og bezta opera éftir Halevy (1799—
1862), er him í gamla operustíln
um og gerir miklar kröfur til söng-
mannsins, að því er hæð raddariim
ar snertir. pá komu 8 Zigeunerlied-
er eftir Brahms, hvert öðru betra,
og tókust þau einnig ágætlega hjá
Pétri, einkum mun þó flestum verða
minnisstæður söngur Péturs í nr. 7
„Kommt dir manehmal in den
Sinn“. Þar sýndi Pétnr nýja yfir-
burði raddar sinnar í mýkt og
„piano“-söng: „Lieb du mich wie
ich dich“ smaug nú þama imi í
hjörtuáheyrendannaog hreyf þá ■
það mátti heyra á lófatakinn á eft-
ir, en þar kom svarið til Péturs úr
hverjum lófa: Ich liebe d i c h wie
du mieh! Og svona er því nú varið,
að engan söngmann heyrum við
hér, sem okkur er kærarj en Pétur,
og Pétri er áreiðanlega ljúfara og
kærara að syngja fyrir landa sína
heima en erlenda áheyrendur, þó
húsnæðisskilyrði o- fl. hjá okkur
geti elcki komist í neinn samjöfnnð
við 3. eða 4. flokks söngsali annars-
staðar í heiminum. En nú vonum
við að þetta lagist tölnvert þegar
Nýja Bíó verður tilbúið, og Pétur
er sjálfsagðastur allra til að vígja
þann söngsal.
„Tal du sagte unge Nattergal11
er snoturt lag eftir Börresen, og
Pétur söng það mjúklega og með
viðkværaui. „Syng mig hjæm“ —
fræga lagið eftir Neupert, söng
Pétur innilega og viðkvæmt, en það
lýtti sönginn, að hann söng textann
með dönskum framburði en ekki
írorskum, — en heildin er ekki fnll-
komin livað þetta lag snertir, nema
að n o r s k a n ómenguð fylgi með.
„Foraarssang“ teftir Langgaard er
töluvert íburðarmikið að því er
undirspilið snertir og gaf Pétri
fær) á að sinella nt hinum sterku
tónum sínurn, ekki sízt í enda lags
ins: „Foraaret kommer i al sin
Prakt, Liv et er vakt!“ Þar var
nú líf í tónunum ög margur áheyr-
andinn gladdist svo, að hjarta hans
tók viðbragð og hoppaði, því þarna
stóð nú söngvarinn 0 k k a r sá
bezti og mesti og sýndi okkur að
hérna er alt orðið of lítið og þröngt
fyrir hann, en hann kemur samt
sem áðnr til okkar og mun fram-
vegis koma með sól og sumri
hverju og láta okkur njóta listar
sinnar. D a n a g r a m u r eftir Svbj.
Sveinhjörnsson, átti ekki vel við
á hljómteik þessurn, slitið út iir
„Kantate1 ‘ -heildmni, getur það
þannig tæplega notið sín eins vel
og það ætti skilið. — 2 óperusöngv-
ar úr „Rienzi“ — fyrstu operu
Richards Wagners, sem söngvarinn
endaði með, voru sungin með
krafti. pó Pétri takist flest ágæt
lega, þá nýtur haiin sín ávált hezt í
Wagners-söngvunum. pað er hljóm-
blær raddarimiar og hinn mikli
kraftur hennar sem þar ræður
mestu um. Pétur á miklu meira til
en við fáum heyrt, það gera þrengsl
in og óloftið í litluin, óhentugum
og ómögulegum söngsal okkar.
Hver áheyrandi Péturs ætti ávalt
að reyna að hugsa sér, að nú sé
Pétur að syngja í stóru óperuhúsi,
klæddur dýrindis skrúða, með stóra
og ágæta hljóðfærasveit fyrir neð-
an og framan sig og góða söng-
menn, söngkonnr og stóran söng
fiokk til samvinnu. Hjartað í Pétri
slær þá hraðar og hann syngur eins
og engill —, reynið að hugsa ykk
ur þetta, jafnvel þegar þið sitið í
Bárubúð, undir söng Péturs — og
þið fáið þá Saama og rétta mynd af
Pétri, hvað hann er í raun og veru
fyrir alla aðra og lobs hverja þýð-
ingu söngur hans gæti haft fyrir
þetta fátæka land, sem þó stendur
honum næst og er honum kærast
Á. Th
Samuelsen kosinn
Kosningar til danska þjóðþings-
ins fóru miklu seinna fram á Pær-
eyjum heldur en í Danmörkn. —
Úrslitin urðu þau, að Samúelsen
var kosinn með 3111 atkvæðum, en
Konoy, sem var þingmannsefni
sjálfstæðismanna, fekk ekki nema
1716 atkvæði.
Saltíinsla úr sjó.
Sænsk og dönsk blöð herma það
að danska félagið „Dansk-islansk
Anlægsselskab“, hafi í hyggju að
reisa verksmiðju hér á íslandi til
:iess að vinna salt úr sjónum. Er
>að tilætlunin, að verksmiðjan geti
framleitt svo mikið salt, sem útveg
urinn hér framast þarfnast. Pró-
fessor Erik Schou í Kaupmanna-
höfn hefir snúið sér til sænsku
stjórnarinuar fyrir féiagsins hönd,
og fengið hjá henni allar upplýs-
ingar viðvíkjundi fyrirkomulagi
og rekstri 'samskonar verksmiðja,
sem sænska stjómin er að láta
reisa til reynslu hjá tíullmars-
firði.
Dönsk blöð hafa átt tal við pró-
fessor Schou um þetta. fyrirtæki,
en kann hefir svarað 'því, að að
svo stöddu gæti hann ekki gefið
neinar upplýsingar. Málið væri eigi
enn komið á þann reksp'öi.
Síðustu slmfregnÍF.
Khöfn, 28. júní.
Friðþjófur Nansen
er á fömm til Moskva til þess að
ræða við Sovjet-stjórnina um heim-
sendingu herfanga.
Þjóðaratkvæði í Prússlandi.
Frá Varsehau er símað, að þjóð-
aratkvæðagreiðsla í Austur- og
Vestur-Prússlandi (um það, hvort
landið skuli lúta Póllandi eða Pþzka
landi) eigi frain að fara 11. júlí.
Friðarkostir Tyrkja.
Frá Konstantinopel er símað, að
sendinefnd sé lögð á stað til París
til þess að bera fram breytingatil-
lögur á friðarkostunum.
Jón Jónsson
hlaupari hefir sigrað í 5000 metra
bikarhlaupi á Stadion, á 15 mín.
52,3 sekúndum, eða á y2 mín. lengri
tíma heldur en metið er.