Morgunblaðið - 19.01.1922, Blaðsíða 2

MORGUNBLAÐIÐ
Tekju- og eignaskatfur.
Eydublöd undir tekjuframtal og eigna, werða
borin út um bæinn i þessum mánuði. Eru menn
hjer með beðnir að fyila þau út og skila til skatt-
stofunnar á Hverfisgötu 2i, hús Jóns forsætisráð-
herra lagnússonar, sem allra fyrst og eigi siðar
en 10. febr. næstk.
Skattstjórinn í Reykjavik, 17. jan. 1922.;
Einar Arnópsson. Simi 26.
skipið hafi meðferðis, hafi það tekið
í Hamborg og hafi útgerðarmaður-
inn G. Mever sjeð um 511 skjöl farm-
inn áhrærandi, en ekki kærður sjálf-
ur; gæti hann því engar frekari upp-
lýsingar gefið um farmsendanda eða
fanhmóttakanda en fælust í farm-
skírteininu, en hins vegar kvaðst hann
hafa vitað,’að feröinni, var heitið til
New Foundland, því þar hafi skipið
.átt. að veiða í ís og fara svo með
veiðina heim til Þýskalands. Sunnu-
daginn 11. des. kvaðst kærður hafa
farið frá Hamborg og þá fengið fyr-
irskipun frá G. Meyer um að koma
við hjer í Reykjavik og fá hjer sím-
skevti um framhald ferðárinnar, og
bjóst hann þá jafnframt', við að fá
nánari fyrirskipun um það, hvað hann
ætti að gera við farminn og um mót-
takanda hans. Kvaðst hann þá mundu
híða eftir þessu símskevti.
Lögreglunni þótti -áfengisflutningur
kærðs og skýrsla hans um hann svo
grunsamleg, að hún ísendi málið 20.
des. til rjettarrannsóknar. Þegar fvr-
ir rjettinn kom, gaf kærður þar
skýrslu, sem í öllu verulegu kom heim
við skýrslu þá, er hann hafði gefið
iögreglunni. Þó kvað hann þá að
hann þyrfti ekki -að bíða eftir sím-
skeyti frá Þýskalandi til að halda
áfram ferðinni til New Foundland,
að viðlögðum drengskap af matsvein-
inum á því, er ekkert áfengi talið.
Loks útfyltu skipverjar allir að við-
lögðum drengskap skrá yfir tollskyld-
ar vörur þær, er hver þeirfa um sig
hefði meðferðis, og eru á þeirri skrá
taldir rúmlega 20 lítrar af áfengi.
Yið rannsókn 20. des. á því sem í
skipinu var, kom það í ljós, að í skip-
inu höfðu verið við komu þess hing-
að 39 kassar af kognaki, 4 kassar af
genever, 1 kassi af líkör og 3 kvartil
með áfengi, sem ekki stóðu á farm-
skírteininu og ekki var getið í vott-
orðum þeim, sem að ofan greinir.
Afengi þetta var í netarúmi skipsins
undir netunum ásamt 14 kössum af
genever, er á farmsfcírteini stóðu, og
hafði þetta rúm ekki verið innsiglað
af lögreglunni um leið og lestarrúmið
og ísrúmið voru innsigluð, en í þeim
var hið annað áfengi er á farmskít-
teininu stóð.
Lögregluþjónn sá, setn fyrir áfeng-
isleitinni í skipinu og innsiglaninni
stóð, hefir nú borið það fyrir rjett-
ir.um og unnið eið að þeim framburði
sínum, að hann hafi með farmskír-
teinið í höndunuin spurt kærðan að
því, hvort alt það áfengi er í farm-
skírteininu stæði, væri í lestarrúmi
skipsins og hafi kærður svarað þeirri
spurningu játandi. Jafnframt tjáist
segi sjálfir til hverjir hafi ekki liorg-
að og muni ekki skrökva að sjer.
Yfirleitt er framburður kærðs um
þetta svo ósennilegur, að honum verð-
ur ebki trúað.
Kærður hefir haldið því fast fram,
að hann geti ekkið gefið aðrar eða
frekari upplýsingar um áfengi það,
er hann telur farm í skipinu, en að
framan greinir og hefir hann neitað
því afdráttarlaust, að selja hafi átt
áfengi þetta hjer. Afengi það, er
hann telur skipshöfnina eiga, segir
takandi er nefndur í því, þykir eftir
átvikum nægilega sannað, að hið um-
rædda farmskírteini getur ekki verið
venjulegt farmskírteini, er eigi að
hafa það gildi er slík skjöl hafa að
alþjóðalögum, heldur sje það eirigöngu
búið til, til að hafa að yfirskyni f
á þarf að halda, til þess að láta svo
líta út, sem hjer sje uin farmsend-
ingu að ræða. Og að minsta kosti
hefir kærður orðið -að liíta svo á, ^em
það væri ekki skuldbindandi fyrir sig,
því annars hefði hann aldrei lát.ið
Þá er vegalengdin milli þessara j hann að hún ætli að drekka sjálf og
tveggja staða svo mikil — yfir 2500 : hafi birgt sig svo ríflega, af því að
sjómílur að engin líkindi eru til, að verð á áfengi í Þýskalandi muni
fiskiveiðar reknar á þennan hátt frá j hækka um he'Iming um þessar muiidir.
Þýskalandi við New-Foundland; Hann hefir og neitað því af dráttar-
mundu svara kostnaði. | laust, að selja hafi átt áfengi þetta
Það mælir og mjög á móti því, að j hjer og skifta svo haignaðinum milli
skipinu hafi verið ætlað að fara til: skipverja.
New Foundland, að það er látið
koma við hjer, til þess eins, að því er
haldið er fram, að sækja hingað fyrir-
skipun um framhald ferðarinnar. Það
er upplýst í málinu, að kró'kurinn
hingað er yfir 400 sjómílur og al-
kunnugt að miklu beinna liggur við
að koma við í Shetlandsevjum eða
Færeyjum.
Það verður að ganga út frá því
að þýskir útgerðarmenn stjórni út-
gerð sinni með skynsemi og hagsýni
óg er því ekki gott að sikilja, að út-
gerðarmenn „Wilhelm Reinhold” hafi
ætlað sjer að láta skipið hætta nú
veiðum hjer við land og fara vestur
til New Foundlands til að fiska þar
í ís til heimflutnings.
En við þetta bætist, að upplýst er
í málinu að aðflutningsbann á áfengi
er í New Foundland og því ólíklegt
að áfengissending eins og sú, sem
hjer er um að ræða, eigi að fara
þangað, og að kærður hefir enn ekk-
ert, fært inn !í dagbók. skips síns. síð-
ai' hann fór frá Hamburg og því er
hvergi í dagbókinni getið um að skip-
ið sje á ferð til New Foundland. Enn
má geta þess að matsveinninn á skip
Það þykir nú sýnt og sannað hjer
að framan, að ekkert mark sje tak-
andi á farmskírteininu í þessu máli
og engin sennileg skýying liggur fyr-
ir í málinu á því, hvers vegna áfengi
það, sem í því er talið, sje hingað
kornið. Þetta iand liggur svo afskekt,
að ekki er minsta ástæða til að ætla
að skip sjeu send hingað til að bíða
eftir fyrirskipunum um það, hvert
farmur sá, sem í þeim er til annara
landa, eigi að fara. Sjerstaklega skal
það tekið fram, að ekki getur komið
til mála að tróa því, að skip sem
flytja á farm frá Þýskalandi til
Hollands, sje sent. hingað til að bíða
hjer eftir fyrirskipunum um fram-
hald ferðarinnar.
Það er því ekki hægt að igera sjer
nokkra sennilega grein fvrir því,
hvernig á því standi, að áfengi það,
sem talið er farmur í „Wilhelm Rein-
liold' ‘, sje hingað kominn, aðra en þá,
að kærður hafi ætlað að selja það
hjer. Þessi skoðun styrkist og mjög
við það, að alt er áfengið í smáílát-
um.
Áfengi það, er kærður telur skips-
höfnina e'iga, nemur um 700 flöskum
inu hefir borið það fyrir rjettinum, i og tauk þeirra rúinum 100 pottum.
að hann hafi ekki heyrt þess getið ; Nær ekki nokkurri átt að trúa því,
fyrri en þá, að skipið ætti að fara að skipshöfnin — 14 manns — hafi
til New Foundland. I ætlað að drekka það alt saman, held-
Með öllu þessu þykir það nægilega j ur verður að álíta, að kærður, sem
sannað, að sá framburður kærðs, að ! sem hefir játað að hafa borgað það
hann gæti farið þangað og fengið j logregluþjónninn hafa spurt kærðan
þangað fyrirskipun um, hvað hann : að þv-í, hvort hann vissi til að áfengi skijjinu- hafi verið ætlað að fara til j að mestu leyti, hafi og ætla.ð að selja
setti að gera við farminn. Hann ’taldi ! væri annarsstaðar í skipinu en í lest-1 New Foundland, er uppspuni einn það hjer og éf til vi 11 skifta hagnað-
sjer ekki.skylt að svara ýmsum spurn- • inni og hafi kærður svarað þeirri! og þar með, að ákvörðunarstaður inuni af siilunni milli skipshafnar-
ingum, sem dómarinn lagðj fyrir hann 1 -purningu neitandi.
og kvaðst þurfa að fara hjeðan. — Kærður hefir eindregið mótmælt
Leiddi það til þees, að kærður var j þessum framburði lögreglulþjónsins.
úrskurðaður I -gætsluvarðhald 21. des., I Hann kveðst þvert á moti hafa beðið
sem grunaður um brot gegn 1. gr. að-1 um að netarúmið væri i.nnsigláð og
fiutningsbannslaganna, og hefir setið
í gætsluvarðhaldi síðan.
Síðar í rjettarprófunum hefir kærð-
ur kannast við það, að hann myiuli
ekki hafa haldið ferðinni áfram til
New Foundland nema hann hefði
fengið fyrirskipun um það ao heiman.
Kærður hefir verið nokkuð óstöð-
ugur í framburði sínum og stundum
komist í mótsögn við sjálfan sig, eins
og rjettarprófin sýna. Hins vegar hef-
i r haml stöðugt haldið því fram, að
svo hafi verið um talað áður en hann
fór frá Þýskalandi, að hann skyldi
fara íil New Foundland og fiska þar
í ís til heimferðarinnar, e f h a n n
fengi ekki aðra fyrirskipun hingað.
A þetta getnr rjetturinn ,þó ekki
lagt trúnað af ástæðum þeim, er nú
skal greina.
Það verður að teljast upplýst, í
inálinu að ekkisje venja að reka botn-
vörpuveiðar við New-Foundland um
þetta leýti árs og að þar muni nú
l'ítils fiskjar von.
Þá verður það og að teljast upp-
lýst, að mjög mikill vafi er á því, að
hægt sje að flytja fis*k, sem veiddur
er við - New-Foundland óskemdan í
ís til Þýskalands. Kunnugir menn
þekkja þess ekki dæmi að það hafi
verið gjört eða ísvarinn flskur flutt-
ur svo langa leið.
við gangast, að á það væru settar
vörur, sem hann vissi að hans eigm
skipshöfn átti, eða leyft að nevtt.
væri vara, er á því stóðu, nema hann
hefði trygt sjer samþykki rjettra hlut
aðeigenda til þess.
Við komu sína hingað skrifaði
kærður undir venjulegt drengskapar-
vottorð á íslensku um það, að á farm-
skrá skipsins væru taldar allar vörur
er í skipinu fyndust að skipsforða
undanteknum, og á vottorði skipsins
um skipsforðann, sem undirritað er
hefir lögregluþjónninn játað það satt
vera og 1. stýrimaður á skipinu bor-
ið, að hann hafi heyrt kærðan segja
lögregluþjóninum, að áfengi væri í
lutarújúinu. Sarntal kærðs og lög-
regluþjónsins fór fram á ensku, sein
kærður kveðst kunna Htið. í, og er því
ekki ósennilegt að misskilningur ktlnni
að hafa átt sjer stað. Ef kærður
hefði viljað skjóta áfengí því, er í
netarúminu var, undan innsiglingu
hefði hann ekki beðið um að
netarúmið vrði innsiglað. Hann verður
því ekki talinn sannur að sök um
lirot á 5. gr. bannlaganna, þótt svo
væri að netarúmið væri ekki innsigl-
að jafnsnemma og hin önnur rúm sem
áfengi var í.
Kærður heldur því frarn, að sikips-
höfn-in eigi í fjelagi áfengi það, er í
netarúminu var, og hafi fengið það
með þeim hætti er nú skal greina.
í Geestemiindi hafi komið áfengis-
sali út í skipið og spurt sig að því hve
mikið áfengi hver einstakur af skip-
verjum mætti hafa með sjer. Kveðst
kærður þá hafa spurt skipshöfnina að
því, hve mikið áfengi hver einstakur
vildi fá og hve mikið hver gæti borg-
að. Hafi svo hver pantað hjá áfengis-
salanum það, er honum sýndist, og
þeir borgað honum, er fje höfðu, en
hið annað hafi kærður borgað áfeng-
issalanum sjálfur vegna skipshafnar-
innar, og hafi það.verið mestur hluti
upphæðarinnar. Ekki kveðst kærður
liafa skrifað hjá sjer hve mikið hver
einstakur af skipshöfninni hafi borg-
að, en áfengissalinn í Geestemúnde,
sem þó á að vera búinn að fá alt
áfengið borgað, á að hafa gert það
og lofað kærðum upplýsingum um
það. Áfenginu kveðst kærður ætla að
skifta milli skipshafnarinnar ogmuni
hann þá skrifa hjá þeim, sem ekki
hafi borgað, hvað hver fái, en þeir'
farms þess, er farmskírteinið h-ljóðar j innar.
um, hefir verið. settur í það út í blá- j Þar sem kærður stöðu sinnar vegna
inn. j á skipinu verður að bera alla ábvrgð
Meðan á rannsókn málsins hefir á innflutningí áfengis þessa, hikar
staðið, hafa komið hingað þrjú sím- rjetturinn ekki við að telja hðnn
skeyti frá Geestemiinde um framhald sannan að sök um brot á 1. gr. að-
ferðar kærðs (rjettarskjöl 13, 14 og flutningabannslaganna, bæði að því
18) og hljóða þau öll um að hann eigi er snertir það áfengi, sem farmur
að fara — ekki til New Foundland: skijjsins hefir verið talinn og hitt,
heldur — til Hollands og í einujer hann kveður skipshöfndna eiga, og
þeirra, úndirskrifuðu „Kaempf ’ ’ j þykir refsing sú, er hann hefir unnið
st anda orðin „Wie besprochen ” enda I til fyrir það eftir 14. gr. laganna,
hefir kærður ekki viljað neita því hefilega ákveðin 800 króna sekt til
fyrir rjettinum eftir að skeytin komu,
að svo hafi verið um talað milli hans
og G. Meyer, að hann ætti að fara
til Hollands, en kærður kveðst- ekki
hafa átt að fara þangað án sjerstakr-
ar skipunar. Kærður hefir kannast
við það fyrir rjettiimm,-að skipshöfn-
in hafi á leiðinni frá Hamborg hing-
að drukkið úr einum líkörkassa og
einum kassa með vínsýnishornum, sem
á farmskírteininu standa.Kveðst hann
hafa haft til þess leyfi vínverksmiðju
þeirrar, sem vínið er frá, og skipa-
miðlara þeim, sem sá um afgreiðslu
varanna og telur víst, hð miðlarinn
liafi haft samþykki farmeiganda til
þessarar ráðstöfunar, því að öðrum
kosti myndi hann ekki hafa gefið
leyfið.
Enn fremur hefir kærður haldið
því fram fyrir rjettinum, að skips-
höfnin eigi 14 kassa af „Genever"
af 19, sem á farmskírteininu standa,
og hefir enga grein getað fyrir því
gert, hvernig á því standi, að þessir
14 kassar voru teknir upp á farm-
skírteinið, sem hljóðar um vörur, send
ar af. hr. Sehlúter til St. Johns for
Ordre, eins og að framan er frá skýrt.
Með þessum framburði kærðs, að
skipshöfnin sumpart 'hafi neytt nokk-
urs hluta af áfengi því, sem á fa.rm-
skírteininu stendur, sumpart eigi
nokkuð af því, í sambandi við það að
ákvörðunarstaður áfengisins í farm-
skírteininu þykir augljóslega settur
út í blainn eftir því, sem að framan
greinir, :svo og það, að enginn mót-
ríkissjóðs og auk þess einfnlt fang-
elsi í 3 mánuði.
Hið ólöglega innflutta áfengi á aS
vera upptækt og eign ríkissjóðs. —
Kærður greiði og allan af máli þessu
löglega leiddan og leiðandi kost-nað.
A rekstri málsins hefir engiim oþarf-
ur dráttur orðið.
Því( dæmist rjett vera:
Kærður, Otto Eisenhardt, greiöi
800 króna sekt til ríkissjóðs og sæti
auk þess einföldu fangelsi f 3 nián-
uði. Hið ólöglega ínnflutta áfengi skal
upptækt og eign ríkissjóðs. Kærður
greiði allan máU þessu löglega
leiddati og leiðandi kostnað.
Dóminum að fullnægja með aðför
að lögum.
Dómfeldur lýstj því yfir, að hann
vísaði dóminum til hæstarjettar.
Utanför 1921.
Bftir Guðm. Iíannesson.
Götulífið. Það er ærið misjafnt
eftir því hvar á það er litið. í
jmöirgum í'búðargötunum er ná
lega auðnin ein, lítil umferð
og tiltölulega kyrlátt, — maður
er þá staddur á einskomar stein-
eyðimörk, • en ekki vantar stór-
borgarbrag og fjör í mestu uffl'
ferðargötunum. Það er til Jner^'
is um umferðina að nýlega vorU
hjólhestar, sem fóru fram hja
á einni klukkustund t'aldir i
nokkrum götum. f sömum got'
unum fóru 2000 fram hjá a
þessum tíma eða fleiri. Og hjól'
hestarnir eru ekki einir um hd'
tina. IJað ægir öllu saman stor'
umj strætisvögnum, b'ílum, u10'
torhjólum. hestvögnum og hjól-
hestum, öllu á flugi og ferð, sv°
maður verður að sæta lagi $
þess að sleppa heill yfir götuua>
þar ,sem verstu ijmferðagÖWr
eru. Svo þekur maimfjöldit"1
göngustjettirnar. Og það er eii2'
inn smáræiis'hávaði sem stafal’
ai allri þessari umferð. BílarU'
ii' trutta og öskra, hjólreiða"
menn hringja bjöl’lunum og ótal
hrossaJhófar lemja götuna. AU'
ut' þessi gauragangur hefir 1,1
áhrif á mig fyr.su dagana og
eitt sinn svo, að við sjálft lá að
jeg þyldi haun ekki. Eftir nókk-
urn tíma venst maður þessu svo
sem iiðru illu að gott þvkir' og
má heita að maður taki ekkert
eftir því. Þó er það álit flestra
lækna, að borgas-kröltið sje óholt
og hafi ill áhrif á taugakerfið-
Bf það ér nokkuð sjersakt>
sem einkennir götulífið í Höfn, þa
held jeg að það sje snyrtileiki og
góð regla. Þegar litið er á fólks-
strauminn eftir „Strikinu“. sjer-
staklega á vissrnn tímum dagsins,
þá má heita að 'hver maður sje
prúðbúinn, ekki síst kvenþjóðiiH
■sem gengur þarna í hægðum sín-
imi til 'þess að sýua sig og sjá
aðra. í aðra röndina er það skeintí
legt að sjá sællega prúðbúna fólk"
ið, í hina finst manni, að eitthví'Ö
sje bogið við þetta slæpingalíí a
götunni. Hjá sumum Hafnarbúum
er það aðaldagsverkið að jetr og'
slæpast á götunni eða ganga 1
leikhús að kvöldinu. Mano' sýn-
ist.slíkt fó'lk Hfa til lítils og eðli-
legt þó siunir telji ran"t að merm
lia.fi leyfii til þess lifa þannig
í algerðu yðjuleysi-
Iðjumenn. f’a^ má ef t.il vill
skifta mönnunum í tvo flokka:þá
sem ejska sitt- starf og þykir vinnu
gleðin mesta sælan í lífinu og hina,
sem vinna aðeins vegna kaupsins
og bugsa mest um það, hvernig
þfii’ geti fengið sem mest kaup
fyrir sem minsta, vinnu. í flokki
hiþýðnnnar eru að vísu margir
iðjumenn, en það hyg’g jeg, að
fáir taki vísindamönnum fram í
þessu efni og fá 'þeir þó sjaldnast
mikið að I aunum. Það þarf ekki
annað en að minna á próf. Finn
•Jónsson og próf. Þorvald Tíhor-
oddsen til þess að sjá dæmi slíkra
manna, sem vinna alla æfi frá
morgni til kvölds, án þess að
spyrja um neinn 8 tírna vinnudag.
Jeg hitti einn danskan vísinda-
mann meðan jeg dvaldi í 0öfn,
þótt flestir hefðu flutt upp í sveit
um hásumarið. Hann sat í ölluffi
hitanum kófsveittur við að skrifn
vísindalega ritgerð. „Mjer veitti
ekki af að vinna 26 klst. á hverj-
um sólar'hring“, sagði hann. Hann
er nú kominn á efra aldur, en
vinnur eigi að síSur af mesta
kappi. Hann komst allur á loft er
jeg leiddi talið að hans f-ræði-
grein (mannfræði) og vildi alla
hluti fyrir mig gera. Meðal ann-
ars barst talið að því hvað og
hvernig eg starfaði. „Svo þjer
vinnið þá líka á sumrin!‘ ‘ sagði
karl. „Náttúrlega. Hvað væri á-