Morgunblaðið - 31.03.1922, Blaðsíða 2

MORGUNBLABIÐ
11 i l
Alþingi.
listavel íslenskt mál og verður fyrir sarnn þingm. um 2500 kr. til Þór.
>á sök hvert efni, sem hann fer með, öuðm. feld með 16 :12 atkv.
læsilegt og laðandi. • Till. frá Hákoni og Þorl. Guðm.
^ú um mörg ár hefir hann þjáðst um 1000 kr. liækkun á styrknum
af heilsuleysi og hefir það iamað til Helga Pjeturss var samiþ. með
starfsþrek lians og orðið þess vald- 15 : 9 atkv. Er það sama fjárv. og
andi, að hann hefir hlot:ð að leggja hann hefir haft undanfarið, en í
niður ferðalög sín um landið til jarð stj.frv. var upphæðin lækkuð um
fræðirannsókna. En vænta má, að þetta.
hann vinni bug á lieilsuleysinu og Till. sparnaðarnefndar um að
væri þess óskandi, að hann ætti enn fella niður styrkinn til Páls Þor-
eftir að starfa mörg ár að ritverkum kelssonar til að gefa út og safna
sínum heill og hraustur. málsháttum var feld með 14 :13.
Till. frá Jak. M. um að styrk-
ur til íþróttasambands íslands
~o-------- væri 2000 kr. í stað 1500 kr. var
feld með 15 :13 atkv.
Till. frá Magn. Kr. og Jóni B.
um 16.000 kr. styrk til bryggju-
gerðar á Eyrarbakka var samþ.
með 20 : 8 atkv. og till. frá s. þm.
TJmræðunum um fjárlögin lauk um 8000 kr- tn bryggjugerðar í
t neðri deild á miðvikudaginn. Ólafsf. einnig samþ. með 17 :7.
Varð endrinn sá á meðferð þerra TilL frá f'-Ívn- um láu tn bún‘
í deildinni, að tekjuhallinn mun aðarsamb. eða ræktunarf. 35.000
vera um 180.000 kr. í stað þess að kr- tfl Þ688 að kaupa sljettil var
fjárveitinganefnd hafði skilað samt>- með : 1 atkv. Atvinnu-
þeim frá sjer með um 100.000 kr. málaráðherra upplýsti að tilætlun-
tekjuafgangi. Varð mismunur þessi ií: mundi vera að nota þenna
mest sökum þess, a« feld var till. frá - sljeftil í grend við Akureyri og
f járvn.um frestun á fræðslulögunum einniS að hann kostaði 35.000 kr.
Eins og getið var um síðast í sænsltar.
blaðinu, kom allmikið af brtt. TilL frá B- H- Þorsteini um
fram við 3. umr. þeirra og skal 100.000 kr. lán til að koma upp
nú skýrt frá afdrifum þeirra. klæðaverksmiðjrm á Suður- og
Brtt. frá Jóni A. Jónssyni um 'Austurlandi var feld með 16:12
100.000 kr. styrk til sjúkrahúss atkv., en önnur till. frá Sv. (3. og j enda játaði hann það í einfeldni
byggingar á ísafirði var feld með Eir- Ein- um somu lánveitingu
irá prentsmiðjunum um ennþá St. St. St., Sv. Ó., Þorl. G„ Þór.
meiri lækkun og ntun það hafa riðið J Þá kom til umr. frv. um
baggamuninn. frestun fræðslul. Var umr. eigi
í Nd. stóð fundur til 4. Frv. um lokið. Mun skýrt nánar frá af-
skifting ITúnavatnssýslu í 2 kjör- drifum þess máls í blaðinu á
dæmi var afgr. sem lög frá Alþingi. morgun.
Keniur það til framkvæmda er næstú
óhlutbundnar kosningar fara fram. 1 -------o--------
Þá kom til umr. frv. um afnám
kennarastóls í hagnýtri sálarfræði
við Háskólann. Var það samþykt
umr. lítið með 15 :13 atkv. að viðt
Gengismálið enn.
Jón Laxdal biður þess getið út
höfðu nafnakalli. Sögðu já: E. Þ.
II. K., Ing. B., J. A. J„ J. S., J. Þ., af skrifum p Briems frá Viðey um
M- G:» p- O, P. Þ, S. St, St. St„ „öengismálið", að örðugt sje að
Si. O, Þorl. G, Þór. J, B. II, f'st v;g menn, sem svara í vestur
Nei sögðu: E. E., G. S„ Jak. M„ J. þe„ar SpUrt er í austur
B„ L. II. M. J„ M. Kr„ M. P„ Ó. Ennfremur fórust hr. Laxdal svo
Pr„ Þorl. .T„ Þorst. J„ B. S„ B. J. 0J1g .
Þá kom fil umr- búkurinn af J viðtali mínu við Morg.bi. um
frv. Bjarna. Mælti Sig. Stef. nokk daginn> mintist ieg alls ekkl á óinn.
m orð fyrir honum. Kvað hann leysanlega seöla. þaö er ag segja
fiv. að vísu ,uden Hoved og Hale‘ seðla> sem gefnir eru út af banka
en þó mætti gera því þau skil að pga rfld sem ótrygðir frá upphafi.
samþ. 'það. Kvað hann afstöðu Þflö þarf hWrki aS vitna j Asche-
flm. hina sömu sem áður og hefði houg eða aðra tfl þess að sanna> að
áht Háskólaráðsins og deildanna, slíkir seSlar; þegar þeir eru gefnir
þar engu um þokað. Að lokinni út án tinits til voruveltU; getj falU8
ræðu Sig. tók Hákon til máls. . ________*■ ,.. . „
ö . i verði, þvi við hoíum sannanir fyr-
Sagðist hann hafa setið á þingi • u • ... * . - v ,
r. 1 & ir þessu emmitt nu með þvi aö at-
er Sig. hefði flutt frv. um stofn- , • , . , . - .
, , , pjc * i - ,u'ka gengi þyskra, austurriskra og
un þessa embætts. Heíði hann í ,
1 . russneskra seðla.
raun og veru verið móti því, að c - .v,
r ’ Ems og jeg tok fram í viötalmu
þetta embætti væn stofnað, en » ,
1 ’ við Mrbl., þa ianst mjer vanta sonn-
svo vel hefði Sig. talað fyrir uauð „ ■ . , „ , . , , _
17 un tyrir þvi, að hjer a landi, eða
og sólskin á sjerhverju spori
til sæmdar því komandi vori.
Senn grænkar í mó og á grundum
og glaöur ber fuglinn sinn væng.
Að reyr verður leitað í lundum
til að leggja í imgmeyjar sæng,
þegar angar um engi og grær
— hún andvarpar, brosir og hlær.
Svo hár verður heimur og fríður
og hlýr, er að vorinu líður.
S. F.
laiMsí
syn þess, að hann hefði sannfærst
rjettara sagt, að Tslandsbanki hefði
16 :5 atkv. Einnig var feld till. tn að koma á fót klæðaverk
frá sama þingm. um það, að lækki smiðju á Reyðarfirði og Suður-
strandtferðastyrkinn um 100.000 landsundirlendi var samþ. með 14
kr. með 17:7 atkv. Till. meiri- : 13 atkv-
hluta sparnaðarnefndar um það að ’lon Ea,dvinsson tók aftur till.
svifta lækna utanfararstyrk var sina um ábyrgð ríkissjóðs á 500
feld með 15 :10 atkv. þús- kr- t11 >ess að halda UPPÍ
Einnig var feld till. sömu nefnd atvinnubótum ef atvinnubrestur
ar um niðurfellingu á fjárveiting- .vrði-
um til fjallvega með 17 : 6 atkv. TJmræðurnar um fjárlögin fóru
Samþ. var tilL frá þessari sömu fremur rólega fram. Helst voru
nefnd um það, að setja skyldi 100 dálitlar skærur milli formanns
kr. skólagjald við ríkisskólana fvr- spamaðarn. Sig. Stefánssonar ann
ir hvem nýjan innanbæjamem- ars ve"ar og frsm. fjárveitinga-
anda með'13 :12 atkv. Hafði fjv,- nefndar Bjama Jónssonai- og for-
nefnd áður lag til að skólagjöld sætisráðherra hins vegar. Gerði
yrðu upptekin jafnt fyrir innan- Bjami mjög gys að till. sparnað-
sem utanbæjamemendur, en heim- arnefndar og kallaði hana búkollu
ild fyrir skólastjómina til að veita deildarinnar. Sigurður kvað sæti
undanþágur, ef efnilegir og fá- Bjama mundi betur hafa verið
tækir nemendur ættu í hlut. Trin skipað undanfarið ef Búkolla hefði
till. þessi var feld og sýnist mörg- 1 Þvi verlð, Þvi að hujl hefði ver-
um að háttv. neðri deild hafi orð- ið hinn mesti kostagripur tneði
ið hjer nokkuð mislagðar hendur dropsöm og hámjolk. Bjarni kvað
i skólamálunum. hana eigi vera það nú, því að
Samþ. var tillaga frá Magnúsi hlaupið hefði undir hana og væri
Jónssyni um að skrifstofufje bisk- hún nú geld eða sem næst því.
ups væri 2000 kr. eða jafnt skrif- Neitaði Sig. að svo væri, en svo
stofufje landlæknis. mundi nú ástatt um þingmann
Samþ. var till. frá fjárvn. um Balamanna.
að styrkur til unglingaskóla skyldi Forsætisráðh. kvað andlitið á
vera 35.000 kr. í stað 25.000 kr. í sparnaðarmanninum frá Vigur
stjómarfrv. og ennfremur 800 kr. hafa verið eitt sólskinsbros er
til lýðskólans í Bergstaðastræti, en atvmh. hefði lagt til að f je væri
engin fjárvejjing var ætluð hon- veitt til Hesteyrarsímans. Sigurð-
um í stj.frv. ur kyað það satt vera að það
Þá tók meiri hluti sparnaðar- hefði fremur glatt sig en hrygt,
nefndar ýmsar till. sínar aftur, en ennþá meira bros mundi þó
sökum þess hve kuldalegar undir- verða á andliti sínu er hann sæi
tektimar voru undir till. hennar. allar spamaðartill. hæstv. stjóm-
Vom það meðal annars till. um ar á næsta þingi einkanlega vegna
að lækka styrk til kaupstaða- og þess, að ennþá hefði það verið
sýslubókasafna um 1500 kr. og að svo, að hæstv. forsætisráðh. hefði
fella niður styrk til að gefa út lagst á móti hverri einustu sparn-
Alþingisbækur, .jarðabók Árna aðartill. Frv. um fjárhagsár rík-
Magnússonar o. fl„ alt smáupp- isins frá Jóni Þorlákssyni var
hæðir. Hafði atvinnumálaráðherra felt við 3 umr. í N. d.
mjög lagst á móti till. þessum, því
að þessi rit væra nauðsynleg heim Fundur í Ed. stóð stutt í gær að
ildarrit fyrir sögu landsins, en venju. Frv. um að fella niður prent-
hins vegar lítill spamaður að fella un á umræðuparti Alþingistíðind-
f járveitingamar niður. anna var felt með 10 : 4 atkv., að
Till. frá Jak. M. um 4000 kr. |viðhöfðu nafnakalli. Atkv. með frv.
styrk til Páls ísólfssonar var sam- greiddu: Guðm. Guðf. H. St„ Jóh.
þykt með 15 :13 atkv., en till. frá og Sigurjón. Nýtt tilboð hafði komið
hjarta síns, að hann hefði eklti
vit á þessum málum. Seinna á
þessu sama þingi hefði svo Sig.
. fengið leyfi til og notað það leyfi
snúst á móti frv. sínu og þá hefði
til að gefa út seðla langt fram yfir
viðskiftaþörfina eða „vöruveltuna“.
Þessu hefir hr. E. Briem ekki
) svarað, og lá þa'ð þó beint við, því
Gengi erl. myntar.
hann auðvitað líka fylgt Sigúrði í v ...
• ® ° . orð mm um það efm voru ljos, og
því, bví hann vissi að Sig. befði ekki , •* i
y , Uvi nct . ° . hann viðurkendi sjalfur í viðtali við
breytt afstööu smm að oðru en þvi, . * , , , ,v . . .,í4
miff, að hann hefði skilið mig riett .
að hann hefði sjeð að sjer hefði
skjátlast, — svo ábyggilegur maður j ________ ________
væri hann. Nú kvaðst hann eiginlega
enn vera samdóma Sigurði í því, að ;
ef til vill væri rjett að leggja þettai
embætti niður, en þess væri að gæta j
að nú hefði stjórnin sem hanni , ... „„
0 ' i Kaupmannahotn 30. mars.
treysti hið besta til alls dugnaðar,! Sterlinggpnnd......... 20.70
lofað að athuga nákvæmlega alla ^nl.}r 4741/
embættaskipun landsins og því teldi ^ r^n
hann rjett að beðið væri með ákvörð-! Sænskar krónUr " 12S25
un um þetta mal þar til hun hefði . , , ,
komið fram með till. smar og álit Franskir frankar.......... 42.60
um hvort embættið væri óþarft eða Svissneskir frankar .. .. 92.25
ekki og þvi kæmi hann hjer fram | LirUr 2415
með rökstudda dagskrá þess efnis pesetar 73 55
að málinu væri vísað frá. : Qvllini 17P o,-
Þá talaði Jak. M. Kvað hann.
afstöðu Sig. alleinkennilega þar,
sem vitanlegt væri, að hann væri
mjög fylgjandi að gömlu málin
væru tekin upp aftur í Menta-
skólanum. Ætti hann því að rjettu
lagi að vera þess mjög fýsandi
að kensla í klassiskum fræðum
væri A»ib Háskólann, og það hvort
heldur sem gömlu málin yrðu
upptekin eður eigi. Taldi hann
eigi örgrant um, að hjer lægi
pólitískur kali bak við.
Sigurður kvað allar getsakir
um pólitískan kala rakalausar. Það
eina, sem sjer gengi til væri
sparnaðurinn. Móti dagskránni
kvaðst hann vera, því að sökum
undirtektar forsætisráðh. í ’þessu
máli teldi hann mjög hæpið að
tll. kæmi frá stjórninni um að iie11'!
þetta embætti niður.
Var dagskrá síðan borin undu
atkv. og fór svo að hún var sþ.
með 14:13 atkv. að viðb. n.k. og
ei frv. því úr sögunni. Með dag-
skránni greiddu atkv. Bened., E.
E„ G. S„ H. K„ Ing. B„ Jak.
M„ L. H„ M. J„ M. K„ M. P„
O. Pr,. P. Þ. Þorl. J„ Þorst. J.
Móti: B. H„ E. Þ. J. A. J„ J.
B„ J. S„ J> Þ„ M. G„ P. 0„ S.
Þegar líöur aö uori.
E. A Karlfeldt).
; Þegar fannirnar hjaðna til hlíða
og hátt stígur sól yfir vang,
frá bókunum ljóðin mín líða
og líða’ út í ættjarðar faug.
Þá opna jeg gluggann á gatt
og geng út í móana þratt.
I þrengslunum sál mína svíður
svo sárt, er að vorinu líður.
Svo niðar mjer blóðið í brjósti,
sem békkur í leysingar tíð.
Sem óvinur armi mig ljósti,
svo ómar mjer bergmál í hlíð —
—- svo titrar hvert trega míns fræ
við tónanna volduga sæ.
Svo margt er, sem magnast og svíður
1 minning að vorinu’ er líður.
í hálofti gaukurinn gneggjar
og glatt syngur þröstUr í hlíð,
og fagnandi hesturinn hneggjar
því hratt fer að gróandans tíð.
Úr görmunum foldin nú fer;
alt fágað í sal hennar er,
Sovjet-stjórninni rússnesku hef-
ir ekki tekist enn að ná viður-
kenningu stórveldanna um, að hún
sje lögmæt stjórn í Rjsslandi. TJm
st j ór n a rsamband milli Rússa og
sovjet-stjórnarinnar er því ekki að
ræða, í venjulegum skilningi þess
orðs. Hins vegar hafa erindrekar
frá sovjet-stjóminni verið í sanm-
ingum við stjórnir ýmsra erlendra
ríkja og árangurinn hefir orðið
sá, að ýmsar þjóðir hafa gert
verslunarsamninga við Rússland,
og samkvæmt þeiin samningtun
befir svo erindrekum verið skifst
á, til þess að greiða fyrir gagn-
kvæmum verslunarviðskiftum. í
vcrslunarmálasamningum hefir það
oft orðið til fyrirstöðu, að erind-
rekar sovjet-stjórnarinnar háfa
viljað bafa það orðalag á sam11'
ingunum, að í því fælist stjórnar-
farsleg viðurkenning á lögmæti
sovjet-stjórnarinnar, og Sumil’
samningar þeir, er gerðir hafa
verið, eru jafnvel taldir fela í s.jer
viðurkenning á stjórninni.
En hina almennu viðurkenn-
ingu vantar enn. Það mál verður
nú væntanlega tekið fyrir á Genúa
fundinum og leitt til lykta. Eins
og nú standa sakir, hefir sovjet-
stjórnin enga ræðismenn hjá öðr-
um þjóðum. Hins vegar starfa enn
þá ræðismenn og stjórnmálaeriud-
rekar gömlu rússnesku stjómar-
innar víðsvegar um lönd, og hafa
gert undanfarin ár. Mörgum kann
að þykja þetta einkeunilegt. Og
núna um nýárið olli það mikluin
umræðum í Danmörku, að rúss-
neski sendiherrann Mevendorff,
sem hefir skipunarbrjef frá stjórn'
Kerenskij, kom í heimsókn til
konungs á nýjársdag eins og sendí
herrar annara þjóða. Varð þetta
til þessi að Politiken fór á fund
hans til þess að fá skýringu á
inálinu. Fer hjer á eftir aðaíefni
þeirra upplýsinga, sem sendiherr-
ann gaf um málið, og- skýra þær
fýllilega hvernig á því stendur, að
stjómmálaerindrekar Rússa og
ræðismenn hafa ekki lagt niður
störf sín, þrátt fyrir byltinguna.
— Þegar stjórn Kerenskij var
steypt af stóli, segir Meyendorff
sendiherra, — gerði jeg það sem
mjer bar að gera: tilkynti dönsku
utanríkisstjóminni hvað skeð hefði
Utanríkisráðherrann bað sendi-
hérrasveitina að gegna störfnm
áfram, þaugað til nýji sendiherr-
-ann kremi, en hann er ekki kom-
inn enn. í öðrum löndum fór á
sama hátt. Sendisveitimar skýrðu
stjómum þeim, er þær voru hjá,
frá stjómarfarsbreytingunni í
Pússlandi og mótmæltu henni, en
voru beðnar að gegna störfuu1
áfram, þangað til annað skipulag
kæmisf á. Sendisveitiraar víðsveg-
ar um héim mynduðu með sjer
fjelagsskap og kusu til formanus