Morgunblaðið - 13.09.1922, Page 1

Stofnandi: Vilh. Finsen.
Landsblad Lðgpjetta*
Ritstjóri: Þorst. Gíslason.
9. áB*g.( 258 tbl.
Miðvikudaginn 13. september 1922.
ísafoldarprentsmiðja h.f.
Gamla Bíó
sýnir i kvöld kl, 9:
Æfintýni
s óbygðum
Ágætur og spennandi sjón-
leikur í 5 þáttum.
Aðalhlutverkið leikur
Louis Bennison,
hinn ágæti ameríski kvik-
myndaleikari.
2 til 3 herbergi
ásamt eldhúsi óskast til leigu 1.
október, handa Jóhannesi Kjar-
val málara. Upplýsingar hjá
Kagnari Ásgeirssyni Gróðrar-
stöðinni.
Ðlían.
Fyrir nokkru var sagt, frá því hjer
í blaðinxi, hve samkeppni í olíu-
verslun er orðin mikil í Ðanmörku.
I uýkomnu bla'Si af „Finanstidende“
er smágrein, sem sýnir, aö hið sama
er að gerast í Svíþjóð. Og má
vænta þess, að ekkert blaðanna
hjer væni blaðið um að hafa
skrifað greina eftir pöntun „Texas
Oil“, eins og „Politiken“ var
borið á brýn, útaf greininni um
olm.samkepnina dönsku.
„I Svíþjóð er um þessar mundir
áköf samkepnisbarátta milli olíu-
fjelaganna. ÞangaS til ekki alls fyr-
ir löngn Amr Standard Oil og Royal
Duteh Shell ráðandi á markaðinum,
en nú er þessnm fjelögum farin að
standa hætta af þriðja keppinautn-
um, Texas-fjelaginu, sem er eití af
stærstu óháðu olíuf jelögunum í Ame
ríku. ÞaS sem af er samkeppnisbar-
áttunni, hefir húu haft þau áhrif,
a:8 verSið á olíunni liefir falliö smám
saman, og eru sumar olíutegundirn-
ar seldar lægra verði í Svíþjóð nú,
en þær eru skráðar fyrir í New-Ýork.
í’orstjóri eins olíufjelagsins sæniska
hefir sagt í viStali við Svensk Han-
delstidning, að öll olíufjelögin
ge-ngju með tapi.
5tinuE5 kaupir skip.
Hugo Stinnes hefir nýlega keypt.
f bandamönnum eitt af skipum
eim, sem tekin voru af Þjóðverj-
m meö friðarsamninguhum. Hjet
að „Bahia Tast.illo“ meðan ÞjóS-
erjar áttu þaö fyr. Skipið er 10000
nálestir brúttó og hefir þaö feng-
i gagngerða aðgerð og veri'8 breytt
ð ýmsu leyti. Verður það nú skírt
pp og nefnt „General Belgrano“
t verönr notað til fer8a milli Ham-
ergar og Suður-Ameríku. Fer það
f stað í fyrstu feröina frá Ham-
arg í þessum mánuði.
ismEms
strw
Stórt úrval
af fyrsta flokks herrakápum, dömukápum og ung-
lingakápum fengum við með e.s. »Sirius«.
R- Kjartansson.
Laugaveg 17 (bakhúsið). Simi 1004.
H. í. S.
Frá og með deginum í dag er verðið á
bensini úr geymi aftur lækkað
Heimsins besta mótor-bensín: »deodorized Naphtha 66/68° Bé.«
selst þannig á
50 aura literinn úr geymi.
Reykjavík, 13. september 1922.
Hið ísSenska sfeinolíuhlutafjelag.
Símar 214 og 737.
Ruaöa sápu á jeg að nata?
Fedora-sápan hefir til að hera alla þá
eiginleika, sem eiga að einkenna fyllilega
milda og gó8a handsápu, og hin mýkjandi
og sótthreinsandi áhrif hennar hafa sann-
, ast að vera óbrigðult fegurðarmeðal fyrir
húðina, og varnar lýtum, eins og blettum,
hrukkum og roða í húðinni. í stað þessa
veröur húðin við notkun Fedora-sápunnar
hvít og mjúk, hin óþægilega tilfinning- þess,
að húðin skrælni, sem stundum kemur við
notkun annara sáputegmida, kemur alls ekki
fram við notkun þessarar sápu.
Aðalumboðsmenn:
R. KJARTANSSON & Co.
Reykjavík Sími 1004.
1
Jaröarför móður minnar Helgu Jónsdóttur, fer fram fimtu-
daginn 14. þessa mánaðar, og hefst með húskveðju á heimili
'hennar Amtmannsstig 5, kl. 1 eftir hádegi.
Gunnþórunn Halldórsdóttir.
Til allra sem heiðruðu minningu mannsins míns sáluga votta
jeg mitt innilegasta þakklæti.
Jenny Lambertsen.
#81

Það tilkynnist vinum og vandamönnum, að sonur okkar Þor-
geir druknaði af kútter »Björgvin« laugardaginn þ 9. þ. rn.
Eskihlíð 12. september 1922.
Guðrún Ásgeirsdóttir. Stefán Runólfsson.
Innilegt þakklæti færum við
hjer með öllum, sem anösýndu
okkur hjálp og aðstoð við brun-
ann hjá okkur 13. fyrra mánað-
ar. Sjerstaklega þökkum við þeim
Kothúsahjónum, Guðrúnu Svein-
björnsdóttur og Þorvaldi Þor-
valdssyni og kvenfjelaginu ,Gefn‘
í Garði fyrir gjafir þeirra, svo
og hvatamönnunum að samskot-
unum til okkar og gefendnm öll-
nm. Biðjum við guð að Jauna
þeim þann kærleika, sem okkur ?
var auðsýndur.
Hofi í Garði. i
Júlíana Bjarnadóttir,
fsleifur Jónsson.
Hýja Biá
Sjónleikur i 7 þáttum.
Aðalhlutverk leika
Islsnd dq noregur.
i.
Morgunblaðinu hefir borist út-
dráttur úr hinu ágæta erindi, er
próf. Fr. Paasche hjelt hjer í
fyrra mánuði. Er hann birtur í
„Nat:onen“ 28. - ágúst. Þessi út-
dráttur gefur góða hugmynd um
fyrirlestur prófessorsins, í honum
eru helstu merkjalínurnar, sem
hann dró. En þó vantar í hann
mikið af því lífi og fjöri, fyndni
og krafti, sem einkendi erindi
Paasches. — Birtist útdrátturinn
hjer í þýðingu :
í görnlum sænskum lögum er
gre'n, sem hljóðar eitthvað áþessa
leið: „Ef einhver drepur sænskan
mann, skal hann gjalda 13 mörk.
Sje danskur maður eða Norðmáð-
ur drepinn, þá skulu koma í mann
bætur 9 mörk. Sje Englendingur
eða Þjóðverji drepinn, skal bæta
þá með 6 mörkum. Sje þræll drep-
inn, skal g'jalda 3 mörk, ef eigandi
þrælsins sannar ekki, að hann hafi
verið 4 marka virði“..
Það er kynstofnstilf'nningin sem
birtist á þennan undarlega hátt.
Daninn og' Norðmaðurinn eru ekki
jafngóöir Svíanum, en þeir eru þó
að minsta kosti hærra settir en
aðrir útlendingar. Englendingur-
ir.n og Þjóðverjinn eru sett r litlu
ofar en þrællinn.
Hvað eftir annað kemur það
fram í söguheimildunum, að kyn-
stofnstilfinningin er gömul hjá
Norðurlandaþjóðunum. Og sjer-
staklega hefir liún verið ináttug í
sambandinu milli Norðmanna og
íslendinga- Ástæðan er augljós.
Hákon Hákonarson lýst: henni vel,
þegar hann mælti við Skúla jarl
og bað hann að hætta við herferð
tfi íslands. „Frá voru landi eru ís-
lendingarnir komnir“, sagði hann,
,,og frá okkur hafa þeir fengið
kristindóminn1 ‘. Og enn í dag er
það sameiginlegnr kynþáttur, að
sumu leyt: einnig sameiginleg
menning, sem bindur oss saman.
Það voru -góð og sönn orð, sem
hinn ungi konungur Hákon sagði.
Og hann var stórum meiri stjórn-
málamaður þá, en þegar hann full-
vaxinn maður lagði ísland undir
Noreg. Það eru minningarnar frá
frelsistíð íslands, sem sterkast
Norma Talmadge og
fleiri þektir leikarar.
Aldrei verða menn fyrir
brigðum af þeim filmum sem
Norma Talmadge leikur í,
en þessi mynd er þó sjer-
lega vel leikin og efnisrík,
og ættu allir sem unna sannri
kvikmyndali8t., að sjá þessa
fallegu mynd.
Sýning kl. 8 •/,.
sameina þjóðir vorar, ekki minn-
ingarnar frá dögum kúgunarinn-
ar og óstjórnarinnar.
„Frá landi voru eru íslending-
ar komnir og frá okkur hafa þeir
fengið kristmdóminn". En hafi ís-
land nokkru sinni staðið í skuld
A ið Norðmenn, þþ hefir það horgaö
þá skuld með vöxtum. Stundum
getur það komið fyrir, að Norð-
maður, sem les sögu Noregs, freist
ast til að spyrja: „Mundnm við
ennþá vera þjóð, ef íslendingar
hefðu ekki komið fótum undir
okkur ?“
Þeir hjálpuðu okkur með trygð
sinni við minjar okkar. Það sem
■endurreisti Noreg, var sagan, það
var sýnin yfir fortíð okkar. Við
sáum hana eins og öldufald, og við
vildum komast upp úr öldudaln-
um upp á fomar hæðir. Hinn
rjetti mótstöðukonungur Karls Jo-
hans í Noregi 1814 var ekki Kr'stj
án Friðrik, danski prinsinn, það
var Haraldur, og það voru Hákon
cg Ölafur, konungarnir,sem Snorri
hafði gefið okkur aftur.Þeir hjeldu
áfram að stjórna þjóðlund alla
19. öldina; það er leyndardómur-
inn við 1905 — því atburðir þess.
árs verða ekki skýrðir með hin-
um löglegu kröfum, sem við bá
hjeldum fram. Þegar manngrúinn
safnaðist saman úti fyrir Kristjan-
íu-'höllinni í nóvember 1905, og
konungurinn kom út á. svalirnar
með krónprinsinn á handleggnnm,
þá hljómaði lengi eitt húrrahróp,.
sem hreif alla með sjer: „Lengi
lifi Ólafur Hákonarson!‘ ‘ 1 þessir
nafni fólst alt, sem við höfðum
þráð og barist fyrir i meira en
100 ár.
Ennþá er því svo farið að í«-