Alþýðublaðið - 27.12.1928, Page 2

2
ALÞÝÐUBLAÐIÐ
ALÞtÐUBLAÐIð
j. mur út á hverjum virkum degi. |
Vfgreíðsla 5 Alpýðuhúsinu við ;
Hverfisgötu 8 opin frá kl. 9 árd. I
lil kl. 7 síðd.
Skrifstofa á sama stað opin kl. í
QVi-101/. árd. og kl. 8-9 síðd.
Siraar: 988 {afgreiðslan) og 2394 !
(skriístofan). ;
Verðlag: Áskriftarverö. kr. 1,50 á •
mánuði. Auglýsingarverðkr.0,15 ;
hver mm. eindálka. !
Prentsmiðja: Alpýðuprentsmiðjan
(í sama húsi, simi 1294).
Upton Sinclair
fimíugur.
Ég býst kann ske við, að það
:Sé eítir dúk og disk að geta íimt-
ugsafmælis Sinclairs i Alþýðn-
blaðimi. Líklega búið að því fyrir
íöiBgu. Hann er, eins og allir vita,
einstæð'ux meðal ríthöfunda í
Bandaríkjunum, vegna þess að
hann hefir gengið fram fyrir
skjöldu og barist fyrir mannleg-
um hugsjónum í mörg ár, en það
gerir hér um bií enginn rithöf-
uundur í þessu landi. Þeir eijUl
allir útvaldir og leigðir af verzl-
unarvaldinu. Næst síðasta bök
SinClairs heitlr Money writes,
þ. e. Peningarnir skrifa, og er það
raniisókn á nútíðarbókmenitum
Bandaríkjanna, og setur Sinclair
þar fram hina stórviturlegu at-
hugun á vaU því, er auðurinn
gexir á höfundum. Vali þessu er
svo háttað, að öll umtalsverð blöð
og tímarit eru í höndum stór-
auðsins, og prenta .ekkert, sem
■fer í bága við hugðarefni hans.
í sömu höndurn eru bókaútgáfu-
félögin. Þannig hefir engimn rit-
höfundur í Bandaríkjunum néitt
tækifæri til að koma ritum sínum
á prent, nema því að eins að hann
Isemji í þágu auðsins, Hér er því
ekki um beinar mútur að ræða,
heldur val, selection.
Síðasta bók Sinclairs ev Boston
og fjallar um aftöku Sacoo og
Vanzetti og allan aðdraganda
hennar. Þessir saklausu verka-
menn. voru drepnir í fyrra eftir
óslitnar pislir og meiðingar í 7
ár, og hefir þessi réttarfarsglæpur
vakið andstyggð alls hins siðaða
heims. Boston er tvö þykk bindi,
__alt ritað í heilagri bræði út af
ranglæti og kúgun. Því miður hefi
ég ekki tíma til að geta henmar
frekar sem stendur, en mikil.
freisting að rita um hana langt
mál. Ég leyfi mér að eins að
mæla sterklega með henni við
íslenzka enskulesendur. Betri
heimildir um Ameríku en bækur
Sinclairs eru hvort sem er ófáan-
legar, enda hefir hin mentaða Ev-
rópa löngu séð það, þar sem þar
er, svo til, enginn amerískur
höfundur lesinn, nema hanin. Það
er einkum til marks um mentun-
arleysið í Ameríku, hve grand-
gæfilega fólki er varnað þess að
afla sér nokkurra upplýsinga um
þjóðfélagismál. í þeim efnum er
hver 100o/o Ameríkumaður hreinn
bjálfi. Ailar þær barnalegu og
úrelttt hugmyndir, sem. fólk hér
hefir um þjóðfélag og stjórnmál,
gera það að verkum, hve Evrópu-
mönnum iiættir til að líta niður
á Ameríkumanninn og áiíta hann
fífi. En þar sem skýrar og tíma-
bærar skoðanir í istjófnmálum eru
grundvöllur flestrar annarar nýti-
legrar þekkingar nú á dögum, þá
er ekki að furða, þótt margt sé
reikult og fáránlegt í amerískum
lífsskoðunum yfirleitt. Þessari
heimsku og fáfræði landa sinnia
hefir Upton Sinclair veri’ð að
berjast gegn alla sína æfi, og
orðið meira ágegnt en^nokkrum
einum manni.
Þótt Upton sé langmerkasti
maður Ameríku sem stendur, þá
hefir fimlugsafmælis hans ekki
fremur verið getið hér en þött
hann væri hundur, nerna í hinium
földu og bönnuðu blöðum um-
bótamanna. Sem stendur er U. S.
í New York að undirbúa sýningu
á Singing Jailbirds á leiksviði og
hjálpa tiJ að gera leikrit úr Oil,
— hinni nafnkuinmu ' bók sinni,
þriðju síðustu x röðinni. Sinclair
á annars heima hér í Lohg Beach
rétt hjá Los Angeles. Ég hefi
orðið fyirir þeirrii heppni að
kynnast honum, og hann. hefir
gert mér meiri greiða en nokk-
ur annar maður óþektur og ó-
vandabundinn. Hamin er fjörlegur
eins og unglingur, alveg einstak-
lega ljúfmannlegur og h'ögvær,
andiit hans er hið göfugasta og
mannvænasta, sem ég hefi séð í
Ameríku og hið lang-tignarleg-
ásta. I litarhætti er hann svipaður
Þórbergi Þórðarsyni. Skrifarax
hans eru kiæddir eins og borg-
arar, en sjálfur er hann klæddur
í hvít verkamannaföt, — ég heid
alt af heima fyrir. Hann er á-
kaflega léttur í spori. Það sem
einkennir Upton SlncLair mest i
mínum augum, bæði sem mann
og rithöfund, er, hve gersneydd-
ur hann er állri yfirnáttúrlegri
hygð. Það hefir gleymst að skapa
í hann hið trúarlega skilningarvit.
En hatur hans gegn fjendum
mannkynsins er sterkara en hjá
öllum veraidarinnar trúarhetjum,
saman lögðum.
Fyrirgefið flaustrið.
Los Angeles, 15. nóv. 1928.
Halldár Kiljan Laxness.
Upton Sinclair er fæddur 20.
september 1878.
ifjp ^ T* ; g? J
Nýjáps^kveðjiir
frá sjómönnunum.
* -----------
FB„ 26. dez.
Erum á ieið til Englands. ósk-
um ættingjum og vinum gleði-
legs nýjárs. Vellíðan.
Skipuerjar á „Júpíter“.
Elrlend sítnskeyíl.
Khöfn, FB„ 23. dez.
Samkomulag./um skipun skaða-
bótanefndar.
Frá Berlín er sírnað: Það hefir
verjið opinberlega tilkynt, að sam-
komulag hafi komist á milii Þjóð-
verja og Bandamanna um skip-
un skaðabótanefndiar. Þýzkáland,
Bretland, Frakkland, Belgía, Ja-
pan og Italía skipa tvo fulltrúa
hvert í nefndina. Nefndafmerm
eiga að yera merkir, óháðir sér-
fræðir.gar, og ekki bundnir við
fyrirmæli ríkisstjórnattna. Hlut-
verk nefndarinnar er að g?era til-
lögur um fullnaðarúrlausn þýzka
skaðabötamálsins. Nefndin kem-
ur saman í París, eins fljótt og
við verður komið, þá er hver
þjóðin urn sig hefir valið rnenn í
nefndina. Bandaríkjunum , hefir
vefið boðin þátttaka í nefndinmi.
Frá Lundúnum er símað: Reu-
ter-fréttastofan birtjr fréttaskeyti
frá Washington, þess efnis, að
Coolidge álíti skaðabótamálið
nær eingöngu koma Evrópuþjóð-
unum vdð, en sárnt sé hann reiðu-
búinn til þ,ess að rnæla með þátt-
töku Bandaríkjanna í nefndinni.
Ný stjórn í Finnlaudi.
Frá Helsingfors er símað: Man-
tere skölamálastjóri hefir mynd-
að stjörn. í stjórpirmi eiga saatí
6 félagar „Framsöknarflokks;ins“,
4 xir „Sameiningarfiokknum1’, 1 úr
sænska þjöðflokknum og 1 jafn-
áðarmaður. Prooope er utanríkis-
málaráðherra, Kotonen döms-
málaráðherra, Cajander hermála-
ráðherra, Relander fjarmálará'ð-
herra, Ingmann kenslumáiaráð-
herra og Castren samgöngumála-
ráðherra.
Um uppreistina i Afghanistan.
Frá Moskva er símað: Kabul-
skeyti herma, að stjórnariherinn
afghanski hafi rekið(?) uppreiist-
armenn úr útjöðrum Kabul's.
Benoitmálið franska.
Frá París er símað: Banatil-
ræðið við Faoot hefir vakið mikia
gremju. Blöð Frakka heimta, að
strangar ráðstafanir verði gerðakt
til þess að gera tilraun til að aftra
því, að slíkt komi fyrir aftur.
Benda þau á,. að.blöð sjálfstjönr-
Samtðkin.
Lágmarkskanptaxti
sjómanna fyr r veturinn 1929.
Sampyktur á fundí i Sjómanna«
félagi Vestmannaeyja 28. nóv.
1928.
Á vélbátum 20 tonna og þar yfir:
Hlutur formanns 1/17 partur af
afia. Hlutur vélamanns 1/25'
partur af afla. Hlutur háseta
1/34 partur af afla. Fastakaup
vélamanna kr. 750,00 au-k fæð-
:is og húsnæðis. Premia kr. 8,00
af þús. hverri. Fastakaup háseta
kr. 475,00 auk fæðis og húsnæði-
is. Premia kr. 7,00 af þúsund
hverri.
Á vélabátum frá 16—20 tonna:
Hlutur formanns 1/16 partur af
afla. Hlutur vél'amanns 1/23
partur af afla. Hlutur háseta
1/31 partur af afla. Fastakaup
vélamanna kr. 750,00 auk fæðis
og húsnæðlis. Premía kr. 9,00 af
þúsund hverri. Fastakaup báseta
kr. 475,00 auk fæðis og húsnæð-
jis. Premía 8,00 af þús. hverri.;'
Á vélahátum frá 12—16 tonna:
Hlutur formanns l/!5 partur af
afla. Hlutur vélamanns 1/20 part-
ur af afta. Hlutur háseta 1/30
partur af afla. Fastakaup véla-
manna kr. ;750,00 auk fæðis og
húsnæðis. Premia kr. 11,00 af
þús. hverri. Fastakaup háseta kr.-
475,00 auk fæðis og húsnæðiS.
P-remía 9,50 af þúsund hverxS:. !
' Á bátum frá 9—12 tonna: Hluit-
ur formanns 1/12 parlur af aflá,
Hlutur vélamjanns 1/16 partur af
afla. Hlutur háseta 1/22 partur
af afla. Fastakaup vélamanna kr.
750,00 auk fæðis og húsnjeðils1.
Premía kr. 12,00 af þúsund
hverri. Fastakaup háseta kr.
475,00 auk fæðis og húsnæðis.
Premía kr. 12,50 af þús. hvenrfi
Á bátum 9 tonna og þar undir:
Hlutur formanns 1/9 partur af
afla. Hiutur véiamanns 1/13 parf-
ur af afla. Hlutur háseta 1/15
partur af afla. Fastakaup véla-
manna kr. ;750,00 auk fæðis og
húsnæðis. Premía kr. 13,00 af
þúsund hverri. Fastakaup há-
seta 475,00 auk fæðis ög húsnæð-
8s. Premía kr. 16,50 af þúsund
hveiri.
Samkvæmt ofanskráðu skults
hiutarmenn sjá sér fyriir fæði á-
samt þjönustu og húsnæði út-
gerðinni að kostnaðariausu. Sjó-
men-n, sem hafa fastakaup, hafa,
þetta frítt hjá útgerðinni. Séu
fæðispeningar greiddir, slmiu
þeir vera lægst kr. 2,75 á dag.
Stjórnin.
Sjómenn! Þið, sem farið til
Vestmannaeyja. Gætið þess, eð
hafa tal af stjórn Sjómannafé-
lagsins þar og ráðið ykkur ekk|
undiir þeim taxta, sem að ofa-n ■
greinir. í
arsinna í Elsass hafi hvatt til of-
beldisvelka út af Colmar-döm-
inum. Benoit kveður engan sam-
sekan -sér.