Morgunblaðið - 19.08.1920, Blaðsíða 2

2
MORÖUNBLABIÐ
ate. tUtjn
MOKGÚMBLAÐIÐ
Eitatjóri: Vilh. Finsen.
AfgreiBsla 1 Laekjargötu 2
Sími 500. i— Prent*miCju*ími 48.
Eit«tjómarsímar 498 og 499.
Kemnr út alla daga vikmmar, aB
ísúnudögum undanteknum.
Gunnar Egilson
Hafnarstræti 15,;
Yátry&tagar.
Tatsimi 608. jSímitefni: Shipbroker.
S}ó-
Strlös-
Bruna-
Líf-
Slysa-
%itstjómarskriÍBtofan opin:
Virka daga kl. 10—12
Helgidaga kl. 1—3.
'ifgreiöslan opin;
Virka daga kl. 8—5.
Helgidaga kl. 8—12.
ir 'hugskotssjónum hans. — Bnígum
mönnurn er ihættara við ofskynjun-
um en þeirn, sem meinlæta holdið
og’ lifa í sífeldum trúarhugleiðing-
u:m.
AuglýBÍngum sé akilaC annatShvori
i afgrei8»lur.a eSa í ísafoldarprent-
laniBju fyrir kl. 5 daginn fyrir útkomu
N blaðs, sem þær eiga a6 birtast í.
Auglýsingar, sem koma fyrir kl. 12, fi
00 öllum jafnaöi betri staö í blaöinu
{£ lesmálssíBum), en þær sem síBar
Koma.
AuglýsingaverB: Á fremstu siBu kr.
1.00 bver cm. dálksbreiddar; á öBrum
'jiBum kr. 1.50 em.
V«rð blaðsins er kr. 2.00 á mánnSi.
Illir andar.
IV.
öft hefir kölski og aðrir illir
'andar Jeikið ísiendinga griátt, og
margir hafa séð hann og pilta hans.
Séra Jón á Eyri við tíkutilsfjörð,
sem kaliaður var þumlungur, var
lengi ofsóttur af illum ö'ndum, eða
svo fanst honum. Þeir komu í hóp-
.um inn í baðstofuna á Eyri, og
voru í allra kvikinda líki og létu
ölluim illum látum. Séra Jón sá
þett'a í vöku og svefni. Einn ánd-
ixm, sjálfsagt kölski, tók eitt sinn
prest úr rúmi sinu og þæfði hann
á pallinum nndir löppum sínum og
grenjaði í eyru hans.
Alt þetta illþýði taldi séra Jón
að væri sér sent áf igöldróttum
manni. Sendi hann því alþingi
skýrslu um málið, ritaði bækling,
sem enn er til. Segir hann að heim-
ilismenn sínir hafi 'fengið: dofa,
hitafiðring, yfirlið, hÖfuðverk og
margskonar þjáningar. Hann sjálf-
ur flúði á aðra hæi, því mest var
hann ofsóttur, en illþýði þetta elti
íhann og lét !harm hvengi í friði.
Hann lagðist loks í rúmið og segist
þar hafa verið: „undir djöflanna
fargi, klestur og kraminn-----“
Vitanlega var séra Jón geðveikur
maður og eftir nýju vísindunum
ættu því illir andar að hafa hlaup-
ið í hann, tekið sér bústað í honum.
En hvaða erindi áttn hinir illu and-
ar til hans, sem eltu hann á rönd-'
um, ó.gnuðu honum og misþyrmdu ?
Héronymos, hinn helgi maður,
átti oft í brösum við illa anda,
einkum sjálfan kölska. Frá þessu
segir hann í æfisögu sinni. Hann
var sannfærðnr nm, að þetta alt
væri veruleiki. Héronymos var
óvenjugóður maður og náði iað lok-
nm fullkomnu valdi yfir ástríðum
og tilhneigingum holdsins. — Það
köllnðu helgir menn fyr á tímum
að „þurka upp vessa gimdanna“ !
En meðan hann var að þnrka upp
vessa gimda sinna, ásótti kölski
hann freklega. Eitt sinn kom hann
t- d- til Hérónymosar í fögrum
konuham og lét blíðlega við þennan
helga mann. Vitasknld hafa það
verið náttúruhvatir mannsins sjálfs
sem sköpuðu þessa fögra konu fyr-
Illir andar, og þar á m'eðal
kiilski, öfsóttu líka Antonius hinn
helga, þegar hiann lá dögum saman
einmana og sálarsjúkur af mein-
iætalifnaði oig trúarhugsunum í
eyðiinörku. Kölski kom þangað
í nýjum ham, ástargerfi, og vildi
lokka Antonius til saurlifnaðar.
Það má því helzt gizka á hvað hinn
helgia mann vanhagi mest þá stund-
ina, sem hann sá þessa sjón, eða
hvenskonar hughrif sköpuðu hana
í hans eigin hugskoti.
Aunað sinn kom kölski til hans
með ljómandi fallegt skrifborð, því
það átti Antonius ekkert- Kölski
viidi 'gefa honum borðið, en þegar
Antonius rétti út hendurnar og
vildi taka við því, þá varð þetta alt
að blánm reyk. — Þetta skrifar
Antonius sjálfur, og þarf eigi að
efast um sannsögli hans. En hitt
má efast um, hvað það var, sem
fyrir hann bar.
Til er bréf frá Lúther, og í því
isegir hann frá viðureign sinni við
kölska. Hann kom til Lúthers í eig-
in persónn, talaði iengi við hann
um hitt og þetta, og svo trúmál.
Lúther dáist að prúðmensku haus,
lipurð í tali og rökfimi. En loks
endaði þó þessi heimsókn kulda-
lega, því kölskí ætlaði að merja líf-
ið úr trúarhetjunni. En Lúther seg-
ir að þá hafi máttur guðs verið
rneiri, svo hann ráknaði við eftir
misþyrmmguma. Heldur hann því
fram, að á þennan hátt hafi kölski
drepið tvo vini sína.
Vafalaust hefir Lúther, sem eigi
var 'geðhraustur miaður, fengið
í 'þetta sinn „martröð“ með of-
skynjunum á sjón, heyrn og til-
finningum. — En slíkt er eigi eins-
dæmi.
Hver efast um sannsögJi Lút-
hers ? Hann befir verið li'fandi
sannfærður um'veruleik þessa fyr-
irbrigðis, eins og eg er sannfærð-
ur um, að það var alt úr hans eigin
heila spunnið — heilaspuni, honum
ósjálfráður og óafvitandi.
Marteinn Lúther sér illan anda
og talar við hann. Swedenborg sér
anda af öðram hnöttnm og talar
einnig við þá. Hver er hér munnr-
inn? Ofskynjanimar laga sig eftir
trú þeirra, sem ofskynja.
í „eklasa“ástandi sjá trúaðir
menn lútherskir hvorki Maríu mey
eða hreinsunareldinn, en þetta era
höfuðsýnir katólskra S trúarlegu,
viðutan-ástandi. Þeir ófskynja það,
sem ríkast er í huga þeirra, sjá ög
heyra það, seín ekki er veruleíki,
aðeins til í ímyndnninni.
f
V.
Mögnuðust áhrif illra anda tel
eg þau, sem komn fram á Frakk-
landi um síðustu aldamót í hinum
svonefndu „svörtu messum“ (sjá
Paul Emst: Nord und Siid). Þess-
ar svörtu messur voru einskonar
trúarhreyfing, sem nefndist „Sat-
anisme“ meðal spiltra og tanga-
sjú'kra kvenna og karla, ólifnaðar-
eða oflifnaðardrósum.
Einskonar prestur stýrði þessum
átrúnaði og messaði hinar svörtn
mesisur í kirkjum þeirra. — Þessar
veslings manneskjur voru hættax
að trúa.á gnð og góða siði, en þeim
leiddist þetta spilta líf, sein þær
liifðu. Þær fóru að trúa því, að djöf-
ullinn væri máttugri en guð og
gæti hjálpað þeim og bænheyrt
þær, limað sorgir og böl lífsins. En
til þess að fá hann í lið með sér,
urðu þes'sir menn að iðka þau verk,
sem þeir töldu honum geðfeld og
kær. Allar góðar, kristnar bænir
voru notaðar, en þeim snúið við
í ianda kölsika.
Meðan klerkurinn messaði, dans-
aði ísöfnuðurinn alsber í kirkjunni
og fyligdi þessu argasti fúllifnaður.
Annars var birtan og þefurinn
í kirkju þessari líkur því, sem
nuenn hugsa sér það í Mbýlum
köls'ka. — Þarna ’fór fram argasta
guðlast.
En viti menn, kvenfólkið sá
kölska og hann dansaði við sumar,
eða svo fanst þeim. Og full var
kirkjan af öðrum illum öndum, sem
tóku þátt í gleðinm. í þessum djöf-
ullega igimdartryllingi komust
kvennsniftir í einskonar dáleiðslu,
með megnum ofskynjunum. Kölski
bjrtist þeiim nákvætnlega í þeim
ham, sem katóliska kirkjan hefir
búið honum.
Aðalböfundur þessarar emkenni-
legu trúahreyl'ingar gaf út biblíix
banda söfnuðinum: ,Le SatanismeL
S. Þ.
Dagbök.
Knattspyrnumennirnir, sem fóru tii
Vestmannaeyja eru komnir aftnr hing-
að. Segja Iþeir förina hafa verið hina
ánægjulegustn.
Þvottalaugarnar verða lokaðar
morgun og á laugardaginn.
á
Danskur prestur, Skat Hoffmeyer,
er væntanlegur hingað ásamt frú sin:
í október. Ætla þau að dveija bér í 6
vikna tíma, og mun bann prédika hér
og halda fyrirlestra.
Tundurduflahættan. Varðskipið
„Beskytteren“, sem nú er á Siglufirði
skýrir frá, að til Bakkafjarðar bafi
ikomið inn færeysk skúta, sem segist
hafa séð nokkur tundurdufl við Langa-
nes síðastliðinn sunnudag. petta bend-
ir til þess, að tundurdufl séu ennþá
á reki á þéssu svæði og eru sjómenn
við Austurland ámintir um að fara
framvegis gætilega og tilkynna strax,
ef þeir sjá einhver tundurdufl.
Þjófnaðurinn. Lögreglan hefir tek-
ið nokkra pilta fasta, sem grunaðir
eru um að vera valdir að þjófnaðinum
í bænum. Voru þeir settir í gæsluvarð-
hald í steininum í fyrradag og einir
tveir náðust í gær. Próf yfir piltum
þessum, sem eru á aldrinum innan
tvítugs, hafa verið haldin og kváðn
þeir kannast við eitthvað. pað kvað
vera frímerkjastuldurinn sem kom upp
um piltana. Þeir reyndu nefnilega að
selja ónotnð þjónustufrímerki manni
nokkrum og komst lögreglan að því.
pað er búist við að mál þetta muni
grípa talsvert um sig og að jafnvel
fleiri séu riðnir við þjófnaðina.
Jarðarför Ingibjargar Jobnson fer
fram á morgun.
Veggfóður
stærsta úrval á landinu
Sfrigi --- Pappír
DANIEL HALLDORSSON Kolasundi.
Conqoímm ,
Ágætur Gólfdúkur, EGóltteppi úr sama efni.
JTljög (dgt verð! Jiomið og sftoðið!
Guðm, Asbjörnsson,
Sími 555.
Laugaveg 1.
Farseðlar
með Suðurlandi sækist i dag.
Hí. Eimskipafél. IslandB
Farseðíar
með Sterling sækist á morgun.
Hf. Eimskipafélag Islands.
E.s. Suðurland
fer til Borgarness 3. september.
H.f. Eimskipaféiag Islands.
S. R. F. I.
Fundur verður baldinn í Sálarmmisóknarfélagi íslands, fimtuda#
. V.
19. ágúst, kl. 8l/2 síðdegis, í Iðnaðaxmanriahúsinu. Enski miðillinn
r 0&
Peters talar og gefur skygnilýsingar;. Félagsmenn einir hafa aðgaug
gjjjl
verða að sýna skrýteini Iþessa árs við innganginn. Þeir, sem hafa eig1
fengið það, vitji þess á skrifstofu Sigurjóns Péturssonar, Hafnarstræb
Stjórnín*
Vout Peters, breski miðiilinn, býr
í húsi Péturs konsúls Ólafssonar, Val-
höll, meðan hann dvelnr hér.
Bottueitrunin. Vér hittum Gísla
Guðmundsson gerlafræðing að máli í
gær og spurðnm hann um árangur
rottueitrunarinnar. Kvað hann nú eiga
að eitra með allri stmndlengjunni utan
úr Örfirisey og alla leið að Laugamesi.
pað hefði verið gert fyrir nokkru, en
nauðsyn á að endurtaka eitranina. —
Hefði þegar orðið mikill ámngur af
fyrstn eitruninni og fjöldi danðra
rotta fundist hér vestur með sjó og á
uppfyllingunni
Báðgert væri að maður frá Ratin-
félaginu kaami hingað í haust og ætti
hann að sjá um að eitrað væri í öllum
húsum bæjarins. Mundi bænum þá
verða skift í hverfi og eitrið lagt út
um allan bæ á nokkrum dögum. Hefði
slík aðferð verið höfð t. d. í RaöderS
oi
(-
nær alveg útrýmt rotu þar. Rott^
ir gert og gerir hér enn afskapleÉF
ið tjón, svo það er mjög þarfle^ .
útrýma henni. Líklega mun þa° ^ {
rúm 25 þúsund kr., en það er ^
samanburöi við tjónið, sem rottaQ ^
á hverju ári hér í bæ.
Olíulindirnar.

Ósamkoimilag er 1111
milli Bandaríkjamauna
út af olíuiindunum í
Krefjast BandaríkjamenIX ^
réttinda sér til handa og
meðumsjá með olíuliudoau
þeir bræddir um samkepm
hálfu í olíuverzluniuni-