Morgunblaðið - 24.02.1923, Blaðsíða 3

stjómarinnar, í því að stofna hana
meS starf fyrir augum en ekki kyr-
stöðu. Jeg telst til þeirra manna
sem álíta að okkur hæfði best eins
manns stjórn, en slíkt liggur ekki
fyrir, því stjórnarskráin heimilar
það ekki, þar á móti heimilar hún
vissulega að þeir sjeu ekki nema
tveir. Einn athugaverðasti þáttur-
inn í pólitík síðari ára hygg .jeg
vera samsteypuxtjórnirnar, þvi fyr
sem við komumst út úr þokunni, því
betur. Mjer er heimilt að segja fyrir
mitt leyti og þeirra manna, er að
mjer standa að við viljum stuðla a'ð
liverri framsóknarviðleitni einnig á
þessu sviöi.
Þegar þeir menn, sem nú ætla að
taka til máls, ha»fa lokið sjer af leyfi
jeg mjer að leggja til að umræðunni
sje frestað og frumvarpinu vísað til
fjárveitinganefndar.
--------o--------
Þjörsándalur.
Niðurl.
Mjög hentugur staður er í
Hjálp íyrir sumarbústað eða
gestaskýli. Bílvegur þarf að kom-
ast alla leið inn að Fossá á móts
við Hjálp. Bátur, dragferja eða
hestur þyrfti að vera til taks
við ána. Hjer væri gott að
dvelja 2—3 daga eða lengur.
Fara fyrsta daginn inn í Gjá,
og þeir sem vildu, að Háafossi.
Annan daghin íram í Búrfells-
hálsa. Það er álíka vegur og inn
í Gjána, um klukkutíma ferð. í
Búrfellshálsum er fallegt, skógnr
mikill og einkennilegt; þar ,et
og Þjófafoss og austan megin
við Búrfell eru Tröllkonuhlaup.
Þriðja daginn gætu menn skoðað
sig um í ökriðufellsskógi o. s.
frv. Þeir sem náttúraðir eru fyrir
veiðar mundu una sjer við ána,
því töluverður silungur er í henni
einkum þó seinni part sumars,
en vissara er að fá veiðileyfi
og leiðbeiningar, hvar helst sje
veiðivon.
Dalbúar segja að ferðamanna-
straumurinn aukist með ári
hverju inn í Þjórsárdal. Nauð-
synlegt jvau-i því, að bílvegur
kæmist sem allra fyrst alla leið
inn að Hjálp. A meðan að ekki
ei’ komið skýli í Hjálp, væri
ekki frágangssök að hafa með
sjer tjald og nesti.
Fyrir þemur árum fór einn
bíll alla leið inn að Ásólfsstöð-
um. Vitanlega þyrfti þessi vegur
lagfæringar og væri gott að
komast í fjelag við Hreppamenn
með það um leið og þeir gera
við veginn í vor.
Hvar á vegurinn að ligjjfja frá
Ásólfsstöðum og inn að hliðinu
ú afrjettargirðingunni? Um tvær
leiðir er að ræða. Önnur er sú,
að fara austur yfir Sandá, móts
við Ásólfsstaði og svo upp sand-
inn austan megin við Sandá. En
gljúpur sandur er hjer í árbotn-
ii um og sandurinn upp að hlið-
inu er þuugur. Hia húðin er að
fara upp fyrir austan Skriðufell.
líeyndar ér þar nokkur bratti og
lcafli sem útheimtir nokkra vinnu,
en úr því má líka hafa öruggan
.jarðveg inn að hliði, og álít jeg
því, að þessi leið verði tryggari.
Frá hliðinu og austur að ánni, á
móts við Hjálp er fljótgerður veg-
ur, því ékki þarf annað en ryðja
þann lcaflann.
Jeg efast ekki mn það, að út-
lendur ferðamannastraumur muni
að miklum mun aukast á næst-
komandi árum. Ef við erum eins
gerðir og aðrar þjóðir, að vilja
hæna útlenda ferðamenn að land-
íeu okkar, þá verðum við að gera
eitthvað til þess að laða þá að
okkur. Við verðum að gera meira
en að kosta upp á að auglýsa
landið sem ferðamannaland í út-
londum, við verðum líka að ,punta‘
ofurlítið upp á okkur sjálfa, láta
sjást dálítinn menningarbrag hjá
okkur — að við höfum eitthvað
gert til þess að menn geti með
sem hægustu móti komist sem
lengst inn í landið, þangað sem
eitthvað er að sjá. Ekki kalla jeg
því fje illa varið, sem til þess er
varið að glæða ástina á landmu
sínu. *
Flestir útlendir ferðamenn sem
til landsins koma, koma fyrst til
Reykjavíkur, og ef þeir ættu kost
ó að geta farið með hraðferð til
Þingvalla, Geysis og Gullfoss,
i’.pp í Þjórsárdal og austur í
Fljótshlíð, gætu þeir svo dvalið fáa
daga á vissum stöðum, þar sem
þá langaði til, því altaf gætu þeir
fengið ferð fram eða til baka eft-
ir því sem þeir vildu. Jeg held
að þetta væri góð auglýsing, sem
ferðamennirnir sjálfir mundu aug
lýsa þegar þeir kæmu heim til
sín.
Þegar kominn er bílvegur alla
leið inn að Hjálp og gott gesta-
skýli þar, þyrfti ekki að óttast,
að þangað yrði ekki næg aðsókn
af sumargestum, og mörgum
þeirra mundi þykja þægilegt að
geta dvalið þar í fáa daga.
Ólafur ísleifsson.
Japðypkjan.
Eftir Lúðvík Jónsson.
Frh.
Hestkrafturinn. Hann mun reyn
ast oss, eigi síður en öðrum þjóð-
um, notadrýgsta aflið við jarð-
yrkjustörfin, þegar alt keniur til
sögunnar. Vjer stöndum að því
kyti betur að vígi en Danir og
Englendingar, sem hestaháld vort
er ódýrara en þeirra. Það mun
sanni nær, að 3 íslenskir akhest-
ar mundu duga á móti 2 erlend-
um hestum af Ijettari dráttar-
kynjum; en 6 íslenskir hestar
yrðu sjálfsagt vel haldnir af því
vetrarfóðri, sem 2 hinum erlendu
er ætlað, auk beitar árlangt. En
til þess að hestkrafturinn geti
lcomið oss að fullu gagni við jarð-
yrkjuna, vantar hjer tilfinnanlega
hentug jarðyrkjuverkfæri, því
bæði er það, að hin erlendu verk-
færi, er vjer eigum að venjast,
bíta ekki okkar seiga jarðveg, og
annað hitt, að þaii vinna haun
ekki með þeim hætti sem æski-
legt væri. Og það mun vera und-
irrót þess, að menn eru orðnir
fráleitir notkun hestkraftsins og
rotkun þar til heyrandi verkfæra
við jftrðvinsluna, og einblína i
þess stað á vjelorkuna. En, að
mínu áliti, er það ekki góð úr-
lausn þess máls, og aðaltilgangur
þessara lína er að vekja menn til
íhugunar á þeim efnum og koma
fram með nokkrar tillögur í þá
átt, hvernig eigi að bæta úr verk-
íærancyðinni.
Áður en umræddar tillögur
koma þfi til greina, verður ekki
hjá komist að eyíte nokkrum lín-
um til skýrmgar þ ví, hvernig jarð
MORGUNBLAÐIÐ
vinslunni skyldi háttað, til þess
að hún yrði í fullu samræmi við
gildandi ræktunaraðferð; því
eftir henni yrði gerð hinna
nýju jarðyrkjuverkfæra að vera.
Hinna ýmsu ræktunaraðferða
hefir fyr verið getið, hvar mis-
munurinn liggur í þeim og undir
hvaða kringumstæðum hver þeirra
mundi heppilegast valin. Þar að
auki liefir verið tekið fram, að
ótgræðslan mundi eiga hjer einna
best við og að hún bygðist áþeim
grundvelli, að hinum náttúrlega
gróðr; veittist góð skilyrði til að
spretta á ný. Nú liggur það í
augum uppi, að fyrsta skilyrðið
til þess að gróðurinn yfir höfuð
að tala geti rjett við aftur, er að
hann haldi lífi og limum við jarð
vinsluna; þess vegna verður allri
jarðvinslu að vera lokið, áður en
jurtirnar visna eða deyja og
vinnubrögðunum þannig háttað,
að sem mest af gróðrinum hafi
dálitla rótfestu og sje ekki sund
urtætt frá rótinni með verkfær-
unum. Hið síðamefnda sakar þó
m.nna þau grös, er æxlast af rót
arskotum, því þó þau væru skor
in frá rótinni, mundi nýr gróður
spretta upp af rótskotunum, sjeu
þau liggjandi í yfirborði jarðveg-
arins og góð vaxtarskilyrði fyrir
hendi. Slík róthögg mundu þó að
líkindum seinka rippgræðslunni, og
til að forðast þau of nærri gras
stilknum, þyrftu jarðyrkjuverk-
færin að ristá grassvörðinn lóð-
rjett niður og sem allra minst á
j: verveginn.
Næst grassverðinum er jarðveg-
urinn jafnan aðgengilegastur fyr-
ir jurtagróðurinn. Sje moldar-
hnaus stunginn úr jörðu (helst
i túni), þá sjest að efsta jarðiag-
ið 3—5 þuml. niður, er oftast nær
öðruvísi litt (dekkra) og myldnara
eu undirlagið. Sumir skilgreina
tjeð jarðlög með þeim hætti, að
kalla efra lagið „frjómold11 en
undirlagið „dauða mold“ ; og það
má til sanns vegar færast, því um
yfirborð jarðvegarins leikur ljós
og hreint loft, þar starfar hið smá
gerða jurtalíf að rotnun jarðveg-
arins og þangað senda grösin ræt-
ur sínar eftir frjóefnum jarðar-
innar. í undirlaginu er fánýtara
jurtalíf en í yfirborðinu og frjó-
efni jarðvegarins þar einatt íþeim
efnasamböndum, sem óaðgengileg
eru fyrir jurtiruar í óhreyfðri
jörð. Því er skiljanlega best þeg-
ar um rótgræðslu er að ræða, að
sem allra mest af frjómoldinni og
grasrótinni lendi við jarðvinsl-
nna í yfirborði jarðvegarins, til
þess að uppgræðslan geti óhindr-
uð gengið fyrir sig á ný, við
fyrsta tækifærl. Og með tjeð
vinnubrögð fyrir augum verða til-
lögur hjer gerðar um breytingar
og nýsmíði á jarðyrkjuverkfærum.
Um vinnu þúfnabanans er það
að segja, að hann mylur jarð-
veginn og blandar mætavel, jafn-
ar í flaginu og' skilar allmikilli
grasrót ofanjarðar. Slík vinnu-
brögð nálgast markmíði'ð. En
jeg efast mikið um það, að um-
rædd jörð endurgrói eins fljótt
og menn hafa ímnyndað sjer,
sökum þess, að hjer sje nm of
róttæka eyðileggjng að ræða á
grassverðinum. Margar grastætl-
urnar, er liggja ofanjarðar, eru
svo moldarlitlar og þunnar —-
svipaðar heymúsum, — að vafa-
samt er, hvort þær festa rætur
og græða landið á ný, eða visna
upp og deyja. Bn látum reynsl-
una skera úr því atriði.
Hvaða sápu á jeg að nota?
Fedora-sápan hefir til að bera alla þá
eiginleika, sem eiga að einkenna fyllilega
milda og góða handsápu, og hin mýkjandi
og sótthreineandi áhrif hennar hafa sanm-
ast að vera óbrigðult fegurðarmeðal fyrir
húðina, og varnar lýtnm, eins og blettum,
hrukkum og roða í húðinni. í stað þesss
verður húðin við notkun Fedora-sápunnar
hvít og mjúk, hin óþægilega tilfinning þess,
að húðin skrælni, eem stundum kemur við
notkun annara sáputegunda, kemur alls ekki
fram við notkun þessarar sápu.
Aðalumboðsmenn:
R. KJARTANSSON & Co.
Reykjavík Sími 1004.
Plógurinn. Hann gengur fyrir
öðrum jarðyrkjuverkfærum og
brýtur landið. Ef maður athugar
mi vanalegan plóg og vinnubrögð
hans, þá dylst manni ekki, að
hjer sje um klumpslegt og bit-
lítið verkfæri að ræða. Og þegar
land er plægt, byltist plógstreng-
urinn á grúfu; en þarmeð lendir
grasótin neðst og dauða moldin
efst í flaginu. Tjeð verkfæri og
vmnubrögð, eiga vel við erlenda
jarðrækt, því þar er jarðvegur-
irm jafnan svo gljúpur (sem
uuninn er á eins eða fárra ára
fresti), að slíkt verkfæri bítur
hann, og jarðlagið eða plæging-
arlagið, sem er í veltunni, er
jafn frjósamt og myldið neðst
sem efst, svo einu gildir, hvort
jarðlagið upp snýr með það að
gera. Þar að auki á gróður sá,
er á landinu sprettur, þegar það
er lagt undir plóginn, allá jafnan
að tortímast með plægingunni;
því er eðlilega best að dysja
hanu undir plógstrengjunum.
Beri maður nú tjeða ræktun-
araðferð saman við það, sem áð-
ui hefir sag't verið um rótgræðsl-
una, þá sjest, að hún kemur í
andstöðu við hana, því þar var
aðal mergurinn málsins að gras-
rnturnar og frjómoldin lijeldust í
yfirborði jarðvegarins, í stað
þess að lenda undir plóglaginu.
Þar af leiðir, að hin almenna
plægingaraðferð á ekki við rót-
græðsíuna. En er þá nokkur
leið að breyta plógnum þannig,
að plægingin verði af hendi leyst
ems og æskilegt er? Jeg efast
ekki um að það megi, og til að
gera mönnum ljóst í hverju sú
breyting ætti að vera fólgin, verð
jeg fyrir fram að gera grein
þess, hvernig umrædd plæging
þarf að vera.
Fpumnapp
til kosningalaga fyrir
Reykjavik.
Frumvarp þetta var samþ. á síð
asta bæjarstjórnarfundi, og með
staðfestingu þess, t’alla þá úr gildi
þau lög, er áður liafa gilt hjer um
kosningar í bæjarmálum.
1. gr. Kosningarrjott viö bæjar-
stjórnar- og borgarstjórakosningar
svo og við kosningu annara nefnda
eða opinberra starfsmanna, er vinna
í bæjarins þarfir og kjósa ber með
almennum kosningum, hafa allir
bæjarbúar, sem eru 25 ára eða eldri
og liafa verið heimilisfastir í bæn-
um í eitt ár þegar kosning fer fram,
hafa ófleklcað manuorð, eru fjár
síns ráðandi og standa ekki í skuld
fyrir þeginn sveitarstyrk, sem veitt
Búsmæður!
Reynslan munsamnaað
„S márasmjörlikið" er
bragðbe8t og notadrýgst, til við-
bits og bökunar. — Dæmið
sjálfar um gseðin.
Skakan lítur þannig út:
ptóSmjórlikhgsrfon i Rykjayik^
Síðustu
nýungar
í músik
frá „Skala“, Vinterpaladset“,
„Phönix“ o. fL. komið með Botiúu,
bæði á nótum og plötum, svo að
hægt sje að heyra það á staðn-
um. — Best er að koma fyrir
hádegi.
Allar skóla- og kenslubækur, og
besta ný og gömul músik (Klas-
isk Músík) fyrirliggjandi.
Hljóðfæpahúsið.
Hvitkál. — Appelsínur —
ágætar á 15 aura stykkid
UEr5l. 5. Bunnar5anar.
ur hefir verið af öSrum ástæðum
en heilsubresti, ómegð eða atvinnu-
leysi. Kjörgengur er hver sá, sem
kosningarrjett hefir.
2. gr. Kjörskrá sú og aukakjör-
skrá, sem árlega eru samdar yfir
kjósendur til Alþingis, skulu og
gilda fyrir kosningar í bæjarmál-
efnum, fvrir sama tímabil og til al-
þ.ingiskosninga.
3. gr. Þegar kosning á fram að
fara, skal borgarstjóri auglýsa dag,
stað og stundu, með 6 vikna fyrir-
vrara, og samtímis leggja fram eftir-
rit af gildandi kjörskrám yfir þá
Ivjósendur, sem ekki bafa kosningar-
rjett til Alþingis. Sknlu ski'árnar
liggja til sýnis í 14 daga, og má inn-
an þess frests kæra yfir því, að ein-
hver sje oftalinn eða vantalinn á
kjörskrá. BæjarstjórnÍD úrskurðar
kærur á sama hátt og kærur yfir að-
alkjörskrá, og síðan skal semja við-
bótarskrá samWæmt úrsknrðunum,
Skal viðbótarkjörskráin fullger ekki
síðar en 14 dögum á.ður en kosning
fer fram, og eftir að bæjarstjórn
hefir gengið frá henni má ekki hæta
neinu nafni á kjörskrá, nje strika
nokkuft nafn út áf henni.
4. gr. Kosningu stýrir 'kjörstjórn
og eru í henni borgarstjóri, sem er