Morgunblaðið - 12.10.1921, Side 1

*
8. árg., 288 tbl.
Miðvikudaginn 12. október 1921.
Gamla Bíó
1921
ísl. kvikmynd í 4 þáttum
tekin af Magnúsi Ólafssvni
og P. Petersen og útbúin
hjá Nord. Film. Co. í Khöfn
1. Viðtökurnar í Reykjavík
2. HátíðahöldináÞingvöllum:
3. Ferðalagið frá Þingvöll-
um til ölfusár.
4. Á heimleið til Reykjavík-
ur og burtför konungs-
fjölskyldunnar.
Sýning kl- 9.
Erl. símfregnir
frá fréttaritara Morgnnblaðaina.
Khöfn. 10. okt.
Uppreistarhugur í Tyrol.
Sírnað er frá Wieri, að Tyrol-
búar séu að búa sig undir að
slíta sambandinu við Austurríki
og lýsa yfir sjálfstæði sínn. Er
jafnvel talað um, að þeir vilji
ganga í samband við Bayern.
Konungdæmið í Ungverjalandi. |
Konungssinnar í Ungverjalandi1
neyta allra bragða til þess að
koma Habsborgarættinni til valda 1
aftur í Ungverjalaudi og' belst
einnig í Austurríki. Eu stjórnin1
í Austurríki er viðbúin því, að
konungssinnar þar í landi 4reyni
að gera byltingu þá og þegar.
Fjárhagsástandið í Austurríki.
Geugi austurrískrar krónu er nú
orðið svo lágt, að -ein dönsk króna
kostar nú 500 austurrískar. Marg-
ar verslanir eru gersamlega þrotn-
ar að vörubirgðum, en aðrar
neita að selja vörur sínar nema
gegn útlendnm gjaldeyri.
Hjálpin til Rússlands.
Símað er frá London, að við- ^
leitni Friðþjófs Nansen, í þá átt
að íítvega Rússlandi lán til að
kaupa fyrir matvæli til þess að'
afstýra hungursneyðinni, virðist
ekki hafa borið neinn árangur.
.frlandsráðstefnan nýja.
Samninganefnd íra er komin til
Eondon, og er Griffith nú formað-
ur samningafulltriianna. — Var
riefndinni tekið með mestu fagn-
aðarlátum, a:f vnium hinnar xrsku
sjálfstæðishreyfingar. En horfur á
því að samkomulag náist eru yfir-
kótt ekki taldar góðar.
^ranting myndar stjóm í Svíþjóð.
Símað er frá Stokkhólmi, að
^jalinar Branting hafi tekist á
^endur' að mynda nýja stjórn í
Svíþjóð.
Kautsky í Ka upmannahöfn.
Helsti fræðimaður jafnaðar-
stefnunnar, síðan Marx leið, Karl
Kautsky, er kominn til Kaupm,-
hafnar og á að halda þrjá fyrir-
lestra við háskólann þar.
Skipun utanríkismálanna.
Sendi'herra Dana í Warschau,
Pi-eben Ahlefeldt Laurvigen greifi,
hefir verið skipaður sendiherra
Dana í London.
Sendisveitarráð í Madríd, Paul
Viktor Bigler, er skipaður sendi-
herra Dana í Wien og Budapest.
Ahlefeldt-Laurvig greifi tekur
við stöðu sinni í London 1. des-
ember, en Bigler ekki fyr en eftir
nýár.
Rausnarleg ritlaun.
Gyldendals bókaverslun, senx
sett hefir útibú í London, er gef-
ið hefir út enskar þýðingar af
ritum ýmsra rithöfunda á Norð-
urlöndum, og annað ixtibú í Ber-
lín, er nýlega he'fir keypt stórt
þýskt bókafoi'lag, hefir 8. þ. m.
heitið 50.000 kr. verðlaunum og
20.000 kr. fyrir útgáfuréttinn að
bestu skáldsögunni, sem forlaginu
berist frá norskum skáldum eða
dönskum á næstunni.
Þetta tilboð stendur þangað til
í niai's 1923 og verða nöfn kepp-
endanna ekki birt fyr en þá.
i
m.
Hinri 14. f. m. var samkvæmt
fyrri ákvörðun alþjóðasambands-
þirigsins kosið í dóm þann er
framvegis á að skei’a xxr deilu-
málum milli þjóða þeirra, sem í
sambandinu eru. Dómstóll þessi á
að hafa bækistöð sína í Haag og
vei'ður föst stofnun, þ. e. dómend-
urnir verða búsett-ir í borginni og
dómstóllinn ætíð til taks, að dæma
í málum, en starfar eigi aðeins
stuttan tíma úr árinu, eins og sam-
bandsráðið og sambandsþingið.
í alþjóðasambandinn eru nú 48
þjóðir. Á þinginu í fyrra sátu full-
ti'úar allra þjóðanna, sem þá voi’u
í sambandinu, en þær voru 42.
Ein þjóð gekk úr sambandinu á
áliðnu síðasta þingi, Argentínu-
mexm, en á síðastliðnxx ári hafa
7 bætst við, þar á meðal Austur-
ríkismenn. En af þeirn 48 þjóðum
sem eru í sambandinu nú, vantaði
fxxlltrúa frá sex, þegar kosið var
í dóminn, svo atkvæði vonx 42.
Til þess að ná kosningu í dóminn
þurfti atkvæði meiri hluta þings-
ins, j). e. 22 atkvæði minst og þar
að axtki sanxþykki sambandsráðs
ins. Dómararnir ern kosnir til 9
ára í senn.
Við fyrstu kosningu náðu þess-
ir 9 menn hreinxxm meiri hluta:
Barboza (Brasilía) 38 atkv., pró
fessor Weiss (Frakkland) 30, Fin-
lay lávarður (England) 29, dr.
Oda (Japan) 29, dr, deBustamente
H. Th. A. Thomsen
stofnað 1837
Kaupmannahöfn C. Overgade 90.
Simnefni Hat, Talsímar 2348, 2349, 5212.
Eg annast sölu á öilum íslenskum afurðum, saltfiski verkuðum
og blautum, þorski, löngu, upsa, síld, laxi og heilagfiski, lýsi, o. s.
frv. á mörkuðum þeim, sem hver þessara vörutegunda selst best.
Hefi sýnishorn af íslenskum afurðum á ýmsum heimssýningum til
þess að greiða fyrir sölunni.
Útvega allskonar erlendar vörur með verksmiðjuverði, þýskar
vörur sérlega ódýrar, fatnað allskonar, nærföt, alfatnaði, utanyfir-
föt, olíufatnaði, smærri vefnaðarvörur, járnvörur, höfuðföt, skó-
fatnað, leirvörur, gler, lit, tóbak, sykur, sápu, pappír, veiðarfæri,
etc. etc.
Tek sem greiðslu íslenskar bankaávísanir fyrir hæsta gjaldverð
hér. Hefi góð sambönd til þess að selja íslenskar krónur hér.
Sendið íslenskar afurðir í umboðssölu eða tékk á íslenskan
banka til innkaupa. Of dýrt að nota lánstraust hér sem stendur.
Virðingarfylst
D. Thomsen, fyrv. ræðismaður.
2 skrifstofuherbergi
til leigu í Bankastræti 9
Arni & Ðjarni.
Fataveröiö lækkar.
Ný fatatau með nýju lágu verði
Hafið þér séð þau?---------—----------
Arni & Bjarni.
Hér með tilkynnist vinura og vandamönnum að Guðlaug
Árnadóttir andaðist 6 okt. á Vifiletöðum. Jarðarförin fer fram
föstudaginn 14. þ. m. kl. 10 fyrir hád. frá Görðum.
Heil8uhælið á Vífilstöðum.
(Cuba) 26, Alvarez (Chile) 24,
próf. Anzilotti (ítalía) 24, dr.
Loder (Holland) 24 og próf.
Altanxira (Spánn) 23.
En á dónxinuxn sitja 11 menn
og var kosið á ný. Við þá kosn-
ingxx feltk próf. Moore meiri hluta
en enginn annar. Varð því að
kjósa enn og loks við fimtu kosn-
ingu fekk Svissimi próf. Huher
meiri hluta, 22 atkvæði.
Þegar kom til samhandsráðsins
samþykti það kosningu allra dóm-
endanna nema Alvarez og próf.
Huber. 1 stað þeirra hafði ráðið
kosið Descamps barón (Belgía) og
Nyholm (Danmörk). Greiddi þing-
ið þá enn atkvæði um þessa menn
og fekk Nyholm 27 atkvæði en
Descamp fekk ekki meiri hluta.
Ráðið isamþykti þá kosningu
Haxxbers, svv að úrslitin urðu
þau að látið var sitja við hina
upprunálegu kosningu þingsins
Æðsti dómstóll hinna 48 sam-
bandsþjóða er þannig endanlega
skipaður fyi’ir næstu 9 ár eða til
ársins 1920. Hvort hann getur hor-
ið nafixið „heimsdómxxr“ og hvort
haxxii getur á konmandi árum
skorið úr deilum í stað vopnamia,
mun sagan sýna. Af dómendxm-
um ellefu enx 7 Bvrópumenn, 3
Ameríkumenn og einn Japani.
Eini Norðurlandabúinn í dónm-
xxm, Nyholm, er rúmlega sextug-
ur og hiefir vei’ið dómari í Egypta-
landi um langt skeið, nú síð-
ast varaforseti yfirdómstólsins í
Caifo.
-0-
1
ÍP.
fslendingar eru fáir, en furðu
víða. Því ber það oft við, :
dánarfregn berst utan úr heimi
hingað heim. Fyrir fáum dögum
barst ein slík frá Árósum á Jót-
landi. Þar er nýlátin Steinmm
ÍMfoldarpr«nt«ini6j« h.f.
1921
ísl. kvikmvnd í 4 þáttum
tekin af Magnúsi Ólafssyni
og P. Petersen og útbúin hjá
Nord. Film Co. í Khöfn.
1. Viðtökurnar í Reykjavík.
2. HátíðahöldináÞingvöllum
3. Ferðalagið frá Þingvöll-
um til ölfusár.
4. Á heimleið til Reykjavík-
ur og burtför konungs-
fjölskyldunnar.
Sýning kl. 8'/a
■—■—BHMKBMaM
Björnsdóttir frá Vatnshoi’ni í
Skorradal, komin á sextugsaldur.
Hún var systir Þórunnar ljósmóð-
ur í Reykjavík og Björns Hrepp-
stjóra í Grafax’holti og þeirra
systkina, eix dóttir Bjöi’ns hrepp-
stjóra Eyvindssonar er lengi bjó
að Vatnshomi, en var ættaður úr
Grímsnesi, og Bólveigar Björns-
dóttur prests Pálssonar prófasts á
Þingvöllum, Þorlákssonar, Guð-
mundssonar prófasts í Selárdal.
í þeiriú ætt hafa margir kunnii’
gáfnmenn alist, en fleiri þó, sem
lítið hefir borið á um dagana, þar
á meðal Steiixuinu Bjömsdóttir.
Hún ólst upp hjá foreldrum sín-
xxm í Vatnshorni, sjötta í röðinni
af níu systkinum sem xxpp komust.
Var lítt vinnugefin, en öll í bók-
um og lestri, hagorð og orðhvöt,
gamansöm og' glettin og hlátur-
mild með afhrigðum svo, að ætt-
xngjar og- kunnugir geta aldrei
lengra jafnað.
Ung fór hún að heinxan til náms
við Kvennaskóla Reykjavíkur. Var
þar tvo vetur og fór svo xxr því
til Ameríku. Var þar sex ár.
Hvarf þá heim árlangt, en undi
ekki, fanst hún. byrgð inni í
þrengslum og þögn. „Eins og í
daxxðra manna gröf“, sagði hún
þá sjálf. Sneri svo búið til Ame-
ríku aftur. Þá voru brýmar brotn-
ar að baki hennar, því upp frá
því vita ættingjar lítið hvað drifið
liefir á daga hennar eða hvaða
orsakir lágu til þess, að hún að-
hyltist kaþólska trú, gerðist
nxmna og hlaut nafnið Mary Hilda.
Eftir 25 ára samfleytta útivist
kom hún heim í annað sinn 1911.
Dvaldi þá tvö ár í Landakoti;
var að þeini liðnum kölluð út
aftur til Árósa á Jótlandi og hefir
síðan verið þar við St. Jósephs-
spítalann þar til 20. f. m. að hún
lést xxr krabbameini.
Síðan Steinunn varð nunna hef-
ir hún altaf hjxíkrað og lítinn
tíma haft afgangs. Þó hefir hún
altaf lesið nokkuð.
„Eg veit ekkert hvað er í bóka-
skápnum* ‘, sagði priorinnan við
spítalann í Árósum, „eg les aldrei.
Systir Hilda passar skápinn og les
alt sem í honixrn. er“.